اوركلاك رم چيست؛ نحوه اجرا، خطرات و هر آنچه بايد بدانيد

درست مانند اوركلاك CPU و GPU، رم كامپيوتر را نيز مي‌توان اوركلاك كرد تا از تمام ظرفيت آن در عملكرد‌هاي مختلف بهره ببريد. در سيستم‌هاي كامپيوتري هر برنامه‌اي براي دسترسي سريع‌تر، به‌صورت موقتي داده‌هاي خود را در RAM ذخيره مي‌كند؛ اما اگر رم نتواند تمام اين داده‌ها را پردازش كند، مي‌توان باتوجه‌به ظرفيت و نوع ماژول، تا حدودي توان آن را افزايش داد.

اوركلاك رم يا اوركلاك حافظه فرايندي است كه در آن سرعت كلاك RAM فراتر از مشخصات پيش‌فرض آن افزايش مي‌يابد. فرايند يادشده مي‌تواند عملكرد كامپيوتر را در كارهاي نيازمند به انتقال داده زياد مانند بازي‌كردن و ويرايش ويديو و چندوظيفه‌گي بهبود بخشد؛ اما در‌عين‌حال باعث بي‌ثباتي سيستم نيز مي‌شود و آن را در‌معرض خرابي قرار مي‌دهد.

مزايا و معايب اوركلاك رم تا حد زيادي به مشخصات كلي سيستم و هماهنگي قطعات بستگي دارد؛ اما در‌اين‌بين نكاتي وجود دارد كه بهتر است به آن‌ها توجه كنيد.

• اوركلاك رم مي‌تواند با كاهش ميزان تأخير مموري و افزايش سرعت كلاك رم، عملكرد سيستم را افزايش دهد؛ درنتيجه، پردازنده سريع‌تر به داده‌هاي رم و ساير برنامه‌ها دسترسي پيدا مي‌كند.

• ازآنجاكه رم يكي از قطعات اصلي كامپيوتر هنگام بازي محسوب مي‌شود، اوركلاك اين قطعه مي‌تواند عملكرد كامپيوتر را در اجراي بازي‌ها (به‌خصوص بازي‌هايي كه CPU در آن‌ها نقش مهمي دارد) افزايش دهد و نرخ فريم بيشتري ثبت كند.

• اگر از رم‌هاي جديد DDR5 و حتي DDR4 استفاده مي‌كنيد، با اوركلاك‌كردن آن‌ها از حداكثر قدرت موجود در ماژول‌ها مي‌توانيد استفاده كنيد كه درمقايسه‌با رم‌هاي قديمي‌تر براي اوركلاك بهينه شده‌اند.

• اگر رم به‌درستي اوركلاك نشود، مي‌تواند كامپيوتر را به‌كلي بي‌ثبات كند. اوركلاك‌كردن رم شامل تغيير برخي تنظيمات در BIOS مانند فركانس و ولتاژ و زمان‌بندي ماژول‌هاي رم است. اگر اين تنظيمات با رم يا مادربرد سازگار نباشد، ممكن است با خرابي، فريز‌شدن، صفحه آبي مرگ يا اختلال در داده‌ها مواجه شويد.

• اوركلاك بيش‌ازحد رم مي‌تواند طول عمر آن را كاهش دهد كه به‌دليل فشار و استرس زياد روي ماژول‌ها است. همچنين، بايد بدانيد كه رم اوركلاك‌شده درست مانند كارت گرافيك ماين‌شده جايگاه خوبي در بازار قطعات دست‌دوم ندارد.

• اوركلاك‌كردن رم هميشه متخصصدي نيست. براي مثال، اگر CPU و GPU با ظرفيت كامل خود كار مي‌كنند و سيستم گلوگاه ندارد يا اگر برنامه‌هايي استفاده مي‌كنيد كه زياد به رم وابسته نيستند، اوركلاك‌كردن رم كمك زيادي نخواهد كرد.

قبل از شروع اوركلاك رم بايد بدانيد كه اوركلاك اين قطعه كمي پيچيده‌تر از اوركلاك CPU و GPU است؛ اما نكته مثبت درباره آن، توليد حرارت بسيار كمتر از پردازنده و گرافيك است.

رم‌ها از Serial Presence Detect براي صحبت با كامپيوتر استفاده مي‌كنند كه از مجموعه‌اي از فركانس‌ها و زمان‌بندي‌هاي عملياتي تشكيل شده است. در‌اين‌ميان، سازندگاني مانند اينتل از ترفند‌هايي مانند XMP استفاده مي‌كنند تا اين فرايند را فريب دهند و توان رم را بيشتر كنند.

XMP يا eXtreme Memory Profile به اينتل و متخصصان امكان مي‌دهد تا رم خود را آسان‌تر اوركلاك كنند؛ اما درعين‌حال بهترين روش اوركلاك‌كردن نيز نيست.

