داستان برند سوني؛ از توليد پلوپز تا تبديل شدن به يكي از سرشناس‌ترين شركت‌هاي دنيا

سوني يك شركت چند مليتي ژاپني است كه دفتر اصلي آن در ميناتوي توكيو واقع شده. اين شركت به ارائه‌ي خدمات الكتريكي، بازي، سرگرمي و سرويس‌هاي مالي مي‌پردازد.

سوني به‌عنوان يكي از پيشگامان توليد محصولات الكتريكي شناخته مي‌شود و در سال‌هاي اخير جايگاهش را در بين برترين شركت‌هاي دنيا ارتقا داده است. سوني از تعداد زيادي شركت تابعه تشكيل شده است كه ازجمله‌ي معروف‌ترين آن‌ها مي‌توان به سوني پيكچرز، سوني موزيك، سوني موبايل، سرگرمي‌هاي سوني و فايننشيال هولدينگ اشاره كرد.

ماسارو ايبوكا در سپتامبر سال ۱۹۴۵ از جنگ جهاني دوم به توكيو بازگشت تا كار جديدي را در پايتخت ژاپن آغاز كند. او كارگاه خود را در يك ساختمان قديمي و جنگ زده و تنها با هشت متخصص راه‌اندازي كرد. ديوارهاي دفتر اوليه‌ي آن‌ها پر از ترك بود و هيچ پنجره‌اي نداشت اما به مرور زمان و با پيشرفت كسب‌و‌كارشان، ساختمان دفتر نيز بهبود پيدا كرد.

ايبوكا و اعضاي گروهش در ماه اكتبر همان سال شركت جديدي را با نام توكيو تسوشين كوگي يا مؤسسه‌ي تحقيقات ارتباطات توكيو راه‌اندازي كردند. در آن زمان همه مشتاق كار كردن در شركت جديد بودند و مي‌خواستند دانش مهندسي خود را براي ساخت دوباره‌ي كشور ژاپن به كار بگيرند. با اين‌حال هيچ كس نمي‌دانست كار را بايد از كجا آغاز كند. حقوق اكثر متخصصان از پس‌انداز كوچك ايبوكا تأمين مي‌شد و آن‌ها بايد براي حفظ بقاي خود سخت تلاش مي‌كردند.

شركت ايبوكا راديوهاي خراب را تعمير مي‌كرد و همچنين با استفاده از يكسري تبديل‌كننده، امكان دريافت امواج را فراهم مي‌كرد. زماني نگذشت كه اين مدل راديوها طرفداران زيادي در ميان مردم پيدا كردند.

كسب‌و‌كار آن‌ها در مركز توجه قرار گرفته بود و به همين جهت يكي از روزنامه‌هاي ژاپني مقاله‌اي را در مورد آن‌ها به چاپ رساند. اين مقاله، هم مشتري‌هاي بيشتري براي آن‌ها پيدا كرد و هم دوست قديمي ايبوكا يعني آكيو موريتا را به او نزديك كرد.

ايبوكا و موريتا، بنيان‌گذاران شركت سوني، اولين بار در يك كميته‌ي تحقيقاتي در مورد مطالعه‌ي انواع سلاح‌هاي جديد جنگي با هم آشنا شدند.

بعد از گذشت مدتي با وجود اختلاف سني زياد، رابطه‌ي دوستي عميقي ميان ايبوكا و موريتا شكل گرفت. بعد از اتمام جنگ موريتا به زادگاهش بازگشت و ارتباط ميان آن‌ها قطع شد. تا اينكه روزي نام دوستش را در مقاله‌ي چاپ‌شده در روزنامه خواند و با ايبوكا تماس گرفت. ايبوكا نيز از او خواست كه خودش را هر چه سريع‌تر به توكيو برساند تا همكاري خود را دوباره با او آغاز كند.

آن‌ها نهايتا نام Sony را از تركيب ۲ لغت Sonus به معني صدا و Sonny به معناي پسر جوان انتخاب كردند. هدف آن‌ها از انتخاب اين نام اين بود كه در تمام زبان‌هاي دنيا به يك شكل تلفظ شود.

