ذوب يخهاي شمالگان و تأثير آن بر بحران تغييرات اقليمي
بهتازگي گزارشي نشان ميدهد ذوب لايهي منجمد خاك در شمالگان درحالآزادكردن سموم، بيماريهاي قديمي، ضايعات هستهاي و كربندياكسيدي است كه مقدار گازهاي گلخانهاي موجود در اتمسفر را دوبرابر خواهد كرد. سو ناتالي كه اثرهاي ذوبشدن لايهي منجمد خاك را مطالعه كرده، صحنهاي را توصيف كرده كه در سال ۲۰۱۲ در سيبري شاهدش بوده است. او در مصاحبه با بيبيسي گفت:
هنوز وقتي بهياد آن ميافتم، ميلرزم. اندازهي آن باوركردني نبود: فروپاشي صخرههاي يخي بهاندازهي ساختمانهاي چندينطبقه. وقتي شما در آن حوالي راه ميرفتيد، ميتوانستيد چيزهايي ببينيد كه مثل كُندههاي درخت از لايهي منجمد بيرون زدهاند. آنها استخوانهاي ماموتها و ديگر حيوانات عصر پليستوسن هستند.
لايهي منجمد خاك درحالذوب است و موادي نمايان شدهاند كه بهتر بود مدفون باقي بمانند. دركنار فسيلهاي پليستوسن، مقادير عظيمي از گازهاي كربن، متان، جيوه و حتي بيماريهاي باستاني نمايان ميشوند.
لايهي منجد غني از يخ در دوواني يار در سيبري. لايهي منجمد درحالذوب ميتواند بيماريهاي قديمي را بازگرداند و گازهاي گلخانهاي را وارد اتمسفر و ضايعات هستهاي و جيوه را وارد زنجيرهي غذايي كند. دانشمندان پيشبيني كردهاند تا سال ۲۱۰۰، حدود ۷۰ درصد از لايهي منجمد ذوب خواهد شد.
ناتالي ميگويد ۱,۵۰۰ ميليارد تن از كربن كه دوبرابر مقدار كربن موجود در اتمسفر است، در لايهي منجمد خاك ذخيره شده است. اگر نرخ كنوني انتشار گازهاي گلخانهاي ادامه پيدا كند، ۷۰ درصد از يخ شمالگان تا پايان قرن ناپديد خواهد شد. اگر تغييرات چشمگيري درزمينهي مبارزه با تغييرات اقليمي در سرتاسر جهان اعمال شود، تنها ۳۰ درصد از لايهي منجمد ذوب خواهد شد. ناتالي افزود:
مردم دربارهي بمب كربني سخن ميگويند. اين ازانديشه متخصصين مقياس زماني زمينشناسي، انتشاري آهسته نيست؛ بلكه مخزني از كربن است كه گير افتاده و در بودجهي كربني، حفظ دماي زير دو درجهي سانتيگراد در انديشه متخصصين گرفته نشده است.
كربن، تنها اشكال حاصل از ذوب لايهي منجمد خاك نيست. در سال ۲۰۱۶، گروهي از گوزنداران شمالگان دچار سياهزخم شدند. بهانديشه متخصصين ميرسيد اين بيماري عفوني كه معمولا حيوانات اهلي و وحشي را متأثر ميكند، از لاشهي ذوبشده گوزني كه ۷۵ سال پيش مرده بود، نشئت گرفته باشد. بنابر گزارشها، احتمال بازگشت آنفلوآنزاي اسپانيايي و طاعون خياركي نيز در آيندهي نزديك وجود دارد. اين بيماريهاي باستاني كه سالها پيش ريشهكن شدهاند، ممكن است هنوز بهصورت منجمد در لايهي يخزدهي خاك وجود داشته باشند كه ذوب اين لايه موجب ميشود اين بيماريها نمايان شوند.
شمالگان بيش از هر جاي ديگري جيوه را در خود ذخيره كرده است. طبق گفتهي دانشمندان، تقريبا ۱,۶۵۶ هزار تن جيوه در يخ قطب و لايهي منجمد پنهان شده است. اگر اين مادهي شيميايي آزاد شود، ميتواند وارد زنجيره غذايي شود و حياتوحش و انسانها را درمعرض خطر قرار دهد.
هم انديشي ها