نورپردازي هوشمند؛ هر آنچه براي استفاده از لامپ هوشمند بايد بدانيد

لامپ هوشمند به لامپي گفته مي‌شود كه مي‌توان آن را به وسيله اپليكيشن، دستور صوتي و حسگرهاي حركتي كنترل و برنامه‌ريزي كرد. لامپ‌هاي هوشمند مي‌توانند در قالب يك سيستم نورپردازي هوشمند ازطريق اتصال به يكديگر، به روتر واي-فاي و به ديگر دستگاه‌هاي هوشمند مثل موبايل يا تبلت كه به روتر واي-فاي متصل هستند، تحت كنترل شما قرار بگيرند. اگر با مفهوم خانه‌ي هوشمند آشنايي داشته باشيد، سيستم نورپردازي هوشمند و لامپ هوشمند براي شما چندان چيز جديدي نيست؛ اما ممكن است تصور كنيد نورپردازي هوشمند فقط ابزاري لوكس و بدون كارايي واقعي است. شايد لوكس بودن اين سيستم‌ها دور از واقعيت نباشد؛ اما لامپ‌هاي هوشمند راندمان بسيار بالا و مصرف برق بسيار پاييني دارند و مي‌توانند امنيت منزل شمار را بالا ببرند. اگر ايده‌اي براي استفاده از سيستم نورپردازي هوشمند در منزل خود نداريد، ما در اينجا ضمن معرفي لامپ‌هاي هوشمند و سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند، چندين متخصصد اين سيستم‌ها را به شما معرفي مي‌كنيم. 

منظور از نورپردازي هوشمند استفاده از رابط‌ متخصصي ديجيتال براي خاموش و روشن كردن لامپ‌ يا تنظيم نور آن‌ است. اين رابط‌ متخصصي ديجيتال مي‌تواند با صداي شما يا اتصال ازطريق واي-فاي يا بلوتوث به موبايل، تبلت يا لپ‌تاپ شما كنترل شود. سيستم‌هاي نورپردازي ديجيتال تنها بخشي از سيستم‌هاي هوشمند متنوعي هستند كه مي‌توان از آن‌ها در منازل و ديگر ساختمان‌ها استفاده كرد. به‌عنوان يك مثال ساده از چنين سيستم‌هايي مي‌توان به سيستم‌هاي سرمايشي، گرمايشي و تهويه مطبوع هوشمند اشاره كرد كه قابليت كنترل ازطريق واي-فاي دارند.

در سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند مي‌توانيد ميزان روشنايي لامپ‌ها را تعيين كنيد و اگر لامپ‌ها LED-هاي رنگي داشته باشند، مي‌توانيد رنگ نور را نيز مشخص كنيد. تنظيم ميزان روشنايي و رنگ نور لامپ‌هاي هوشمند به شما اين امكان را مي‌دهد تا در هر شرايطي نور مطلوب خود را انتخاب كنيد. براي مثال مي‌توانيد براي تماشاي فيلم از يك تركيب و شدت نوري و در هنگام ناهار از يك تركيب نوري ديگر استفاده كنيد.

 سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند اين قابليت را دراختيار شما قرار مي‌دهند تا حالت‌هاي نوري مختلف را سفارشي‌سازي كنيد و در هنگام نياز، تنها نوع نوري كه مي‌خواهيد به زبان آوريد يا آن را ازطريق يك اپليكيشن روي موبايل خود انتخاب كنيد. به‌عنوان مثال شما مي‌توانيد يك تركيب و شدت نور را به‌عنوان نور رمانتيك تعريف و در هنگام نياز آن را فعال كنيد.

ممكن است اين سرال برايتان پيش بيايد كه در هنگام ورود به اتاق يا خروج از آن چگونه يك لامپ هوشمند را خاموش يا روشن مي‌كنيد. همان‌طور كه در بالا گفتيم، تعدادي گزينه پيش روي شما است. بعضي از لامپ‌هاي هوشمند را فقط مي‌توان ازطريق اپليكيشن مربوطه كنترل كرد. ديگر لامپ‌هاي هوشمند نيازمند حسگرهاي هوشمند فعال‌شونده با صدا مثل Echo ،Google Home و Apple’s HomePod هستند. بااين‌حال، اكثر لامپ‌هاي هوشمند، هم توسط صدا و هم توسط اپليكيشن مربوطه قابل كنترل هستند.

