چرا هوش هيجاني براي رهبران كسب و كار مهم است؟

پس از شنيدن «رهبر عالي» چه ويژگي‌هايي به ذهن شما خطور مي‌كند؟

ممكن است فردي را تصور كنيد كه فارغ از اشكال حادي كه پيش آمده به هيچ عنوان اجازه نمي‌دهد از كوره در برود. يا فردي را تصور كنيد كه نوعي اعتماد كامل درفضاي كاري برقرار كرده است، به طوري كه كاركنانش به راحتي با او صحبت مي‌كنند، وي هميشه مراقب اوضاع است و تصميمات آگاهانه مي‌گيرد.

تمام اين‌ها ويژگي افرادي است كه هوش هيجاني بالايي دارند.

در اين مقاله به بيان اين موضوع خواهيم پرداخت كه چرا هوش هيجاني براي رهبران مهم است و چگونه مي‌توان به عنوان يك رهبر آن را بهبود بخشيد.

هوش هيجاني (EI) توانايي درك و مديريت احساسات خود و اطرافيان است. افرادي كه هوش هيجاني بالايي دارند، نسبت به احساسات خود آگاهي دارند، معناي آن‌ها را مي‌فهمند و مي‌دانند كه اين احساسات چه تاثيري مي‌تواند بر افراد ديگر بگذارد.

داشتن هوش هيجاني يكي از فاكتورهاي بسيار مهم براي رسيدن به موفقيت است. در بين اين دو حالت چه كسي در نهايت موفق‌تر خواهد بود؟ رهبري كه بر سر اعضاي تيمش داد و فرياد مي‌كند يا كسي كه در شرايط تحت تنش هم خود را كنترل كرده و با حفظ آرامش وضعيت را ارزيابي مي‌كند.

دنيل گلمن، روانشناس امريكايي كه در زمينه‌ي مطرح كردن هوش هيجاني سهم به سزايي داشته است، ۵ عنصر اصلي هوش هيجاني را موارد زير معرفي مي‌كند:

• خود آگاهي
• خود تنظيمي
• انگيزه
• همدلي
• مهارت‌هاي اجتماعي

هر چه اين عناصر در شما پررنگ‌تر باشد، به عنوان يك رهبر، هوش هيجاني بالاتري خواهيد داشت. در ادامه به هر عنصر، نگاه جزيي‌تري خواهيم داشت:

وقتي خودآگاهي شما بالا است، هميشه مي‌دانيد كه چه احساسي داريد و عواطف و اقدامات شما چه تاثيري بر افراد دور و بر شما خواهد گذاشت. علاوه بر اين خودآگاهي در موقعيت يك رهبر به شما كمك مي‌كند كه تصوير واضحي از نقاط ضعف و قوت خود داشته باشيد و همين امر باعث مي‌شود كه رفتار شما همراه با فروتني باشد.

اكنون اين پرسش مطرح مي‌شود كه چطور مي‌توان خودآگاهي را افزايش داد؟

 دفترهاي وقايع روزانه كمك مي‌كنند تا خودآگاهي خود را بهبود دهيد. اگر روزي چند دقيقه را صرف افكار خود كنيد، مي‌توانيد سطح خودآگاهي خود را افزايش دهيد.

وقتي خشم و احساسات شديد را تجربه مي‌كنيد، آرام شويد تا دليل آن را مطالعه كنيد. به خاطر داشته باشيد مهم نيست وضعيت تا چه اندازه بد است. شما مي‌توانيد هميشه واكنش جديدي به اوضاع نشان دهيد.

رهبراني كه به طور موثر در حال نظم‌دهي و خود تنظيمي هستند، به ندرت با ديگران درگيري كلامي پيدا مي‌كنند، تصميمات احساسي عجولانه مي‌گيرند، درگير كليشه‌ها مي‌شوند يا بر سر ارزش‌هاي خود سازش مي‌كنند. خودتنظيمي در واقع به افراد كمك مي‌كند تا بر روي رفتارهاي خود كنترل داشته باشند.

