درخت كاجي در اروپا با عمر ۱۲۰۰ سال كه هنوز هم رشد ميكند
دانشمندان سن اين درخت كه نامش را ايتالوس نهادهاند، با استفاده از تركيبي از آناليز حلقههاي درخت و تاريخ گذاري كربن، ۱۲۳۰ سال برآورد كردهاند. بهگزارش پژوهشگران، اين كاج باستاني در اين سن نيز در حال رشد است. مطالعهها نشان داده است، اين درخت در دهههاي اخير داراي رشد جهشي بوده است؛ در حالي كه بسياري از درختان در منطقهي مديترانه در چنين شرايطي كاهش رشد داشتهاند، ولي رشد اين درخت افزايشي بوده است و حلقههاي بزرگتري به تنهي اين درخت اضافه شده است. ظاهرا برخي درختان حتي وقتي در معرض تغييرات شديد اقليمي قرار ميگيرند، صدها سال زنده ميمانند. براي مثال اين كاج باستاني طي دوران سرد قرون وسطا جوانه زده بود و سپس در دماهاي خيلي گرمتر (دورههاي خشكسالي) زنده مانده بود.
يك درخت كاج هلدريش ۱۲۳۰ ساله در بخش دور افتادهاي از يك پارك ملي در جنوب ايتاليا ديده شده است
آناليز رشد اين درخت كه طي ساليان زياد و شرايط مختلف اقليمي، زنده مانده است، ميتواند در درك اينكه چگونه جنگلها به تغييرات اقليمي مدرن واكنش نشان ميدهند، مفيد باشد. ماكسيم كالريت كه در مورد مرگومير درختان مطالعه ميكند، ميگويد:
مطالعهي درختان چند صد ساله براي پيشبيني بهتر تاثيرات آينده تغييرات اقليمي روي اكوسيستمهاي جنگلي بسيار ارزشمند است.
گروهي از درختان كاج پير يا مرده روي كوهي در پارك ملي پولينو در ايتاليا؛ جايي كه قديميترين درخت اروپا در آن جا پيدا شد
وقتي دانشمندان به اين درخت برخوردند، متوجه شدند كه تعيين سن آن به راحتي و با استفاده از مطالعه تعداد حلقههاي آن ممكن نيست. بخش مركزي درخت كه حاوي قديميترين حلقهها بايد باشد، از بين رفته بود. آلفردو دي-فيليپو عضوي از اين گروه علمي ميگويد:
بخش دروني چوب مانند گرد و غبار بود، چيزي كه ما تاكنون مثل آن را نديده بوديم.
ريشههاي درخت در وضعيت بهتري بودند بنابراين پژوهشگران سن درخت را با روش جديدي كه حاصل تركيب چند تكنيك است، مشخص كردند. هرچند هم ريشه و هم تنهي درخت، حلقههاي سالانه توليد ميكنند، ولي ممكن است نرخ رشدشان يكي نباشد و نميتوان اين همبستگي را كامل دانست. دانشمندان با استفاده از روش تاريخگذاري راديو كربن ريشههاي بيرونزده، زمان جوانهزني درخت را برآورد كردند. پس از آن، دانشمندان با مطالعه زمان رشد حلقه در نمونههاي ريشه و تنه سعي كردند سالهايي را كه از روي تنه قابل شمارش نبود، تخمين بزنند.
پيوسان ميگويد:
با تركيب اين دو روش ما قادر به تخمين زمان دقيقتري بوديم.
اليور كونتر از دانشگاه مينز آلمان كه قبلا يك درخت ۱۰۷۵ ساله در يونان پيدا كرده بود، ميگويد كه در مقايسه با جمعيتهاي انساني متراكم كه در اين منطقه طي هزارههاي گذشته تشكيل شده است، سن اين درخت قابل توجه است. در اين دورهي زماني مناطق جنگلي بهطور شديدي تحت سلطهي انسان در آمدند و زمين براي اهداف كشاورزي و توسعهي شهرها، تغيير شكل پيدا كرد. اگرچه مناطق دور افتادهاي همچون مكان اين درخت باستاني بهعلت در دسترس نبودن منطقه، محفوظ مانده بود. اين پارك منزلگاه هزاران درخت كاج هلدريش است كه اكثر آنها داراي سني بين ۵۰۰ تا ۶۰۰ سال هستند. پژوهشگران سه درخت ديگر را نيز پيدا كردند كه گمان ميرفت سنشان بيش از يك هزار سال باشد.
پژوهشگران اشاره كردند كه گرم شدن اخير كرهي زمين روي درختان باستاني تاثيري نداشته است. اگرچه بخشهايي از جنگلهاي درختان خزان كننده در منطقه بر اثر شرايط خشكي و امواج گرما از بين رفته بود، پيوسان و همكارانش فهميدند كه كاج باستاني رشد كرده است. آناليز حلقههاي درخت نشان داد كه بعد از اين كه در چند دوره حلقهها كوچكتر شده بود، در دو دهه اخير حلقههاي گستردهتري ايجاد شده بود كه نشان دهندهي شرايط محيطي بهتر بوده است. دلايل رشد مطلوب اين درخت احتمالا پيچيده است. كوهستانهاي مرتفع داراي ميكرو اقليم خودشان هستند و در آنها دما سردتر باقي ميماند. پيوسان و گروهش تصور ميكنند كه كاهش آلودگي در نتيجهي وضع و اجراي قوانين اخير اروپا در جهت حفظ حيات بيتاثير نبوده است.
پيوسان ميگويد:
سخن درمورد اين موضوع دشوار است؛ زيرا مطالعات معدودي درمورد تاثير دورههاي گرمايي روي اكوسيستمهاي ساحلي مديترانه وجود دارد.
علاوه بر اين، بيولوژي منحصربهفرد درختان ممكن است موجب زنده ماندن درخت پير باشد. در مقايسه با جانوران، پيري در درختان برنامهريزي نشده است؛ بنابراين آنها بهطور موثري ابدي هستند. براي مثال درختان سكويا و چوب قرمز كه در مناطق دست نخوردهي آمريكا زندگي ميكنند، ميتوانند گاهي چند هزار ساله هم باشند. درختان كونيفر نيز كه داراي رشد آهسته هستند، عمر طولاني دارند كه تا اندازهاي علت آن اين است كه آنها براي دورههاي طولاني عمر خود كوچك باقي ميمانند و در مقابل وقايعي همچون خشكساليها و طوفانها آسيبپذيري كمتري دارند. دي-فيليپو ميگويد:
درختان پير در نهايت بهخاطر وقايع بيروني مانند بادهاي شديد از بين ميروند.
علاوه بر اين درختان پير زماني كه تنها بخش كوچكي از آنها زنده است، نيز زنده در انديشه متخصصين گفته ميشود. در مورد كاج باستاني، بيشتر تاج آن از بين رفته است اما با اين حال هنوز قادر به زنده ماندن در سالهاي زيادي است.
هم انديشي ها