داستان برند رولزرويس؛ لوكسترين خودروساز دنيا و سازنده پيشرانه هواپيما
براي عامهي مردم، رولزرويس يك خودروساز اصيل انگليسي محسوب ميشود كه محصولاتي در كلاس سوپرلوكس با ارزش بالا توليد ميكند. اين باور، البته درست است؛ اما نبايد ديگر فعاليتها و خدمات اين برند در صنعت و مهندسي دنيا ناديده گرفته شوند. هولدينگ رولزرويس با توليد موتورهاي جت و حضور در صنعت توليد انرژي برق، گردش مالي بالاتري نسبت به شاخهي خودروسازي دارد و البته مستقل عمل ميكند.
فعاليتهاي مرتبط با برند رولزرويس
چهار حوزهي هوا فضا، صنايع نظامي، تجهيزات دريايي و انرژي، اهم فعاليتهاي هولدينگ رولزرويس هستند؛ درحاليكه شركت خودروسازي از سالها قبل، به بخش خصوصي واگذار شده است.
رولزرويس ليميتد
از انديشه متخصصين قدمت و شهرت، خودروسازي داراي اهميت بيشتري نسبت به ديگر صنايع مربوط به رولزرويس است. سال ۱۸۹۶، شركت پژو موفق به ساخت اولين پيشرانهي مخصوص خودرو در كشور فرانسه، بدون وابستگي به دايلمر آلمان شد. اين موتور ۲ سيلندر، روي خودروي پژو تايپ 15 نصب شد و مورد توجه چارلز رولز قرار گرفت. او قبل از آشنايي با هنري رويس، تصميم به تأسيس نمايندگي فروش محصولات پژو در انگلستان گرفتند. پس از شروع به فروش خودروهاي فرانسوي در سال ۱۹۰۲، چارلز رولز و هنري رويس در سال ۱۹۰۴، اولين محصول خود با برند رولزرويس را توليد كردند كه رولزرويس 10 نام داشت.
بخش خودروسازي رولزرويس باسهامداري گروههاي مختلف، بارها تغيير نام داد. اين شركت در اويل قرن بيستم، با نام تجاري رولزرويس ليميتد ثبت شد؛ اما امروزه با مالكيت بيامو آلمان، به اسم رولزرويس موتوركارز فعاليت ميكند.
هولدينگ رولزرويس
مجموعه شركتهاي چندمليتي رولزرويس، از سال ۲۰۱۱ با نام هولدينگ رولزرويس فعاليت ميكنند. مهمترين محصولات اين گروه علاوه بر خدمات مهندسي، توليد انواع موتورها و ژنراتورها است كه در صنعت هوانوردي، دريانوردي و برق، متخصصد دارند.
هولدينگ رولزرويس، دومين توليدكنندهي بزرگ دنيا در زمينهي پيشرانههاي هواپيما (بعد از جنرال الكتريك امريكا) است. اين گروه، با فعاليت گسترده در خدمات نظامي هم، رتبهي شانزدهم بالاترين ميزان قراردادها با صنايع دفاعي در جهان را دارد. هولدينگ رولزرويس با تأسيس شركت Rolls-Royce Industrial Power از اواخر دههي ۸۰ ميلادي، حضور خود در صنعت برق را قوت بخشيد و ضمن همكاري با چند شركت انگليسي، اقدام به ساخت توربينهاي توليد برق كرد. امروزه فعاليت رولزرويس در صنعت برق با هدف تمركز بر توسعه و توليد پيشرانههاي هواپيما، كمرنگ شده است.
از انديشه متخصصين ارزش مجموع سهام، هولدينگ رولزرويس در رتبهي ۳۱ بزرگترين شركتهاي حاضر در بازار بورس لندن قرار دارد. ارزش سهام اين گروه صنعتي، حدود ۱۷ ميليارد پوند (معادل ۲۱.۵ ميليارد دلار) برآورد ميشود. در فهرست بزرگترين شركتهاي دنيا به انتخاب فوربس، هولدينگ رولزرويس صاحب جايگاه ۷۳۳ است؛ اما خودروسازي رولزرويس در ميان ۲۰۰۰ شركت بزرگ جهان از انديشه متخصصين ارزش تجاري، ديده نميشود.
رولزرويس بسپوك
دپارتمان بسپوك (Bespoke ) يكي از شركتهاي زيرمجموعهي رولزرويس است كه طراحي و توليد نسخههاي كلكسيوني و سفارشي را انجام ميدهد. در اين بخش، حتي مبلمان، چمدان و وسايل شخصي هم مطابق سليقهي مشتري با برند رولزرويس، عرضه ميشوند.
سال ۲۰۱۷، سوئپتيل (Sweptail) با تيراژ محدود به يك دستگاه توسط گروه رولزرويس بسپوك طراحي شد كه با ارزش ۱۳ ميليون دلار، گرانترين محصول تاريخ رولزرويس و ارزشمندترين خودروي دنيا (تا پيش از معرفي بوگاتي نوير در سال ۲۰۱۸) بود.
داستان تأسيس شركت رولزرويس
همكاري چارلز رولز و هنري رويس در سال ۱۹۰۴، منجر به تأسيس شركت رولزرويس شد كه سال ۱۹۰۶ به ثبت رسمي رسيد. بنابر شنيدهها، بخش اصلي سرمايه براي شروع به كار شركت، توسط چارلز رولز تأمين شد كه علاوهبر ثروت قابلتوجه، علاقهمند خودروها بود. در سمت ديگر ماجرا، رويس از انديشه متخصصين متخصص و مهندسي نسبت به رولز برتري داشت. البته نبايد فراموش كرد، چارلز رولز فارغالتحصيل مهندسي مكانيك بود؛ درحاليكه رويس، هرگز به دانشگاه نرفت و اصول مهندسي در رشتههاي مختلف را برحسب تجربه آموخت.
