فرمول يك 2021؛ نگاهي به قوانين جديد و طراحي خودروها

پس از آزمايش‌هاي موفقيت‌آميز تونل باد از طرح اوليه‌ي خودرو فرمول يك ۲۰۲۱، سرانجام ساختار اصلي قوانين عصر جديد بالاترين سطح موتوراسپرت نهايي شد. هفته‌ي گذشته، چِيس كري مديرعامل گروه فرمول يك، ژان تاد رئيس فدراسيون بين‌المللي اتومبيل‌راني (FIA)، راس براون مديركل و مدير متخصص فرمول يك به‌همراه نيكولاس تومبازيس مدير واحد متخصص خودروهاي تك‌سرنشينه FIA، در مقابل دوربين رسانه‌ها حاضر شدند تا جزئيات اوليه از قوانين نهايي فصل ۲۰۲۱ و آينده را اعلام كنند.

براي اولين‌بار در تاريخ فرمول يك، قوانين ورزشي و مالي هم‌زمان تغيير خواهند كرد و البته محدوديت بودجه براي تمام تيم‌ها اعمال مي‌شود. ژان تاد كه در اين جلسه حضور نداشت و از ژنو با تماس ويديويي صحبت مي‌كرد، قوانين ۲۰۲۱ را حاصل همكاري نزديك FIA، فرمول يك، تيم‌هاي شركت‌كننده و شوراي جهاني موتوراسپرت (WMSC) اعلام كرد. رئيس FIA اشاره كرد كه قوانين جديد با هدف برگزاري مسابقاتي جذاب، كارآمد و بهتر در يك ميدان مناسب براي تمام تيم‌هاي كوچك و بزرگ شكل گرفته است. از سال ۲۰۲۱، قوانين ورزشي و متخصص و خودروها تغيير مي‌كنند؛ ساختار اصلي قوانين نهايي شده است، اما با همكاري تيم‌ها، جزئيات بيشتر در آينده شكل خواهد گرفت.

براون و تومبازيس اشكال اصلي خودروهاي فعلي فرمول يك را در آيروديناميك مي‌دانند. در خودروهاي ۲۰۲۱، تأثير نامطلوب جريان هواي عقب بسيار كاهش پيدا مي‌كند تا سبقت‌گيري‌هاي بيشتري شاهد باشيم. باله‌ي جلوي و سيستم تعليق خودروها بسيار ساده‌تر مي‌شود تا تيم‌ها از طراحي پيچيده براي افزايش نيروي روبه پايين (داون‌فورس، Downforce) استفاده نكنند. در خودروهاي ۲۰۲۱، استفاده از باله‌ي كناري پشت چرخ‌هاي جلو ممنوع است؛ درعوض ديفيوز جانبي بسيار بزرگ‌تر مي‌شود تا جريان هواي كف خودرو بهتر باشد و درواقع آيروديناميك به‌صورت مكانيكي ايجاد شود. تومبازيس همچنين اعلام كرد كه در بخش‌هايي از خودرو، محدوديت طراحي ايجاد شده است؛ دليل اصلي اين محدوديت‌ها، جلوگيري از تغييرات خلاقانه تيم‌ها در طراحي كلي است تا اشكال جريان هوايي ناپايدار براي خودروهاي عقب، دوباره ايجاد نشود. البته اين محدوديت‌ها كم هستند و مانع تغيير طراحي منحصربه‌فرد خودروهاي هر تيم در دماغه، باله‌ي جلو، دريچه‌هاي هوا و سايدپاد (بخش جانبي ورودي هوا) نمي‌شوند.

