ميكروپلاستيك‌ها در آب آشاميدني هيچ خطري براي سلامت انسان ندارند
سازمان جهاني بهداشت (WHO) در نخستين گزارش خود در زمينه‌ي وجود ميكروپلاستيك‌ها در آب آشاميدني، دريافت كه ذرات بزرگ و كوچك‌ترين تكه‌هاي پلاستيك موجود در آب پس از ورود به بدن دفع مي‌شوند. البته در همين گزارش تصريح شده كه مطالعه‌ي انجام شده روي اين موضوع داراي محدوديت‌هايي بوده است و براي اطلاعات دقيق‌تر در خصوص مضرات ميكروپلاستيك‌هاي موجود در آب آشاميدني بايد پژوهش‌هاي جامع‌تري صورت گيرد. سازمان ملل متحد در اين‌باره بيان داشت:
ما هرچه سريع‌تر به انجام پژوهش‌هايي براي روشن شدن اين موضوع نيازمنديم.
سال گذشته، پس از آن‌كه وب‌سايت اورب‌مديا به كشف ذرات پلاستيكي در بسياري از برندهاي مطرح آب معدني پرداخت، دكتر بروس گوردون از اعضاي سازمان جهاني بهداشت هنگام مصاحبه با BBC انجام پژوهش‌ها در اين زمينه را به‌عهده گرفت.
گزارش‌ها درباره‌ي وجود ذرات ميكروپلاستيكي چه مي‌گويند؟
گزارش‌ها از وجود ذراتي ميكروپلاستيكي خبر دادند كه تكه‌ها يا ذرات ريز از هر نوع پلاستيك با طولي كمتر از ۵ ميلي‌متر تعريف مي‌شوند و در آب رودخانه‌ها، منابع آب آشاميدني و آب معدني‌هايي قابل عرضه در بازار موجود هستند.
اين امر چه تأثيري در سلامتي انسان‌ها دارد؟
همان‌طور كه گفته‌شد گزارش‌هاي اوليه‌ي سازمان جهاني بهداشت حاكي از آن است كه مقدار فعلي ميكروپلاستيك‌ها در منابع آب آشاميدني تهديدي براي سلامتي انسان‌ها شمرده نمي‌شود. اما سازمان جهاني بهداشت در همين گزارش‌ها افزود كه در اين زمينه، نياز به انجام پژوهش‌ها بيشتري است.
عمر پژوهش‌ها در زمينه‌ي وجود ميكروپلاستيك‌ها در آب و تأثير آن‌ها بر سلامتي انسان‌ها فقط به چندين سال مي‌رسد. بنابراين، شواهدي كه تاكنون در دست داريم چندان قابل اتكا نيستند و بنابر گفته‌ي سازمان جهاني بهداشت، اين مطالعات داراي محدوديت‌هايي در اطلاعات خود هستند. علاوه‌بر اين، مطالعات انجام شده روي ميزان ذرات پلاستيكي در آب استانداردسازي نشده‌اند؛ يعني پژوهشگران در مطالعات مختلف از روش‌ها و فيلترهاي متفاوتي براي اندازه‌گيري مقدار اين ذرات در منابع متنوع آب استفاده كرده‌اند. دكتر گوردون براي توضيح اين موضوع مي‌گويد:
براي مثال، يك مطالعه ادعا مي‌كند كه در هر ليتر آب ۱۰۰۰ عدد ذره‌ي ميكروپلاستيكي يافت شده در حالي‌كه در مطاله‌اي ديگر اين ميزان به ۱ عدد كاهش يافته است. اين مسئله با اختلاف اندازه‌ي فيلترهاي مورد استفاده در آزمايش‌ها قابل توجيه است. به‌هرحال در چنين شرايطي بايد گفت كه مطالعات در اين زمينه داراي نقاط ضعف زيادي هستند.