چارلز رولز
چارلز استوارت رولز سال ۱۸۷۷ در لندن، از خانوادهاي متمول متولد شد. پدر او، لقب بارون داشت و علاوه بر عضويت در مجلس پادشاهي، فرماندار منطقهي لانگاتك (Llangattock) ولز نيز محسوب ميشد. چارلز رولز هم، برخلاف تولد در لندن، مليت ولزي گرفت. مادر او با نام كامل جورجيانا مارسيا مكلين، اشرافزادهاي انگليسي مرتبط با خانوادهي سلطنتي بود.
چارلز رولز بعد از تكميل تحصيلات ابتدايي وارد كالج اتون (Eton College) شد كه در زمينهي مهندسي و علوم مرتبط با مكانيك، از سال ۱۴۴۰ ميلادي (بيش از ۵۰۰ سال قبل) سابقه داشت. رولز بعد از تكميل كالج، دورههاي مطالعاتي و تحصيلي خود را در كمبريج ادامه دارد. در سال ۱۸۹۶ هنگامي كه تنها ۱۸ سال داشت، اولين محصول پژو با پيشرانه ساخت فرانسه را خريداري كرد. براساس اسناد تاريخي، رولز صاحب اولين خودرو در منطقهي كمبريج و سومين مدل در تمام كشور ولز بود. او حتي، تلاش زيادي براي تدوين قوانين رانندگي و اختصاص حق عبور به خودروها در خيابان كرد. در سن ۲۱ سالگي، چارلز رويس از كمبريج فارغالتحصيل شد و خيلي زود، به استخدام يك شركت حملونقل ريلي و دريايي درآمد. اولين شغل او در سال ۱۸۹۸، همكاري با پروژهاي در زمينهي قايقهاي بزرگ با پيشرانهي بخار بود.
پيش از اقدام به ساخت خودرو، چارلز رولز وارد بازار خريد و فروش خودرو شد. در سال ۱۹۰۳، با دريافت كمك ۶۶۰۰ پوندي از پدرش، شركت رولز را راهاندازي كرد كه بر واردات خودرو از كشورهاي اروپايي و خصوصا محصولات پژو فرانسه تمركز داشت.
رولز علاقهي بسيار زيادي به هوانوردي پيدا كرد و در اين زمينه داراي جايگاهي مهم در تاريخ انگلستان شد. او توانست، بيش از ۱۷۰ سفر با بالون داشته باشد و در سال ۱۹۰۳، ركورد طولانيترين مدت پرواز در كشور را ثبت كند. چارلز رويس، دومين بريتانيايي است كه با هواپيما (به خلباني ويلبر رايت امريكايي) پرواز كرد. رولز، دومين فرد در تاريخ انگلستان است كه موفق به دريافت گواهينامهي خلباني شد. او در سال ۱۹۰۹، ركورد ۲۰۰ پرواز با هواپيما داشت و نخستين كسي بود كه مسير كانال مانش (مسير آبي ۳۴ كيلومتري بين انگليس و فرانسه) را بهصورت رفت و برگشت متوالي، طي كرد.
چالز رولز در سال ۱۹۱۰ و هنگامي كه تنها ۳۲ سال داشت؛ دچار حادثه به هنگام فرود هواپيما شد و درگذشت. او نخستين فرد بريتانيايي و دوازدهمين انسان دنيا محسوب ميشود كه براثر سانحه هنگام پرواز با هواپيما كشته شد.
هنري رويس
فردريك هنري رويس، متولد ۱۸۶۳، حدود ۱۴ سال مسنتر از چالز رولز بود. او در سن ۹ سالگي، با فوت پدر روبهرو شد و كارهاي مختلف، از جمله دستفروشي، تلگرام رساني و پخش روزنامه را تجربه كرد. از انديشه متخصصين تحصيلي، هنري رويس فقط يك سال به مدرسه رفت و بعد از آن تا ۱۹ سالگي براي شركتهاي مختلف، كارهاي متخصص انجام ميداد. با كسب تجربه بهعنوان برقكار و سرويسكار يك شركت مرتبط با برق شهري در ليورپول، هنري رويس شركت خود را در زمينهي توليد كليد و پريزها خانگي در سال ۱۸۸۴ تأسيس كرد.
حدود ۱۰ سال بعد از آغاز فعاليت رويس در صنعت، شركت او توليداتي مثل دينام (مولد برق با محرك مكانيكي) و جرثقيل الكتريكي داشت. در سال ۱۸۹۹، شركت رويس داراي ۲ كارخانه در منجستر بود و سهام عمومي عرضه كرد. با شروع قرن بيستم و رشد صنعتي كشورهاي آلمان و امريكا، محصولات برقي وارداتي با ارزش مناسب به انگلستان رسيد. اين شرايط، ادامهي فعاليت شركت رويس در توليد موتورهاي برقي را تهديد كرد و مشوق او براي توليد خودرو شد.
هنري رويس تا سال ۱۹۰۴، چند مدل خودروي فرانسوي از برندهاي ديون (De dion) و دكاويل (Decauville) خريد. اين محصولات، استاندارد و كيفيت لازم براي كار طولانيمدت را نداشتند؛ اما رويس با مطالعه دقيق آنها در كارخانهي خود، اصول خودروسازي را فرا گرفت. او توانست با مونتاژ ادوات ساخت شركتها مختلف، ۳ خودرو توليد كند. يكي از خريداران خودروهاي رويس، هنري ادوموند بود كه دوستي نزديكي با چارلز رولز داشت. در آن زمان، رولز صاحب نمايشگاه خودرو در لندن شده بود. سرانجام، ديدار تاريخي هنري رويس و چارلز رولز در ۴ مي ۱۹۰۴ مصادف با ۱۴ ارديبهشتماه ۱۲۸۳ خورشيدي انجام شد. آنها توافق كردند تمامي توليدات خودرويي شركت رويس به چارلز رولز فروخته شود و نام رولزرويس (Rolls-Royce) داشته باشد.