مشخصات كلي واحد قدرت (Power Unit) و پيشرانه‌ي ۶ سيلندر V شكل ۱/۶ ليتري توربوشارژ هيبريد، به‌عنوان كارآمدترين موتور احتراق داخلي جهان، در سال ۲۰۲۱ تغيير نخواهد كرد اما تأكيد بيشتري بر كاهش دادن هزينه‌ها وجود دارد. افزايش ۵ كيلوگرمي وزن پيشرانه براي تمام تيم‌ها اجباري است تا پيچيدگي قطعات كمتر و هزينه‌هاي توليد كاهش پيدا كند. كم كردن هزينه‌ها به‌وسيله‌ي ايجاد محدوديت در استفاده از برخي مواد اوليه كه به‌صورت تجاري در دسترس قرار مي‌گيرند، ممنوعيت نصب توربوشارژر انحصاري و مجهز شدن تمام خودروها به پمپ سوخت يكسان و استاندارد ادامه پيدا مي‌كند. همچنين فرمول يك مثل گذشته بر قانون يكسان بودن واحد قدرت بين سازنده و تيم استفاده‌كننده هم بادقت نظارت مي‌كند؛ بنابراين براي مثال بين واحد قدرت و پيشرانه‌ي خودروي مرسدس بنز با تيم ويليامز نبايد هيچ تفاوتي وجود داشته باشد. گروه فرمول يك باتوجه به تغييرات اقليمي و محافظت بيشتر از محيط‌زيست، در قوانين سال ۲۰۲۱ ملاحظات بيشتري درانديشه متخصصين گرفته است. حدود ۲۰ درصد از محتويات سوخت خودروها با مواد تجديدپذير توليد خواهد شد (دوبرابر ميزان فعلي)؛ همچنين از سال ۲۰۲۲، تغييرات بيشتري دراين‌زمينه اجرا مي‌شود.

براي كاهش هزينه‌هاي توليد، طرح كلي سيستم انتقال قدرت و جعبه‌دنده تا زمان خاصي براي همه‌ي تيم‌ها يكسان خواهد بود. اين محدوديت براي ازبين بردن برتري چشمگير برخي تيم‌ها ايجاد شده است؛ البته بازطراحي كامل جعبه‌دنده و سيستم انتقال قدرت هر پنج سال يك‌بار امكان‌پذير خواهد بود. از سال ۲۰۲۱، طراحي كلي سيستم تعليق بسيار ساده‌تر خواهد بود؛ از طرف ديگر، استفاده از سيستم تعليق هيدروليك هم ممنوع مي‌شود، چرا كه با مفهوم ارتباط فرمول يك و پيشرفت خودروهاي جاده‌اي استاندارد درتضاد است و تنها منجر به افزايش هزينه‌ها مي‌شود. طراحي فنرها و دمپرها ساده‌تر مي‌شود و استفاده از دمپر J هم ممنوع خواهد شد. بسياري از اين تغييرات با بزرگ‌تر شدن تايرها و استفاده از رينگ‌هاي ۱۸ اينچي هماهنگ مي‌شوند. پوشش گرم‌كننده‌ي تايرها تا سال ۲۰۲۲ استفاده خواهد شد، اما با تغيير در دما و تعداد آن‌ها، هزينه‌هاي اين بخش كمتر مي‌شود.

به‌دليل استفاده از رينگ‌هاي ۱۸ اينچي، ترمزها هم بزرگ‌تر خواهند شد. اندازه‌ي ديسك‌هاي ترمز جلو از ۲۷۸ ميلي‌متر به ۳۳۰ ميلي‌متر خواهد رسيد. بزرگ‌ترين تغيير شاسي كه باعث خوشحالي راننده‌هاي بلندقد خواهد بود، افزايش فضاي كابين است. بخش جانبي شاسي براي افزايش ايمني مستحكم‌تر مي‌شود؛ قسمت جلويي شاسي براي ايمني بيشتر درمقابل برآمدگي‌هاي كنار پيست و همچنين جلوگيري از تغيير اساسي، طرحي استاندارد و محدود خواهد داشت. بدنه و شاسي با استفاده از مواد و لايه‌هاي مقاوم‌تر ساخته مي‌شوند تا هنگام تصادف، قطعات به‌صورت بزرگ جدا شوند نه بخش‌هاي كوچك و بسيار زياد. دماغه‌ي خودروها طول بيشتري پيدا مي‌كند تا انرژي بيشتري جذب كند و در تصادف‌ها، احتمال جداشدن باله‌ي جلو كمتر خواهد بود.

