اتكا به TSMC، چشم‌انداز رشد AMD را محدود نمي‌كند
خريد قطعات بالارده‌ي كامپيوتر در شش‌ماه اخير بسيار دشوار بوده است. دلايل بي‌شماري از جمله تأثير همه‌گيري ويروس كرونا، افزايش تقاضا براي تمامي سخت‌افزارهاي محاسباتي و كمبود تأمين، در اين موضوع دخيل بوده‌اند. تمامي نگاه‌ها به تراشه‌سازهايي چون TSMC دوخته شده است؛ به گونه‌اي كه حتي دولت كشورهاي ديگر براي افزايش توليد تراشه‌ي خودرو، اين شركت را تحت فشار گذاشته‌اند. براساس گزارش اكستريم‌تِچ، AMD يكي از شركت‌هايي است كه اين كمبود بيشترين تأثير را روي آن داشته است؛ زيرا تراشه‌هاي جديدترين كنسول‌ها، يعني ايكس‌باكس سري ايكس و اس و پلي‌استيشن 5 و همچنين پردازنده‌هاي سري رايزن و كارت‌هاي گرافيك تحت معماري RDNA 2 خود اين شركت را AMD طراحي كرده است.
در نگاه اول، تصميم AMD براي اتكا به TSMC جهت توليد محصولات ممكن است كوته‌فكرانه و نقطه‌ي ضعفي آشكار به انديشه متخصصين برسد. اين استدلالي است كه مارك كمپبل، نويسنده‌ي نشريه‌ي Overclock3D مطرح مي‌كند. او مي‌نويسد:
در صورتي كه AMD فضاي بيشتري داشت، مي‌توانست تراشه‌هاي بيشتري توليد و با داشتن محصولات بيشتر در بازار، فروش بالاتري تجربه كند. وابستگي بيشتر AMD به ليتوگرافي ۷ نانومتري TSMC براي اين شركت زيان‌آور است. با توجه به اينكه ظرفيت محدود توليد تراشه‌هاي ۷ نانومتري در TSMC منجر به ايجاد فضا براي رشد رقبا و همچنين باعث تعليق تقاضا و سرمايه مي‌شود، اين وابستگي براي شركت تايواني نيز اشكالي بالقوه است. AMD بايد در آينده با استفاده از ليتوگرافي شركت‌هاي رقيب همچون سامسونگ براي توليد محصولات خود، تنوع در آن‌ها را افزايش بدهد.
تجزيه‌وتحليل كمپبل از وضعيت AMD، نقاط قوتي را آشكار مي‌كند. اين شركت سهم خودش از بازار را در سه‌ماهه‌ي چهارم ۲۰۲۰ از دست داد و دليل چنين موضوعي، محدوديت در عرضه‌ي محصولات است. اگر TSMC ظرفيت توليد بيشتري داشت، AMD مي‌توانست تراشه‌هاي بيشتري بفروشد و در نتيجه، درآمد بيشتري كسب كند. كمپبل اذعان كرد كه AMD نمي‌توانست محصولاتش را به‌سرعت از خط توليد TSMC خارج كند و پذيرش درخواست او از AMD براي استفاده از ليتوگرافي سامسونگ در آينده نشان خواهد داد كه انتقال طرح‌ها از يك توليدكننده به ديگري، چقدر طول مي‌كشد.
اظهارات كمپبل در مورد اينكه وضعيت فعلي، چشم‌انداز رشد AMD را مختل كرده است، چندان صحيح به انديشه متخصصين نمي‌رسد. چشم‌اندازهاي رشد يك شركت را با توجه به موجوديت كنوني آن، تنها مي‌توان در رابطه با قسمت‌هاي ديگر بازار ارزيابي كرد. دسترسي به ظرفيت بيشتر ليتوگرافي ۷ نانومتري TSMC باعث توليد پردازنده‌هاي بيشتري براي AMD مي‌شود؛ ولي در حال حاضر اين‌چنين نيست. تراشه‌ساز تايواني تحت تأثير ويروس كرونا، سفارشات انباشته‌شده‌ي فراواني دارد و به دليل كمبود موادي همچون ABF، توليد تراشه در سراسر جهان با محدوديت روبه‌برو است.