اولين محصول شركت يك پلوپز بود كه برخلاف تصور نتوانست سطح انتظارات را برآورده كند و با شكست مواجه شد. آن‌ها بعد از اولين شكست خود نااميد نشدند و مبلغ بيشتري را به تحقيقات اختصاص دادند. آن‌ها تمركز خود را روي توسعه‌ي محصولاتي گذاشتند كه براي مردم ژاپن سودمند باشد.

سوني در طول ۷۷ سال فعاليت توانسته است در بسياري از بازارهاي دنيا، اولين محصول را عرضه كند. از اولين دستگاه ضبط نوار ژاپن تا اولين راديوي ترانزيستوري ژاپن و محصولات ديگر.

در سال ۱۹۵۰ اولين دستگاه ضبط‌كننده‌ي نوار ژاپني از روي مدل آمريكايي آن ساخته شد. اين دستگاه نيز چندان مورد استقبال قرار نگرفت تا اينكه سوني نسخه‌ي ترجمه‌شده‌ي ۹۹۹ راه استفاده از دستگاه ضبط نوار را منتشر كرد.

بعد از آشنايي مردم با متخصصدهاي محصول، درخواست خريد بالا رفت و دستگاه ضبط نوار سوني فروش خوبي پيدا كرد. تقاضا براي خريد اين محصول به اندازه‌اي بالا رفت كه شركت براي توليد سفارش‌ها مجبور به توسعه‌ي تسهيلات خود شد.

اولين راديوي ترانزيستوري ژاپن در سال ۱۹۵۵ توسط سوني معرفي شد.

شركت سوني در سال ۱۹۶۰ اولين تلويزيون ترانزيستوري قابل‌حمل دنيا را عرضه كرد. سوني براي توليد اين دستگاه از تكنولوژي راديو استفاده كرد.

تلويزيون‌هاي آن زمان بزرگ بودند و در هر خانه، اتاق مشخصي براي آن‌ها در انديشه متخصصين گرفته مي‌شد. اما اين محصولات تعريف جديدي از تلويزيون‌هاي شخصي را وارد بازار كردند.

در سال ۱۹۷۱ سوني از محصول ديگري رونمايي كرد. اين دستگاه پخش‌كننده‌ قادر بود نوارهاي ويدئويي را به صورت رنگي داخل تلويزيون نشان دهد.

ماسارو ايبوكا در سال ۱۹۷۶ خودش را بازنشسته كرد و بعد از آن آكيو موريتا به‌عنوان مديرعامل شركت منصوب شد.

سوني در سال ۱۹۷۹ اولين نسل واكمن‌ها را به بازار عرضه كرد. اين دستگاه‌ها قابل حمل بودند و مشتري‌ها در هر جايي مي‌توانستند به نوار كاست مورد علاقه‌ي خود گوش دهند.

بسياري از متخصصان شركت معتقد بودند كه اين دستگاه بدون امكان ضبط صدا نمي‌تواند در ميان مردم به محبوبيت برسد. اما برخلاف باور آن‌ها، اين دستگاه سبك زندگي جديد و موفقي را در ميان مردم جا انداخت و به موفقيت چشمگيري رسيد.

اولين دستگاه پخش كننده‌ي سي‌دي جهان در سال ۱۹۸۲ شركت سوني به بازار عرضه شد.

يكي از مديران ارشد سوني يعني نوريو اوگا در سال ۱۹۸۹ به‌عنوان مديرعامل شركت برگزيده شد. سوني در همان سال شركت Columbia Pictures را خريداري كرد. اين اقدام بزرگ‌ترين خريد يك شركت ژاپني در آن زمان محسوب مي‌شد.

پلي استيشن يكي ديگر از محصولات مهم شركت سوني است. اين محصول در سال ۱۹۹۴ در بازار ژاپن به فروش رسيد و در سال ۱۹۹۵ وارد آمريكا و اروپا شد.