ابزارهاي مختلفي براي ارزيابي اطلاعات رم وجود دارد كه بايد قبل از اوركلاك‌كردن از آن‌ها باخبر شويد.

• CPU-Z: برنامه CPU-Z ابزار رايگاني براي ارزيابي اطلاعات رم قبل از اوركلاك است. اگر در اين برنامه به تب مموري برويد، مي‌توانيد تمام اطلاعات مربوط به ماژول‌ها و تنظيمات XMP را مشاهده كنيد كه بايوس شما از آن استفاده مي‌كند.

• +Memtest86: اين برنامه بيشتر براي آزمايش استرس در كامپيوتر استفاده مي‌شود كه در اين زمينه گزينه‌هاي متنوعي دارد.

• XMP (EXtreme Memory Profiles): همان‌طور‌كه پيش‌تر گفتيم، XMP نمايه‌اي اضافي براي پيكربندي خودكار ولتاژ و تاخير DRAM است كه اينتل آن را در مادربرد‌ها قرار داده است.

در‌ادامه دو روش اوركلاك‌كردن رم با استفاده از XMP و تنظيمات دستي را يادگيري خواهيم داد.

استفاده از XMP براي اوركلاك رم

• برنامه CPU-Z را روي كامپيوتر خود نصب و اجرا كنيد.
• فركانس DRAM و زمان‌بندي به‌همراه جداول زمان‌بندي از بخش SPD را در جايي يادداشت كنيد.
• كامپيوتر را ري‌استارت كنيد و وارد بايوس شويد.
• بعد از ورود به بايوس، بسته به مدل مادربرد وارد يكي از بخش‌هاي AI Tweaker يا Extreme Tweaker يا D.O.C.P شويد.
• يكي از گزينه‌هاي XMP را انتخاب كنيد كه با رم شما بيشترين هماهنگي را داشته باشد. در اين زمينه، بايد مدل دقيق رم خود را در اينترنت جست‌وجو كنيد.
• سپس تنظيمات را ذخيره كنيد و پس از روشن‌شدن از سيستم خود تست استرس بگيريد.
• اگر پايداري سيستم به‌اندازه كافي نبود، هر زمان كه خواستيد، مي‌توانيد تنظيمات بايوس را به حالت قبل برگردانيد تا همه‌چيز مثل قبل شود.

استفاده از تنظيمات دستي براي اوركلاك رم

استفاده از روش XMP پايداري سيستم شما را افزايش مي‌دهد؛ اما اگر مي‌خواهيد دقيق‌تر اين كار را انجام دهيد، مي‌توانيد تنظيمات را به‌صورت دستي نيز تغيير دهيد. بااين‌حال، لازم است يادداشت‌هايي كه در مرحله قبل گفتيم، در اين مرحله نيز همراه خود داشته باشيد.

• سيستم را ري‌استارت كنيد و وارد بايوس شويد.
• بسته به مادربرد خود وارد يكي از بخش‌هاي AI Tweaker يا Extreme Tweaker يا D.O.C.P شويد.
• اين بار به‌جاي انتخاب نمايه XMP، تنظيمات دستي (Manual) را انتخاب كنيد. با اين كار تنظيمات اضافي برايتان باز مي شود.
• شما بايد به‌آرامي شروع به افزايش ولتاژ DRAM با افزايش 0.015 ولت كنيد. به‌طور مشابه، ولتاژ CPU VCCIO و CPU System Agent را با افزايش 0.05 ولت افزايش دهيد؛ اما مطمئن شويد كه در اين كار زياده‌روي نمي‌كنيد؛ زيرا ممكن است باعث خرابي قطعات شود.
• براي زمان‌بندي DRAM، زمان‌هايي را مطالعه كنيد كه هنگام اوركلاك از‌طريق XMP يادداشت كرده‌ايد.
• سپس تنظيمات را ذخيره و سيستم را ري‌استارت كنيد.
• پس از بالا‌آمدن سيستم‌عامل از كامپيوتر تست استرس بگيريد تا از پايداري رم مطمئن شويد.

توجه كنيد هر زمان كه خواستيد، مي‌توانيد اين تنظيمات را به حالت قبل برگردانيد تا از كاركرد بيش‌ازحد رم جلوگيري كنيد. اگر كامپيوتر ناپايدار است يا اصلاً بوت نمي‌شود، سعي كنيد تنظيمات بايوس را ريست كنيد تا همه‌چيز به حالت اول برگردد.

در اين مقاله‌ يادگيريي‌، نحوه اوركلاك رم كامپيوتر و مزايا و معايب آن را توضيح داديم. شما نيز در بخش هم انديشي ها به ما بگوييد كه اوركلاك رم در عمل چقدر روي عملكرد بهتر برنامه‌ها تأثيرگذار است.