ته‌سيگار؛ آلودگي پلاستيكي فراموش‌شده
شگفت‌انگيز است كه مردم با چه سرعتي استفاده از ني‌هاي پلاستيكي را به‌دنبال تبليغاتي براي استفاده‌نكردن از چنين پلاستيك‌هاي بيهوده‌اي رها كردند؛ با‌اين‌حال، به‌ندرت درباره‌ي منبع آلودگي پلاستيكي رايج‌تر خبري مي‌شنويم. ته‌سيگار يا فيلتر سيگار فراوان‌ترين ماده‌اي است كه انسان‌ها روي زمين مي‌ريزند. برآورد مي‌شود حدود ۵.۶ تريليون سيگار در سال استعمال مي‌شود كه دوسوم آن، يعني ۴.۵ تريليون در سال، به‌طور نامناسبي دور ريخته مي‌شود. از دهه‌ي ۱۹۸۰، ته‌سيگارها ۳۰ تا ۴۰ درصد از تمام موارد زباله‌هايي را تشكيل مي‌دهند كه انسان‌ها در سواحل يا سطح شهر رها مي‌كنند. اين‌ها مانديشه متخصصينه‌ي آزاردهنده‌ي معمول در سطح خيابان‌ها، پارك‌ها، سواحل و آبراهه‌هاي ما هستند. بسياري از افراد سيگاري اعتراف مي‌كنند كه ته‌سيگار خود را در محيط مي‌اندازند، احتمالا بدين‌دليل كه تصور مي‌كنند ته‌سيگارها زيست‌تخريب‌پذير است و آن را زباله در انديشه متخصصين نمي‌گيرند.
نتايج پژوهشي جديد نشان مي‌دهد دركنار اينكه زمان لازم براي تجزيه‌ي ته‌سيگارها فراتر از حد تصور مردم است، ته‌سيگارهاي دور ريخته‌شده تأثير نامطلوب بيشتري روي رشد گياهان اطراف مي‌گذارند. ته‌سيگارها از هزاران فيبر سلولز استات تشكيل شده كه اگرچه تجزيه‌شدني است، براي ناپديدشدن آن از محيط به سال‌ها زمان نياز است. فيبرهاي سلولز استات مانند ديگر ميكروپلاستيك‌ها، آلاينده‌ي معمولي هستند كه در تمام اكوسيستم‌هاي جهان وجود دارند و حتي در اعماق دريا تجمع پيدا مي‌كنند.
افزون‌براين، فيلترهاي استفاده‌شده حاوي هزاران مواد شيميايي است كه موجب مرگ گياهان، حشرات، جوندگان، قارچ‌ها و ديگر اشكال حيات مي‌شود. برخي از اين مواد نيز سرطان‌زا هستند. گزارش‌هاي زيادي درباره‌ي اين موضوع وجود دارد كه كودكان كم‌سن و سگ‌هاي خانگي به‌طور تصادفي ته‌سيگارها را بلعيده‌اند و چنين مواردي حتي در حيوانات موجود در حيات‌وحش مانند پرندگان دريايي و لاك‌پشت‌ها نيز ديده شده است. خوردن آن به استفراغ و در برخي مواقع، ممكن است به تشنج منجر شود. شيرابه‌هاي حاصل از ته‌سيگارها مي‌تواند براي ارگانيسم‌هاي آبزي مانند باكتري‌ها، سخت‌پوستان، كِرم‌ها و ماهي‌ها سمّي باشد.
با اينكه ته‌سيگارها به‌عنوان زباله در پارك‌ها و فضاهاي سبز ما فراوان هستند، درك ما از اثرهاي آن روي حيات روي زمين بسيار محدود است. گزارش‌هايي وجود دارد كه برخي از پرندگان از آن‌ها در ساخت آشيانه‌ي خود استفاده مي‌كنند. به‌انديشه متخصصين مي‌رسد نيكوتين موجود در سيگار موجب كاهش تعداد انگل‌هاي خارجي آشيانه مي‌شود و اين براي جوجه‌ها مفيد است؛ اما همين مواد ممكن است در بلندمدت اثرهاي نامطلوبي بر سلامتي آن‌ها بگذارد. ناگفته نماند زيستگاه‌هاي شهري بيشتر درمعرض خطر اين نوع زباله قرار دارند. پژوهشگران در مطالعه سه پارك بزرگ در كمبريج، به‌طور متوسط در هر مترمربع ۲.۶ ته‌سيگار پيدا كردند. حداكثر تعداد ته‌سيگارها ۱۲۶ ته‌سيگار در مترمربع بود كه در نزديكي نيمكت‌هاي پارك ديده شد؛ با اينكه در آن نزديكي ظرفي براي جمع‌آوري ته‌سيگارها نيز قرار داده شده بود.
