لوك تراسل دانشمند كريوسفر و گروهش بهدليل شرايط آبوهوايي دشوار، براي مدت يك هفته قادر نبودند به منطقهي حفاري خود در غرب گرينلند دست پيدا كنند و اگر در همان زمان دست بهكار نميشدند، معلوم نبود كه دوباره چه زماني بتوانند شانس ديگري براي انجام اين كار بيابند. آنها به هر سختي كه بود، مشغول به كار شدند و البته اين تلاش ارزشش را داشت. نتايج پژوهش آنها نشان ميداد كه صفحهي يخي عظيم گرينلند، منبع اصلي آب جديدي كه هرساله به اقيانوس وارد ميشود، سريعتر از هر زمان ديگري در قرون اخير در حال ذوب شدن است.
صفحهي يخي گرينلند از لحاظ اندازه، دومين جسم يخي جهان است و وقتي اين صفحه ذوب ميشود، به ميزان بالايي ذوب ميشود؛ درنتيجهي اين ذوب، حدود يك ميليارد تن از يخ هر روز ناپديد شده و وارد اقيانوس ميشود. اگر قرار باشد تمام اين صفحه در يك دنياي جديد ناپديد شود، ما شاهد ۷/۵ متر افزايش در سطح دريا خواهيم بود. در حالي كه ميزان ذوب شدن با سرعتي وحشتناكي در حال افزايش است، ركوردهاي موجود، تعيين اندازهي اين سرعت در تاريخ جهان اخير را با دشواري روبهرو ميكند. مشاهدات ماهوارهاي مرتبط با ميزان ذوب يخ گرينلند، دادههاي حدود ۴۰ سال اخير را در اختيار ما ميگذارند و نتايج مدلسازيها تنها تا دههي ۱۹۶۰ قابل تعميم هستند. تراسل ميگويد:
اطلاعات مطمئني فراتر از محدوهي اين دورهي مشاهداتي، در مورد اينكه صفحهي يخي چگونه ذوب شده و بهويژه اينكه چه مقدار از يخ ذوبشده به شكل رواناب، يخ را ترك كرده است، وجود ندارد. البته با استفاده از مطالعهي هستههاي يخ، ما قادريم كه محدودهي اطلاعات ماهواره را تا ۱۰ برابر گسترش دهيم.
هستههاي يخ، خاطرات جالب زيادي را در خود جاي دادهاند. اين ستونهاي يخزده از آبهاي باستاني كه از اعماق چندصدمتري زير سطح يخ استخراج ميشوند، اساسا بينش جديدي در هر مورد فراهم ميكنند: آلودگي در زمان مرگ سياه، نشت ذخيرهي اكسيژن زمين، تاريخ امپراتوري رم و حتي نيروهايي كه براي كشتن خدايان متحد شدند.
در اين مورد، گروه تراسل از چندين هستهي يخي براي جمعآوري ركورد ذوب شدن يخ گرينلند در ۳۴۶ سال اخير استفاده كردند و چشمانداز بيسابقهاي در مورد نحوهي ناپديد شدن صفحهي يخي ارائه دادند. افزايش در شدت ذوب يخ، كمي پس از آغاز گرم شدن قطب در دوران صنعتي در اواسط دهه ي ۱۸۰۰ آغاز شده بود؛ ولي در دورههاي اخير همهچيز تشديد شد. نتايج دو مورد از اين هستهها نشان ميداد كه يك افزايش ۲۵۰ تا ۵۷۵ درصدي در شدت ذوب يخ طي بيست سال اخير نسبت به دورهي پيش از صنعتي شدن اتفاق افتاده است. علاوهبر اين، بيشترين ذوب مربوط به فاصلهي سالهاي ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۳ بوده است.
