۱۰ خودروي مشهور تاريخ كه با پيشرانه فرمول يك ساخته شدند

شايد بارها اين سؤال به ذهنتان خطور كرده باشد: فايده‌ي مسابقات فرمول يك و هزينه‌هاي هنگفت سالانه براي پيشرفت صنعت خودروسازي چيست؟ پاسخ اين سؤال به‌صورت خلاصه، آزمايش جديدترين فناوري‌هاي صنعت خودروسازي در ميدان رقابت و سپس عرضه‌ي آن در توليدات انبوه يا توليد محدود خودروسازان است. مقامات شركت‌هاي خودروسازي هميشه فرمول يك را به ميز آزمايش ايده‌هاي نو تشبيه كرده‌اند كه دير يا زود، برخي فناوري‌هاي استفاده شده در آن به خودروهاي جاده‌اي مي‌رسد.

اما خروجي نهايي فرمول يك هميشه در خودروهاي جاده‌اي استاندارد و اقتصادي نمي‌رسد، بلكه زمينه‌ساز توليد تعدادي از ماندگارترين و سرسخت‌ترين خودروهاي توليد محدود مي‌شود. در اين مطلب  قصد داريم تا فقط بر پيشرانه‌هايي كه ريشه در فرمول يك دارند تمركز كنيم. ۱۰ خودروي اين فهرست ( به‌جز يك مورد) از پيشرانه‌اي استفاده مي‌كنند كه دليل اصلي توليد آن، فرمول يك بوده است؛ اين فهرست تعدادي از عجيب‌ترين، جذاب‌ترين و خواستني‌ترين توليدات صنعت خودروسازي از دهه‌ي ۱۹۶۰ تا امروز را دربر مي‌گيرد.

برخي از خودروهاي معرفي شده در اين فهرست در حد يك مدل مفهومي، باقي ماندند اما برخي ديگر با رسيدن به خط توليد، به كلاس سوپراسپرت‌هاي خاص تاريخ، وارد شدند.

كوپه‌ي اسپرت دينو 206GT از پيشرانه‌ي خودروهاي فرمول دو استفاده كرده‌ است اما به‌دليل اهميت بالاي آن در اين فهرست قرار گرفته است. پيشرانه‌ي ۶ سيلندر V شكل ۲ ليتري اين مدل در خودروهاي فرمول دو فراري استفاده شده است؛ خودروهايي كه رانندگان مشهوري چون جكي ايكس، درك بل و كريس امون پشت فرمان آن‌ها قرار گرفته‌اند. Dino 206 GT محصول سبك‌وزن فراري در سال ۱۹۶۷ بود كه نهايت قدرت پيشرانه‌ي V6 آن به ۱۸۰ اسب بخار مي‌رسيد.

اولين نسخه از سري سوپر ون‌هاي فورد ترانزيت در سال ۱۹۷۱ ساخته شد اما به‌دليل استفاده از پيشرانه‌ي مدل GT40؛ قهرمان مسابقات ۲۴ ساعته لمانز در اين فهرست جاي نمي‌گيرد. نسخه‌ي دوم محصول سال ۱۹۸۴، اما از پيشرانه‌ي DFL كازورث (Cosworth) استفاده مي‌كرد؛ اين پيشرانه بر اساس مدل DFV خودروهاي فرمول يك ساخته شده بود و نزديك به ۶۰۰ اسب بخار قدرت توليد مي‌كرد. سوپر ون 2 با اين پيشرانه نهايت سرعت ۳۰۰ كيلومتر بر ساعت را تجربه كرد.