پلي استيشن به‌اندازه‌اي در ميان مردم محبوب شد كه ميزان فروش آن تا پايان سال ۱۹۹۶ به ۱۰ ميليون دستگاه رسيد و در سال ۱۹۹۸ حدود ۵۰ ميليون از اين كنسول فروخته شده بود. توليد مدل‌هاي جديد اين محصول همچنان ادامه دارد و امروزه پلي استيشن ۵ جديدترين كنسول سوني محسوب مي‌شود.

اولين دوربين ديجيتال در سال ۱۹۹۵ توسط سوني به بازار عرضه شد. اين دستگاه ساختار بسيار خوبي داشت و ويدئوهاي باكيفيتي را ضبط مي‌كرد.

شركت موبايل سوني در سال ۲۰۰۱ و با همكاري شركت اريكسون آغاز به كار كرد. محصولات اين شركت ابتدا با نام سوني اريكسون به بازار عرضه مي‌شدند، تا اينكه در سال ۲۰۱۲ شركت سوني سهم اريكسون را خريداري كرد. از آن زمان موبايل‌هاي اين شركت با نام سوني وارد بازار مي‌شوند.

سوني در سال ۲۰۱۲ توانست عنوان چهارمين شركت توليدكننده‌ي موبايل را از آن خود كند. موبايل‌هاي سري اكسپريا از پرچم‌داران فعلي اين شركت هستند. برند اكسپريا در حال حاضر فروش چندان زيادي ندارد اما سوني به توليد محصولات ادامه مي‌دهد.

اولين نسل لپ‌ تاپ‌هاي وايو در سال ۱۹۹۷ به بازار عرضه شدند. اين لپ‌ تاپ‌ها بدنه‌ي باريكي داشتند و مفهوم جديدي از كامپيوترهاي شخصي را به دنيا معرفي كردند.

ماسارو ايبوكا در تاريخ ۱۱ آوريل سال ۱۹۰۸ در شهر نيكو ژاپن به دنيا آمد. او در سال ۱۹۳۳ از دانشگاه فارغ‌التحصيل و در يك شركت توليد فيلم مشغول به كار شد. ايبوكا در زمان جنگ جهاني دوم به ارتش نيروي دريايي پيوست و عضو كميته‌ي تحقيقاتي بود؛ اما بعد از مدتي در سال ۱۹۴۵ جنگ را رها كرد تا كارگاه تعميرات راديوي خود را در توكيو راه‌اندازي كند.

در آن زمان مردم اخبار روز دنيا را از طريق راديو دنبال مي‌كردند. درنتيجه راه‌اندازي كسب‌و‌كارهاي مرتبط با راديو ايده‌ي خوبي براي يك شركت بود. ايبوكا و آكيو شركت سوني را در سال ۱۹۴۶ تأسيس كردند. ايبوكا از ترانزيستور براي ساخت محصولات شركت خود استفاده كرد. بنابراين شركت سوني به‌عنوان يكي از اولين شركت‌هاي استفاده‌كننده از اين فناوري براي مصارف غير جنگي به دنيا معرفي شد.

ايبوكا جزوه رايگاني با ‌عنوان «مهدكودك خيلي دير است» را در سال ۱۹۷۱ منتشر كرد. او در اين جزوه رايگان ادعا كرده است كه مهم‌ترين زمان يادگيري انسان از بدو تولد تا سه سالگي است. در نتيجه راه‌هايي را براي ياد دادن مهارت‌ها به كودكان در اين زمان پيشنهاد داده است.

ايبوكا تا سال ۱۹۷۶ رهبر سوني بود و سپس خودش را بازنشسته كرد؛ اما بعد از آن نيز رابطه‌ي نزديكي با مديران شركت داشت و آن‌ها را راهنمايي مي‌كرد. او در سال ۱۹۹۷ و در سن ۸۹ سالگي در اثر نارسايي قلبي درگذشت.

