انقلاب صنعتي چهارم و آينده كارخانه‌ها
انقلاب صنعتي به دگرگوني‌هاي بزرگي گفته مي‌شود كه در صنايع مختلف مانند توليد، كشاورزي و حمل‌ونقل رخ مي‌دهد. صنعتي شدن به معناي استفاده از نيروي ماشين به جاي نيروي انساني است. اولين انقلاب صنعتي با اختراع ماشين بخار جيمز وات و تبديل جوامع كشاورزي و روستايي به جوامع صنعتي و شهري همراه بود. در انقلاب صنعتي دوم فرآيند توليد انبوه با استفاده از نيروي برق شكل گرفت و از مهم‌ترين اختراعات آن دوران مي‌توان به تلفن، برق و ضبط صوت اشاره كرد. انقلاب صنعتي سوم به انقلاب ديجيتال معروف است و با پيدايش ترانزيستور شروع شد. پيدايش رايانه‌هاي شخصي، اينترنت و فناوري‌هاي اطلاعات و ارتباطات از دستاوردهاي انقلاب صنعتي سوم هستند.
حال بعد از گذشت چندين دهه پيش‌بيني مي‌شود در انقلاب صنعتي چهارم توليدات جهاني به ارزش ۳.۷ تريليون دلار افزايش پيدا كند. متخصصان معتقدند تغييرات ناشي از انقلاب صنعتي چهارم با نرخ بي‌سابقه‌اي همراه است و براي افرادي كه از اين تغييرات استقبال كنند نتايج بسيار خوبي خواهد داشت.
انقلاب صنعتي چهارم در ادامه‌ي انقلاب صنعتي سوم و با ظهور فناوري در حوزه‌ي مختلفي مانند رباتيك، هوش مصنوعي، بلاك‌چين و نانو تكنولوژي همراه است. مزاياي انقلاب صنعتي چهارم هنوز آشكار نشده است و با اين حال برخي شركت‌ها در حال استفاده از تكنولوژي جديد هستند. طبق اعلام آمار ۷۰ درصد شركت‌ها هنوز از شيوه‌هاي قديمي استفاده مي‌كنند و تا زماني كه مجبور نشوند سراغ استفاده از تكنولوژي‌هاي جديد نمي‌روند و كمتر از ۳۰ درصد شركت‌ها از تحولات تكنولوژي انقلاب صنعتي چهارم استقبال كرده‌اند.
انقلاب صنعتي چهارم تحولات اساسي در توليد ايجاد مي‌كند
اغلب خط توليدها هنوز هم تفاوت چنداني با ۱۰، ۲۰ يا حتي ۳۰ سال گذشته نداشته‌اند. هنوز هم نيروي سادههاي توليد در ساعت مشخصي وارد محل كار مي‌شوند كمي با همكاران و مديران خود صحبت مي‌كنند سپس به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت كار كرده و به منزل باز مي‌گردند. گاهي اوقات ابزار و ماشين‌ها نياز به تعمير و نگهداري يا منابع جديد دارند و درنتيجه خط توليد براي مدت مشخصي متوقف مي‌شود. اما در انقلاب صنعتي چهارم ديگر چنين اشكالاتي وجود ندارند. روند توليد محصولات براي شركت‌هايي كه از تكنولوژي انقلاب صنعتي چهارم استفاده كرده و مايل به انجام تغييرات سازماني، عملياتي و مالي هستند تغيير كرده است. برخي از تغييرات عبارت‌اند از:
گفتني است كه اين ابزارها در مقياس كوچك و برخي قسمت‌هاي كارخانه‌هاي استفاده شده‌اند و شركت‌هاي كوچك‌تر مي‌توانند با ياد گرفتن از روند كاري آن‌ها اين تكنولوژي را در خط توليد خود به كار بگيرند. هدف بلندمدت اين است كه با استفاده از پلت‌فرم جهاني انقلاب صنعتي چهارم بتوان اين مدل خط توليد را گسترش داد. به‌عنوان مثال خط توليد تويوتاي ژاپن از تكنولوژي پيشرفته براي توليد محصولات خود استفاده مي‌كند و ساير شركت‌ها از سراسر دنيا به ژاپن سفر مي‌كنند تا با سيستم توليد محصولات آن‌ها (TPS) آشنا شوند. اين شركت‌ها مي‌توانند با يادگرفتن از تويوتا تكنولوژي آن را در خط توليد خود به كار بگيرند. حال يك پلت‌فرم جهاني يادگيري را تصور كنيد كه آخرين تكنولوژي مورد استفاده و آخرين تغييرات انقلاب صنعتي چهارم را در اختيار تمام كسب‌وكارها قرار مي‌دهد. تا به حال حدود ۳۰ مركز توليد با اين موضوع موافقت كرده‌اند. مطالعه در مورد استفاده از تكنولوژي جديد در خطوط توليد دو حقيقت را آشكار كرده است:
۱- مفاهيم مالي و عملياتي روي تكنولوژي مورد استفاده توسط كسب‌وكارها تأثيرگذار است.
