سفالوپودها به عنوان منبع غذايي آينده

در ميان سرآشپزها و پژوهشگران حوزه‌ي آشپزي، علاقه‌ي در حال رشدي براي مطالعه آب‌هاي محلي به‌منظور استفاده از منابع موجود در آن‌ها به شيوه‌اي متنوع و پايدار وجود دارد. يكي از اين گزينه‌ها استفاده از سفالوپودها به عنوان وزنه‌ي تعادلي براي كاهش صيد ماهي‌هاي استخواني و نيز به‌عنوان منبع جديدي از پروتئيني كه بتواند جايگزين گوشت حيوانات خشكي‌زي شود، است. سفالوپودها يا سَرپايان، رده‌اي از جانوران شاخه‌ي نرم‌تنان هستند كه شامل جانوراني نظير اختاپوس (هشت‌پا)، ماهي مركب، ده‌پا (سپيداج) و برخي انواع ديگر مي‌شوند. پروفسور موريتسن از دانشگاه كپنهاگن دانمارك مي‌گويد:

ما مي‌دانيم كه جمعيت‌هاي ماهي وحشي در معرض تهديد هستند و ما به دليلي اشكال آلودگي به راحتي قادر به ايجاد محيط‌هاي آبزي جديدي نيستيم. در همين حال، جمعيت جهاني سفالوپودها در حال افزايش است و به همين علت ما امكان پذيرش مصرف سفالوپودها را در مناطقي از جهان كه زياد به آن عادت ندارند، مورد مطالعه قرار مي‌دهيم.

موريتسن به همراه كلاوز استيربيك، مقاله‌‌اي تحت عنوان غذاي سفالوپود؛ وعده‌اي براي آينده را در ژورنال علمي Frontiers in Communication منتشر كرده است. اين مقاله بخشي از يك پروژه‌ي جهاني در مورد گونه‌هاي سفالوپود است كه زير انديشه متخصصين CephsInAction CephsInAction شبكه‌اي جهاني براي بهبود رفاه و پرورش سفالوپودها است. اين پروژه شامل پژوهش‌هاي وسيعي در زمينه‌ي سفالوپودها مي‌شود، برخي مطالعات در زمينه‌ي فيزيولوژي و برخي مطالعات در مورد اينكه چگونه مي‌توان حركات سفالوپودها را به ربات‌ها منتقل كرد، در حال انجام هستند.

اين رشد جمعيتي شامل تمام گونه‌ها از جمله گونه‌هايي كه انسان مي‌تواند آن‌ها را به عنوان غذا مصرف كند، مي‌شود. سفالوپودها سرشار از مواد مغذي سالمي نظير پروتئين، مواد معدني، اسيدهاي چرب امگا ۳ و ريز‌مغذي‌هايي هستند كه مي‌توانند منبع غذايي مناسبي براي آينده باشند.

طعم سفالوپودها به ميزان زيادي مرتبط با طعم اومامي و بافت آن است. سفالوپودها اغلب در جنوب شرق آسيا و جنوب اروپا مصرف مي‌شوند و در مناطقي نظير آمريكاي شمالي و شمال اروپا با وجود اينكه آب‌هاي محلي حاوي گونه‌هاي زيادي از سفالوپودهاي خوراكي است، رواج كمتري دارند.

موريتسن مي‌گويد:

ما در آينده سفالوپودها را مصرف خواهيم كرد و علم آشپزي در جهت آماده كردن غذاهاي خوش‌طعم و سالم به ما كمك خواهد كرد. در حال حاضر ما با مساله‌ي يافتن مواد غذايي جايگزين مواجه هستيم ولي اين دشوار است كه مردم را مجبور به خوردن چيزي كنيم كه دوست ندارند و به همين خاطر است كه اهميت طعم بيشتر است. من معتقدم كه اگر ما بتوانيم طعم خوبي از سفالوپودها را به مردم ارائه دهيم، سفالوپودها غذاي رايجي در كل جهان خواهند شد.

مهم‌ترين سفالوپودهاي تجاري در اين زمينه عبارتند از خانواده‌ي ماهيان مركب پروازي (Ommastrephidae) به‌خصوص گونه‌هاي Illex argentinus، Dosidicus gigas و Todarodes pacificus. نيمي از سفالوپودهاي صيدشده در جهان از نوع ماهي مركب پروازي ژاپني (Todarodes pacificus) هستند و اين ماهي مركب احتمالا تنها گونه‌اي است كه داراي پتانسيل كافي براي تامين پروتئين مورد نياز جهان است. در حال حاضر ۲ درصد كل مصرف پروتئين انسان‌ها در جهان حاصل سفالوپودها است. هر ساله در حدود ۳۵۰ هزار تن از اختاپوس‌هاي وحشي با ارزش تجاري برابر ۱/۵ مليارد دلار آمريكا صيد مي‌شوند؛ بيشتر اين‌ها از آب‌هاي آسيا و به‌ويژه چين برداشت مي‌شوند. اگرچه فرصت‌هايي نيز در شمال اروپا و شمال آمريكا وجود دارد ولي نيازمند اين است كه در صنعت ماهيگيري، روش‌هاي صيد براي گرفتن سفالوپودها تغيير كنند.

جوانب مثبت:

• يك غذاي دريايي سالم سرشار از پروتئين هستند و چربي كمي دارند.
• نسبت به ماهي‌ها كمتر تحت تاثير آلودگي محيط قرار مي‌گيرند.
• تمام سفالوپودها داراي رشد پايداري هستند.
• داراي طعم مناسبي هستند.
• سفالوپودها مي‌توانند موجب متعادل شدن ميزان مصرف گوشت حيوانات خشكي‌زي شوند.
• تنوع زيادي داشته و هر كدام قابليت‌هاي غذايي مخصوص به خود را دارد.
• سفالوپودها وقتي منجمد شوند، كيفيت خود را حفظ مي‌كنند.

جوانب منفي:

• پرورش (مصنوعي) سفالوپودها در محيط‌هاي آبزي دشوار است.
• به‌انديشه متخصصين مي‌رسد برخي از سفالوپودها موجودات باهوشي باشند.