آيا خودروهاي هيدروژني جايگزين خودروهاي برقي مي‌شوند؟
با توجه به توسعه سريع خودروهاي برقي توسط خودروسازان سراسر جهان، بديهي است كه تصور كنيم اين مدل‌ها بهترين گزينه براي حل اشكالاتي مثل سروصدا و آلودگي هوا هستند؛ اما خودروهاي برقي هم در كنار مزاياي عالي، خالي از عيب نيستند و هنوز هم روش‌هاي بهتري مي‌توان به كار برد. نقطه ضعف اصلي خودروهاي برقي، زمان شارژ طولاني است كه هيچ‌گاه به حد قابل‌قبول و كارآمد كاهش نخواهد يافت. گزينه‌هاي هيبريدي و برقي تنها متخصص كارشناسان را به سمت راه‌حل نهايي يعني گزينه هيدروژني هدايت كرده‌اند.
پاول ويليامسن، مدير ارتباطات استراتژيك جهاني شركت لكسوس، بر اين باور است كه قرار نيست اتومبيل‌هاي برقي، آينده را تصاحب كنند؛ چراكه زمان شارژ اين خودروها هيچ‌گاه حتي تا حد قابل قبول هم كاهش نمي‌يابد و به سطوح عملي و متخصصدي نخواهد رسيد. او كه خود را به‌عنوان فرد اهل فن معرفي كرده است، اين موضوع را بر اساس علم شيمي توجيه مي‌كند. ويليامسن مي‌گويد:
تجربه من در استفاده و كار با باتري‌ها اين نكته را برايم روشن كرده است كه يكي از بدترين روش‌ها در استفاده از باتري، به كار بردن روش شارژ سريع است. در واقع دو روش اصلي براي استفاده نادرست از اين منبع تغذيه وجود دارد؛ گرمادهي بيش از حد و شارژ سريع. همراه با سوپرشارژرهاي شركت تسلا، اين نكته اطلاع‌رساني نمي‌شود، درحالي‌كه يك بار شارژ سريع (سوپرشارژ)، ۲۰ سيكل شارژ از عمر باتري كم مي‌كند. به كمك علم شيمي اين مسئله اثبات مي‌شود. شما نمي‌توانيد يون‌ها را در باتري وادار به حركتي با سرعت بالا كنيد، درحالي‌كه خرابي و آسيب‌ديدگي ايجاد نشود.
اگر حلال مسائلي مثل استفاده از سوخت‌هاي نفتي و توليد آلودگي و سروصدا، خودروهاي برقي بودند، لكسوس همواره خودروهاي برقي ساكت و بي‌سروصدا توليد مي‌كرد؛ ولي اين‌طور نيست. طبق گفته ويليامسن، متخصص كارشناسان خودروساز مطرح ژاپني و مالك آن يعني تويوتا معتقدند كه خودروهاي هيبريدي و تمام‌برقي در واقع پلي بين فناوري لازم و راه حل نهايي (خودروي هيدروژني) براي مسائل ذكرشده بوده‌اند.
برخلاف نيسان غول سازنده خودروهاي برقي، برنامه گروه تويوتا اين است كه عمدتا ساخت خودروهاي درون‌سوز و هيبريدي را ادامه دهند؛ چراكه به اعتقاد آن‌ها، يك شركت هوشمند روي قواي محركه‌اي كه قرار نيست فراگير شود، سرمايه‌گذاري هنگفت نمي‌كند. اين موضوع روشن مي‌كند چرا تويوتا به جاي صرف منابع قابل توجه در فناوري خودروهاي برقي، با شركت مزدا براي حركت در مسير پل ارتباطي اين خودروها با فناوري آينده، وارد همكاري شده است. ويليامسن ادامه مي‌دهد:
با استفاده از هيدروژن، ما به چيزي دست يافته‌ايم كه مي‌تواند خودروهايي مثل تويوتا ميراي، تويوتا هاي‌لندر يا يك هوندا و هيونداي را براي برد مسافتي ۳۲۰ تا ۶۴۰ كيلومتر، در كمتر از سه دقيقه سوخت‌رساني كند. شما اين وسيله را خريداري مي‌كنيد، همسرتان هم آن را مي‌خرد و براي هر گالُن (۳.۸ ليتر) كه آن را كاملا پر مي‌كند، فقط چهار دلار پرداخت مي‌كند.