دفترچه‌ راهنماي استفاده از لامپ‌هاي هوشمند را به‌دقت مطالعه كنيد. نحوه عملكرد لامپ‌هاي هوشمند برندهاي مختلف با يگديگر اندكي تفاوت دارد و در دفترچه راهنما به شما گفته مي‌شود كه اپليكيشن آن محصول را از كجا مي‌توانيد دانلود كنيد و چگونه لامپ‌هاي خود را به حسگر صوتي هوشمند يا ديگر لوازم جانبي متصل كنيد.

البته لامپ‌هاي هوشمند داراي كليدهاي معمولي هم هستند و وقتي كه روتر شما خاموش است يا برحسب عادت كليد را فشار مي‌دهيد، لامپ هوشمند خاموش يا روشن مي‌شود. البته دقت داشته باشيد كه اگر اين كليد در حالت خاموش قرار داشته باشد، برق به لامپ نمي‌‌رسد و نمي‌توانيد لامپ را با صدا يا اپليكيشن روشن كنيد.

سيستم‌ نورپردازي هوشمند نيازمند لامپ‌هاي هوشمند ماست. معمولا در اين سيستم‌ها لامپ‌هاي هوشمند ازطريق شبكه‌هاي بي‌سيم مش (mesh wireless networks) به يكديگر متصل هستند. در اين شبكه‌ها هر لامپ هوشمند به‌صورت بي‌سيم به نزديك‌ترين لامپ هوشمند در همسايگي‌اش متصل مي‌شود. اين شبكه به وسيله‌ي يك هاب متصل به روتر كنترل مي‌شود. بدين ترتيب، كل شبكه مش ازطريق روتر به دستگاه‌هاي هوشمند ديگر مثل تلفن همراه، تبلت يا لپ‌تاپ متصل مي‌شود. البته بسياري از سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند نيازمند هاب نيستند و مستقيما به روتر وصل مي‌شوند.

نصب يك لامپ هوشمند كار بسيار ساده‌اي است. براي اين كار كافي است لامپ قبلي را از سرپيچ خارج و لامپ هوشمند را به‌جاي آن نصب كنيد. با اين كار لامپ هوشمند همانند يك لامپ معمولي توسط كليد، خاموش و روشن مي‌شود. براي اينكه بتوانيد از قابليت‌هاي هوشمند اين لامپ‌ها استفاده كنيد، بايد آن‌ها را به شبكه واي-فاي خانگي خود وصل كنيد.

همان‌طور كه در بالا گفتيم، بعضي از لامپ‌هاي هوشمند براي اتصال به شبكه واي-فاي خانگي شما نيازمند هاب نيستند و خيلي ساده مي‌توانيد پس از نصب آن‌ها و قرار دادن كليد در وضعيت روشن، ازطريق واي-فاي به اين لامپ‌ها متصل شويد و با استفاده از اپليكيشن مخصوص لامپ، آن را كنترل كنيد.

بااين‌حال بعضي لامپ‌هاي هوشمند نيازمند هاب هستند. يك هاب هوشمند همانند پلي بين لامپ هوشمند و روتر واي-فاي خانگي شما عمل مي‌كند. تنها كاري كه بايد انجام دهيد، متصل كردن هاب به روتر واي-فاي است. پس از آن مي‌توانيد با استفاده از اپليكيشن مربوطه، لامپ هوشمند را تحت كنترل داشته باشيد. شما مي‌توانيد ازطريق بلوتوث نيز به لامپ‌هاي هوشمند وصل شويد.

بعضي از سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند داراي حالت كنترل دور از خانه هستند كه به شما اجازه مي‌دهد زماني‌كه در منزل حضور نداريد، لامپ‌هاي هوشمند را تحت كنترل داشته باشيد. شايد اين سؤال برايتان پيش بيايد كه چه استفاده‌اي مي‌توان از اين قابليت كرد؟ تصور كنيد شما منزل را ترك و فراموش كرده‌ايد كه لامپ‌هاي منزل را خاموش كنيد. با استفاده از حالت كنترل دور از خانه مي‌توانيد لامپ‌ها را خاموش كنيد تا علاوه بر صرفه‌جويي در مصرف برق، در عمر مفيد لامپ‌هاي هوشمند كه ارزش پاييني ندارند صرفه‌جويي كرده باشيد. مورد ديگري از متخصصد اين قابليت، خاموش و روشن كردن لامپ‌ها در زماني است كه چند روزي در منزل حضور نداريد و با خاموش و روشن كردن لامپ‌ها مي‌توانيد سارقان را فريب دهيد تا تصور كنند شما در منزل حضور داريد. اگر دوستان شما با سيستم نورپردازي هوشمند آشنايي نداشته باشند، با قابليت كنترل دور از خانه به‌سادگي مي‌توانيد آن‌ها را محض شوخي، دست بياندازيد!