164 سدان لوكس آلفارومئو و محصول استوديوي طراحي پينين‌فارينا بود كه از سال ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۸ با پيشرانه‌هاي ۴ و ۶ سيلندر توليد شد. در سال ۱۹۸۸ باهدف شركت در مسابقات فرمول S كه به‌دنبال موفقيت رقابت‌هاي Procar بي‌ام‌و M1 شكل گرفته بود، مدل سفارشي آلفارومئو 164 پروكار ساخته شد. سدان آلفارومئو كاملا دگرگون شد تا در ميانه‌ي بدنه‌ي زيباي خود، ميزبان پيشرانه‌ي بزرگ ۱۰ سيلندر  V شكل ۳.۵ ليتري با قدرت بيش از ۶۰۰ اسب بخار باشد. اين پيشرانه ابتدا به‌عنوان قلب تپنده‌ي خودروي فرمول يك تيم فرانسوي اكيپ ليجي (Equipe Ligier) طراحي شده بود اما سرانجام روي سدان ايتاليايي سوار شد. آلفارومئو 164 پروكار با اين پيشرانه‌ كه دور موتور آن به ۱۳۳۰۰ دور بر دقيقه مي‌رسيد، با نهايت سرعت ۳۴۰ كيلومتر بر ساعت مسير درگ ۴۰۰ متري را در ۹.۷ ثانيه طي مي‌كرد. تنها ۲.۵ ثانيه نياز بود تا اين سدان ايتاليايي خاص به سرعت ۱۰۰ كيلومتر بر ساعت برسد. آلفارومئو تنها برند داوطلب شركت‌كننده در مسابقات فرمول S بود كه به‌دليل عدم استقبال ديگر خودروسازان، اين سري مسابقات هيچوقت برگزار نشد.

شركت ژاپني ياماها در اواخر دهه‌ي ۱۹۸۰ و اوايل دهه‌ي ۱۹۹۰، پيشرانه‌ي خودروهاي فرمول يك چند تيم مانند زك‌اسپيد، تايرل، اروز، جردن و برابهام را تأمين مي‌كرد. سرانجام تجربه‌ي مهندسان ياماها در ساخت پيشرانه‌هاي فرمول يك، مدل خاص OX99-11 بود كه از پيشرانه‌ي ۱۲ سيلندر V شكل ۳.۵ ليتري با قدرت بيش از ۴۰۰ اسب بخار در دور موتور ۱۰۰۰۰ دور بر دقيقه استفاده مي‌كرد. متأسفانه اين پروژه به‌دليل اشكالات مالي هيچ‌وقت به توليد انبوه نرسيد و فقط ۳ مدل پروتوتايپ از آن باقي ماند.

مدل مفهومي رنو اسپس (Espace) با همكاري متخصصان ژاپني مزدا در قالب يك مدل مفهومي، جهت گرامي‌داشت ۱۰ سالگي توليد ميني‌ون اسپس و حضور رنو در مسابقات فرمول يك ساخته شد. اين مدل مفهومي در سال ۱۹۹۳ با قطعات خودروي فرمول يك FW15C تيم ويليامز-رنو و پيشرانه‌ي ۱۰ سيلندر V شكل ۳.۵ ليتري با قدرت ۸۲۰ اسب بخار ساخته شد.  تركيب بدنه‌ي سبك‌وزن فيبركربن و پيشرانه‌ي V10 نهايت سرعت ۳۱۲ كيلومتر بر ساعت و زمان ۲.۸ ثانيه در تست سرعت صفر تا ۱۰۰ كيلومتر بر ساعت را به رنو اسپس تقديم كرد. رنو اسپس F1 سريع‌ترين ميني‌ون جهان است.

آخرين نسخه از سري سوپر ون‌هاي فورد ترانزيت كه در حال حاضر، به‌عنوان سريع‌ترين ون جهان شناخته مي‌شود، در سال ۱۹۹۴ به پيشرانه‌ي خودروي فرمول يك تيم بنتون (Benetton) مجهز شد. تيم برند پوشاك بنتون از سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۱ در مسابقات فرمول يك شركت داشت كه تنها يك‌بار در سال ۱۹۹۵ با رانندگي مايكل شوماخر عنوان قهرماني جهان را كسب كرده است. فورد ترانزيت سوپر ون 3 از پيشرانه‌ي ۸ سيلندر V شكل ۳.۵ ليتري كازورث با قدرت ۷۳۰ اسب بخار در كنار گيربكس سكوئنشال ۶ سرعته استفاده مي‌كرد. در حال حاضر اين ون منحصربه‌فرد با پيشرانه‌ي V6 در موزه نگه‌داري مي‌شود.

