موانع گسترش بازار خودروي هيدروژني و پيل سوختي در كره جنوبي چيست؟
سونگ وون جوان با هدف كسب درآمد در شرايط فشار زياد كره جنوبي براي ترويج خودروهاي پيل سوختي، سپتامبر گذشته يك ايستگاه سوخت‌گيري هيدروژن را در شهر اولسان افتتاح كرد. تنها يك سال بعد، او از اين كار عقب‌نشيني كرد. ايستگاه جديد هيدروژن سونگ يكي از پنج ايستگاه شهر اولسان به شمار مي‌رود كه محل كارخانه‌هاي اصلي شركت هيونداي و تقريباً ۱،۱۰۰ خودروي پيل سوختي است؛ شهري كه بيشترين تعداد خودروي پيل سوختي را ميان تمام شهرهاي كره جنوبي در خود جاي مي‌دهد.
دولت ۳ ميليارد وون (۲/۵ ميليون دلار) هزينه، ۶ برابر بيشتر از تجهيزات شارژ سريع براي خودروهاي برقي مجهز به باتري، پرداخت كرده است. دو پمپ هيدروژن در كنار پمپ بنزين سونگ، روزانه شاهد عبور شاسي‌بلندهاي هيونداي نكسو هستند. با وجود اين سونگ به دليل تصميم دولت مبني بر تعيين ارزش پايين هيدروژن به منظور تشويق مصرف‌كنندگان و امكان سوخت‌گيري تعداد محدودي از خودروها در روز، نتوانسته سود زيادي به دست بياورد. سونگ ۳۲ ساله، به رويترز گفت:
تمام ايستگاه‌هاي هيدروژن چاره‌اي جز تعطيلي ندارند مگر اينكه دولت براي هزينه‌هاي عملياتي، يارانه دهد. در غير اين صورت، ايستگاه با ارزش ۳ ميليارد وون تبديل به محلي متروك و بي‌مصرف خواهد شد.
علاوه بر اين، انفجار مخزن ذخيره‌سازي هيدروژن منجر به اعتراض عليه دولت و كمپين بلندپروازانه‌ي هيونداي براي ترويج سوخت‌هاي جايگزين بدون آلايندگي شد. مون جه‌اين، رئيس جمهور كره جنوبي هيدروژن را به‌عنوان منبع درآمدي آينده براي اقتصاد شماره ۴ آسيا معرفي و خود را سفير اين فناوري اعلام كرد و حضور ۸۵۰ هزار دستگاه خودروي پيل سوختي را در جاده‌ها تا سال ۲۰۳۰ هدف قرار داد. با اين حال تاكنون كمتر از ۳ هزار دستگاه خودروي پيل سوختي هيدروژني در اين كشور فروخته شده است. ژاپن نيز يكي از طرفداران بزرگ فناوري پيل سوختي به شمار مي‌رود و با وجود حجم سه برابري بازار خودرو نسبت به كره جنوبي، در همان بازه‌ي زماني توليد ۸۰۰ هزار دستگاه خودروي پيل سوختي را برنامه‌ريزي مي‌كند.
در شرايطي كه خودروهاي برقي توجه بخش عمده‌اي از مردم را به‌عنوان خودروهاي پاك به خود جلب كرده‌اند، چالش‌هاي ايجاد زيرساخت‌هاي سوخت‌گيري در كره جنوبي نشانگر نبرد طولاني و پرفرازونشيبي است كه اين فناوري براي گسترش در پيش رو دارد. چنين فناوري براي دولت و هيونداي به‌عنوان تنها خودروسازي كه در حال فروش خودروي پيل سوختي در اين كشور است، پروژه‌اي گران‌ارزش به شمار مي‌رود و هيچ تضميني براي موفقيت آن وجود ندارد.
محاسبات رويترز نشان مي‌دهد كه رئيس جمهور كره جنوبي مبلغي معادل ۱/۸ ميليارد دلار را از بودجه دولت مركزي براي يارانه فروش خودرو و ساخت ايستگاه‌هاي سوخت‌گيري به مدت ۵ سال اختصاص داده است. يارانه‌ي اعطايي دولت، ارزش هيونداي نكسو را به نصف يعني حدود ۳۵ ميليون وون (۲۹،۳۰۰ دلار) كاهش داد و فروش اين مدل كه مارس ۲۰۱۸ آغاز شد، امسال افزايش يافت. در مقابل، يارانه‌هاي دولت ژاپن يك سوم از ارزش نهايي نسخه‌ي پيل سوختي هيدروژني تويوتا ميراي را تأمين مي‌كنند و ارزش آن را به حدود ۴۶،۲۰۰ دلار مي‌رسانند.