عكس تاريخي چارلز رولز (سمت راست) در كنار هنري رويس (سمت چپ) پشت فرمان اولين محصول رولزرويس در سال ۱۹۰۴
اولين محصول با برند رولزرويس، اواخر سال ۱۹۰۴ در نمايشگاه خودرو پاريس به نمايش درآمد. شركت مشترك با نام كامل رولزرويس ليميتد در سال ۱۹۰۶ ثبت شد. هنري رويس در اين كارخانه، سمت مهندس ارشد و طراح خودرو را بر عهده داشت كه با مجموع حقوق ماهيانه و ۴درصد سود شركت، ثروت ۱۰ هزار پوند (معادل حدود يك ميليون پوند امروزي) فراهم كرد. سال ۱۹۰۷ در كشور سازنده، خودروهاي رولزرويس داراي شهرت بالا از انديشه متخصصين كيفيت ساخت و دوام قطعات بودند. شعار تبليغاتي "رولزرويس بهترين خودروي دنيا (Rolls Royce the best car in the world)" از همان سال در آگهيهاي تجاري شركت، استفاده ميشد.
هنري رويس در سال ۱۹۱۸، به جهت ارائهي خدمات در زمينهي صنعت خودرو و هوانوردي (ساخت پيشرانه براي هواپيماهاي ارتش سلطنتي در جنگ جهاني اول)، از پادشاهي انگلستان لقب سر (Sir) و مدال OBE گرفت كه معادل افسر عاليرتبه در امپراتوري بريتانيا است. او در سن ۷۰ سالگي به سال ۱۹۳۳ درگذشت.
نماد تجاري و مجسمه رولزرويس
مجسمهي روي جلوپنجرهي محصولات رولزرويس با نام كامل Spirit of Ecstasy از سال ۱۹۱۱ به بدنهي خودروها اضافه شد. در سال ۱۹۰۹، لرد مونتاگو كه يك اشرافزاده انگليسي بود، سفارش ساخت يك مجسمه داد تا روي رولزرويس سيلور گوست خود نصب كند. براي اين كار، يكي از متخصصان خود به نام النور تورنتون را بهعنوان مدل مجسمه معرفي كرد. لرد مونتاگو، همچنين بهعنوان يكي از اولين نويسندگان و سردبيران مجلات مرتبط با خودرو در دنيا، جايگاهي تاريخي دارد.
خيلي زود، مديران رولزرويس به ترفند مونتاگو علاقهمند شدند تا وجه تمايز مهمي براي مدلهاي ساخت رولزوريس فراهم شود. در سالهاي ابتدايي قرن بسيتم، بسياري از خودروها، از جمله محصولات رولزرويس با ديگر برندها، اشتباه گرفته ميشدند. طراح اين مجسمه، چارلز رابينسون اسكايز (Charles Robinson Sykes) بود. اسپريت آو اكستازي امروزه با نامهاي اميلي، سيلور ليدي (بانوي نقرهاي) و فلاينگ ليدي (بانوي پرنده) نيز شناخته ميشود.
نماد تجاري شركتهاي خودروسازي و هوانوردي رولزوريس، متشكل از حروف R ابتداي نام موسسان آن است. اين لوگو، در سالهاي اول، حالتي پيچيده و سرشار از جزئيات داشت؛ اما از سالهاي ۱۹۰۷ با رنگ زمينهي نقرهاي و خطوط قرمز كه حروف R را نشان ميداد، جايگزين شد. لوگوي رولزرويس در سالهاي بعد به همين تركيب وفادار ماند و صرفا به رنگ زمينهي آبي با خطوط سفيد و در نهايت به طرح امروزي با زمينهي خاكستري روشن و خطوط سياه، تغيير كرد.
پيش از آغاز جنگ جهاني اول
كارخانهي بزرگ رولزرويس در سال ۱۹۰۸ شروع به كار كرد. طراحي كارگاهها توسط هنري رويس انجام شد و بسياري از خطوط توليد قطعات برقي در كارخانهي او، تغيير متخصصي دادند. البته قسمتهاي از شركت رويس، خصوصا بخش توليد كنندهي بالابرهاي الكتريكي تا سال ۱۹۶۵ به فعاليت مستقل ادامه دارند. شركت رولزرويس حدود ۱۰۰ هزار پوند (بيش از ۱۰ ميليون پوند امروزي) سهام عمومي عرضه كرد تا سرمايهي لازم براي شروع كار يك كارخانهي بزرگ فراهم شود.
رولزرويس سيلورگوست 40/50 با اتاق سفارشي ساخت ۱۹۰۹
اولين محصولات رولزرويس تا سال ۱۹۰۷، خودروهايي مجهز به پيشرانههاي ۱۰ تا ۳۰ اسببخار بودند. كلود جانسون، مهندس برجستهي انگليسي به رولزرويس كمك كرد تا اولين پيشرانهي ۶ سيلندر اين شركت با قدرت نزديك به ۵۰ اسببخار ساخته شود. عملكرد اين موتور، آنچنان خوب بود كه مديران رولزرويس تصميم به توقف توليد مدلهاي قبلي و ساخت يك مدل جديد با نام 40/50 بگيرند. محصول نهايي به دليل رنگ بدنهي خاكستري، با اسم تجاري سيلور گوست وارد بازار شد. پيش از آغاز جنگ جهاني اول، تعداد ۶ هزار دستگاه سيلور گوست به مصرفكننده رسيد. مهندسي اين خودرو آنچنان خوب بود كه از شاسي سيلورگوست براي توليد اولين خودروي زرهي ارتش بريتانيا استفاده شد.