بنا به اظهار انديشه متخصصين گلمن اين عنصر از هوش هيجاني، خصوصياتي مانند انعطاف‌پذيري و تعهد به پاسخ‌گويي را در يك رهبر پوشش مي‌دهد.

چگونه مي‌توان اين توانايي را در خود افزايش داد؟

 آيا ايده‌ي روشني داريد كه بر سر چه مسائلي كوتاه نخواهيد آمد و سازش نخواهيد كرد؟ آيا مي‌دانيد چه ارزش‌هايي براي شما در اولويت هستند؟ بخشي از زمان خود را صرف مطالعه كدهاي اخلاقي مورد انديشه متخصصينتان كنيد. اگر مي‌دانيد چه چيزهايي براي شما اهميت دارند احتمالا در تصميم گيري‌هاي اخلاقي خود در دوراهي قرار نمي‌گيريد و انتخاب درست را خواهيد كرد.

 چنانچه عادت داريد كه در اوضاع بحران ديگران را سرزنش كنيد، اين رفتار را كنار بگذاريد. خود را متعهد كنيد كه از اين به بعد اشتباهات را بپذيريد و عواقب را قبول كنيد. اين روند باعث مي‌شود تا شب‌ها بهتر بخوابيد و اطرافيان احترام بيشتري براي شما قايل باشند.

 دفعه‌ي بعد كه در يك وضعيت چالشي قرار گرفتيد حواس‌تان باشد كه چطور واكنش نشان مي‌دهيد. آيا بر استرس خود غلبه مي‌كنيد يا بر سر ديگران داد و فرياد راه مي‌اندازيد؟ تمرين نفس‌هاي عميق به حفظ آرامش شما كمك خواهد كرد. همچنين سعي كنيد تمام موارد منفي ذهن خود را يادداشت كنيد و سپس كاغذ آن را پاره كرده و دور بياندازيد. ابراز اين احساسات بر روي كاغذ (و نشان ندادن آن‌ها به هيچ كس!) بهتر از صحبت كردن درباره آن‌ها با اعضاي تيم‌تان است. علاوه بر اين، اين اقدام به شما كمك مي‌كند تا مطمئن شويد واكنش‌هاي شما منصفانه بوده‌اند.

رهبراني كه خود انگيزشي بالايي دارند در رسيدن به اهداف خود ثبات لازم را نشان مي‌دهند و استانداردهاي بسياري بالايي در زمينه‌ي كيفيت كار تعريف مي‌كنند.

چگونه مي‌توان به خود انگيزه داد؟ از خود بپرسيد چرا در چنين شغلي كار مي‌كنيد؟ گاهي به راحتي كارهايي كه دوست داريم را فراموش مي‌كنيم. بنابراين به خود زمان دهيد تا به ياد آوريد كه چرا مي‌خواهيد اين كار را انجام دهيد. اگر از نقش خود ناراضي هستيد سعي كنيد ريشه‌ي نارضايتي را پيدا كنيد تا به خاطر بياوريد كه خواسته‌هاي اصلي شما چيست. اغلب اوقات، ريشه‌يابي كمك مي‌كند تا وضعيت خود را با نگاه جديدي ببينيد و مطمئن شويد كه اهداف شما به اندازه‌ي كافي به شما انرژي مي‌دهند.

 تشخيص دهيد كه چه چيزهايي به شما براي رهبري انگيزه مي‌دهد. پيدا كردن اين نكات مي‌تواند انگيزه‌هاي شما را قوي كند.

