بيوگرافي جك ما، مؤسس گروه علي بابا و سومين فرد ثروتمند چين
ما يون (Ma Yun) معروف به جك ما، موسس و رئيس هيئت مديره‌ي گروه علي بابا (Alibaba)، يكي از بزرگ‌ترين شركت‌هاي تجارت الكترونيك چين و در حال حاضر سومين فرد ثروتمند كشور چين است. تا نوامبر سال ۲۰۱۷، سرمايه‌ي شخصي جك ما حدود ۴۷.۸ ميليارد دلار گزارش شده است.
جك ما يكي از نمادهاي كارآفريني و موفقيت در جهان است. او را مي‌توان يكي از تأثيرگذارترين تاجران قرن حاضر ناميد. او در ليست پنجاه نفره‌ي برترين رهبران سال ۲۰۱۷ وب‌سايت فورچن، مقاوم دوم را به خود اختصاص داد. جك ما در كنار فعاليت‌هاي مديريتي و كارآفرينانه، منبع الهام‌بخش افراد زيادي بوده است و با برگزاري سخنراني‌ها و انتشار يادگيري‌هاي متعدد، سعي در تربيت مديران و كارآفريناني شبيه به خود دارد. اين مدير چيني علاوه بر فعاليت‌هاي تجاري، علاقه‌ي زيادي به هنرهاي رزمي و موسيقي دارد. او به تازگي در يك فيلم سينمايي رزمي به ايفاي نقش پرداخته است. جك ما در فستيوال‌ها و جشن‌هاي مختلف نيز خوانندگي و هنرنمايي حركات موزون را تجربه كرده است.
جك ما از سال ۲۰۰۹ به‌صورت جدي به يادگيري هنرهاي رزمي پرداخته و سبك تاي‌چي‌چوان را زير انديشه متخصصين استاد بزرگ چين، وانگ ژيان آموخته است. او در سال ۲۰۱۱ تعدادي از برترين قهرمانان تاي‌چي را استخدام كرد تا اين هنر رزمي را در علي بابا يادگيري دهند. وانگ، جت لي و ما از اساتيد اين دوره‌ها هستند و شركت متخصصان در اين كلاس‌ها اجباري است. موسس علي بابا معتقد است روزي مردم دنيا او را به خاطر موفقيت‌هايش در سبك تاي‌چي (و نه به‌عنوان موسس علي بابا) به ياد خواهند آورد.
داستان زندگي جك ما، نمونه‌اي كامل از رسيدن به مموفقيت از دل شكست است. او پيش از تأسيس وب‌سايت علي بابا و شركت‌هاي ديگرش، شغل‌هاي زيادي را امتحان كرد و در اكثر آن‌ها شكست خورد. موسس علي بابا در دنياي امروز تجارت به‌عنوان سمبلي از صبر، پشتكار و عزم و اراده‌ي قوي شناخته مي‌شود.
تولد و تحصيل
ما يون متولد ۱۵ اكتبر سال ۱۹۶۴ در شهر هانگژو چين است. اين شهر در جنوب شرقي چين واقع شده است. او يك برادر بزرگ‌تر و يك خواهر كوچك‌تر داشت. ما و برادر و خواهرش در دوراني رشد يافتند كه حكومت كمونيستي در كشور چين حاكم بود و اين كشور را در انزوا فرو برده بود. خانواده‌ي يون ثروت زيادي نداشتند و نمي‌توانستند فرزندان خود را آنطور كه بايد و شايد از لحاظ مالي تأمين كنند.
جك ما در سال‌هاي كودكي، هميشه با همكلاسي‌هاي خود دعوا مي‌كرد و حتي ترسي از افراد قوي‌تر از خود نداشت. او هم مانند بسياري ديگر از كودكان چيني، تفريحات و لذت‌هاي خاص خود را داشت. ما در سال‌هاي كودكي علاقه‌ي زيادي به جيرجيرك داشت و از جمع كردن آن‌ها لذت مي‌برد. او مي‌توانست نوع و ابعاد جيرجيرك‌ها را از صدايشان تشخيص دهد.