ذوب يخ در سرتاسر گرينلند در حال شتاب گرفتن است و حجم يخ ذوبشدهاي كه بهصورت آب بهسمت اقيانوس در جريان است، احتمالا در ۸-۷ هزار سال اخير بيسابقه است. مهمتر اينكه، يك افزايش ناگهاني در ميزان ذوب شدن يخ طي دو دههي اخير اتفاق افتاده است. در مطالعات قبلي نيز به ذوب شدن يخ در بخشهايي از گرينلند اشاره شده اما تجزيهوتحليل اخير، نخستين برآورد از رواناب تاريخي در كل صفحهي يخي است. اين نتايج كه اخيرا در ژورنال Nature گزارش شده، نشان ميدهند كه ميزان رواناب در دو دههي اخير ۳۳ درصد بيشتر از متوسط قرن بيستم و ۵۰ درصد بيشتر از دورهي پيش از صنعتي شدن بوده است. لوك تراسل نويسندهي مقاله ميگويد:
ذوب شدن تنها در حال افزايش يافتن نيست بلكه در حال تسريع كردن است كه اين موضوع، جاي نگراني زيادي دارد.
ضخامت صفحهي يخي بزرگ گرينلند در برخي از مناطق به بيش از ۳ كيلومتر ميرسد
پژوهشگران در سالهاي ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵، مجموعهاي از هستههاي يخ را در گرينلند حفاري كردند. در اينجا، يخي كه در تابستان ذوب ميشود، بهجاي جريان يافتن بهسوي اقيانوس، مجدد يخ ميزند و ركورد سالانهاي از ذوب يخ مهيا ميكند. پژوهشگران اطلاعات حاصل از اين هستههاي يخ و يك هستهي يخ قديميتر در همان منطقه را با مشاهدات ماهوارهاي از ذوب شدن يخها در گرينلند و برآوردهاي ذوب و رواناب حاصل از يك مدل اقليمي منطقهاي مقايسه كردند. به عقيدهي آنها، سرعت ذوب شدن در مناطق حفاريشده، شاخصي از روند ذوبشدني است كه در كل گرينلند اتفاق ميافتد. بر اين اساس، پژوهشگران از دادههاي هستههاي يخ براي برآورد سرعت روانابي كه قرنها پيش، قبل از وجود ماهوارهها و مدلهاي اقليمشناسي وجود داشته است، استفاده كردند. اين يافتهها از نتايج مطالعهاي كه در ماه مارس منتشر شد و نشان ميداد سرعت ذوب شدن يخ در غرب گرينلند سريعتر از قبل شده است، حمايت ميكنند. اريش اوستربرگ نويسندهي ديگر مقاله ميگويد:
كاري كه اين مقاله بهخوبي انجام داده، تعميم نتايج به كل صفحهي يخي است.
علاوهبر اين، نتايج اين تجزيهوتحليل نشان ميدهد كه گرما در حال تغيير دادن ساختار لايهي بالايي صفحهي يخي گرينلند است. فرايند ذوب و انجماد مجدد، چرخهي معيوبي را ايجاد ميكند: برف روشن، با تكههاي تيرهتر يخي كه گرماي بيشتري را جذب ميكنند، جايگزين ميشوند و موجب گرم شدن بيشتر گرينلند ميشوند. از طرف ديگر، چرخهي انجماد و ذوب موجب كاهش نفوذپذيري يخ موجود در بخش زيرين سطح ميشود؛ بنابراين رواناب به جاي اينكه مجددا به داخل صفحهي يخي نفوذ كند، بهسمت اقيانوس روانه ميشود. تراسل ميگويد اثر نهايي اين است كه ذوب شدن، سبب ذوب شدن بيشتر و رواناب بيشتر ميشود. مطالعهي گروه او نشان ميدهد كه ميزان رواناب گرينلند طي دورهي ۳۵۰ ساله اخير، در سال ۲۰۱۲ به اوج خود رسيد. در اين زمان صفحهي يخي تقريبا ۶۰۰ گيگاتن آب را روانهي اقيانوس كرد؛ مقدار آبي كه براي پر كردن ۲۴۰ ميليون استخر شناي المپيك كافي است.