برخي منتقدان معتقدند كه هيونداي از همراهي سرسخت دولت بيشترين منفعت را مي‌برد، اما اين خودروساز در فناوري پيل سوختي سرمايه‌گذاري زيادي كرده است. هيونداي با همكاري تأمين‌كنندگان قطعات خود، قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ معادل ۶/۵ ميليارد دلار براي تحقيق و توسعه هيدروژن سرمايه‌گذاري كند.
يكي از مسئولان هيونداي در بيانيه‌اي گفت:
در سرمايه‌گذاري‌هاي كلان در زمينه‌ي ساخت (خودروي هيدروژني) كارخانجات توليد، ايمن‌سازي كانال‌هاي تأمين و ايجاد شبكه‌هاي فروش خطرهاي زيادي وجود دارد.
ماه مه، يك مخزن ذخيره‌سازي هيدروژن در يك پروژه تحقيقاتي دولتي در شهر گانگ‌نيونگ منفجر شد. انفجار اين مجتمع مساحتي حدود نصف زمين فوتبال را نابود كرد و دو نفر كشته و ۶ نفر مجروح شدند. تحقيقات مقدماتي نشان داد كه اين انفجار پس از نشت اكسيژن به داخل مخزن و در نهايت ايجاد جرقه اتفاق افتاده است.
كونگ گيك‌وانگ، وكيل دادگستري و نماينده‌ي خانواده‌ي يكي از دو نفري است كه در دادخواست عليه مجتمع سوخت‌گيري مورد تحقيق درگذشت؛ وي گفت:
يكي از قربانيان با فشار انفجار پرت شد و پس از اصابت به تخته‌سنگ درگذشت.
يك ماه بعد، انفجاري در ايستگاه سوخت‌گيري هيدروژن در نروژ رخ داد. مدتي پيش نيز نشت گاز هيدروژن و آتش‌سوزي پس از آن در كارخانه شيميايي كره جنوبي باعث شد، سه نيروي ساده دچار سوختگي شوند. نگراني‌هاي مربوط به ايمني باعث اعتراض گروه‌هاي ساكن كره جنوبي شده است كه نگران ايجاد تأسيسات هيدروژن در مناطق خود هستند.
شهر پيونگ‌تك در ماه آوريل دو اپراتور ايستگاه سوخت‌گيري بنزين را براي نصب تجهيزات سوخت‌گيري هيدروژني انتخاب كرد اما طي سه ماه، هر دو تصميم به كناره‌گيري گرفتند و مسئولان اين شهر را مجبور به جستجوي مجدد براي افراد جديد كردند. يكي از اپراتورهاي يادشده در اين زمينه گفت:
ابتدا مايل به همكاري بودم. اما وقتي فكر كردم، فهميدم دولت مي‌خواهد براي چيزي كه سود‌آوري ندارد، فشار وارد كند. من نمي‌توانم هر لحظه از ترس انفجار، نگران جان خود باشم.
براي مقابله با اين ترس‌ها، دولت در حال برگزاري جلسات توجيهي براي ساكنان است؛ در حالي كه هيونداي اعلام كرد براي ارتقاء سطح دانش مصرف‌كنندگان درباره‌ي ايمني هيدروژن، تلاش مي‌كند تا اطلاعاتي را از طريق يوتيوب و رسانه‌هاي اجتماعي در اختيار آن‌ها قرار دهد.
با وجود برنامه‌هاي دولت كره جنوبي براي پذيرش عمومي خودروهاي پيل سوختي هيدروژني و تأسيس ۱۱۴ ايستگاه سوخت‌گيري هيدروژن كه بايد تا پايان سال ۲۰۱۹ ساخته شود، تنها ۲۹ مورد تكميل شده‌اند. دشواري در به‌دست‌آوردن بودجه از سوي مقامات محلي يا كسب‌وكارها به منظور كمك به تأمين نيمي از هزينه‌ها، تأخير در يافتن مكان‌هاي مناسب جهت تأسيس ايستگاه‌ها و مخالفت ساكنان از جمله موانعي هستند كه پيش روي اين برنامه وجود دارند.