پس از اينكهنيكسون (رئيس جمهور وقت آمريكا) در سال ۱۹۷۲ از شهر هانگژو ديدن كرد، اين شهر به منطقه‌اي توريستي تبديل شد. ما كه در آن سال‌ها يك نوجوان بود، علاقه‌ي زيادي به يادگيري زبان انگليسي داشت. او مسيري ۷۰ دقيقه‌اي را با دوچرخه از خانه تا هتل بين‌المللي شهر طي مي‌كرد تا به‌عنوان راهنما، شهر را به گردشگران نشان دهد. او در ازاي گردش رايگان، از گردشگران مي‌خواست كه به او انگليسي بياموزند. نام مستعار «جك» در همان سال‌ها از طرف دوست گردشگرش به او داده شد. اين دوست كه نمي‌توانست نام چيني ما را به‌خوبي تلفظ كند، تا سال‌ها با جك ارتباط نامه‌اي داشت.
خانواده‌ي جك ما نمي‌توانستند فرزندان خود را چندان از لحاظ مالي تأمين كنند
ما براي ادامه‌ي تحصيل در مقاطع دانشگاهي تلاش زيادي كرد. او چهار سال پياپي در امتحانات ساليانه‌ي ورودي دانشگاه در چين شركت كرد و در نهايت در مؤسسه‌ي تربيت معلم هانگژو مشغول به تحصيل شد. او در سال ۱۹۸۸ با مدرك متخصص كارشناسي زبان انگليسي فارغ‌التحصيل شد. جك ما بعدا در دانشكده‌ي كسب و كار چان كونگ نيز شروع به تحصيل كرد و در سال ۲۰۰۶ مدرك تجارت خود را از اين دانشگاه دريافت كرد.
جك كه فردي اجتماعي با ارتباطات قوي بود، در دوران دانشگاه به‌عنوان رئيس انجمن دانشجويان فعاليت مي‌كرد. پس از فارغ‌التحصيلي او شغل‌هاي زيادي را امتحان كرد و در نهايت به‌عنوان استاد زبان انگليسي و تجارت جهاني در دانشگاه ديانزي هانگژو مشغول به كار شد. حقوقي كه ما در اولين شغل خود دريافت مي‌كرد برابر با ۱۲ دلار در ماه بود. شاگردان ما در آن زمان، او را معلمي مهربان و دلسوز مي‌دانند.
آشنايي با اينترنت و ورود به دنياي تجارت الكترونيك
موسس علي بابا پيش از آشنايي با فناوري اينترنت و شروع حرفه‌ي اصلي، شغل‌هاي متعددي را امتحان كرد و در اكثر آن‌ها ناموفق بود. جك براي كار در نمايندگي KFC اقدام كرد و از ميان ۲۴ نفر، تنها او در پذيرش رد شد. او چندين بار براي كار در دانشگاه هاروارد اقدام كرد كه در آن نيز ناموفق بود. او در يكي از مصاحبه‌هايش تعداد شغل‌هايي را كه امتحان كرده است، ۳۰ عدد ذكر كرد.
اولين آشنايي اين مدير موفق چيني با اينترنت به سال ۱۹۹۴ مربوط مي‌شود. يك سال بعد و در ابتداي سال ۱۹۹۵، او به همراه چند دوست خود به آمريكا سفر كرد و آنجا بيشتر با اينترنت آشنا شد. ما در اولين استفاده از اينترنت، نام چند نوشيدني را جستجو كرد و در كمال تعجب ديد در نتايج نشان داده‌شده، اثري از وب‌سايت‌هاي چيني نيست. در جستجوي بعدي، او اطلاعاتي در مورد كشور چين جستجو كرد و باز هم وب‌سايت چيني پيدا نكرد. در نهايت او و دوستانش تصميم گرفتند يك وب‌سايت در مورد كشور چين تأسيس كنند.
جك ما اولين وب‌سايت خود را با طراحي بسيار ساده منتشر كرد. وب‌سايت او در ساعت ۹:۴۰ راه‌اندازي شد و او تا ساعت ۱۲:۳۰ تعدادي رايانامه از افراد مختلف دريافت كرد كه مي‌خواستند بيشتر در موردش بدانند. اينجا بود كه اين نابغه‌ي كسب و كار، متوجه ظرفيت بالاي اينترنت شد.
در آوريل سال ۱۹۹۵، جك ما به همراه همسر و يكي از دوستانش،اقدام به تأسيس يك شركت كردند. آن‌ها با دريافت كمكي ۲۰ هزار دلاري، شركتي براي طراحي وب‌سايت راه‌اندازي كردند. نام اين شركت، «China Yellow Pages» بود. در سه سال اول، شركت آن‌ها درآمدي بالغ بر ۸۰۰ هزار دلار داشت. نكته‌ي جالب فعاليت جك ما در فضاي اينترنت اين است كه او هيچ‌گاه يك خط كد هم ننوشته و حتي اولين كامپيوتر خود را در ۳۳ سالگي خريده است.