در سطح جهاني، سطح آب دريا از سال ۲۰۰۵ به بعد سالانه در حدود ۳/۵ ميليمتر افزايش پيدا كرد. در حال حاضر گرينلند دومين مشاركتكننده در افزايش سطح آب دريا است. بر اساس آخرين تجزيهوتحليل برنامهي پژوهشهاي جهاني اقليم، گرينلند در حال حاضر مسئول ۲۲ درصد از افزايش در سطح دريا است و البته اين مقدار بيشتر نيز خواهد شد. در پژوهش قبلي نشان داده شد كه علت تشديد ذوب يخ در سال ۲۰۱۲، آلودگي هوا در اثر كربن سياه حاصل از آتشسوزي جنگلها بوده است. مري آلبرت نويسندهي اين مقاله ميگويد: «من فكر ميكنم كه زنگ خطر مربوط به تشديد ذوب يخ در اين جاست.» نتايج پژوهش او نشان ميداد وقتي ذرات تيره روي سطح يخ فرود آمدند، با جذب گرماي بيشتري از خورشيد موجب گرم شدن گرينلند شدند. او ميگويد:
با آتشسوزي جنگلها و افزايش دماي پيشبينيشده در دهههاي آينده، كريوسفر زمين در معرض خطر بيشتري قرار خواهد گرفت. تغييرات اقليمي روي كريوسفر، بيشتر و سريعتر از آن كه ما تصور ميكنيم.
ميزان ذوب يخ بهشدت در حال افزايش است. اما سير حركت آن يكنواخت نيست. در حقيقت سرعت ذوب شدن صفحهي يخي گرينلند داراي نمودار غيرخطي است. تراسل ميگويد نمودار مربوط به رواناب شبيه يك چوب هاكي است، ذوب شدن فقط افزايش نيافته بلكه در پاسخ به گرم شدن هوا در حال شتاب گرفتن است. طبق گفتهي تراسل، نگرانكنندهترين بخش اين شتاب غيرعادي اين است كه ما هنوز وضعيت بد آن را تجربه نكردهايم. او ميگويد:
پاسخ اخير بيش از هر چيزي است كه طي چهار قرن گذشته اتفاق افتاده است و اين روند همچنان ادامه خواهد داشت و در دههها، قرنها يا حتي هزارههاي آينده پاسخ به گرماي امروز وجود خواهد داشت.
ميزان ذوب شدن صفحهي يخي در نتيجهي گرم شدن هوا بهصورت تصاعدي بالا ميرود؛ در نتيجه افزايش سطح دريي كه در حال حاضر شاهد آن هستيم، در مقايسه با چيزي كه شايد در آينده با تداوم گرما اتفاق بيفتد، ناچيز است. نكتهي مهم نتايج اين است كه اكنون كه ما وضعيت صفحهي يخي گرينلند را مشاهده ميكنيم و شايد بتوانيم كاري براي نجات آن انجام دهيم. تصميمگيرندگان جهان در لهستان گردهم آمدهاند تا بلكه بتوانند آخرين تلاشهاي قاطعانهي خود را براي پيشگيري از بدتر شدن تغييرات اقليمي انجام دهند. اگر كاهش روزانه يك مليارد تن يخ گرينلند براي جلبتوجه آنها كافي نباشد، نميتوان از طبيعت انتظاري داشت. تراسل ميگويد:
براي من اين يك زنگ بيدارباش است؛ هشداري از سيستم اقليمي. سوالي كه باقي ميماند اين است كه آيا ما به مسالهي گرم شدن زمين توجه ميكنيم و در جهت كاهش انتشارت گازي و محدود كردن روند افزايش گرما و ذوب شدن گرينلند اقدامي ميكنيم؟ يا اينكه آن را ناديده ميگيريم؟ بعد از آن چه خواهد شد؟
هم انديشي ها