اگرچه هيدروژن برحسب كيلوگرم اندازه‌گيري مي‌شود، ويليامسن واحد «گالُن» را جهت مقايسه راحت‌تر براي خريداراني كه با سوخت‌هاي مرسوم آشنايي بيشتري دارند، به كار برده است. او مي‌گويد چهار دلار براي هر گالُن در ايالات متحده موقتي است و زماني كه صرفه به مقياس (مفهومي در اقتصاد خرد كه به كسب مزيت كاهش هزينه در اثر افزايش حجم توليد اشاره دارد) تغيير كند و درخواست بالا برود، ممكن است اين هزينه‌ها كمتر هم بشوند.
مانند سوخت‌هاي رايج، ارزش هيدروژن هم بسته به منطقه و ايستگاه متغير است. بر اساس ارزيابي‌هاي انجام‌شده در ايالات متحده آمريكا و اروپا، هزينه پر كردن محفظه سوخت ۵ كيلوگرمي تويوتا ميراي تقريبا ۶۰ دلار (به دلار استراليا) برآورد مي‌شود.
در حال حاضر تنها يك ايستگاه سوخت هيدروژني ثابت در تمام استراليا (در مقر اصلي شركت هيونداي واقع در سيدني) وجود دارد؛ ولي ايالات متحده يا حداقل ايالت كاليفرنيا اين فناوري را جدي گرفته است. از سان‌فرانسيسكو تا مرز مكزيك، بزرگراهي هيدروژني شامل ۳۶ ايستگاه در دست ساخت است.
درحالي‌كه چندين شركت خودروسازي روي فناوري هيدورژني به‌صورت خصوصي و عمومي كار مي‌كنند، متخصص كارشناسان تويوتا/لكسوس اطمينان دارند كه اين فناوري ترقي همگاني خواهد داشت و در آينده اثبات مي‌شود كه ساخت هيبريدهايي مثل تويوتا پريوس صحيح بوده است.
ويليامسن در اين خصوص توضيح مي‌دهد:
شما مي‌توانيد وسيله نقليه موتوري بسازيد كه از هيدروژن به‌عنوان منبع انرژي به سه روش غير مرتبط استفاده كند. تنها گزينه كه با عقل جور در مي‌آيد يك خودروي هيدروژن-برقي هيبريد است. اين همان كاري است ما با استفاده از تجربه خود در زمينه هيبريد انجام مي‌دهيم. اگر خودروي هيدروژني خود را هيبريدي نكنيد، تمامي مزيت‌هاي بهره‌‌وري و بازدهي حاصل از بازتوليد انرژي را از دست مي‌دهيد و در واقع اصراف مي‌كنيد.هدف ما رسيدن به بهترين و پربازده‌ترين راه استفاده از هيدروژن است كه بايد به‌صورت هيبريد باشد. هر خودروسازي اين‌گونه فكر نمي‌كند. آن‌ها مي‌توانند به كمك سلول سوخت هيدروژن كه مستقيما خودرو را به حركت در مي‌آورد يا به كمك پيشرانه درون‌سوزي كه با هيدروژن قدرت‌رساني مي‌شود، اتومبيلي با سطح انتشار آلايندگي صفر داشته باشند؛ ولي در واقع دو برابر هيدروژني كه ما استفاده مي‌كنيم به كار مي‌گيرند.ما بر اين باوريم كه گزينه سلول سوخت هيدروژني و برقي هيبريدي تنها گزينه كارآمد است و همان را خواهيم ساخت. تويوتا ميراي، خودروي نسل ششم و آماده توليد ما با فناوري هيدروژن است. پنج نسل قبلي هم آماده توليد بود؛ اما در خواست كافي براي توليد انبوه آن وجود نداشت.
