DRM چيست و چرا نمي‌توان ويدئوهاي 4K نتفليكس را روي هر پلتفرمي تماشا كرد
خبر فعال شدن امكان استريم ويدئوهاي 4K نتفليكس توسط كارت‌هاي گرافيك سري GTX 10 انويديا شايد براي بسياري از متخصصان عجيب و كمي گيج‌كننده باشد. اوضاع وقتي پيچيده‌تر مي‌شود كه متوجه شويد تا همين چند روز پيش، تنها پلتفرم كامپيوتري كه امكان استريم ويدئوهاي 4K نتفليكس روي آن وجود داشت، سيستم‌هاي مجهز به پردازنده‌هاي كبي ليك اينتل و ويندوز 10 مايكروسافت بودند.
با توجه به اينكه مي‌توان ويدئوهاي 4K را روي Mac OS، لينوكس، نسخه‌هاي قديمي‌تر ويندوز (و حتي سيستم‌عامل‌هاي موبايل) و با استفاده از سخت‌افزاري به مراتب ضعيف‌تر از پردازنده‌هاي نسل هفتمي اينتل و گرافيك‌هاي پاسكال انويديا پخش كرد؛ سؤالي كه براي بسياري از متخصصان مطرح مي‌شود اين است كه چه عاملي جلوي استريم 4K نتفليكس روي اين سيستم‌ها را گرفته است؟
پاسخ اين سؤال يك عبارت سه‌حرفي است: DRM
DRM چيست؟
مديريت حقوق ديجيتال يا DRM به مجموعه‌اي از تكنولوژي‌هاي بازدارنده گفته مي‌شود كه از آن‌ها براي محدود كردن دسترسي افراد به محتواي مشمول قوانين كپي‌رايت استفاده مي‌شود.
استفاده از تكنولوژي‌هاي DRM موافقان و مخالفان زيادي دارد. موافقان اينگونه استدلال مي‌كنند: همان‌طور كه در دنياي حقيقي از قفل‌هاي فيزيكي براي جلوگيري از دزدي استفاده مي‌كنيم، در دنياي مجازي نيز براي محافظت از مالكيت فكري و جلوگيري از كپي آزادانه‌ي آثار هنري، بايد از DRM استفاده كرد.
در سوي ديگر، مخالفان عقيده دارند كه هيچ‌گونه شواهد معتبري مبني بر اينكه DRM به جلوگيري از كپي شدن محتواي داراي حق نشر كمك مي‌كند، وجود ندارد. كساني كه به مالكيت معنوي احترامي نمي‌گذارند، بالاخره راهي براي دور زدن چنين تكنولوژي‌هايي پيدا خواهند كرد؛ درنتيجه DRM با محدوديت‌هايي كه ايجاد مي‌كند، تنها به ضرر شهروندان قانون‌مند تمام مي‌شود.
قبل از پرداختن به «مورد عجيب نتفليكس»، ابتدا لازم است با چند مورد از تكنيك‌هاي DRM آشنا شويم.
تكنيك‌هاي DRM
كليد محصول (Product key): كليدهاي نرم‌افزاري از قديمي‌ترين تكنيك‌هاي DRM محسوب مي‌شوند. در ساده‌ترين شكل ممكن، توزيع‌كننده‌ي محصول تعدادي شماره سريال توسط يك الگوريتم خاص توليد مي‌كند و به‌صورت تصادفي يك شماره سريال به هر محصول اختصاص مي‌دهد. در اين روش، هيچ كليد يا شماره سريالي تنها منحصر به يك محصول خاص نيست و با هر كدام از كليدهاي توليد‌شده مي‌توان به تمامي آن سري از محصولات دسترسي پيدا كرد. مشخص است كه در اين روش، در صورت لو رفتن حتي يك كليد، تمامي متخصصان مي‌توانند با استفاده از همان يك كليد از محصول مورد انديشه متخصصين استفاده كنند.
در نسخه‌هاي پيشرفته‌تر اين تكنيك، هر سريال نامبر با توجه به مشخصات سخت‌افزاري كامپيوتر متخصص توليد مي‌شود. اين روش نيز با استفاده از نرم‌افزارهاي توليد كليد (keygen) قابل دور زدن است. امروزه از تكنيك استفاده از كليد محصول، در كنار ديگر تكنيك‌هاي DRM مانند فعال‌سازي الكترونيك به‌صورت هم‌زمان استفاده مي‌شود.
اعتبارسنجي مداوم الكترونيك (Always-on DRM): بسياري از شركت‌هاي توسعه‌دهنده و منتشركننده‌ي بازي‌هاي ويدئويي از اين تكنيك براي جلوگيري از نشر غيرقانوني بازي‌هاي خود استفاده مي‌كنند. در اين روش، متخصص قبل از ورود به بازي بايد با اتصال به سرورهاي بازي‌ساز، اصالت كپي بازي خود را به اثبات برساند. اتصال اينترنتي براي سنجش اعتبار بازي، تنها مختص بازي‌هاي مالتي‌پلير الكترونيك نيست. براي مثال، اسكوئر اينكس در جديد‌ترين نسخه‌ي هيتمن (كه يك بازي تك‌نفره‌ي آفلاين است) تنها در صورتي به شما اجازه‌ي بازي خواهد داد كه به سرورهاي اين شركت متصل باشيد.