البته امكانات سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند بسيار بيشتر از اين‌ها است و مي‌توانيد با نصب لوازم جانبي مختلف، امكانات بيشتري به آن‌ها اضافه كنيد. براي مثال مي‌توان روي اين سيستم‌ها، چشمي‌هاي حساس به تاريكي يا حسگرهاي حساس به حركت نصب كرد و در بعضي از موارد مي‌توان سيستم نورپردازي هوشمند را به يك سيستم IFTTT (خلاصه‌شده عبارت If This Then That به‌معني «اگر اين شرط برقرار بود سپس آن كار را انجام بده») متصل نكرد تا ازطريق سفارشي‌سازي دستورهاي پيچيده، در شرايط خاص به‌صورت خودكار نورپردازي تنظيم شود و نيازي به دستور شما نباشد. به‌عنوان مثال مي‌توانيد به سيستم نورپردازي خود دستور بدهيد مثلا با يك نور خاص، كاهش ميزان اكسيژن محيط را به شما هشدار دهد.  

 در اين بخش مي‌خواهيم كارهايي كه مي‌توانيد با سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند انجام دهيد، به شما نشان دهيم. اگر يك سيستم نورپردازي هوشمند در منزل خود داريد ولي نمي‌دانيد چگونه مي‌توانيد بيشترين استفاده را از آن ببريد، مطالبي كه در ادامه خواهند آمد، راهنماي خوبي براي شما هستند.

هر سيستمي كه نام هوشمند را يدك مي‌كشد حتما داراي قابليت برنامه‌ريزي زماني است. براي دادن يك برنامه زماني به سيستم نورپردازي هوشمند، اولين چيزي كه نياز داريد، اپليكيشن رسمي سخت‌افزارهايي است كه در اين سيستم به كار رفته‌اند.

در محيط متخصصي اپليكيشن مربوطه به‌دنبال گزينه‌هاي برنامه‌ريزي زماني (Scheduling) بگرديد و قطعا گزينه‌اي را پيدا خواهيد كرد كه بتوانيد ازطريق آن به لامپ‌هاي هوشمند خود دستور بدهيد تا در زمان‌هاي خاصي روشن يا خاموش شوند. در بعضي از سيستم‌ها مي‌توان زمان خاموش و روشن شدن لامپ‌ها را با زمان طلوع و غروب آفتاب تنظيم كرد. فراموش نكنيد كه براي استفاده از اين قابليت، بايد به اپليكيشن مربوطه اجازه دهيد تا به داده‌هاي موقعيت مكاني شما دسترسي داشته باشد.

اگر اپليكيشن سيستم نورپردازي هوشمند شما از قابليت‌هايي در اين حد پيشرفته همراهي نمي‌كند، مي‌توانيد از يك سيستم IFTTT كه پيش‌تر به شما معرفي كرديم، استفاده كنيد. سيستم‌هاي IFTTT سخت افزارهايي هستند كه آن‌ها را به سيستم نورپردازي هوشمند متصل مي‌كنيد تا دستورالعمل‌هاي پيچيده شخصي‌سازي‌شده را به‌صورت خودكار اجرا كند.

هيچ كس دوست ندارد زماني‌كه به خانه باز مي‌گردد با اتاقي تاريك روبه‌رو شود. از سوي ديگر، روشن گذاشتن لامپ‌ها به‌نوعي اصراف در برق و عمر مفيد لامپ‌هاي هوشمند گران‌ارزش است. شما مي‌توانيد اپليكيشن سيستم نورپردازي هوشمند را براي يافتن قابليت روشن شدن لامپ‌ها در هنگام ورود به منزل جست‌وجو كنيد و اگر چنين قابليتي در اپليكيشن مربوطه پيدا نكرديد، مي‌توانيد يك سيستم IFTTT روي سيستم نورپردازي هوشمند نصب كنيد. به‌عنوان مثال، داده‌هاي GPS موبايل شما مي‌تواند ازطريق اپليكيشن يا IFTTT، لامپ‌هاي منزل شما را روشن كند.