رولزرويس سيلورگوست در سال ۱۹۰۷ توانست مسير لندن تا گلاسكو (پايتخت اسكاتلند) را ۲۷ مرتبه طي كند و با مجموع مسافت ۲۳ هزار كيلومتر، ركورددار بهترين خودروي دنيا از انديشه متخصصين استهلاك و خرابي قطعات متخصص باشد.
جنگ جهاني اول
بين سالهاي ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ كه اولين جنگ جهاني شكل گرفت، بسياري از خودروسازان دنيا به سمت صنايع نظامي رفتند.
رولزرويس با استفاده از شاسي سيلور گوست، در سال ۱۹۱۵ نخستين محصول زرهي خود و كشور انگلستان را توليد كرد كه Rolls-Royce Armoured Car نام گرفت. اين خودرو تا سال ۱۹۴۴ و اتمام جنگ جهاني دوم، با پيشرانههاي مختلف به ارتش بريتانيا و كشورهاي مرتبط با آن (مثل هند) خدمت كرد. خودروي زرهي رولزوريس با انواع توپ ضد تانك يا مسلسل قابل توليد بود و به لطف نهايت سرعت ۷۰ كيلومتربرساعت، ارزش بالايي در ميدان نبرد داشت.
پيشرانهي ايگل (عقاب: Eagle) اولين موتور ساخت رولزرويس براي صنعت هوانوردي بود كه سال ۱۹۱۵ معرفي شد. اين مدل، روي بمبافكن هندلي پيج (Handley Page TypeO) عملكرد بسيار خوبي ارايه كرد. اولين نسخه از پيشرانهي ايگل با ۱۲ سيلندر و حجم ۱۴ ليتر، ۲۲۵ اسببخار قدرت داشت و در مدلهاي بعدي به قدرت ۳۶۰ اسببخار رسيد. تا سال ۱۹۲۸ و جايگزيني پيشرانهي ۱۲ سيلندر ايگل با مدل ۲۴ سيلندري، تعداد ۴,۶۸۱ دستگاه از اين موتور براي هوايپماهاي مختلف دنيا توليد شد.
پس از جنگ جهاني اول
سال ۱۹۲۱، خط توليد جديدي به مجموعهي رولزرويس اضافه شد. مديران اين برند با توجه به افزايش تقاضا در امريكا، اولين كارخانهي خارجي خود را در اسپرينگفيلد ماساچوست افتتاح كردند. اين محل، قبل از مالكيت رولزوريس، اولين خط توليد خودروهاي مجهز به پيشرانهي بنزيني در امريكا بود. كارخانهي روزلرويس در امريكا، حدود ۱۰ سال فعاليت كرد و به دليل هزينهي بالا در توليد و كاهش مشتري، در سال ۱۹۳۱ بسته شد. در ابتداي دههي ۲۰ ميلادي و اتمام جنگ جهاني اول، سود رولزرويس كاهش يافت. ارزش خودروهاي رقيب از برندهاي آلماني و فرانسوي، پايينتر از مدلهاي لوكس انگليسي بود و سليقهي بازار را تغيير داد. مهندسان رولزرويس تصميم به ساخت خودرويي كوچكتر و ارزانتر از سيلور گوست گرفتند. اين محصول، به دليل رونمايي در سال ۱۹۲۲، تونتي (Twenty) نام گرفت.
رولزرويس تونتي با پيشرانهي ۶ سيلندر جديد و حجم ۳.۱ ليتر، ۲۰ اسببخار قدرت داشت و به نهايت سرعت ۱۰۰ كيلومتربرساعت ميرسيد. جعبهدنده دستي ۳ سرعته، سرسيلندر واحد و جداشدني براي تمام سيلندرهاي پيشرانه و سيستم ترمز ۴ چرخ، مهمترين برتريهاي تونتي نسبت به سيلور گوست بودند. توليد اين خودرو كه مستقيما توسط هنري رويس انجام شد، تا سال ۱۹۲۹ به تعداد ۲۹۴۰ دستگاه ادامه داشت.
در كمال تعجب، حتي مالكان خودروي نسبتا كوچك رولزرويس تونتي هم از شوفر (رانندهي خصوصي) براي هدايت خودرو استفاده ميكردند و شخصا، علاقهاي به هدايت خودرو و نشستن پشت فرمان، نشان نميدادند. اين موضوع، هنري رويس و ديگر مهندسان شركت را به تمركز بيشتر بر بهبود راحتي سرنشينان عقب و ساخت كابين بزرگ تشويق كرد.
رولزرويس فانتوم، بهعنوان اولين ليموزين لوكس ساخت انگلستان در سال ۱۹۲۵ معرفي شد. پيشرانهي ۶ سيلندر ۷.۷ ليتري، ۹۵ اسببخار قدرت داشت و نهايت سرعت ۱۴۰ كيلومتربرساعت فراهم ميكرد. اين خودرو، همزمان در انگليس و امريكا توليد ميشد و در مجموع تا سال ۱۹۳۱ به تعداد ۳۵۱۲ دستگاه، فروش رفت.
فانتوم II در سال ۱۹۲۹ جايگزين مدل قبلي شد. اين محصول از پيشرانهي ۶ سيلندر ۷.۷ ليتري، ۱۲۰ اسببخار قدرت ميگرفت. توليد اين خودرو با بدنهي ۴در و اسپرت ۲در تا سال ۱۹۳۶ ادامه داشت؛ اما با فروش ۱,۲۸۱ دستگاه، موفقيت بزرگي محسوب نشد.
