اولين پيوند موفق كليه بين دو بيمار مبتلا به HIV انجام شد

به‌تازگي، اولين پيوند عمل كليه از يك اهداكننده‌ي مبتلا به HIV به يك گيرنده‌ي مبتلا به HIV در بيمارستان جان هاپكينز انجام شد. اين عمل نشان داد كه پزشكان براي پيوند اعضا لازم نيست به اهدا كننده‌ي اچ‌آي‌وي مثبت فوت‌شده محدود شوند و اكنون به كليه‌هاي بيشتري براي پيوند دسترسي دارند.

امكان اهداي عضو در بيماران مبتلا به HIV در سال ۲۰۱۳ امكان‌پذير و به دو عضو كبد و كليه محدود شد. دكتر سندر فلورمن، مدير مؤسسه‌ي پيوند اعضاي ريكاناتي/ميلر در نيويورك مي‌گويد:

اين تجربه براي افرادي كه به HIV‌ مبتلا نيستند، اهميت زيادي دارد. زيرا هر زمان كه يكي از افراد سالم به پيوند عضو نياز پيدا مي‌كند، بايد در فهرست انتظار باقي بماند تا اعضاي ديگر از فهرست حذف شوند. با اين امكان جديد، شانس افراد حاضر در فهرست انتظار، بيشتر خواهد شد.

در عمل پيوند اخير، نينا مارتينز ۳۵ ساله، اهداكننده‌ي كليه بود. او پس از فوت دوستش در پاييز گذشته، كليه‌ي خود را به يك گيرنده‌ي گم‌نام اهدا كرد. مارتينز در سن ۸ سالگي، پس از گذشت ۶ هفته ازطريق انتقال خون، مبتلا ويروس اچ آي وي شد. او در يك كنفرانس خبري گفت:

هدف من از اهداي كليه‌ام اين بود كه نشان دهم افراد مبتلا به اچ‌آي‌وي مانند افراد سالم هستند. هر كسي به كليه نياز دارد؛ حتي اگر اين كليه متعلق به يك فرد HIV مثبت باشد. من به‌سادگي نشان دادم كه مانند ديگران هستم.

به‌گفته‌ي بيمارستان جان هاپكينز، مارتينز ترخيص شده و گيرنده‌ي ناشناس در شرايط پايدار سلامتي است و احتمالا در چند روز آينده مرخص خواهد شد. طبق گزارش سازمان مديريت فهرست پيوند عضو UNOS، از سال ۱۹۹۸ پزشكان حداقل ۱۷۸۸ عمل پيوند كليه و ۵۰۷ عمل پيوند كبد انجام داده‌اند كه اين پيوندها بين افراد اچ‌آي‌وي مثبت و اچ‌آي‌وي منفي به گيرندگان اچ‌آي‌وي مثبت بوده است.

مركز پزشكي جان هاپكينز، نخستين عمل پيوند كليه بين دو اهداكننده و گيرنده‌ي HIV-HIV را در سال ۲۰۱۶ انجام داد. البته در اين عمل اهداكننده يك فرد فوت شده بود. دكتر دوري سگو، يكي از جراحان پيوند عضو در عمل مارتينز گفت:

عمل پيوند در حالت اهداكننده‌ي زنده تفاوتي با حالت اهداكننده‌ي فوت‌شده نداشت و وضعيت HIV مارتينز به خوبي با داروهاي ضد رتروويروس كنترل شد. او افزود كه پس از اين عمل، تماس‌هايي از افراد مبتلا به HIV دريافت كرده كه حاضر به اهداي عضو خود هستند. اين ماجرا نه‌تنها يك اتفاق خوب در زمينه‌ي عمل پيوند اعضا است بلكه كمكي در جهت بهبود حال مبتلايان به HIV است.

افرادي كه با اچ‌آي‌وي زندگي مي‌كنند، در خصوص اهدا و گيرندگي عضو پيوندي با چالش‌هايي مواجه هستند. مراكز پيوند عضو در ابتدا در خصوص انجام چنين عملي ترديد داشتند؛ زيرا احتمال اين موضوع را مي‌دادند كه عفونت بدن فرد اهداكننده به بدن فرد گيرنده سرايت كرده و باعث شتاب‌دهي وضعيت او به سمت ايدز شود. تصور پزشكان اين بود كه داروهاي جلوگيري‌كننده از رد پيوند- كه سيستم ايمني بدن را سركوب مي‌كنند- مي‌توانند باعث پيش‌روي HIV و تخريب بيشتر سلول‌هاي بدن شوند.