۲- عوامل تأثيرگذار روي تكنولوژي مورد استفاده در كسب‌وكارهاي متفاوت مختلف بوده و هر دو عامل سازماني و تكنيكي روي آن تأثيرگذار است. سه مثالي كه در ادامه مطالعه مي‌شوند نحوه‌ي به كارگيري تكنولوژي توسط شركت‌ها را نشان مي‌دهند.
مثال‌هايي از تكنولوژي انقلاب صنعتي چهارم
در ادامه‌ي تحقيقات مرتبط با انقلاب صنعتي چهارم، سه شركت توليدي پيشرو در استفاده از تكنولوژي مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. اين شركت‌هاي توليدي چشم‌انداز جديدي از خودشان براي آينده تعريف كرده‌اند و با طراحي نقشه‌ي مسير قصد دارند به آن نقطه دست پيدا كنند.
۱- مقابله با ترس از ناشناخته‌ها با تغيير مديريت در انقلاب صنعتي چهارم
يك شركت فرانسوي كه در زمينه‌ي مديريت انرژي و اتوماتيك سازي فعاليت مي‌كند تصميم گرفته تا حدود ۲۰۰ مركز توليدي خود را با تكنولوژي پيشرفته مجهز كند. آن‌ها كار خود را از سال ۲۰۱۷ و روي چند مركز به صورت آزمايشي آغاز كرده و همزمان براي ساير مراكز نقشه‌ي مسير تعريف كردند. يك سال بعد از اين تصميم يكي از مراكز واقع در فرانسه از مزاياي بي‌شمار تكنولوژي‌هاي انقلاب صنعتي چهارم مانند استفاده از واقعيت افزوده، تحليل داده براي افزايش پيشرفت و جلوگيري از شكست و استفاده از ابزارآلات خودكار براي پر كردن مواد اوليه‌ي مورد نياز براي توليد بهره‌مند شده است.
آن‌ها علت موفقيت خود را مقابله با ترس از ناشناخته‌ها مي‌دانند. مركز توليدي كه در فرانسه واقع شده براي رسيدن به جايگاه فعلي مدل ديجيتالي از آينده‌ي كارخانه تهيه كرد. آن‌ها آجر به آجر كارخانه‌ي فعلي خود را با استفاده از تكنولوژي جديد باز طراحي كردند. نيروي سادهان براي مدت مشخصي از عينك‌هاي واقعيت افزوده و دسته‌هاي كنترلي استفاده مي‌كردند تا بهتر بتوانند در مورد تغييرات آينده‌ي شركت و بازتاب نقش خودشان بازخورد دهند. با اين كار سوال‌ها و نگراني‌ها برطرف شده بود و ديگر هيچ مورد ناشناخته‌اي وجود نداشت.
۲- بهبود كيفيت در طول فرآيند با استفاده از يادگيري ماشين
يك شركت سوئيسي فعال در زمينه‌ي ارائه‌ي راه حل ديجيتال به تازگي روي برنامه‌ي استفاده از تكنولوژي هوشمند تمركز كرده است. آن‌ها در يكي از فرآيندهاي خود در آلمان سه تغيير اساسي در فرآيند كاري خود ايجاد كردند:
۱- اعمال نفوذ اكوسيستم تكنولوژي داخلي به شركت
۲- اختصاص دادن تيمي براي انجام پروژه و استفاده از متخصصان
۳- استفاده از تكنولوژي‌هاي مالي در مقياس كوچك
اين كارخانه در يك مركز بزرگ از ربات‌هايي استفاده مي‌كرد كه در خانه توسعه داده شده و با هزينه‌ها و محدوديت‌هاي جدي بازار روبه‌رو شده بودند. اين كارخانه ميليون‌ها محصول با تنوع كم توليد مي‌كرد اما نياز بازار به توليد محصولاتي با تنوع بيشتر تغيير كرد. اين شركت كليدهاي قطع كننده مدار (فيوز) توليد مي‌كند. محصولي كه در اكثر خانه‌ها استفاده مي‌شود اما كسي توجهي به آن‌ها ندارد مگر اينكه خراب شوند. اين كليدها از عبور بيش از اندازه‌ي جريان جلوگيري مي‌كنند و مهم‌ترين ويژگي آن‌ها كيفيت است.