آكيو موريتا در تاريخ ۲۶ ژانويه سال ۱۹۲۱ در ژاپن به دنيا آمد. او از چهار خواهر و برادر خود بزرگ‌تر بود. درنتيجه پدرش او را طوري تربيت كرد كه بتواند كسب‌و‌كار خانوادگي را مديريت كند.

آكيو به رياضي و فيزيك علاقه‌ي زيادي داشت و با مدرك فيزيك از دانشگاه فارغ‌التحصيل شد. او در جنگ جهاني دوم به عضويت كميته‌ي تحقيقاتي ارتش ژاپن درآمد و در طول خدمت با شريك تجاري آينده‌ي خود يعني ماسارو ايبوكا ملاقات كرد.

موريتا طرفدار پروپاقرص تمام محصولات شركت سوني بود و براي تبليغات آن‌ها تلاش زيادي مي‌كرد. به‌عنوان مثال اندازه‌ي اولين راديوهاي توليدي آن‌ها كمي بزرگ‌تر از اندازه‌ي استاندارد جيب پيراهن بود. از آنجايي كه آن‌ها مي‌خواستند محصولات خود را به‌عنوان راديوي جيبي به بازار عرضه كنند، موريتا براي متخصصان خود پيراهن‌هايي با جيب بزرگ‌تر توليد كرد تا به مشتري‌ها نشان دهد كه اين راديوها جيبي هستند.

شركت سوني در سال ۱۹۶۰ اولين شعبه‌ي خود را در آمريكا تأسيس كرد. سوني اولين شركت ژاپني بود كه وارد بازار سهام آمريكا شد. موريتا در سال ۱۹۹۴ هنگام بازي تنيس دچار سكته‌ي مغزي شد و از رياست شركت سوني كنار رفت. او نهايتا در سال ۱۹۹۹ و در سن ۷۸ سالگي در اثر ابتلا به بيماري ذات‌الريه درگذشت.

سوني از ابتداي تأسيس خود در سال ۱۹۶۴ محصولات موفق و خلاقانه‌اي را توليد كرده است. بسياري از اين محصولات براي اولين بار بود كه وارد بازار مي‌شدند و در نتيجه مفهوم جديدي از تكنولوژي را به دنيا عرضه مي‌كردند؛ اما هيچ داستان موفقيتي خالي از شكست نيست.

ربات‌هاي شركت سوني در سال ۱۹۹۹ به بازار عرضه شدند. اين ربات‌ها به شكل سگ‌هاي بامزه‌ بودند و قدرت يادگيري داشتند. اين ربات‌ها مي‌توانستند احساساتي مانند شادي، ناراحتي، خشم، تعجب، ترس و عدم علاقه‌مندي را نشان دهند.

ربات‌هاي سوني با ارزش ۲٬۵۰۰ دلار فروخته مي‌شدند و محبوبيت خوبي در ميان صاحبان خود داشتند. اما ارزش بالاي آن مانع از افزايش محبوبيت شد و نهايتا شركت سوني توليد را متوقف كرد.

سوني در سال ۱۹۷۹ با ارائه‌ي واكمن‌هاي خود مفهوم جديدي از قابليت حمل را به بازار معرفي كرد. اين شركت به مدت دو سال رقيب سرسخت اپل در حوزه‌ي موسيقي ديجيتال بود، اما اولين محصولش عملكرد خوبي نداشت.

بزرگ‌ترين اشتباه شركت، وابستگي فايل‌ها به فرمت ATRACT بود. فايل‌هايي با اين فرمت تنها در ميني‌ديسك‌‌هاي سوني قابل استفاده بودند. قابليت به اشتراك گذاشتن فايل‌ها حرف اول را در موسيقي ديجيتال در سال ۲۰۰۰ مي‌زد و تمام فايل‌ها با فرمت MP3 منتشر مي‌شدند. درنتيجه همين موضوع تبديل به چالش بزرگي براي شركت سوني شد.