به‌منظور كاهش هرچه بيشتر هزينه‌هاي توليد، از سال ۲۰۲۱ قطعات مورد استفاده در هر خودرو به پنج طبقه‌ي كلي تقسيم مي‌شوند.

• قطعات مشخص هر تيم (LTC): قطعاتي كه هر تيم به‌صورت داخلي توليد مي‌كند.
• قطعات استاندارد تأمين‌كننده (SSC): قطعاتي مثل ديسك ترمز و پوشش گرم‌كننده‌ي تايرها كه تأمين‌كننده به‌صورت استاندارد در اختيار تيم‌ها قرار مي‌دهد. تأمين‌كننده‌هاي اين قطعات براساس مناقصه‌ي رسمي فرمول يك تعيين مي‌شوند.
• قطعات استاندارد و محدودشده‌ي فرمول يك (PDC): قطعاتي كه طراح اصلي‌شان استاندارد و دراختيار FIA است؛ تمام تيم‌ها اين قطعات را با طرح اصلي FIA و بدون تغيير توليد خواهند كرد.
• قطعات انتقال‌پذير (TRC): قطعاتي مثل جعبه‌دنده كه مي‌تواند بين تيم‌ها منتقل شود.
• قطعات منبع‌باز (OSC): قطعاتي كه هر تيم موظف است، طرحش را به‌صورت آزاد ارائه كند؛ تيم رقيب مي‌تواند بااستفاده از طرح اصلي، همان قطعه را توليد كند.

مقررات ورزشي فرمول يك ۲۰۲۱ درمقايسه با قوانين متخصص، تغييرات كمتري دارد. بزرگ‌ترين تغييرات بالاترين سطح موتوراسپرت در اين بخش شامل افزايش مسابقات به ۲۵ گرندپري و فشرده‌شدن آخرهفته‌هاي مسابقه از ۴ به ۳ روز است. با اين تغيير، تمام فعاليت‎‌هاي فرمول يك كه هم‌اكنون از پنج‌شنبه شروع مي‌شود، مثل مطالعه اوليه خودروها و كنفرانس خبري پيش از مسابقه‌ي راننده‌ها، به جمعه منتقل مي‌شود. در روز جمعه و مرحله‌هاي اول و دوم تمريني تيم‌ها مي‌توانند قطعات مختلف را آزمايش كنند، اما وقت كافي براي اثبات داده‌ها و استفاده از قطعه‌ي جديد در مسابقه نخواهد داشت. به‌منظور كاهش هزينه‌هاي توليد واحد قدرت خودروها، گروه فرمول يك و تأمين‌كننده‌ها توافق كرده‌اند كه زمان استفاده از دستگاه داينو كاهش پيدا كند. همچنين تعداد مرتبه‌هاي استفاده از تونل باد و شبيه‌سازي‌هاي CFD هم كاهش پيدا مي‌كند.

فرمول مدتي پيش تلاش كرد كه قوانين مالي را تغيير دهد، اما با مخالفت برخي تيم‌هاي بزرگ روبه‌رو شد. قوانين مالي ۲۰۲۱ زيرانديشه متخصصين FIA تنظيم شده‌اند، بنابراين تخطي از اين مقررات، سنگين‌ترين جريمه‌ها را به‌دنبال خواهد شد. پيش از اين، قوانين مربوط به استفاده محدود از منابع مختلف، تنها يك توافقنامه‌ي غيررسمي بين فرمول يك و تيم‌ها بود، اما از سال ۲۰۲۱ اگر يك تيم متخلف شناخته شود، مقام قهرماني‌اش حذف خواهد شد. راس براون همچنين اشاره كرد كه درست مانند قوانين متخصص، در مقررات مالي هم چالش‌هاي بزرگي وجود خواهد داشت و در آينده، جزئيات بيشتري به آن اضافه خواهد شد. قوانين مالي جديد براي برقراري تعادل بين بودجه‌بندي تيم‌ها تنظيم شده است؛ باوجود محدوديت بودجه، فرمول يك اين اطمينان را به تيم‌ها داده كه اساس اصلي مسابقات دست‌نخورده باقي بماند.