دكتر گوردون تأكيد كرده است كه بااين‌حال، مطالعات فعلي در اين خصوص براي مردم كه مصرف‌كنندگان آب آشاميدني هستند قابل اطمينان هستند. همچنين، سازمان جهاني بهداشت گفته است كه ذرات بزرگ ميكروپلاستيك و نيز ريزترين اين ذرات در بدن جذب نمي‌شوند و از دستگاه گوارش عبور كرده و دفع مي‌شوند.
اقدامات لازم براي پاكسازي آب از ميكروپلاستيك‌ها چيست؟
به‌نقل از سازمان جهاني بهداشت، تصفيه مناسب پساب‌ها علاوه‌بر پاكسازي مدفوع و مواد شيميايي قادر است بيش از ۹۰ درصد ميكروپلاستيك‌ها را نيز از بين ببرد. به‌همين دليل است كه ردپايي از مطالعه منظم ميزان ميكروپلاستيك‌هاي موجود در آب، در گزارش‌هاي سازمان جهاني بهداشت به‌چشم نمي‌خورد. در عوض، اين سازمان، تأمين‌كنندگان و ناظرين بر آب آشاميدني را موظف كرده است تا تمركز خود را به‌سوي خطرات شناخته‌شده‌ي ناشي از مصرف آب سوق دهند. دكتر گوردون در اين‌باره بيان داشت:
دو ميليارد نفر در دنيا آبي را كه آلوده به پسماندهاي فاضلابي است مي‌نوشند و اين امر سالانه جان يك ميليون نفر را مي‌گيرد. اين موضوعي است كه تمركز ما را به‌خود اختصاص داده است.
با اين وجود، سازمان جهاني بهداشت رسيدگي به اشكال ميكروپلاستيك‌ها را امري اضطراري خواند. اين سازمان همچنين كاهش مصرف پلاستيك‌ها را در هر حوزه و افزايش چرخه‌هاي بازيافت پلاستيك را توصيه كرده است.
مطالعات فعلي تا چه اندازه قابل اعتماد هستند؟
مطالعه اين مطالعات و نيز گزارش‌هاي اوليه‌ي آن، در واقع به ميزان عدم آگاهي ما از آلودگي‌هاي ايجاد شده با پلاستيك اشاره دارد. برخي از مطالعات نشان داده كه ميزان ميكروپلاستيك‌ها در بطري‌هاي آب معدني از آب لوله‌كشي بيشتر است. اما علت اين پديده هنوز مشخص نشده است. ممكن است اين امر در اثر استفاده از منابع آب آلوده اتفاق افتاده باشد و همچنين احتمال آلوده شدن آب معدني با پليمرهاي پلاستيكي‌اي وجود دارد كه در ساخت بطري‌هاي پلاستيكي و در اين بطري‌ها به‌كار مي‌روند.
جنيفر دوفرانس از نويسندگان گزارش گفته است:
اگرچه شواهد موجود نشان مي‌دهند كه ورود ميكروپلاستيك‌ها و مواد شيميايي مربوط به آن‌ها به بدن از طريق مصرف آب، تهديدي براي سلامتي انسان‌ها به‌حساب نمي‌آيد، بايد گفت كه مطالعات فعلي داراي خلاهاي زيادي در اطلاعات خود هستند كه بايد در مطالعات بعدي پوشش داده شوند. براي مثال، ما بايد اطلاعاتي مانند تعداد، اندازه، شكل و ساختار شيميايي اين ذرات در آب را به‌دست آوريم.
بنابراين، گزارش اخير درباره‌ي پيامدهاي ميكروپلاستيك‌ها براي سلامتي انسان احتمالا اولين كار علمي در اين زمينه محسوب مي‌شود؛ زيرا، ميكروپلاستيك‌ها تنها در آب موجود نيستند و در هوا و غذاي ما نيز يافت مي‌شوند. در سال‌هاي آينده، سازمان بهداشت جهاني مشتاقانه در انتظار مطالعه‌هايي است كه به مطالعه‌ي همه‌جانبه در خصوص تأثير ميكروپلاستيك‌ها در سلامتي انسان‌ها بپردازند.
هم انديشي ها