در سال ۲۰۰۱ بسياري از شركت‌ها لوازم خانگي اينترنتي ازجمله پايانه‌هاي اختصاصي براي دسترسي به اينترنت و مرورگر وب عرضه مي‌كردند. سوني e-Villa نيز محصولي بود كه با همين هدف عرضه شد.

e-villa يك مانيتور ۱۵ اينچي و مودم دايال‌آپ ۵۶ كيلوبيت‌برثانيه‌اي داشت. e-Villa به‌گونه‌اي طراحي شده بود كه به سرويس رايانامه و وب‌سايت‌ها دسترسي داشت. در آن زمان رقابت ميان اين دستگاه‌ها زياد بود و مردم ترجيح مي‌دادند از دستگاه‌هايي با ويندوز XP استفاده كنند. درنتيجه شركت سوني بعد از گذشت سه ماه، توليد اين محصولات را متوقف كرد.

۱۰ سال قبل از اينكه مردم به تماشاي ويديو در تبلت علاقه‌مند شوند، سوني دستگاهي به نام Airboard را به بازار عرضه كرد. تبلت‌هاي اين خانواده ۱۰ اينچي بودند و امكان اتصال به واي‌فاي و پخش شبكه‌هاي تلويزيوني را داشتند.

كاربران با استفاده از قابليت تصوير در تصوير مي‌توانستند هم در اينترنت جستجو كنند و هم تلويزيون ببينند. اين دستگاه هرگز نتوانست به محبوبيت برسد چون مردم فكر مي‌كردند اين وسيله تنها يك تلويزيون قابل‌حمل و گران است. بنابراين توليد آن قبل از ورود به بازار آمريكا متوقف شد.

سوني در سال ۲۰۰۳ دو محصول خود يعني PlayStation 2 و ضبط‌كننده‌ي ويدئو را باهم تركيب كرد و به عنوان يك محصول واحد به بازار عرضه كرد. مشتري‌ها با استفاده از اين محصول مي‌توانستند همزمان با تجربه‌ي بازي برنامه‌ي تلويزيوني را روي حافظه‌ي ذخيره‌سازي يا دي‌وي‌دي ضبط كنند.

اما PSX كه فقط در ژاپن عرضه شد بسيار بزرگ‌تر از پلي‌استيشن و سنگين‌تر از آن بود. اين محصول با اينكه ارزش بالايي نداشت، هرگز نتوانست مشتري‌هاي زيادي را به سمت خود جذب كند.

سوني يكي از بزرگ‌ترين شركت‌هاي ژاپني از انديشه متخصصين درآمد است. اين شركت در دهه‌ي ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ به دليل عرضه‌ي پلي‌استيشن‌هاي خود به اوج سوددهي رسيد اما در اواخر دهه‌ي ۲۰۰۰ با اشكالات مالي مواجه شد.

بحران جهاني مالي، افزايش رقابت با پلي‌استيشن و زلزله‌ي ژاپن در سال ۲۰۱۱ دست به دست هم دادند تا سوني به مدت سه سال شكست‌هاي بزرگي را تجربه كند.

با توجه به تأثيرات منفي ناشي از بلاياي طبيعي و نرخ ارز، مجله‌ي تايمز سوني را با عدم انعطاف‌پذيري و ناتواني در سنجش اقتصادي خواند اما سوني توانست در تمام اين سال‌ها با استفاده از نوآوري تمام بحران‌ها را پشت سر بگذارد و به يكي از شركت‌هاي برتر دنيا در صنعت تلويزيون تبديل شود.

شعار فعلي سوني Be Moved است و اين شركت قصد دارد با هر محصولي كه ارائه مي‌دهد، مشتري‌هاي خود را از انديشه متخصصين احساسي هيجان‌زده كند.

سوني توانست در سال مالي ۲۰۲۲ بالغ‌بر ۱٫۲۱ تريليون ين (حدودا ۸٫۹ ميليارد دلار) سود عملياتي به جيب بزند كه ركوردي جديد محسوب مي‌شود. درآمد سوني در فصل پاياني سال گذشته به‌ميزان ۳۵ درصد رشد كرد و به حدوداً ۳٫۰۶ تريليون ين (۲۲٫۵ ميليارد دلار) رسيد.