فرمول يك با الهام از تجربه‌ي موفق رشته‌هاي ورزشي ديگر مثل مسابقات فوتبال، هاكي و بسكتبال آمريكا، براي اولين‌بار محدوديت بودجه تعيين مي‌كند. از فصل ۲۰۲۱، هر تيم با محدوديت بودجه سالانه معادل ۱۷۵ ميليون دلار براي ۲۱ مسابقه روبه‌رو مي‌شود؛ به‌ازاي هر مسابقه بيشتر يا كمتر از ۲۱ گرندپري، به اين بودجه يك ميليون دلار اضافه يا كم خواهد شد. اين محدوديت بودجه تنها در مواردي كه به عملكرد متخصص خودرو مربوط است، معني پيدا مي‌كند. براي هزينه‌هايي مثل حقوق راننده‌ها، سه عضو اصلي تيم و بازاريابي، محدويتي وجود ندارد. براي هر تيم يك بازرس تعيين مي‌شود تا پيروي از قوانين جديد، زيرانديشه متخصصين دقيق گروه فرمول يك باشد؛ در صورت تخلف، تيم‌ها با جريمه‌هاي مالي و حذف مقام قهرماني مواجه خواهند شد. قوانين مالي جديد ابتدا از سال آينده به‌صورت آزمايشي با همكاري تيم‌ها اجرا خواهد شد؛ درواقع در فصل ۲۰۲۰، رعايت از قوانين مالي جديد الزامي نيست، اما فرصتي خوب براي مطالعه شرايط آينده در تيم‌هاي بزرگ محسوب مي‌شود.

مقام‌هاي فرمول يك و FIA اميدوار هستند كه با تغيير قوانين، نبردهاي چرخ‌به‌چرخ خودروها بيشتر شود. پيرلي (Pirelli) همچنان تأمين‌كننده‌ي تايرهاي فرمول يك است و تا سال ۲۰۲۱، اشكال دماي زياد را برطرف خواهد كرد. باتوجه به افزايش وزن و تغييرات آيروديناميك، خودروهاي فرمول يك ۲۰۲۱ در مقايسه با نسل فعلي، در هر دور پيست حدود ۳ تا ۳/۵ ثانيه زمان را از دست مي‌دهند؛ تومبازيس در اين مورد اشاره كرد كه هدف اصلي سريع‌تر بودن خودروها نيست، بلكه بهتر كردن شرايط رقابت و مسابقه است؛ تغييرات آيروديناميك ۲۰۲۱ باعث مي‌شود تا داون‌فورس كاهش پيدا كند. عملكرد متخصص و سرعت خودروهاي فرمول يك ۲۰۲۱ تاحدودي مشابه فصل ۲۰۱۶ خواهد بود؛ براون در اين مورد مي‌گويد كه افزايش چشمگير داون‌فورس خودروها بين سال‌هاي ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷، درك‌كردني نيست و اين‌ كار واقعا با فكر و آزمايش كافي انجام نشد. خودروهاي ۲۰۲۱ شايد نهايتِ سرعت كمتري داشته باشند، اما رقابت‌ها نزديك‌تر خواهد شد. علاوه بر اين، فرمول يك با خودروهاي زيباتر، براي نسل جوان جذاب‌تر مي‌شود؛ نصب پنل LED روي رينگ و بدنه خودروهاي جديد كه باتوجه به مشخصات خاص تغيير رنگ مي‌دهد هم در بندهاي پيشنهادي قوانين قرار دارد كه هنوز تأييد نشده است.