رهبران باانگيزه معمولا خوش‌بين هستند. در اين ميان اهميتي ندارد كه با چه اتفاقاتي روبرو مي‌شوند. البته رسيدن به چنين طرز فكري تمرين مي‌خواهد اما ارزش تلاش كردن را دارد. از اين رو، هر بار كه با چالشي روبرو مي‌شويد يا حتي شكست مي‌خوريد، حداقل به دنبال يك نكته‌ي خوب و مثبت در آن باشيد. يك اتفاق خوب مي‌توانيد آشنايي با يك مخاطب جديد يا گرفتن يك درس با ارزش باشد. تقريبا به هر موردي كه نگاه كنيد نكته‌ي مثبتي در آن پيدا خواهيد كرد.

براي رهبران، داشتن حس هم‌دلي براي مديريت يك تيم  يا سازمان موفق، حياتي است. رهبراني كه حس هم‌دلي دارند مي‌توانند خود را به جاي ديگران بگذارند. آن‌ها به پيشرفت اعضاي تيم كمك مي‌كنند و نسبت به عملكرد اشتباه ديگران بازخورد سازنده نشان مي‌دهند.

اگر مي‌خواهيد وفاداري و احترام اعضاي تيم خود را به دست آوريد، حس هم‌دلي خود را به آن‌ها نشان دهيد. چگونه مي‌توانيد هم‌دلي خود را بهبود ببخشيد؟

 حمايت از هم انديشي ها خود كار راحتي است. با اين حال لازم است كه در شرايطي خود را به جاي ديگران قرار دهيد.

 ممكن است هنگام گوش دادن به صحبت‌هاي افراد دست به سينه بنشينيد، پاهاي خود را به عقب و جلو حركت دهيد يا لب خود را گاز بگيريد. زبان بدن شما در مورد وضعيت احساسي شما به ديگران پيام مي‌دهد و چنين حركاتي نشان مي‌دهند كه شما در حالت مثبتي قرار نداريد! يادگيري زبان بدن يكي از سرمايه‌هاي واقعي هر رهبر است چرا كه درك بهتري از احساس طرف مقابل به شما مي‌دهد. ضمن اين كه اين فرصت را در اختيارتان قرار مي‌دهد كه پاسخ مناسبي را بدهيد.

 فرض كنيد براي بار دوم از دستيار خود مي‌خواهيد كه اضافه كاري داشته باشد. هر چند كه او با شما موافقت مي‌كند؛ اما نوعي نااميدي را در لحنش احساس مي‌كنيد. بنابراين با توجه به احساس طرف مقابل مي‌توانيد پاسخ بهتري بدهيد. مثلا به او بگوييد كه قدردان ساعات اضافه كاري او هستيد و مي‌دانيد كه اضافه كاري چقدر خسته كننده است. در صورت امكان با ارايه‌ي يك پيشنهاد جبراني مانند مرخصي صبح دوشنبه، هم‌دلي خود را كامل كنيد!

رهبراني كه مهارت‌هاي اجتماعي بالايي دارند، ارتباطات خوبي با ديگران برقرار مي‌كنند. آن‌ها پذيراي شنيدن خبرهاي خوب و بد هستند و آمادگي حمايت از تيم خود را دارند ضمن اين كه از يك ماموريت يا پروژه‌ي جديد هيجان‌زده مي‌شوند.

رهبراني كه مهارت‌هاي اجتماعي قوي دارند در مديريت تغييرات و حل اختلافات هم ديپلماتيك عمل مي‌كنند. آن‌ها به ندرت به شرايط موجود قناعت مي‌كنند و با رفتار خود، راه را به ديگران هم نشان مي‌دهند.

بنابراين، چگونه مي‌توان مهارت‌هاي اجتماعي را كسب كرد؟

رهبران كسب و كار بايد بدانند كه چگونه به حل و فصل اختلافات بين اعضاي تيم، مشتريان يا تامين كنندگان بپردازند. از اين رو چنانچه قصد موفقيت داريد، يادگيري حل اختلافات از مهارت‌هاي حياتي است.

 در جايگاه يك رهبر مي‌توانيد با تحسين اعضاي تيم خود وفاداري آن‌ها را كسب كنيد. تحسين كردن ديگران هنري است كه ارزش تلاش كردن دارد.