مايكروسافت هنگام معرفي ايكس باكس وان قصد داشت با استفاده از تكنيكي مشابه و اجبار گيمرها به اتصال دائم به اينترنت، جلوي دستكاري كنسول نسل هشتمي خود و استفاده از بازي‌هاي كپي شده روي آن را بگيرد. اين تصميم با واكنش منفي متخصصان روبه‌رو شد و در نهايت مايكروسافت از موضع خود درباره‌ي قوانين DRM كنسول جديدش عقب‌نشيني كرد. هرچند با توجه به ديگر تكنيك‌هاي استفاده‌شده توسط مايكروسافت در اين كنسول، ايكس باكس وان تا به امروز از هك شدن در امان بوده است.
دستكاري نرم‌افزاري (Software tampering): در اين روش با استفاده از رمزنگاري، از توزيع و دستكاري غيرقانوني محتواي ديجيتال جلوگيري مي‌شود. اگر گيمر باشيد، احتمالا با شنيدن DRM و Software tampering نام دنوو برايتان تداعي مي‌شود. تكنولوژي توسعه داده‌شده توسط شركت اتريشي دنوو با استفاده از رمزنگاري ۶۴ بيتي و اختصاص كليد رمزنگاري يكتا به سخت‌افزار هر متخصص، كرك كردن بازي‌هاي ويدئويي جديد را بسيار پيچيده كرده است.
فرايند كرك بازي Just Cause 3 كه توسط دنوو محافظت مي‌شد، به‌قدري سخت بود كه هكرهاي چيني 3DM (از مشهورترين كرك‌كنندگان بازي‌هاي ويدئويي) تقريبا از كرك كردن اين بازي منصرف شدند. به عقيده‌ي 3DM با توجه به پيشرفت تكنولوژي‌هاي رمزنگاري، كرك كردن بازي‌هاي ويدئويي طي دو سال آينده شايد تقريبا غيرممكن شود.
DRM سخت‌افزاري (Hardware based DRM): در اين روش محتواي ديجيتال از همان ابتدا به‌گونه‌اي ساخته مي‌شود كه قابليت استفاده از آن تنها توسط سخت‌افزاري خاص وجود داشته باشد. براي مثال، سي‌دي‌هاي صوتي در ابتدا به‌گونه‌اي طراحي شده بودند كه پخش آن‌ها روي هر سخت‌افزاري ميسر نبود.
DRM و تماشاي ويدئوهاي 4K نتفليكس
سال پيش هنگامي كه انويديا از معماري پاسكال و كارت‌هاي گرافيك سري GTX 10 خود رونمايي كرد، يكي از ويژگي‌هاي برجسته‌ي خانواده‌ي جديد كارت‌هاي گرافيكي خود را همراهي از استريم محتواي 4K نتفليكس عنوان كرد. در آن زمان، با توجه به تكنيك‌هاي DRM استفاده‌شده توسط نتفليكس، هيچ كامپيوتري توانايي پخش ويدئوهاي 4K اين سرويس استريم ويدئو را نداشت. براي استريم 4K از نتفليكس، كامپيوتر متخصص بايد از HDCP 2.2 ا(DRM سخت‌افزاري توسعه داده‌شده توسط اينتل) و PlayReady 3.0 ا(DRM نرم‌افزاري توسعه داده‌شده توسط مايكروسافت) همراهي كند.
پاسكال قرار بود اولين GPU قادر به همراهي از استانداردهاي DRM جديد باشد؛ اما با تعلل انويديا براي فعال‌سازي اين قابليت، اينتل توانست در ماه نوامبر سال ۲۰۱۶ با پردازنده‌هاي كبي ليك خود عنوان اولين سخت‌افزار با قابليت استريم محتواي 4K نتفليكس را به خود اختصاص بدهد.
پس از گذشت حدود يك سال از زمان معرفي، انويديا و نتفليكس اعلام كرده‌اند كه امكان استريم 4K نتفليكس به‌زودي براي صاحبان كارت‌هاي گرافيك مجهز به معماري پاسكال، فراهم خواهد شد. در حال حاضر تنها متخصصان Windows Insider كه يكي از بيلدهاي آزمايشي ردستون ۳ روي كامپيوتر آن‌ها نصب است و از مانيتورهاي مجهز به HDCP 2.2 استفاده مي‌كنند، امكان استريم 4K از طريق اپليكيشن نتفليكس و مرورگر مايكروسافت اج را در اختيار دارند.
در انتها بد نيست بار ديگر موضع موافقان و مخالفان DRM را با هم مرور كنيم. با توجه به اينكه محتواي 4K نتفليكس به وفور و آساني در سايت‌هاي غير قانوني اشتراك‌گذاري فيلم و سريال يافت مي‌شود، به انديشه متخصصين مي‌رسد حق با مخالفان DRM باشد و اين تكنيك‌ها در نهايت تنها به ضرر شهروندان قانون‌مدار تمام شود.
هم انديشي ها