يكي از روش‌هاي استفاده از سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند، گروه‌بندي لامپ‌ها بر اساس اتاق يا ناحيه است. براي مثال، مي‌توانيد تمامي لامپ‌هاي اتاق خواب را به گونه‌اي برنامه‌ريزي كنيد تا درست در نيمه‌شب خاموش شوند يا اينكه در ساعات ۱۰ صبح تا چهار بعد از ظهر، شدت نور تمامي لامپ‌هاي پذيرايي منزل شما تا ۵۰ درصد كاهش يابد.

در هر صورت شما مي‌توانيد گروه‌هايي براي لامپ‌هاي هوشمند تعريف كنيد تا هر گروه به‌صورت يك واحد هماهنگ و مستقل از ساير گروه‌ها عمل كند و برنامه‌اي زماني براي هر گروه به‌صورت جداگانه تعريف كنيد.

همان‌طور كه پيش از اين گفتيم، مي‌توانيد براي هر وضعيتي، نورپردازي خاصي تعريف كنيد. به‌عنوان مثال، نورپردازي مناسب براي تماشاي فيلم با نورپردازي مناسب براي مطالعه كردن يا نورپردازي مناسب براي زمان شام متفاوت است.

براي اين كار مي‌توانيد از اپليكيشن سيستم نورپردازي هوشمند استفاده كنيد. با استفاده از اين اپليكيشن مي‌توانيد شدت روشنايي، رنگ و دماي رنگ نور را تنظيم كنيد. اين امكان وجود دارد كه براي هر وضعيت خاص يك نورپردازي مطلوب تعريف كنيد تا تنها با يك دستور ساده، نور منزل شما با وضعيت تطابق پيدا كند.

جالب است بدانيد كه مي‌توان از سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند براي تأمين امنيت منزل استفاده كنيد. شما مي‌توانيد حسگرهاي حساس به نور متصل به سيستم نورپردازي هوشمند منزلتان را در اطراف منزل و جاي‌جاي آن نصب كنيد تا هرگونه تحركي در منزلتان را به اطلاع شما برسانند. به‌علاوه، روشن شدن لامپ‌ها با نزديك شدن سارق به منزل، مي‌تواند او را فراري دهد.

براي اين كار مي‌توانيد از سيستم‌هاي IFTTT استفاده كنيد. اين سيستم‌ها مي‌توانند تعداد زيادي حسگر حركتي يا ديگر انواع حسگرهاي امنيتي را به سيستم نورپردازي شما متصل كنند.

حالت تعطيلات (Vacation mode) يكي ديگر از قابليت‌هاي امنيتي سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند است. زماني‌كه قرار است مدتي طولاني به منزل خود بازنگرديد، با فعال كردن اين حالت مي‌توانيد كاري كنيد كه لامپ‌هاي هوشمند منزل شما به‌طور تصادفي خاموش و روشن شوند تا سارقين تصور كنند كسي در منزل حضور دارد و بي خيال سرقت از منزل شما شوند.    

 از آن جايي كه تمامي لامپ‌هاي هوشمند از نوع LED (ديود ساطع‌كننده نور) هستند، مي‌توان انتظار داشت كه نسبت به لامپ‌هاي رشته‌اي قديمي بيشتر عمر كنند. از آن جايي كه راندمان LED حدود ۹۰ درصد بيش از لامپ‌رشته‌اي است، مصرف برق آن پايين‌تر است و اين ويژگي همراه‌با قابليت كنترل هوشمند سبب مي‌شود كه مصرف برق سيستم‌هاي نورپردازي هوشمند نسب به سيستم‌هاي نورپردازي معمولي بسيار كمتر باشد.   

لامپ‌هاي هوشمند به سه دسته كلي لامپ‌هاي استاندارد، لامپ‌هاي شمعي و لامپ‌هاي متمركز (Spotlight) تقسيم‌بندي مي‌شوند. لامپ‌هاي استاندارد داراي سرپيچ‌ سرنيزه‌اي (E-27)، لامپ‌هاي شمعي داراي سرپيچ‌ پيچي كوچك (SES) و لامپ‌هاي متمركز داراي سرپيچ‌ GU10 هستند.