جك ما در سال‌هاي ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹، در شركتي از زيرمجموعه‌هاي مركز تجارت الكترونيك بين‌المللي چين به‌عنوان مدير مشغول به فعاليت بود. اين مركز زيرمجموعه‌اي از وزارت اقتصاد و تجارت خارجي چين است. او در سال ۱۹۹۹ از اين شغل دولتي استعفا داد و براي تأسيس شركت علي بابا به هانگژو بازگشت. او علي بابا را به همراه ۱۸ نفر از دوستانش در آپارتمان شخصي خود تأسيس كرد. اولين سرمايه‌ي آن‌ها براي تأسيس اين وب‌سايت خريد و فروش B2B حدود ۵۰۰ هزار يوآن بود.
جك ما هيچ‌گاه يك خط كد هم ننوشته و حتي اولين كامپيوتر خود را در ۳۳ سالگي خريده است
طبق گزارشات منتشرشده، انتخاب نام علي بابا براي وب‌سايت، زماني كه ما در سان‌فرانسيسكو بود به ذهن او خطور كرد. او از داستان «علي بابا و چهل دزد» در جزوه رايگان هزار و يك شب، به‌عنوان الهامي براي انتخاب نام Alibaba براي شركتش ياد مي‌كند.
در اكتبر سال ۱۹۹۹ و ژانويه‌ي سال ۲۰۰۰، علي بابا دو بار و در مجموع ۲۵ ميليون دلار سرمايه‌ي خارجي جذب كرد. ۲۰ ميليون دلار از اين سرمايه را شركت ارتباطي سافت‌بانك ژاپن به او داده بود. برنامه‌ي توسعه‌اي اين وب‌سايت توسعه‌ي تجارت الكترونيك در داخل كشور چين و پس از آن ايجاد پلتفرمي براي شركت‌هاي كوچك و متوسط براي ارتباط با تجارت جهاني بود. تيمي كه جك براي توسعه‌ي كسب و كار تشكيل داده بود، روحيه‌ي بالايي داشتند؛ چرا كه او هميشه به آن‌ها اميد مي‌داد و از جواني و شور و اشتياق آن‌ها به‌عنوان موتور محركه‌ي شركت ياد مي‌كرد. كار در علي بابا هميشه براي جك يك تفريح بود. او جوايز جالبي را در نقاط عطف پيشرفت شركت به متخصصانش اهدا مي‌كرد.
جك ما كه پتانسيل‌هاي بالاي اينترنت و وب‌سايت‌ها را به‌خوبي درك كرده بود، در سال ۲۰۰۳ چند وب‌سايت تجارت الكترونيك ديگر تأسيس كرد. Taobao ،Alipay ،Ali mama و Lynx، وب‌سايت‌هايي بودند كه در سال ۲۰۰۳ به گروه علي بابا پيوستند. با پيشرفت سريع وب‌سايت تائوبائو، اي‌بي پيشنهاد خريد آن را به جك ارائه كرد اما او اين پيشنهاد را نپذيرفت. مدتي بعد، او يك سرمايه‌گذاري يك ميليارد دلاري از كمك موسس ياهو يعني جري يانگ پذيرفت و ۴۰ درصد از سهام شركت را به او داد.
در نوامبر سال ۲۰۱۲، حجم معاملات علي بابا به بيش از يك تريليون يوآن رسيد و لقب «مرد تريليون يوآني» به جك ما داده شد. در سال ۲۰۱۳، او از سمت مديرعاملي شركت استعفا داد و تنها به‌عنوان رئيس هيئت مديره مشغول به كار شد. در سپتامبر سال ۲۰۱۴، سهام علي بابا به‌صورت عمومي در بورس نيويورك عرضه شد و ارزش اين شركت به بيش از ۲۳۰ ميليارد دلار رسيد.
پس از اين افزايش ارزش، علي بابا به يكي از باارزش‌ترين شركت‌هاي فناوري در جهان تبديل شد. عرضه‌ي عمومي سهام اين شركت در تاريخ بازار بورس آمريكا بي‌سابقه بود. پس از اين كسب سرمايه‌ي هنگفت، ما در مصاحبه‌اي گفت:
ما امروز پول به دست نياورديم؛ بلكه امروز توانستيم اعتماد مردم را جلب كنيم.
جك ما در حال حاضر رئيس هيئت مديره‌ي گروه علي بابا است. اين گروه شامل شركت‌هاي Alibaba ،Taobao ،Tmall ،eTao ،1688 ،AliExpress ،Alipay و Alibaba Cloud Computing است.