اين شركت تيم مخصوصي تشكيل داد تا تكنولوژي جديد و مقرون‌به‌صرفه‌اي را براي توليد اين مدل محصول پيدا كند. آن‌ها راه حل مورد انديشه متخصصين را در دوربين‌هاي خط توليد پيدا كردند كه كيفيت محصول را مطالعه مي‌كرد. سرعت ساخت محصول در اين كارخانه بسيار بالا است به طوري كه هر ۶ ثانيه محصول جديد توليد مي‌شود. بعد از هر بار اسكن محصول، داده‌ي جمع‌آوري شده به الگوريتم‌هاي يادگيري ماشين داده مي‌شود تا تغييرات مورد نياز براي بهبود كيفيت مورد مطالعه قرار بگيرد. اين يعني كيفيت توليد به ازاي هر محصول بالا مي‌رود. به عبارت ديگر يعني كيفيت خط توليد در پايان هر روز چهار درصد نسبت به روز گذشته بهبود پيدا كرده در حالي كه هيچ اختلالي در كار نيروي سادهان ايجاد نشده است.
۳- صرفه‌جويي در هزينه و مكان با استفاده از مزاياي همزاد ديجيتال
همزاد ديجيتال محصول با اين هدف ساخته مي‌شود كه هر گونه تغيير، اصلاح و توسعه قبل از ساخت محصول اصلي، روي همزاد ديجيتالي آن تست شود تا هزينه‌هاي عملياتي توليد كاهش پيدا كند. انقلاب صنعتي چهارم اين پتانسيل را دارد كه هم ارزش‌هاي سنتي صنعت را افزايش دهد و هم مدل‌هاي كسب‌وكار و فرصت‌هاي جديد ايجاد كند.
يك شركت حمل‌ونقل آمريكايي از روش‌هاي جديد براي توسعه‌ي كسب‌وكار خود استفاده كرده است. اين شركت روي استارتاپي سرمايه‌گذاري كرده است كه با بهره‌گيري از تكنولوژي سازگار با محيط زيست توانايي توليد بر اساس ميزان تقاضا را فراهم مي‌كند. اين مدل جديد كسب‌وكار نيازهايي مانند شخصي‌سازي و كوتاه كردن فاصله‌ي تقاضا و عرضه را برطرف مي‌كند. هدف بلند مدت شركت اين است كه هزينه‌ي ۱.۸ تريليون دلاري انبارداري را در آينده كاهش دهد. مدل جديد كسب‌وكار شركت در مركز توليد شيكاگو و با ساخت يك همزاد ديجيتال از محصول نهايي پياده‌سازي شده است. اين مركز توليد مي‌تواند بخش‌هايي از تقاضا را چاپ كند و درنتيجه بسياري از اشكالات از بين رفته است.
استفاده از تكنولوژي و انتشار دادن آن
براي استفاده‌ي كامل از مزاياي انقلاب صنعتي چهارم در كسب‌وكارها بايد راه زيادي طي كرد و براي رسيدن به اين نقطه، پذيرش و گسترش تكنولوژي بايد در اكوسيستم همه‌گير شود. نكته‌ي كه مي‌توان از شركت‌هاي پيشرو ياد گرفت اين است كه آن‌ها نيز با ادغام چند تكنولوژي به جايگاه فعلي خود دست پيدا كرده‌اند. درنتيجه وجود پلت‌فرمي واحد كه چشم‌اندازهاي تكنيكي و سازماني را براي كسب‌وكارها فراهم كند، لازم است.
هم انديشي ها