 همان‌طور كه پيش‌تر گفته شد، لامپ‌هاي هوشمند از نوع LED هستند كه نسبت به لامپ‌هاي رشته‌اي معمولي، برق كمتري مصرف مي‌كنند. توان يك لامپ هوشمند متمركز يا شمعي ۹/۵ يا ۵/۵ وات است. اين در حالي است كه لامپ‌هاي رشته‌اي حداقل ۵۰ وات هستند.

لامپ‌هاي هوشمند مي‌توانند سفيد يا رنگي باشند. ساخت لامپ‌هاي رنگي دشوارتر و بنابراين، ارزش آن‌ها كمي بيشتر است. لامپ‌هاي هوشمند سفيد، همانند LED-هاي معمولي داراي دو نوع سفيد گرم با يك رنگ متمايل به زرد و شبيه لامپ‌هاي رشته‌اي و سفيد سرد به يك رنگ شبيه مهتابي هستند.

خيلي‌ها برند چيني شيائومي را با موبايل‌هاي هوشمندش مي‌شناسند؛ اما جالب است بدانيد كه شيائومي يكي از برندهاي برتر در زمينه توليد لوازم هوشمند خانگي است. در اين بخش مي‌خواهيم دو سري از لامپ‌هاي هوشمند شيائومي را به شما معرفي كنيم.

يكي از ارزان‌ترين لامپ‌هاي هوشمند موجود در بازار، لامپ‌هاي سري Mi LED شيائومي هستند كه در سال ۲۰۱۹ و با ارزش ۲۰ دلار وارد بازار شدند. اين لامپ‌ها را مي‌توان با اپليكيشن Mi Home شيائومي كه داراي نسخه‌هاي اندرويد و iOS است و نيز با Amazon Alexa و Google Assistant كنترل كرد.

با استفاده از دستور صوتي يا با اپلكيشني كه روي موبايل يا تبلت خود نصب مي‌كنيد، قادر هستيد نور لامپ‌هاي هوشمند Mi LED را كم و زياد، آن‌ها را خاموش و روشن و يكي از ۱۶ ميليون رنگ آن‌ها را انتخاب كنيد ! البته لامپ‌هاي هوشمند سفيد Mi LED با نصف ارزش لامپ‌هاي رنگي موجود هستند.  اين لامپ‌ها راندمان بسيار بالا و مصرف انرژي بسيار پاييني دارند و به‌راحتي بيش از ۲۰ سال عمر مي‌كنند.

لامپ‌هاي سري Yeelight همانند لامپ‌هاي Mi LED شيائومي از ۱۶ ميليون رنگ مختلف همراهي مي‌كنند و شدت نور آن‌ها قابل كم و زياد كردن است. اين لامپ‌ها بدون نياز به هاب به روتر واي-فاي منزل شما متصل مي‌شوند.

شما مي‌تواند با استفاده از اپليكيشن‌هايي مثل Apple HomeKit، الكسا، Google Assistant و سيري اين لامپ‌ها را به‌صورت صوتي كنترل كنيد. ارزش اين لامپ‌ها كمي گران‌تر از لامپ‌هاي هوشمند سري Mi LED است.

اين مسئله به دو عامل بستگي دارد؛ اول اينكه آيا پول براي شما مسئله است و دوم اينكه قصد چه استفاده‌اي از اين سيستم‌ها داريد. اگر پول براي شما مهم است، لامپ‌هاي LED غير هوشمند با ارزشي خيلي پايين‌تر از لامپ‌هاي هوشمند، راندماني مشابه به آن‌ها دارند و خريد آن‌ها بسيار منطقي‌تر است؛ اما از انديشه متخصصين قابليت، به هيچ وجه قابل مقايسه با لامپ‌هاي هوشمند نيستند. اگر پول براي شما مسئله مهمي نيست، هزينه كردن براي نصب يك سيستم نورپردازي هوشمند در منزل كاملا ارزشش را دارد؛ زيرا محيط زندگي شما را به جايي راحت‌تر و  لذت‌بخش‌تر تبديل خواهد كرد. به‌علاوه اين سيستم‌ها مي‌توانند امنيت منزل شما را بالا ببرند.