اينفوگرافيك: نقشه‌اي از فورك‌هاي بيت‌كوين
با گذشت يك دهه از زمان انتشار مقاله‌ي ساتوشي ناكاموتو و تولد بيت‌كوين، زيرشاخه‌ها يا فورك‌هاي مختلفي با تغييرات متعدد در ساختار اولين رمزارز متولد شده‌اند. اين فورك‌ها ازانديشه متخصصين ساختار كلي شباهت‌هاي بسياري به بلاك‌چين بيت‌كوين دارند؛ اما از انديشه متخصصين برخي جزئيات متفاوت هستند. درادامه، علاوه‌بر توضيح تفاوت‌هاي ساختاري و متخصص فورك‌ها، انواع مختلف آن‌ها را معرفي خواهيم كرد.
فورك‌هاي بيت‌كوين
واژه‌ي فورك ممكن است معاني متفاوتي داشته باشد. درادامه، برخي از معاني متفاوت آن را تبيين مي‌كنيم:
فورك كُدبيس: فورك كدبيس (Codebase) نسخه‌اي نرم‌افزاري همراه‌با تغييراتي در كد اصلي است. فورك‌هاي كدبيس بيت كوين مي‌توانند كاملا با پروتكل بيت‌كوين سازگار باشند و فورك‌هاي غيرتعمدي بلاك‌چين يا حتي رمزارز كاملا جديد ايجاد كنند.
فورك بلاك‌چين: فورك بلاك‌چين هنگامي رخ مي‌دهد كه يك بلاك‌چين به دو نسخه از تاريخچه‌ي تراكنش تقسيم شود. اين اتفاق مي‌تواند دلايل گوناگوني داشته باشد. برايم مثال، منتظره يا غيرمنتظره باشد و بنا به شرايط، به خروجي‌هاي متفاوتي منجر شود؛ از يك بلاك تنها گرفته تا يك رمزارز كاملا جديد.
فورك سخت (هاردفورك): فورك سخت نوعي از تغيير پروتكل است كه قوانين را حذف يا آزادانه‌تر مي‌كند. اگر تمامي متخصصان تغيير پروتكل را انجام دهند، فورك سخت به ايجاد فورك بلاك‌چين منجر نخواهد شد. برخي معتقدند درصورتي‌كه تمام متخصصان پروتكل را تغيير ندهند، ديگر فورك سخت نداريم؛ بلكه رمزارز جديد خواهيم داشت.
فورك نرم (سافت‌فورك): فورك نرم نوعي از تغيير پروتكل است كه قوانين را سخت‌گيرانه‌تر مي‌كند يا به آن‌ها مي‌افزايد. فورك‌هاي نرم مي‌توانند به فورك‌هاي بلاك‌چين منجر شوند؛ اما اعمال قدرت هش (Hash Power) زياد هم‌گرايي تاريخچه‌ي تراكنش يكسان را تضمين مي‌كند. فورك نرم فعال‌شده‌ي ماينر (MASF) را قدرت هش ايجاد مي‌كند؛ در‌حالي‌كه فورك نرم فعال‌شده‌ي متخصص (UASF) را خود او ايجاد مي‌كند.
نواحي خاكستري
اگرچه عبارات متفاوت معاني كاملا متفاوت و واضحي دارند، مفهوم بيت‌كوين پيچيده است. تفاوت ميان فورك نرم و فورك سخت هميشه مشخص نيست و گاهي اوقات اصلا نمي‌دانيم چه چيزي را بايد تغيير در پروتكل در انديشه متخصصين بگيريم. تاكنون، ميان متخصصان اختلافاتي بر سر دقت دسته‌بندي رويدادها وجود داشته و برخي اقدامات سياسي نيز بر پيچيدگي اين موضوع افزوده است.
راهنماي اينفوگرافيك
بيت‌كوين كور: در سال ۲۰۰۹، ساتوشي ناكاموتو بيت‌كوين را عرضه كرد و سپس اين كدبيس «بيت‌كوين» ناميده شد (به‌طور دقيق‌تر «بيت‌كوين ۰.۱.۰» براي توزيع اول). نسل‌هاي بعدي داراي كدبيس يكسان با كدبيس ساتوشي ناكاموتو، بيت‌كوين كور ناميده شدند.