دههي ۱۹۳۰ در تاريخ رولزرويس اهميت ويژهاي دارد. سال ۱۹۳۶ فانتوم III رونمايي شد كه مجهز به اولين پيشرانهي ۱۲ سيلندر رولزرويس در صنعت خودروسازي بود. اين محصول، آخرين مدلي است كه توسط هنري رويس، قبل از مرگ در سال ۱۹۳۳ طراحي شد. پيشرانهي ۷.۲ ليتري با قدرت ۱۶۵ اسببخار، نهايت سرعت ۱۴۰ كيلومتربرساعت داشت، اما ميتوانست در زمان ۱۷ ثانيه به سرعت ۱۰۰ كيلومتربرساعت برسد كه با توجه به وزن ۳۵۰۰ كيلوگرمي، عملكردي قابلتوجه بود. مصرف سوخت فانتوم III حدود ۲۸ ليتر در ۱۰۰ گزارش شده است.
ركورد نهايت سرعت
در سال ۱۹۲۹، پيشرانههاي جديدي توسط رولزرويس توليد شدند كه مخصوص هواپيماهاي پرسرعت بودند. اين موتورهاي ۱۲ سيلندر، با كد R برگرفته از عبارت مسابقهي هوايي (Air Racing) شناخته ميشوند. مهمترين دستاورد مهندسي رولزرويس براي صنعت هوانوردي دنيا در ابتداي دههي ۳۰ ميلادي، اضافهكردن سوپرشارژر و كاستن از تعداد سيلندرها بود كه وزن نهايي پيشرانه را به طرز چشمگيري كاهش ميداد.
هواپيماهاي سوپرمرين (Supermarine) با مدلهاي S6 و S6 B همراه پيشرانههاي رولزرويس R جمعا به تعداد ۴ دستگاه ساخته شدند. اين هوانوردها، فاقد چرخ بودند و قابليت فرود روي آب داشتند. مدل اول از سوپرمرين با پيشرانهي ۱۹۰۰ اسببخار به نهايت سرعت ۵۲۹ كيلومتربرساعت رسيد و نسخهي S6 B با قدرت ۲۳۰۰ اسببخار در سال ۱۹۳۱، ركورد سرعت جهاني در آسمان را به عدد ۶۵۵ كيلومتربرساعت رساند.
مالكوم كمپبل در كنار فرزندش دونالد كمپبل سال ۱۹۲۸
رسيدن بهعنوان پرافتخار سريعترين انسان روي سطح زمين، طرفداران بسيار زيادي در دههي ۲۰ و ۳۰ ميلادي داشت. اين رقابت، با خودروهاي دوكي شكل مجهز به پيشرانههاي هواپيما، بين مهندسان انگليسي و امريكايي محبوبيت پيدا كرد. سال ۱۹۲۵ مالكوم كمپبل با خودروي مجهز به پيشرانهي ۳۵۰ اسببخار ساخت شركت سانبيم (Sunbeam) به سرعت ۲۴۵ كيلومتربرساعت رسيد. او در سال ۱۹۲۷ توانست با خودروي ديگري مجهز به پيشرانهي ۲۲.۳ ليتري ساخت نيپرلاين (Napier Lion) ركورد خود را ارتقا دهد و نهايت سرعت ۳۱۴ كيلومتربرساعت ثبت كند. هنري سگريو (Henry Segrave)، ديگر رانندهي انگليسي بود كه چند بار ركورد نهايت سرعت روي زمين را شكست. او از خودروي گولدن اَرو (تير طلايي: Golden Arrow) مجهز به پيشرانهي ۹۲۵ اسببخار ساخت نيپرلاين انگلستان استفاده ميكرد اما ثبت ركورد و ساخت خودرو را در امريكا، انجام ميداد. سگريو در سال ۱۹۲۹ به نهايت سرعت ۳۷۲ كيلومتربرساعت در ساحل ديتونا رسيد و سال بعد، به هنگام روكوردگيري با قايق روي آب، جان سپرد.
مالكوم كمپبل در كنار خودروي بلوبرد مجهز به پيشرانهي رولزرويس سال ۱۹۳۳
ركوردزني هنري سرگيو، مالكوم كمپل را متوجه كمبود قدرت براي رسيدن به سرعتهاي بالاتر كرد. او پس از مرگ رقيب، بارها ركورد سرعت را با خودروهاي مجهز به پيشرانههاي مختلف، ارتقا داد. در سال ۱۹۳۳، مالكوم كمپبل با خودروي مجهز به پيشرانهي ۱۲ سيلندر ۳۶.۷ ليتري و ۲۳۰۰ اسببخار رولزرويس به نهايت سرعت ۴۳۸ كيلومتربرساعت رسيد. سال ۱۹۳۵ هم مالكوم كمپل، زمانيكه ۵۰ ساله بود همراه خودرويي مجهز به پيشرانهي رولزرويس به نهايت سرعت ۴۸۵ كيلومتربرساعت رسيد تا سد تاريخي براي ثبت سرعت ۳۰۰ مايلبرساعت (۴۸۰ كيلومتربرساعت) شكسته شود.
افتخارات رولزرويس در كسب نهايت سرعت، محدود به سطح جاده و آسمان نيست و روي آب هم، داراي ركوردهايي تاريخي است. در سال ۱۹۲۸، مالكوم كمپبل با قايق بلوبرد K4 همراه پيشرانهي روزلرويس R كه اساسا براي هوانوردي ساخته شده بود به ركورد جهاني سرعت ۲۲۸ كيلومتربرساعت روي آب رسيد. اين ركورد هم، بارها توسط فرزند او، دونالد كمپبل شكسته شد.
الحاق بنتلي به رولزرويس
سال ۱۹۳۱، شركت خودروسازي بنتلي به رولزرويس فروخته شد. بنتلي در آن زمان، يك كارخانهي مخصوص توليد مدلهاي اسپرت و مسابقهاي بود كه اشكالات مالي داشت. تصاحب بنتلي توسط رولزرويس از انديشه متخصصينات تاريخنويسان صنعتي بريتانيا، تلاش شركت بزرگتر براي حذف رقيب بود. بنتلي، ظرفيت بالايي براي تبديل شدن به يك برند لوكس داشت و درحال ساخت خودروهاي پهنپيكر، معادل رولزرويس فانتوم بود. يكي از اقدامات مباحثه برانگيز مديران شركت در اين زمان، جلوگيري از توليد بنتلي ۸ ليتر (Bentley 8 Litre) است كه سال ۱۹۳۰ رونمايي شده بود. البته بايد توجه داشت كه دههي ۳۰ ميلادي، همراهبا بحران بزرگ در اقتصاد جهاني، توليد و فروش خودروهاي سوپرلوكس، مثل بنتلي ۸ ليتر را اشكال ميكرد.