جك ما؛ مرد تريليون يوآني
پس از موفقيت‌هاي متعددي كه موسس علي بابا در تجارت الكترونيك كسب كرد، دانشگاه‌هاي مختلفي از او براي سخنراني و تدريس دعوت كرده‌اند. دانشگاه‌هاي پنسيلوانيا، ماساچوست، هاروارد و پكن، از جمله مؤسسات يادگيري عالي معتبري بوده‌اند كه ما در آن‌ها سخنراني و تدريس كرده است. او تا سال ۲۰۱۶ صاحب كاخ‌هاي متعددي در مناطق اروپايي بوردو، كوتس و بلاي است.
جك ما در سال ۲۰۱۷ ملاقاتي با رئيس جمهور ايالات متحده‌ي آمريكا، دونالد ترامپ داشت و در برج ترامپ با او در مورد ايجاد پنج ميليون شغل در اين كشور مذاكره كرد. او با سر لي-كا شينگ، از تاجران مشهور هنگ كنگ نيز ديداري داشته و براي تأسيس شركت كيف پول الكترونيكي با اين تاجر وارد مذاكره شده است.
جك ما در حال حاضر به جز گروه علي بابا در شركت‌هاي متعددي به‌عنوان عضو هيئت مديره فعاليت مي‌كند. برخي از اين شركت‌ها در مسير كمك‌هاي انسان‌دوستانه و فعاليت‌هاي خيريه كار مي‌كنند. از بزرگ‌ترين شركت‌هايي كه ما عضو آن‌ها است مي‌توان سافت‌بانك ژاپن و شركت رسانه‌اي Huayi Brothers در چين را نام برد.
زندگي شخصي
جك ما در دوران تحصيل با همسرش ژانگ يينگ آشنا شد. آن‌ها پس ار فارغ‌التحصيلي با هم ازدواج كردند و هر دو به‌عنوان معلم شروع به كار كردند. اين زوج ميلياردر در حال حاضر صاحب يك پسر و يك دختر هستند. جك ما هيچ‌گاه خانواده‌ي خود را در مركز توجه رسانه‌ها قرار نداده است.
نويسندگي، هنرهاي رزمي، مديتيشن و تمرين تاي‌چي؛ سرگرمي‌هاي هميشگي جك ما
جك ما پس از تبديل شدن به يك ميلياردر چيني، خريدهاي آنچنان بزرگي براي خودش انجام نداد و هنوز هم عاداتي ساده دارد. نويسندگي، هنرهاي رزمي، مديتيشن و تمرين تاي‌چي، از سرگرمي‌هاي هميشگي او هستند. فعاليت‌هاي بشردوستانه و حفاظت از محيط زيست نيز از علايق اين تاجر موفق هستند كه فعاليت‌هايي جدي در آن‌ها دارد.
جوايز و افتخارات
در سال ۲۰۰۴، تلويزيون مركزي چين و بيننده‌هاي آن، جك ما را به‌عنوان يكي از ۱۰ رهبر برتر كسب و كار انتخاب كردند.
در سپتامبر سال ۲۰۰۵، انجمن جهاني اقتصاد او را به‌عنوان رهبر جوان جهاني انتخاب كرد. مجله‌ي فورچن، جك ما را به‌عنوان يكي از ۲۵ تاجر برتر آسيا برگزيد و نيوزويك لقب تاجر سال ۲۰۰۷ را به او اهدا كرده است. روزنامه‌ي بارونز در سال ۲۰۰۸، موسس علي بابا را در ميان ۳۰ مديرعامل برتر جهان قرار داد.
در سال ۲۰۰۹، مجله‌ي تايمز جك ما را به‌عنوان يكي از ۱۰۰ فرد قدرتمند جهان معرفي كرد. در سال ۲۰۱۴، او بار ديگر در اين ليست انتخاب شد. در سال ۲۰۱۰، وب‌سايت فوربز آسيا ما را به‌عنوان يكي از قهرمانان بشردوست انتخاب كرد. دليل اين انتخاب، فعاليت‌هاي جدي موسس علي بابا در مبارزه با فقر بود.
دانشگاه علوم و فناوري هنگ كنگ در سال ۲۰۱۳، يك دكتراي افتخاري به جك ما اهدا كرد. دانشگاه دلاساله در مانيل فيليپين نيز در سال ۲۰۱۷ به او دكتراي افتخاري اهدا كرد.
نقل قول‌هاي مشهور از جك ما
هم انديشي ها