يو جونگ سو، مديرعامل كنسرسيومي كه وظيفه‌ي ساخت ۱۰۰ ايستگاه را برعهده داشته است، در اين زمينه گفت:
دوره‌اي براي گذر از دره‌ي مرگ وجود خواهد داشت.
اما انتظار نمي‌رود كه اين ايستگاه‌ها بتوانند تا سال ۲۰۲۵ درآمد كسب كنند. كنسرسيوم يادشده كه شامل گروه هيونداي نيز مي‌شود، از دولت كره جنوبي خواسته است كه به هزينه‌هاي عملياتي ايستگاه‌هاي سوخت‌گيري هيدروژن يارانه اختصاص دهد. يكي مسئولان وزارت صنعت كره جنوبي كه نخواست نامش فاش شود، به رويترز گفت كه چنين اقدامي هنوز نهايي نشده و در دست مطالعه است.
ريو ين هُوا، مهندس سابق گروه خودروسازي هيونداي و تحليلگر خودرو كه معتقد است خودروهاي پيل سوختي هيدروژني از انديشه متخصصين تجاري مقرون‌به‌صرفه نيستند، در اين زمينه گفت:
چنين كاري تنها بار ماليات‌دهندگاني كه بايد هزينه‌ي ريخت‌وپاش‌هاي دولت در زمينه‌ي توسعه‌ي هيدروژن را بپردازند، افزايش مي‌دهد.
ماه گذشته دولت مون جه‌اين اعلام كرد كه هزينه براي توسعه‌ي فناوري سوخت هيدروژني را بيش از دو برابر افزايش مي‌دهد كه به بيش از ۵۰۰ ميليارد وون (۴۱۶ ميليون دلار) در سال آينده خواهد رسيد. هزينه‌هاي دولت شامل ۳۵۹ ميليارد وون (۳۰۰ ميليون دلار) براي توسعه‌ي خودروهاي پيل سوختي و ايستگاه‌هاي سوخت‌گيري خواهد بود كه ۵۲ درصد بيشتر از امسال و داراي جهشي بزرگ نسبت به هزينه‌ي ۲۹/۸ ميليارد وون (۲۴/۸ ميليون دلار) صرف‌شده در سال ۲۰۱۸ است.
هيونداي كه از شاسي‌بلند نكسو به‌عنوان «دستگاه تصفيه هوا در جاده» ياد مي‌كند، در حال همراهي از دولت براي دستيابي به اهداف آن در زمينه‌ي صرفه‌جويي اقتصادي و كاهش هزينه‌ها است. هيونداي قصد دارد هزينه‌هاي توليد خودروي هيدروژني را بدون لحاظ يارانه كاهش دهد. خودروساز كره جنوبي اميدوار است كه تيراژ توليد سالانه خودروهاي هيدروژني را تا سال ۲۰۲۲ به ۴۰ هزار دستگاه افزايش دهد.
با اين حال، محدوديت‌هاي مربوط به سوخت‌گيري و تعداد محدود ايستگاه‌ها باعث نااميدي زيادي مي‌شود. اپراتور ايستگاه سوخت‌گيري هيدروژن مي‌گويد كه سوخت‌گيري خودرو به‌تنهايي حدود ۵ تا ۷ دقيقه طول مي‌كشد و راننده‌ي بعدي بايد ۲۰ دقيقه‌ي ديگر صبر كند تا فشار كافي در مخزن ذخيره‌سازي براي تأمين هيدروژن ايجاد شود؛ در غير اين‌صورت مخزن خودرو پر نخواهد شد.
چنين حرفي بدين معنا است كه جايگاه فقط مي‌تواند روزانه به حدود ۱۰۰ خودروي هيدروژني سوخت بدهد، در حالي كه بيش از ۱،۰۰۰ خودرو مي‌توانند در ايستگاه بنزين سوخت‌گيري كنند. همچنين بسياري از رانندگان نمي‌توانند ۲۰ دقيقه صبر كنند. براي گسترش و توسعه‌ي فناوري سوخت هيدروژني، خودروسازان و دولت‌ها بايد با چنين چالش‌هايي را پشت سر بگذارند.
هم انديشي ها