انسان‌ها ۶۰۰ گونه گياهي را در ۲۵۰ سال گذشته منقرض كرده‌اند

گياهان اكسيژني را كه تنفس مي‌كنيم و غذايي را كه مي‌خوريم، فراهم مي‌كنند. آن‌ها همچنين ستون فقرات اكوسيستم‌هاي روي زمين هستند؛ بنابراين انقراض گياهان براي تمام گونه‌ها، اتفاقي بد محسوب مي‌شود. انسان‌ها طي روندي طولاني و بي‌سابقه در ۲۵۰ ساله گذشته موجب شده‌اند كه تقريبا ۶۰۰ گونه‌ي گياهي از روي زمين پاك‌سازي شود.

تجزيه‌و‌تحليل موارد انقراض گياهان در سرتاسر جهان كه به‌وسيله‌ي دانشمنداني از باغ گياه‌شناسي سلطنتي كيو و دانشگاه استكهلم مستندسازي شده بود، نشان داد كه از زمان انقلاب صنعتي، ۵۷۱ گونه‌ي گياهي شناخته‌شده به‌كلي از حيات وحش ناپديد شده‌اند. اين تعداد بيش از دو برابر مجموع پرندگان، پستانداران و دوزيستاني است كه طي همين دوره‌ي زماني منقرض شده‌اند.

انقراض گياهان با سرعتي معادل ۵۰۰ برابر نرخ‌هاي طبيعي انقراض گونه‌هاي گياهي يا نرخ طبيعي كاهش گونه‌ها قبل از بروز مداخلات بشري اتفاق افتاده است. اگرچه تعداد كمتري از گونه‌هاي جانوري از بين رفته‌اند؛ اما نرخ كاهش آن‌ها حتي بيشتر بوده و حداقل هزار برابر سريع‌تر از نرخ‌هاي طبيعي انقراض است. اين مسئله نشان‌دهنده‌ي تاثير عظيم انسان‌ها بر حيات روي زمين است. پژوهشگران در مقاله‌ي خود كه در مجله‌ي Nature Ecology & Evolution منتشر شده است، مي‌گويند:

انقراض گياهان موجب به خطر افتادن حيات ديگر موجودات، اكوسيستم‌ها و تندرستي انسان‌ها مي‌شود و بايد در برنامه‌ريزي‌هاي حفاظتي مورد توجه قرار گيرد.

قطعه قطعه كردن و تخريب پوشش‌هاي گياهي بومي موجب تخريب زيستگاه‌ها شده و روي گونه‌هاي آسيب‌پذير تاثير مي‌گذارد

دكتر اليس هامفريس از دانشگاه استكهلم مي‌گويد:

بيشتر افراد مي‌توانند يك پرنده يا پستاندار را كه در قرن‌هاي اخير منقرض شده است، نام ببرند اما تعداد كمي وجود دارند كه نام يك گياه منقرض‌شده را بدانند. در اين مطالعه، اولين‌بار است كه ما يك مرور كلي از گياهان منقرض‌شده، محل انقراض آن‌ها و سرعت اين رويداد داريم. ما درمورد تعداد گونه‌هايي كه در معرض خطر انقراض قرار دارند، زياد مي‌شنويم اما ارقام حاضر مربوط‌به گياهاني است كه قبلا از دست داده‌ايم، بنابراين اطلاعات حاصل پنجره‌ا‌ي بي‌نظير رو به انقراض گياهان در دوران مدرن باز مي‌كند.

پژوهشگران دريافتند كه بالاترين نرخ انقراض گياهان در جزاير مناطق گرمسيري و نيز مناطق داراي آب‌و‌هواي مديترانه‌اي رخ داده است. اين مناطق كه معمولا از تنوع زيستي بالايي برخوردار و منزلگاه گونه‌هاي منحصر‌به‌فرد زيادي هستند؛ اما دربرابر فعاليت‌هاي انساني آسيب‌پذيري بيشتري دارند. گونه‌هاي گياهي جنگلي مانند درختان و درختچه‌ها كه در محدوده‌هاي جغرافيايي كوچكي زندگي مي‌كنند مثل آن‌هايي كه در جزاير كوچك محصور هستند، از گونه‌هايي بودند كه احتمال گزارش انقراض آن‌ها بيشتر بود.