سؤال مهم اين بود كه با توجه به اين موضوع كه در بيشتر موارد ته‌سيگارها روي زمين انداخته مي‌شوند، تأثير آن‌ها روي گياهان موجود در پارك چيست؟ پژوهشگران براي پاسخ به اين پرسش آزمايشي طراحي كردند و ته‌سيگارها را درون گلدان‌هاي حاوي بذر چمن (Perennial Ryegrass) يا شبدر (شبدر سفيد) قرار دادند تا ببينند چگونه رشد آن‌ها تحت‌تأثير قرار مي‌گيرد. آن‌ها ته‌سيگارهاي رگولار و منتول مصرف شده و نشده و نيز تكه‌هاي چوبي با اندازه‌ي ته‌سيگار را در گلدان‌هاي آزمايشي قرار دادند.
رشد گياه در اطراف يك تكه چوب درمقايسه‌با رشد گياه در اطراف يك ته‌سيگار
نتايج آزمايش نشان داد كه ته‌سيگار جوانه‌زني و طول ريشه‌ي چمن و شبدر را تا ۲۵ درصد و مقدار زيست‌توده‌ي ريشه‌ي شبدر را تا حدود ۶۰ درصد كاهش مي‌دهد. اگرچه اين مطالعه اولين مطالعه‌اي است كه نشان مي‌دهد چگونه ته‌سيگارهاي مصرف شده و نشده ممكن است بر رشد گياه اثر بگذارند، پژوهشگران ديگري نشان داده‌اند دود (سيگار) موجب ايجاد اثرهاي مشابهي روي جوانه‌زني و رشد گياه مي‌شود. در اوايل دهه‌ي ۱۹۰۰، پژوهشگري به‌نام مابل اليزابت ديبل پايان‌نامه‌اي با عنوان «اثرهاي دود سيگار روي جوانه‌زني ماشَك» انجام داد. او متوجه شد دميدن دود سيگار روي جوانه‌ها موجب كاهش رشد و بدشكلي ساختار سلولي مي‌شود.
با وجود سابقه‌ي طولاني آگاهي علمي از موضوع سيگار و گياهان، اين موضوع به‌خوبي مطالعه نشده است. باوجوداين، با توجه به اينكه گياهان علاوه‌بر نقش مهمشان در محيط‌زيست منبع اصلي غذاي ما محسوب مي‌شوند، ضرورت كاهش زباله‌هاي سيگار در طبيعت كاملا آشكار است. برخي افراد با اين ادعا كه مزاياي مرتبط با سلامتي فيلترهاي سيگار ناچيز است و به‌اندازه‌اي نيست كه حضور آن‌ها را توجيه كند، پيشنهاد ممنوعيت استفاده از فيلترها در سيگار را مطرح كرده‌اند؛ اما شايد رويكرد ساده‌تر، طرح دوراندازي ته‌سيگار باشد كه در آن توليدكنندگان مجبور باشند درعوض ته‌سيگارهاي بازگشتي، پولي بپردازند.
صرف‌انديشه متخصصين از نوع راه‌حل‌ها، آشكار است كه بايد سلطنت ۳۹ ساله‌ي سيگار به‌عنوان فراوان‌ترين زباله‌ي رهاشده در شهرها و طبيعت به‌پايان برسد. نخستين گام افزايش آگاهي از اين موضوع است كه ته‌سيگارها زباله‌هايي هستند كه از انديشه متخصصين زيست‌محيطي مضر هستند و بايد به‌درستي دور ريخته شوند.
هم انديشي ها