بااين‌حال، برخي از مراكز پزشكي با درانديشه متخصصينگرفتن اين خطرات، چنين عملي را انجام مي‌دهند. فلورمن در اين خصوص مي‌گويد:

هيچ قانوني درباره‌ي اين احتمال‌ها وجود نداشت. شرايط افسارگسيخته بود.

به اين ترتيب، عمل‌هاي پيوند اعضا بين مبتلايان به اچ‌آي‌وي افزايش پيدا كرد و نرخ موفقيت پيوند در گيرندگان اين اعضا مانند پيوند اعضا بين افراد غيرمبتلا بود. تا اينكه از سال ۲۰۰۰ به بعد، جامعه‌ي پزشكي خواهان توسعه‌ي اين عمل‌هاي جراحي شد. پيش از اين، اهداكنندگان زنده‌ي مبتلا به HIV اجازه‌ي اهداي عضو نداشتند؛ زيرا كنگره چنين عملي را ممنوع اعلام كرده بود.

سه سال پس از تصويب HOPE، پيوندهاي كليه و كبد هم شروع به انجام شد. به‌طوري‌كه تاكنون ۱۱۶ پيوند كليه و كبد در سايه‌ي حمايت اين قانون صورت گرفته است. در حالت عادي، UNOS اطلاعات مربوط‌به وضعيت HIV كانديداهاي حاضر در فهرست پيوند اعضا را در انديشه متخصصين نمي‌گيرد. بااين‌حال، ۲۲۱ فرد اچ‌آي‌وي مثبت حاضر در اين فهرست اعلام كرده‌اند كه مايل به دريافت عضو پيوندي از يك اهداكننده‌ي اچ‌آي‌وي مثبت هستند. فلورمن خاطرنشان كرد:

طبق قانون HOPE، گيرندگان و اهداكنندگان بايد آزمايش‌هاي لازم مانند سطح آلودگي به HIV و تعداد سلول‌هاي لنفوسيت تي كمك‌كننده (CD4) را بدهند تا فرصتي براي عفونت بيشتر فراهم نشود. در مورد اهداكنندگان فوت‌شده، مطالعه‌هاي شديدتر صورت مي‌گيرد تا اين اطمينان حاصل شود كه آلودگي آن‌ها به ويروس HIV در سطح شديد نباشد.

پژوهشگران به‌دنبال گسترش قانون HOPE به ساير اعضاي بدن هستند. دكتر ديويد كلاسن، عضو ارشد UNOS مي‌گويد:

عمل پيوند اخيري كه در بيمارستان جان هاپكينز از يك اهداكننده‌ي زنده انجام شد، دريچه‌‌ي اميدي به روي گيرنده‌ها و اهداكننده‌هاي مبتلا به HIV گشود. هرچه داده‌هاي ايمني بيشتري جمع‌آوري مي‌كنيم، بيشتر مطمئن مي‌شويم كه قانون HOPE قابليت تبديل شدن به يك استاندارد درماني طي سال‌هاي آينده را خواهد داشت.

پيتر استوك، پروفسور جراحي دانشگاه كاليفرنيا- سان‌فرانسيسكو مي‌گويد:

چنين قوانيني نه‌تنها باعث پيش‌برد علم پزشكي مي‌شود بلكه كمك مي‌كند تا فهم عموم نسبت به HIV افزايش پيدا كند. پيش از اين گمان حاكم بر اين بود كه اهداي عضو نيازمند دسترسي به سطح بالايي از سلامتي است و مبتلايان HIV امكان اهداي عضو ندارند. پيش از اين، اهداي عضو يك فرد اچ‌آي‌وي مثبت معادل حكم مرگ تلقي مي‌شد! درحالي‌كه امروز اعضاي بدن اين افراد مي‌تواند به افراد ديگر پيوند زده شود.

دكتر كريستين دوراند، يكي ديگر از جراحان بيمارستان جان هاپكينز كه درگير عمل اخير مارتينز بود، مبتلايان به HIV را تشويق مي‌كند تا كارت اهداي اعضاي خود را امضا كنند و در صورت تمايل به مركز پيوند اعضا تماس بگيرند. وي افزود:

 اميدوارم چنين حركتي اثرات موجي به همراه داشته باشد و افراد HIV مثبت زيادي به‌عنوان اهداكننده‌ي عضو ثبت‌نام كنند.