گياهان از تمام اشكال حيات روي زمين حمايت مي‌كنند، آن‌ها اكسيژني كه ما تنفس مي‌كنيم و غذايي كه ما مي‌خوريم را فراهم مي‌كنند و نيز تكيه‌گاه اكوسيستم‌هاي موجود روي زمين هستند، بنابراين انقراض گياهان براي تمام گونه‌ها خبر بدي است. دانش جديد درمورد انقراض گياهان به ما كمك خواهد كرد كه بتوانيم رويدادهاي آينده را پيش‌بيني كنيم و تلاش كنيم تا از انقراض گياهان و ديگر موجودات در آينده پيشگيري كنيم. ميليون‌ها گونه‌ي ديگر ازجمله انسان‌ها براي حيات خود به گياهان متكي هستند بنابراين دانستن اينكه كدام گياه‌ان و از كدام منطقه در حال ناپديد شدن هستند، مي‌تواند به طراحي برنامه‌هاي حفاظتي كمك كند.

پژوهشگران همچنين به اين نكته اشاره مي‌كنند كه احتمالا تعداد گونه‌هاي منقرض شده و سرعت انقراض از آن‌چه در اين پژوهش برآورد شده، بيشتر است. مثال‌هايي از گونه‌هاي گياهي منحصر به فردي كه ما در سال‌هاي اخير آن‌ها از دست داده‌ايم، عبارت‌اند از درخت صندل شيلي (Santalum fernandezianum) كه درختي بود كه در جزاير خوان فرناندز رشد مي‌كرد. حدود سال ۱۶۲۴ بود كه انسان‌ها به‌خاطر چوب معطر آن را به‌شدت مورد بهره‌برداري قرار دادند. در انتهاي قرن ۱۹ بيشتر اين نوع درختان قطع شده بودند. تصوير آخرين درخت در ۱۸ اوت ۱۹۰۸ به‌وسيله‌ي كارل اسكاتزبرگ روي جزيره‌ي رابينسون كروز گرفته شد. پس از آن، اين درخت ديگر در آنجا ديده نشد.

پژوهشگران همچنين به از بين رفتن تيسميا (Thismia americana) كه احتمالا يكي از خارق‌العاده‌ترين گياهاني است كه تاكنون كشف شده، اشاره كردند. اين گياه هيچ برگي نداشت و فقط گل‌هاي آن روي سطح زمين قابل مشاهده بودند. اين گياه در سال ۱۹۱۲ دركنار خيابان تورنس در جنوب شيكاگو كشف شد. اين مكان ۵ سال بعد تخريب شد و اين گياه فوق‌العاده پس از آن دوباره هرگز ديده نشد و جست‌وجو براي يافتن آن در مناطق مشابه شيكاگو نتيجه‌اي نداشت. دكتر ماريا ورونتسوكا يكي از نويسندگان مقاله مي‌گويد:

براي توقف انقراض گياهان ما نياز داريم كه كل گياهان سرتاسر جهان را ثبت كنيم، بازماندگان گونه‌هاي جديد از گونه‌هاي مهمي هستند كه بايد از آن‌ها محافظت كنيم. براي انجام اين كار ما نياز داريم كه از هرباريوم و تهيه‌ي راهنماي شناسايي گياهان حمايت كنيم، ما بايد به فرزندان خود بياموزيم تا گياهان محلي خود را ببينند و بشناسند و همچنين ما براي سال‌هاي پيش رو به گياه‌شناسان نيز نياز خواهيم داشت.