بنتلي ۸ ليتر ساخت سال ۱۹۳۰
بعضي مورخان معتقدند، خريد بنتلي توسط رولزرويس، رشد متخصص و تجاري بنتلي را متوقف كرد. به مدت تقريبي ۷ دهه تا سال ۲۰۰۲ (زمان تصاحب بنتلي توسط فولكس واگن آلمان) تقريبا تمامي محصولات اين شركت از انديشه متخصصين شاسي، پيشرانه و قطعات متخصص، كاملا مشابه يكي از خودروهاي رولزرويس بودند و حتي در بعضي مدلهاي بنتلي، صرفا چراغها و جلوپنجره متفاوت بود. با آغاز جنگ جهاني دوم هم، كارخانههاي بنتلي به خدمت رولزرويس درآمدند تا تجهيزات نظامي مورد نياز ارتش انگليس و امريكا تأمين شوند.
جنگ جهاني دوم
پس از كاهش فروش جهاني رولزرويس در سالهاي ۱۹۳۰، وقوع دومين جنگ جهاني و مهارت شركت در ساخت پيشرانههاي هواپيما، منجر به سودآوري رولزرويس شد. اين شرايط، ضربهاي ديگر به بنتلي وارد كرد؛ چراكه مهمترين كارخانهي اين برند در شهر كرو (Crewe) انگلستان، بهعنوان پوششي براي كارگاه مخفي توليد پيشرانههاي هواپيما، اختصاص داده شد.
بدون شك، برتري هوايي ارتش بريتانيا در جنگ جهاني دوم، مديون پيشرانههاي مرلين (Merlin) و گريفون (Griffon) ساخت رولزرويس بود. هر دو پيشرانه مجهز به ۱۲ سيلندر با آرايش V شكل و سيستم خنككاري آب توليد شدند؛ اما عملكرد و متخصصدهايي متفاوت داشتند.
هواپيماي جنگندهي اسپيتفاير مجهز به پيشرانهي مرلين ساخت رولزرويس
موتور PV-12 كه بعدها مرلين نام گرفت، با حجم ۲۷ ليتر و قدرتهاي ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ اسببخار، در سال ۱۹۳۳ آزمايش شد. مرلين، در جنگ جهاني دوم، پيشرانهي جنگندههاي پرسرعت هوريكين (Hurricane) و اسپيتفاير (Spitfire) بريتانيا بود كه منجر به برتري آنها در مقابله با هواپيماهاي مسراشميت (Messerschmitt) و فوكه وولف (Focke-Wulf) آلمان نازي شد. اسپيتفاير بهراحتي سرعت ۷۴۰ كيلومتربرساعت فراهم ميكرد و هنگام شيرجه (دايو) به سرعت يك ماخ (حدود ۱۰۰۰ كيلومتربرساعت) ميرسيد. تعداد توليد پيشرانه مرلين، بهعنوان پرفروشترين موتور هوايپما در تاريخ هوانوردي بريتانيا، ۱۵۰ هزار تا ۱۶۰ هزار دستگاه برآورد ميشود.
پيشرانهي گريفون مشابه مرلين، ۱۲ سيلندر با آرايش V داشت؛ اما با حجم ۳۷ ليتر و قدرتهاي ۱۵۰۰ تا ۲۴۰۰ اسببخار توليد شد. اين موتور با تيراز ۸ هزار دستگاه، بين سالهاي ۱۹۳۹ تا ۱۹۵۵، روي هواپيماهاي مختلف، از جمله نسخههايي از اسپيتفاير نصب ميشد. پيشرانهي گريفون، بهعنوان قدرتمندترين موتور پيستوني در تاريخ هوانوردي شناخته ميشود و قبل از توليد پيشرانههاي جت، ميتوانست هواپيماهاي سبكوزن را به نهايت سرعت ۸۰۰ كيلومتربرساعت برساند.
دههي ۱۹۵۰
با اتمام جنگ جهاني دوم، رولزرويس براي اولينبار به ساخت بدنه براي محصولات خود پرداخت. پيش از خريد بنتلي، رولزرويس صرفا توليد شاسي، پيشرانه و تزئينات كابين را انجام ميداد. در سال ۱۹۳۹، يك شركت بدنهسازي (coachbuilder) با نام پارك وارد (Park Ward) به مالكيت رولزرويس درآمد. در سال ۱۹۵۹، شركت مشابهي با نام مولينر توسط رولزرويس خريداري شد تا اين برند انگليسي در زمينهي فلزكاري بدنه، خودكفا شود. هر دو شركتهاي پارك وارد و مولينر، از سالها قبل براي رولزرويس و بنتلي، بدنهي سفارشي توليد ميكردند.
سيلور داون (Silver Dawn) اولين محصول رولزرويس، بعد از جنگ جهاني دوم بود. اين محصول، در سال ۱۹۴۹ رونمايي شد و نخستين رولزرويس دنيا با بدنهي استيل محسوب ميشود. همراه پيشرانهي ۶ سيلندر ۴.۵ ليتري، سيلورداون ميتوانست در زمان ۱۵ ثانيه به سرعت ۱۰۰ كيلومتربرساعت برسد و نهايت سرعت ۱۵۰ كيلومتربرساعت فراهم كند. ميانگين مصرف سوخت اين خودرو، ۱۸.۵ ليتر در ۱۰۰ كيلومتر اعلام شده است. بنتلي VI و R هم با تفاوت جزئي نسبت به سيلورداون، با بدنه و تجهيزات متخصص مشابه، تا سال ۱۹۵۵ توليد شدند.