از گرندپري استراليا در سال ۲۰۱۶ تا جايزه بزرگ مكزيك ۲۰۱۹، راننده‌ها براي ۲۴۰ پوديوم رقابت كردند؛ اما در اين فاصله‌ي زماني، تنها ۶ بار بود كه مرسدس بنز، فراري يا ردبول به سكو نرسيدند. محدوديت‌هاي مالي و استفاده از قطعات مي‌تواند به تيم‌هاي مياني و حتي كوچك‌تر كمك كند كه هدف نهايي‌شان رسيدن به سكو باشد نه‌تنها ۱۰ خودروي برتر و كسب امتياز. در سال‌هاي گذشته بين خودروهاي تيم‌هاي بزرگ سبقت‌هاي زيادي ديده‌ايم، اما آيا واقعا استفاده از DRS و به‌راحتي عبور از يك خودرو، جذابيت دارد؟ رقابت بايد نفس‌گير و پي‌درپي باشد؛ راننده‌ها بايد هم در مسير مستقيم و هم پيچ‌ها چرخ‌به‌چرخ شوند. تغييرات آيروديناميك و محدوديت در تعداد دفعات آزمايش‌هاي داينو و تونل باد، مي‌تواند زمينه‌ي مسابقات جذاب‌تر در آينده را فراهم كند.

كاهش روزهاي فعاليت كاركنان فرمول يك در هفته از ۴ به ۳، منجر به تغيير قوانين تنظيمات خودرو هم مي‌شود. براساس قوانين پارك فِرمه (parc fermé) در فصل جاري، هيچ تغييري در تنظيمات خودرو با شروع دور تعيين خط مجاز نيست. از سال ۲۰۲۱، اين حالت در مرحله‌ي سوم تمريني اتفاق مي‌افتد. بنابراين تيم‌ها يا بايد قطعه‌اي جديد را در مسابقه استفاده كنند، يا در دورهاي اول و دوم تمريني آزمايش را انجام دهند و استفاده از آن به مسابقه‌ي بعدي موكول شود. به‌همين خاطر، سرعت ارتقاي خودرو و قطعاتش كاهش پيدا مي‌كند تا تيم‌هاي كوچك‌تر فرصت بيشتري براي رقابت با مرسدس بنز، فراري و ردبول داشته باشند. قانون مهم ديگري كه از سال ۲۰۲۱ اجرايي مي‌شود، الزام تيم‌ها به استفاده از يك راننده با تجربه‌ي مسابقه دادن در دو گرندپري يا كمتر، در حداقل دو مرحله‌ي تمريني (فقط دور اول تمريني، FP1) هر فصل است. اين قانون زمينه‌ساز واردشدن آسان‌تر راننده‌هاي جوان به فرمول يك مي‌شود؛ براي مثال در فصل ۲۰۱۹ تا امروز، تنها دو راننده‌ي جديد، نيكولاس لطيفي براي ويليامز و نائوكي ياماموتو براي تورو روسو را پشت فرمان خودروي فرمول يك ديده‌ايم.

همان‌طور كه گفته شد، قوانين جديد ساختار كلي براي آينده‌ي فرمول يك هستند. براساس انديشه متخصصين متخصص كارشناس‌ها، تأمين‌كننده‌ها و تيم‌ها، امكان دارد كه بخشي از جزئيات اين مقررات بازبيني شود، اما از تغييرات بزرگ خبري نيست. فراري مي‌تواند قوانين جديد را وتو كند، اما براساس جديدترين گزارش‌ها، اين تيم ايتاليايي هم‌راستا با گروه فرمول يك و FIA پيش مي‌رود. انديشه متخصصين شما در مورد قوانين و طراحي خودروهاي فرمول يك ۲۰۲۱ چيست؟ به‌انديشه متخصصين شما، مسابقات و رقابت‌ها جذاب‌تر و نزديك‌تر خواهد شد؟ محدوديت‌هاي جديد در قطعات و بودجه، چه تأثيري بر تيم‌هاي بزرگ مثل مرسدس بنز و فراري خواهد گذاشت؟ تيم‌هاي مياني و كوچك مي‌توانند به قهرماني يا پوديوم اميدوار باشند؟