به مناسبت ۵۰ سالگي برند فراري و جايگزيني مدل افسانه‌اي F40، مهندسان اين شركت تا جاي ممكن از فناوري خودروهاي فرمول يك در مدل F50 با توليد محدود  ۳۴۰ دستگاه، استفاده كردند. F50 هيچوقت به محبوبيت F40 دست پيدا نكرد ولي پيشرانه‌ي ۱۲ سيلندر V شكل ۴.۷ ليتري آن با قدرت ۵۲۰ اسب بخار در دور موتور ۸۰۰۰ دور بر دقيقه، يك جواهر واقعي بود. اين پيشرانه با فناوري خودروي فرمول يك فراري در فصل ۱۹۸۹ كه نايجل منسل و گرهارد برگر آن را هدايت مي‌كردند، ساخته شده بود. فراري F50 در آزمايش‌هاي نشريه‌هاي معتبر خودرويي جهان، نهايت سرعت ۳۱۲ كيلومتر بر ساعت و زمان ۳.۸ ثانيه در تست سرعت صفر تا ۹۷ كيلومتر بر ساعت را ثبت كرده است.

داستان توليد پورشه كاررا GT نمونه‌ي جالب بهترين استفاده‌ي ممكن از اتفاقات غيرمنتظره و درس گرفتن از اشتباهات گذشته است. در سال ۱۹۹۱، پورشه يك پيشرانه‌ي ۱۲ سيلندر V شكل براي خودروي تيم فرمول يك بريتانيايي فوت‌ورك اروز (Footwork Arrows) طراحي و توليد كرد اما به‌دليل عملكرد نامناسب و عدم نتيجه دلخواه، همكاري پورشه و اين تيم به‌ سرانجام رسيد. پس از جايگزين شدن پيشرانه‌ي كازورث با پورشه در خودروهاي فوت‌ورك اروز، مهندسان پورشه به ساخت پيشرانه‌اي رؤيايي براي يك خودروي جاده‌اي روي آوردند. اين پيشرانه‌ي V10 پس از استفاده در مسابقات لمانز اواخر دهه‌ي ۱۹۹۰، در نهايت سال ۲۰۰۴ به سوپراسپرت ماندگار كاررا GT رسيد. ۱۰ سيلندر V شكل با حجم ۵.۷ ليتر، قدرت بيش از ۶۰۰ اسب بخار و صداي بي‌نظير، دليل اصلي جاودانه شدن پورشه كاررا GT در صنعت خودروسازي است.

با اينكه هيچوقت بي‌ام‌و در مسابقات فرمول يك به‌مقام قهرماني جهان نرسيده است، اما آخرين دوران فرمول يك باواريايي‌ها در قالب تيم‌هاي ويليامز بي‌ام‌و و بي‌ام‌و سائوبر خروجي قابل توجهي داشت؛ نسل چهارم مدل بي‌ام‌و M5 با كد E60، از پيشرانه‌ي ۱۰ سيلندر V شكل ۵ ليتري به عنوان قوي‌ترين خودروي فرمول يك آن دوران استفاده مي‌كرد. اين پيشرانه با كد S85، بر اساس موتور فرمول يك بي‌ام‌و ساخته شد؛ اولين V10 توليدي بي‌ام‌و بود و در مدل M6 هم استفاده شد. البته مهندسان بي‌ام‌و مجبور به تغيير اين پيشرانه شدند تا با قوانين خودروهاي جاده‌اي هم‌خواني داشته باشد. M5 به‌لطف اين پيشرانه‌ي ۵۰۷ اسب بخاري با نهايت سرعت ۲۵۰ كيلومتر بر ساعت، در زمان ۴.۵ ثانيه به سرعت ۱۰۰ كيلومتر بر ساعت مي‌رسيد.

آخرين خودروي اين فهرست، نماينده‌ي آخرين فناوري استفاده شده از خودروهاي فرمول يك در مدل جاده‌اي است. عصر قواي متخصص هيبريد فرمول يك از سال ۲۰۱۴ آغاز شده و تا امروز و فصل ۲۰۱۸ مسابقات فرمول يك، در مجموع چهار قهرماني تيمي مرسدس‌بنز، سه قهرماني جهان براي لوئيس هميلتون و يك قهرماني جهان هم براي نيكو رزبرگ در پي داشته است.