خدمات به خانوادهي سلطنتي انگلستان
تا سال ۱۹۵۰، ملكهي بريتانيا و ديگر اعضاي مهم حكومت انگلستان از خودروهاي آلماني ساخت دايملر در مراسم رسمي استفاده ميكردند. باتوجه به افزايش كيفيت محصولات رولزرويس و همچنين جنگ بين آلمان و بريتانيا در دههي ۴۰ ميلادي، برند انگليسي براي ساخت خودرو اختصاصي خاندان سلطنتي انتخاب شد.
ساخت رولزرويس فانتوم IV، با هدف توليد يك محصول سوپرلوكس مخصوص پادشاهان و اشراف در سال ۱۹۵۰ به پايان رسيد. اولين نسخه، در اختيار شاهزاده انگلستان (اليزابت دوم) قرار گرفت كه ۲ سال بعد، روي تخت سلطنت نشست. فانتوم IV، خودروي ويژهي اليزابت در مراسم عروسي او بود. در مجموع، ۱۸ دستگاه از اين رولزرويس ويژه ساخته شد. تمامي نسخههاي فانتوم IV به دليل استفاده توسط شخصيتهاي تاريخي (از جمله شاه سابق ايران، اسپانيا، كويت و عراق) امروزه در موزهها يا مجموعههاي كلكسيوني، نگهداري ميشوند و هركدام، سرگذشتي مخصوص به خود دارند.
دههي ۱۹۶۰
رولزرويس تا آغاز دههي ۶۰ ميلادي، شهرتي جهاني و مردمي نداشت. در آن زمان، هنوز محصولات مرسدس بنز و برندهاي امريكايي مثل كرايسلر، عنوان معروفترين خودروهاي لوكس دنيا را در اختيار داشتند. با معرفي فانتوم V، در سال ۱۹۵۹ به تدريج ثروتمندان تجملگرا و هنرمندان مشهور براي نمايش موفقيت خود، سراغ محصولات رولزرويس رفتند.
رولزرويس فانتوم V اختصاصي جان لنون در موزه رويال BC ساخت ۱۹۶۵
در سالهاي ۶۰ ميلادي، بسياري از بازيگران سينما و موزيسينها از خودروهاي رولزرويس در مراسم و تشريفات فرش قرمز استفاده ميكردند. حتي سال ۱۹۶۵، فيلمي با نام رولزرويس زرد (Yellow Rolls-Royce) با حضور ستارگان سينما مثل عمر شريف، آلن دلون و اينگريد برگمن ساخته شد كه نقش مهمي در شناساندن برند رولزرويس به جامعهي جهاني داشت. در همان سال، جان لنون (خوانندهي مشهور گروه بيتلز) نيز يك دستگاه فانتوم V خريد كه با رنگآميزي عجيب و منحصربهفرد، امروزه يكي از ارزشمندترين رولزرويسهاي دنيا محسوب ميشود.
دههي ۱۹۷۰
پس از دوران باشكوه رولزرويس در سالهاي ۱۹۶۰، سودآوري شركت، رو به كاهش گذاشت. در سال ۱۹۷۱، خودروسازي رولزرويس به مالكي جديد فروخته شد اما به دلايلي از جمله بحرانهاي مالي، دولت بريتانيا تصميم به خريداري بخش اصلي سهام شركت گرفت. با ادغام شركتهاي خودروسازي و هوانوردي، هولدينگ بزرگ رولزرويس تأسيس شد. بخش خودروسازي از سال ۱۹۷۳، بهجاي رولزرويس ليميتد، رولزرويس موتورز نام گرفت و تا اواخر قرن بيستم، تحت مالكيت شركتهاي وابسته به دولت بريتانيا و سهامداران حقيقي، فعاليت كرد.
كورنيش (Corniche) آخرين محصول سنتي رولزرويس در سالهاي پيش از بحران مالي شركت محسوب ميشود. اين خودروي ۲در، با سقف فلزي يا پارچهاي جمعشونده در سال ۱۹۷۱ رونمايي شد. كورنيش، اولين رولزرويس كوپه با عرضهي جهاني بود و اساس بنتلي كنتيننتال مدل ۱۹۸۴ محسوب ميشود. نسل اول كورنيش با پيشرانهي ۶.۷۵ ليتري، ۲۴۰ اسببخار قدرت داشت و با نهايت سرعت ۱۹۰ كيلومتربرساعت، تا سال ۱۹۸۷ به تعداد ۴۴۰۰ دستگاه توليد شد.
سال ۱۹۷۵، رولزرويس كامارگيو معرفي شد تا لوكسترين و گرانترين خودروي كوپه در دنيا باشد. اين محصول، با همكاري پائولو مارتين ايتاليايي و استوديو پينين فارينا طراحي شده بود. ارزش نهايي به عددي معادل ۵۰۰ هزار دلار در زمان حال ميرسيد. برخلاف استفاده از فناوريهاي مدرن، مثل تهويه مطبوع خودكار، سيستم تعليق جديد و جعبهدندهي خودكار هيدراماتيك ساخت جنرال موتورز، رولزرويس كامارگيو با ايرادات متخصص متعدد همراه بود. اين مدل هنوز هم توسط بسياري از مجلات و رسانههاي دنيا، در فهرست بدترين خودروهاي جهان قرار دارد و عنوان يكي از زشتترين محصولات ساخت انگليس را به خود اختصاص داده است. جيمز مي، مجري و متخصص كارشناس مشهور برنامهي تاپگير كه خود يكي از طرفداران برند رولزرويس محسوب ميشود؛ كامارگيو را به يك خوك مست با لباس زيبا تشبيه كرده بود.