فورك‌هاي عادي بلاك‌چين: هنگامي‌كه دو يا چند ماينر در آنِ واحد بلوك‌هايي معتبر پيدا كند، بلاك‌چين بيت‌كوين به دو فورك تقسيم مي‌شود. طبق طراحي، به‌محض طولاني‌ترشدن يكي از فورك‌ها، فورك ديگر از بين خواهد رفت. از فورك رهاشده در اين وضعيت با نام فورك يتيم‌شده (Orphaned) ياد مي‌شود. اين موضوع به‌طور عادي اتفاق مي‌افتد.
اولين فورك نرم: اولين فورك نرم از بيت‌كوين قابليت پروتكل را غيرفعال كرد، قابليت OP_RETURN. اين فورك نرم به‌طور متخصص UASF محسوب مي‌شود؛ اما در روزهاي ابتدايي، اين ساتوشي ناكاموتو بود كه قوانين پروتكل را تعيين مي‌كرد. اين فورك نرم به فورك بلاك‌چين منجر نشد.
اولين فورك سخت: اولين فورك سخت بيت‌كوين احتمالا با اضافه‌شدن قابليت OP_NOP به پروتكل بود كه اين مورد را هم ساتوشي ناكاموتو انجام داد. بر سر فورك سخت بودن اين تغيير اتفاق‌انديشه متخصصين وجود ندارد. اين تغيير نيز به ايجاد فورك بلاك‌چين منجر نشد.
فورك غيرتعمدي بلاك‌چين: فورك‌هاي غيرتعمدي بلاك‌چين زماني ايجاد مي‌شوند كه قسمت‌هاي مختلف شبكه‌ي بيت‌كوين تاريخچه‌هاي متفاوتي از تراكنش‌ها ببينند و اين وضعيت به‌طور خودكار حل نشود. اين نوع از فورك‌هاي بلاك‌چين معمولا به‌دليل باگ‌هاي نرم‌افزاري يا ساير اشكالات متخصص روي مي‌دهد و از بزرگ‌ترين خرابي‌هاي كوتاه‌مدت بيت‌كوين محسوب مي‌شوند. خوشبختانه اين موضوع تنها دو‌سه بار در تاريخ بيت‌كوين اتفاق مي‌افتد و هربار با همكاري اجتماع متخصصان بدون آسيب حل شده است.
بيت‌كوين ناتس: بيت‌كوين ناتس نمونه‌اي از فورك كدبيس از بيت‌كوين كور است. بيت‌كوين ناتس به‌گونه‌اي طراحي شده تا با بيت‌كوين كور منطبق بماند و فقط قابليت‌هاي متفاوتي ارائه دهد.
ليب‌بيت‌كوين: ليب‌بيت‌كوين نمونه‌اي از پياده‌سازي مجدد و كامل پروتكل بيت‌كوين روي ديتابيسي متفاوت است. ليب‌بيت‌كوين فورك كدبيسي از بيت‌كوين كور نبوده؛ اما به‌گونه‌اي طراحي شده تا با بيت‌كوين كور سازگار باقي بماند.
اولين فورك نرم از سوي ماينر: با وجود آنكه MASFهاي بعدي از قدرت هش بيشتري بهره بردند، تغيير P2SH نخستين MASF بيت‌كوين به‌شمار مي‌رود. اين MASF به ايجاد فورك بلاك‌چين منجر نشد.
كلاينت BIP148: اين فورك هم نمونه‌اي ديگر از فورك كدبيس از بيت‌كوين كور است. در اين فورك، تغييراتي اعمال شد تا با UASF تغييرات پروتكل SegWit2X فعال شود. اين فورك ممكن است با بيت‌كوين كور و ساير كلاينت‌هاي بيت‌كوين ناسازگار شود.
بيت‌كوين ABC: بيت‌كوين ABC يكي ديگر از فورك‌هاي كدبيس بين كوين كور محسوب مي‌شود. بيت‌كوين ABC به‌گونه‌اي تغيير كرده تا با اطمينان با بيت‌كوين كور و ساير كلاينت‌هاي بيت‌كوين در زماني خاص ناسازگار باشد.
بيت‌كوين كش: در اول آگوست ۲۰۱۷، بيت‌كوين ABC با بيت‌كوين كور و ساير كلاينت‌هاي بيت‌كوين ناسازگار شد. به‌همين‌دليل، رمزارز جديدي با نام بيت‌كوين كش خلق شد. بيت‌كوين كش هم‌اكنون شامل چندين كلاينت مي‌شود كه اين موضوع در اينفوگرافيك نشان داده نشده است).