در ايالات متحده ارزش ميراي بدون اعمال ماليات سنگين دولت كاليفرنيا حدود ۵۷,۰۰۰ دلار و هزينه ماهانه كرايه اين خودرو ۴۹۹ دلار است.
طبق گفته ويليامسن، اشكال اصلي استفاده از هيدروژن اين است كه بسياري از راه‌هاي توليد آن، در حال حاضر با خروجي كربن زياد همراه هستند و اين متدها بسته به منطقه به شكل چشمگيري تغيير مي‌كنند.
در كاليفرنيا، هيدروژن فراورده جانبي پالايش نفت است، به اين ترتيب شما مي‌توانيد به‌طور نسبي محصولي عاري از كربن داشته باشيد. ولي در ساير مكان‌ها به دنبال استفاده از نيروي برق براي استخراج هيدروژن از آب دريا هستند؛ بنابراين هم آب دريا و هم هيدروژن هر دو پاك هستند، البته بايد در انديشه متخصصين گرفت كه برق حاصل از كجا تأمين مي‌شود و اگر براي تهيه آن زغال‌سنگ بسوزانند، باز هم مزاياي ذكرشده از بين خواهد رفت.براي تأمين انرژي لازم جهت توليد هيدروژن از طريق خورشيد، بايد يك شهرستان را با سلول‌هاي خورشيدي بپوشانيد تا بتوانيد يك ايستگاه سوخت‌رساني گازي راه بياندازيد؛ ولي اگر از انرژي خورشيد، باد، آب و كمي زغال‌سنگ استفاده كنيد، باز هم مي‌توانيد ردپاي كربن را تقريبا به صفر برسانيد.
خودروهاي هيدروژني، انتشار آلايندگي ندارند و بخار آبي كه از اگزوز خارج مي‌كنند هم متخصصدي است. همچنين شركت‌هاي مختلف روي تهيه هيدروژن از برگ و ساقه‌ي به‌جامانده از برداشت گندم و ذرت هم كار مي‌كنند. با استفاده از يك فرايند سلولزي كه فيبر را در هم مي‌شكند و به هيدروژن تبديل مي‌كند، اين امر ميسر است.
اگر تقاضا به اندازه كافي باشد و بتوانيم خودروي ميراي را به اندازه كافي در جاده‌ها عرضه كنيم، شركت‌ها و افراد زيادي ايده‌هاي ذكرشده را گسترش خواهند داد.ما نمي‌خواهيم در كسب‌وكار انرژي فعاليت كنيم، كار ما ساخت خودرو است؛ ولي در انديشه متخصصين داريم از افراد و شركت‌هايي كه در اين حوزه فعاليت مي‌كنند حمايت كنيم و آن‌ها را براي توسعه هر چه بيشتر فناوري‌هاي نوين هدايت كنيم.به‌عنوان يك خودروساز موفق؛ تويوتا فروش خودروهاي برقي را تا زماني كه متقاضي دارند از دست نخواهد داد و حتي ممكن است اين خودروها ديگر به نشان لكسوس مزين نشوند.ممكن است اين‌طور برداشت شود كه ما ديگر روي خودروهاي برقي كار نمي‌كنيم؛ ولي اين‌گونه نيست و آن‌ها هنوز هم به‌عنوان خودروهاي كوچك و مجلل براي رفت‌وآمد در دنياي شهري جا دارند.تويوتا اسپانسر المپيك ۲۰۲۰ توكيو خواهد بود و مطمئن باشيد كه ما المپيكي بدون انتشار هيچ‌گونه آلايندگي خواهيم ساخت. احتمالا همه خودروهاي استفاده‌شده نشان تويوتا خواهند داشت؛ ولي اين به آن معني نيست كه خودروهاي لكسوس از مزاياي فناوري‌هاي جديد بهره‌مند نشوند.
هم انديشي ها