دههي ۱۹۸۰
سهام رولزرويس در سال ۱۹۸۵ وارد بورس لندن شد. در آن زمان، شركت ويكرز بهعنوان يكي از بزرگترين نهادهاي نظامي وابسته به ارتش بريتانيا، مالكيت بخش خودروسازي و هوانوردي رولرويس را در اختيار گرفت.
در سال ۱۹۸۳، خودروي تحقيقاتي تراست 2 توانست به لطف پيشرانهي رولزرويس آون (Avon) به نهايت سرعت ۱۰۱۹ كيلومتربرساعت برسد. اين محصول، از يك موتور توربو جت با قدرتي بيش از ۲۰ هزار اسببخار استفاده ميكرد كه پيشتر روي هواپيماهاي جنگنده ساب ۳۵ نصب شده بود. ركورد تراست 2 تا سال ۱۹۹۷ بيرقيب باقي ماند.
سيلور اسپريت، در سال ۱۹۸۰ رونمايي شد. اين سدان ۴در، مشخصات متخصص مشابه كورنيش داشت؛ اما همراه چراغهاي مستطيلشكل با حاشيههاي نارنجي، شبيه به محصولات مرسدس بنز طراحي شده بود كه اصطلاحا، طرح اسپريت نام داشت. خودروهاي مشهور بنتلي مثل مولسان و ايت (Eight) براساس سيلور اسپريت ساخته شدند. اين خودرو، اولين محصول رولزرويس، مجهز به سيستم جمعكنندهي خودكار مجسمهي اسپريت آو اكستازي (Spirit of Ecstasy) بود.
دههي ۱۹۹۰
مهمترين اتفاق اين دوران براي رولزرويس، شدت گرفتن بحران مالي و ناتواني شركت ويكر در توسعه محصولات كارخانههاي خودروسازي بود. طراحي نامناسب در مدلهاي جديد و عقبماندگي در ساخت پيشرانههاي مدرن، منجر به ناكامي رولزرويس در فروش شد. پايانبخش اين دوران سخت، تصاحب رولزرويس توسط گروه خودروسازي بيامو آلمان بود. اين اتفاق، درحالي رخ داد كه فولكسواگن آلمان هم توانست مالكيت بنتلي را بهدست آورد تا مرسدس بنز، در كسب سهام عمده از برندهاي انگليسي، ناكام بماند. تصاحب برندهاي اصيل انگليسي توسط شركتهاي آلماني، در ابتدا عامل موجي از ناراحتي براي طرفداران رولزرويس و بنتلي شد؛ اما اين رويداد امروزه بهعنوان نقطهي عطف و آغاز شكوفايي آنها، اهميت ويژهاي دارد.
قرن ۲۱ و آغاز عصر جديد رولزرويس
از دههي ۲۰۰۰ به بعد، رشد رولزرويس در زمينهي خودروسازي و هوانوردي، افزايشي چشمگير يافت. امروزه تقريبا تمامي هواپيماهاي مدرن ايرباس از پيشرانههاي توربوفن سري ترنت (Trent) ساخت رولزرويس استفاده ميكنند. علاوه بر ايرباس A380 كه بزرگترين هواپيماي مسافربري دنيا محسوب ميشود؛ مدلهاي مختلفي از بوئينگ، مثل 777 و 787 هم مجهز به پيشرانهي رولزرويس هستند.
نسل اول از رولزرويس فانتوم مدرن، ساخت ۲۰۰۳
در سال ۲۰۰۳، اولين محصول مدرن رولزرويس با مديريت بيامو آلمان متولد شد. اين خودرو، فانتوم نام داشت و از پيشرانهي جديد رولزرويس با حجم ۶.۷۵ ليتر بهره ميبرد. موتور ۱۲ سيلندر تنفس طبيعي فانتوم، قدرت ۴۵۰ اسببخار و گشتاور ۷۲۰ نيوتنمتر فراهم ميكرد تا اين خودروي ۲۵۵۰ كيلوگرمي در زمان ۵.۷ ثانيه به سرعت ۱۰۰ كيلومتربرساعت برسد و نهايت سرعت ۲۴۰ كيلومتربرساعت داشته باشد.
خودروهاي رولزروس در سال ۲۰۱۹، متشكل از ۵ مدل هستند. فانتوم، همچنان سدان پرچمدار و پهنپيكر شركت سازنده محسوب ميشود كه با آستانه ارزش ۴۵۰ هزار دلار، گرانترين محصول رولزرويس است. گوست، ديگر خودروي ۴در شركت سازنده است كه با بدنهي كوچكتر و ارزش پايينتر نسبت به فانتوم عرضه ميشود. ريث (Wraith) و داون (Dawn) محصولات ۲در رولزرويس هستند كه به ترتيب با سقف فلزي و پارچهاي جمعشونده (كانورتيبل) بيش از ۳۲۰ هزار دلار ارزش دارند. عضو پنجم هم، جديدترين محصول رولزرويس و اولين شاسيبلند اين شركت است كه با نام كالينان و آستانه ارزش ۳۳۰ هزار دلار، توليد ميشود.
آمار توليد رولزرويس بدون استثناء از سال ۲۰۰۵ تاكنون، رو به افزايش بوده است. تا سال ۲۰۰۶، مجموع فروش جهاني خودروهاي اين شركت، كمتر از هزار دستگاه در سال بود؛ اما سال ۲۰۱۸ به عدد ۴۱۰۰ نسخه رسيد. از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸، فروش خودروهاي رولزرويس بيش از ۳۰ درصد رشد داشته است كه بيشترين ميزان در مقايسه با برندهاي خودروسازي اروپا و امريكا است. دپارتمان بسپوك در اين شركت، امروزه يكي برترينها در زمينهي توليد خودروهاي جادهاي با تزئينات سفارشي محسوب ميشود.
هم انديشي ها