BTC1: فورك كدبيسي از بيت‌كوين كور است كه مانند بيت‌كوين ABC به‌گونه‌اي تغيير كرده تا با بيت‌كوين كور و ساير كلاينت‌ها ناسازگار باشد. BTC1 براي پياده‌سازي پروتكل جديد بيت‌كوين (Segwit2x) طراحي شده است. به زبان ديگر، هدف اين فورك استفاده‌ي تمامي متخصصان از اين پروتكل به‌جاي پروتكل فعلي بيت‌كوين است).
نخستين فورك نرم از سوي متخصص: اگر كلاينت BIP148 همراهي كافي دريافت نمي‌كرد، هم‌اكنون از بيت‌كوين به‌عنوان رمزارزي مستقل و جديد جدا شده بود. بااين‌حال، به‌دليل تغيير سيستم تعداد مقبولي از ماينرها، اين كلاينت با ساير كلاينت‌هاي بيت‌كوين سازگار ماند. بسياري اين تغيير پروتكل را به‌عنوان اولين UASF واقعي مي‌شناسند؛ فورك نرمي كه نه از سوي توسعه‌دهندگان، بلكه از دل متخصصان بيرون آمد.
بيت‌كوين كلشيك: توزيع جديدي از بيت‌كوين ABC طراحي شد كه هدفش تبديل به فورك سخت از پروتكل بيت‌كوين كش بود. بيشتر متخصصان بيت‌كوين كش اين تغيير را پذيرفتند و نام بيت‌كوين كلشيك را براي آن برگزيدند.
بيت‌كوين كور اس‌كيو (Bitcoin Core Sq): در اوايل ۲۰۱۸، اكثر متخصصان بيت‌كوين كلشيك فورك كدبيس جديدي از كلاينت بيت‌كوين كلشيك را پذيرفتند. اين فورك جديد بيت‌كوين Core Sq نام دارد و با كلاينت‌هاي موجود بيت‌كوين كلشيك ناسازگار است. بيت‌كوين كلشيك در‌حال‌حاضر كاملا رهاشده محسوب مي‌شود.
شكست Segwit2x: به‌دلايلي متخصصان از BTC1 استقبال نكردند و ناكامي اين فورك در تغيير پروتكل بيت‌كوين از دلايل اصلي شكست آن به‌شمار مي‌رود.
بيت‌كوين گلد و دايمند و بسياري از ارزهاي فوركي ديگر: پس از موفقيت نسبي بيت‌كوين ABC در خلق بيت‌كوين كش ازطريق فورك بلاك‌چين، ارزهاي بسيار ديگري نيز با فورك‌شدن از بيت‌كوين خلق شدند. اين ارزها برخلاف بيت‌كوين كش، فورك بلاك‌چين براي عرضه‌ي رمزارز جديد را مناسب دانستند.
بيت‌كوين SV: بيت‌كوين نسخه‌ي ساتوشي (Satoshi Version - SV) فورك كدبيسي از بيت‌كوين ABC است؛ اما به‌گونه‌اي تغيير كرده تا با پروتكل بيت‌كوين كش ناسازگار باشد.
جدايي بيت‌كوين ABC و بيت‌كوين SV: در سال ۲۰۱۸، پس از اختلاف‌انديشه متخصصين ميان متخصصان بيت‌كوين كش، بيت ABC و بيت‌كوين SV هر دو از پروتكل موجود بيت‌كوين كش جدا شدند. فورك جداشده بيت‌كوين ABC هم‌اكنون با نام بيت‌كوين كش ABC شناخته مي‌شود.
بيت‌كوين دارك (Bitcoin Dark): بيت‌كوين دارك فورك كدبيسي از بيت‌كوين كور است. اين فورك مانند لايت‌كوين (Litecoin) و بسياري از فورك‌هاي ديگر به‌گونه‌اي طراحي شد تا كاملا با پروتكل بيت‌كوين ناسازگار باشد؛ ازاين‌رو، رمزارزي كاملا جديد است. امروزه بيت‌كوين دارك ديگر استفاده نمي‌شود و ترك شده است.
شما درباره‌ي اين اينفوگرافيك چه فكر مي‌كنيد؟ آيا با تاريخچه‌ي بيت‌كوين و فورك‌هاي آن آشنا بوديد؟ انديشه متخصصينات‌هاي خود را با ما به‌اشتراك بگذاريد.
هم انديشي ها