اگر TSMC ظرفيت توليد بيشتري داشت، AMD مي‌توانست تراشه‌هاي بيشتري بفروشد
نمي‌توان مطمئن بود؛ ولي براساس شايعات نشان، انويديا به دليل اطمينان از تأمين بهتر قطعات مورد استفاده در كارت‌هاي گرافيك سري آمپر در مقايسه با آن‌چه تراشه‌ساز تايواني مي‌تواند تضمين كند، سامسونگ را به جاي TSMC انتخاب كرد. حتي در صورت صحت چنين شايعه‌اي، اقدام انويديا سبب نشد كه عرضه‌ي كارت‌هاي گرافيك سري آمپر در اواخر سال ۲۰۲۰ با اشكال مواجه نشود. در گزارش‌هاي اخير اين صنعت طي چند ماه گذشته، كمبود سيليكون مورد نياز در صنعت تراشه‌سازي تا حدودي به خود توليدكننده‌ها نسبت داده شده است كه قادر نيستند از تأمين مواد ضروري در اندازه‌ي مورد نياز اطمينان بيابند. اشكالات اوليه در عرضه‌ي سري آمپر مربوط به بازدهي پايين بود؛ ولي براساس شايعات، اين مسئله در پاييز گذشته رفع شد. اگر ظرفيت توليد فعلي سامسونگ و TSMC در بالاترين سطح قرار داشته باشد، تصميم AMD براي انتقال طرح‌ها به سامسونگ اشكال كمبود تراشه‌هاي اين شركت را حل نمي‌كند.
علاوه‌بر موارد يادشده، همكاري هم‌زمان با دو توليدكننده جوانب منفي زيادي دارد. در اين صورت، AMD براي هر طرح دوبار هزينه مي‌كند و طراحي هر نسخه مختص به توليدكننده‌ي آن است. ليتوگرافي ۵ نانومتري سامسونگ با TSMC متفاوت است و در قياس با فرايند ۵ نانومتري تراشه‌ساز تايواني، قابليت‌هاي مشابهي ندارد. در آينده اگر AMD بخواهد سخت‌افزاهاي خود را با ليتوگرافي ۳ نانومتري سامسونگ و TSMC به بازار عرضه كند، بايد يك نسخه از پردازنده براي استفاده از ترانزيستورهاي GAAFET سامسونگ و يك نسخه براي تكنيك FinFET شركت TSMC طراحي شود.
استفاده از دو توليدكننده براي تأمين تراشه، دو خطر بالقوه دارد. AMD مي‌داند كه هر دو تراشه‌ساز مي‌توانند به سرعت كلاك مطلوب و توان مصرفي هدف لطمه بزنند. اگر مشخصات تراشه‌ي يك توليدكننده از سطح دلخواه پايين‌تر باشد، AMD براي همگن كردن دو محصول (از ديد مصرف‌كننده) مجبور است سطح اهدافش را پايين آورد. البته چنين موضوعي تنها تئوري نيست و در عمل سابقه دارد. هنگامي كه اپل تراشه‌ي A9 را از TSMCو سامسونگ تأمين كرد، عمر باتري تراشه‌ساز تايواني به‌طرز چشم‌گيري بالاتر بود. در مثالي ديگر، اپل هنگام استفاده از مودم اينتل و كوالكام در آيفون، عملكرد مودم كوالكام را محدود كرد تا محصول اينتل كندتر به انديشه متخصصين نرسد. ممكن است شرايط براي AMD اين‌گونه رقم بخورد و اين شركت براي ايجاد تطبيق بين تراشه‌ي ضعيف‌ترِ يكي از توليدكننده‌ها و محصول ديگر، مجبور شود عملكرد نسل جديد پردازنده‌ي رايزن را محدود كند.
دومين خطر بالقوه استفاده از دو توليدكننده، نامحسوس‌تر است. وضعيتي فرضي را در انديشه متخصصين بگيريد كه در آن، AMD وظيفه‌ي ساخت تراشه‌هاي ۷ نانومتري را بين سامسونگ و TSMC تقسيم كرده است. تصور كنيد مثل شرايط موجود، ويروس كرونا كم‌وبيش در حال شيوع است. با اين فرض كه TSMC تعداد كمتري از تراشه‌هاي تيم قرمز را تأمين مي‌كند، انويديا تصميم مي‌گيرد كه براي ساخت كارت گرافيك سري آمپر از ظرفيت تراشه‌ساز تايواني استفاده كند. همه‌گيري روي صنعت تراشه تأثير مي‌گذارد. AMD همچون ساير شركت‌ها، هم‌زمان با معرفي محصولات جديد براي بالا بردن ظرفيت توليد اقدام مي‌كند و متوجه مي‌شود كه تنها يك توليدكننده براي ساخت تراشه‌هاي بيشتر با دشواري روبه‌رو است. در اين‌حالت، هيچ راهي براي افزايش سفارش وجود ندارد؛ زيرا هر دو توليدكننده براي تأمين خريداران ديگر با نهايت ظرفيت در حال كار هستند.
تكيه روي TSMC به چشم‌انداز رشد AMD صدمه نرساند؛ بلكه يك بيماري دنياگير بي‌سابقه اين خدشه را وارد كرد
در اين سناريو، تلاش براي توليد محصولات در دو توليدكننده عملا به ضرر AMD تمام مي‌شود. اين شركت بايد براي طراحي معماري Zen 3 دوبار پول پرداخت كند؛ زيرا فرايند ليتوگرافي سامسونگ براي تراشه‌هاي ۷ نانومتري با روش EUV (ليتوگرافي ماوراء بنفش) است؛ اما طرح AMD در TSMC اين‌گونه نيست. تراشه‌هاي توليدشده‌ي اين شركت بسيار كمتر از وقتي است كه تنها روي توليدكنندهِ پربازده تكيه دارد. هيچ راهي براي افزايش ظرفيت توليد وجود ندارد؛ زيرا توليدكنندهِ پربازده، با نهايت ظرفيت كار مي‌كند. همچون شرايطي كه در سال ۲۰۲۰ مشاهده شد، كل توليد تراشه‌هاي نيمه‌هادي به دليل شرايط بي‌سابقه‌اي در سطح جهان محدود شده و ممكن است استفاده از دو تأمين‌كننده به جاي يكي، منجر به افزايش اشكالات شود.
تكيه روي TSMC به چشم‌انداز رشد AMD صدمه نرساند؛ بلكه يك بيماري دنياگير بي‌سابقه اين خدشه را وارد كرد. اين بيماري با افزايش گسترده‌ي تقاضا هم‌زمان با پيچيده شدن روند توليد، ضربات متعددي به بازار تراشه وارد كرد. كمپبل مقاله‌ي خود را اين‌گونه به‌پايان مي‌رساند:
توانايي اينتل در واكنش به تغييرات تقاضا، در AMD وجود ندارد كه اين سبب مي‌شود تيم آبي با توجه قدرت خود در رقابت، رشد داشته باشد.
جمله‌ي آخر كمپبل، اين واقعيت كه اينتل در بازه‌ي زماني ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ با كمبود تراشه روبه‌رو بود، ناديده مي‌گيرد. دليل توانايي اينتل براي مقابله با تأثيرات سال ۲۰۲۰ اين است كه شركت مذكور در سه سال گذشته، ظرفيت جديدي در ساخت تراشه ايجاد كرده. Fab 42، مركز توليد تراشه‌هاي ۱۰ نانومتري اينتل در ماه اكتبر گذشته عملياتي شد. در سال‌هاي ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، اين تراشه‌ساز با نصب خطوط توليد جديد در كارخانه‌هاي موجود، ظرفيت توليد تراشه‌هاي ۱۴ نانومتري را بالا برد. در سال ۲۰۲۰ اينتل توانست از اين واقعيت بهره ببرد كه ظرفيت توليد جديدي دارد. موارد يادشده به سود اينتل تمام شد؛ اما دليل موفقيت اينتل، مواجهه با كمبود تراشه در سال‌هاي ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ و پاسخ ندادن به‌موقع به آن بود.
اينتل خوش‌شانس بود. پاسخ تراشه‌ساز مذكور به كمبود تراشه در سال‌هاي ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ آن‌چنان قدرتمند بود كه امكان داد اين شركت، تقاضاي روزافزون تراشه در سال ۲۰۲۰ را به سمت خود جذب كند. چشم‌انداز رشد AMD با تكيه بر TSMC محدود نشده است. هنگامي كه ظرفيت كمي وجود دارد و كمبودها باعث كاهش توليد تراشه شده است، استفاده از دو تأمين‌كننده به‌صورت هم‌زمان، خطراتي جدي در پي دارد. تمامي شركت‌هاي بزرگ توليدكننده در حال برنامه‌ريزي براي توسعه‌ي ظرفيت يا ايجاد واحدهاي جديد هستند؛ بنابراين ايده‌ي انتقال ظرفيت توليد از TSMC در درازمدت براي افزايش توليد از اساس اشتباه است.
هم انديشي ها