شبيه سازي دانشمندان از شيوع ويروس كرونا؛ مرگ ۶۵ ميليون نفر در ۱۸ ماه
ويروس كرونا كه از شهر ووهان چين نشئت گرفته است، تاكنون موجب مرگ ۱۳۲ نفر و عفوني‌شدن بيش از ۶ هزار نفر در چين شده است. اين ويروس در چندين كشور ديگر و ازجمله آمريكا نيز گزارش شده است. سال گذشته، دانشمندي از دانشگاه جانز هاپكينز اين موضوع را مدل‌سازي كرد كه اگر كروناويروس فرضي موجب بروز همه‌گيري جهاني شود، چه اتفاقي مي‌افتد. در سناريو شبيه‌سازي‌شده‌ي او، در ۱۸ ماه ۶۵ ميليون نفر مُردند.
اريك تونر، دانشمند مركز امنيت بهداشتي جانز هاپكينز، با شنيدن خبر شيوع كروناويروس جديد شهر ووهان چين شوكه نشد؛ چراكه كمتر از سه ماه قبل، وي شيوع جهاني ويروسي از گروه كروناويروس‌ها را شبيه‌سازي كرده بود.
كروناويروس‌ها معمولا بر دستگاه تنفسي تأثير مي‌گذارند و مي‌توانند به بروز بيماري‌هايي مانند ذات‌الريه يا سرماخوردگي معمولي منجر شوند. نوعي كروناويروس مسئول شيوع سندرم تنفسي حاد بسيار سخت (سارس) در چين بود كه در اوايل دهه‌ي ۲۰۰۰، حدود ۸ هزار نفر را مبتلا كرد و ۷۷۴ نفر را كشت. تونر گفت:
مدت‌ها است فكر مي‌كنم ويروسي كه بتواند موجب شيوع جهاني جديدي شود، احتمالا كروناويروس خواهد بود.
در‌حال‌حاضر، شيوع بيماري در ووهان همه‌گيري جهاني محسوب نمي‌شود؛ اما در تايلند، ژاپن، كره‌جنوبي، تايوان، ويتنام، سنگاپور و عربستان سعودي ويروس كرونا گزارش شده است. آمريكا نخستين مورد خود را در روز سه‌شنبه اعلام كرد: مردي ۳۰ ساله كه در شمال سياتل ايالت واشنگتن زندگي مي‌كرد و اخيرا به ووهان سفر كرده بود. البته از آن زمان، در كشور آمريكا دست‌كم پنج نفر ديگر نيز مبتلا به اين عفونت شناسايي شده‌اند. تونر گفت:
هنوز نمي‌دانيم اين ويروس چقدر مسري است. مي‌دانيم از فردي به فرد ديگر منتقل مي‌شود؛ اما از قدرت انتقال آن چيزي نمي‌دانيم.
تصور اوليه آن است كه بيماري ناشي از اين ويروس بسيار خفيف‌تر از سارس است؛ ولي شايد قابليت انتقال آن از سارس بيشتر باشد. شبيه‌سازي تونر از همه‌گيري جهاني كشنده‌ي كروناويروس فرضي نشان مي‌داد پس از ۶ ماه، تقريبا در هر كشوري مواردي از اين ويروس ديده خواهد شد و در ۱۸ ماه، ۶۵ ميليون نفر از دنيا خواهند رفت.
در شبيه‌سازي تونر، ويروس فرضي به‌نام CAPS تعريف شد. در اين تجزيه‌و‌تحليل، به اين موضوع پرداخته شد كه اگر شيوع جهاني ويروس از مزارع خوك در برزيل نشئت بگيرد، چه اتفاقي خواهد افتاد (ويروس ووهان از بازار غذاهاي دريايي نشئت گرفت كه در آن حيوانات زنده فروخته مي‌شوند). ويروس تعريف‌شده در شبيه‌سازي تونر دربرابر تمام واكسن‌هاي مدرن مقاوم و از سارس كشنده‌تر، ولي قدرت انتقال آن مانند آنفلوانزا بود.
شيوع در ابتدا به‌صورت محدود آغاز شد: كشاورزان دچار علائمي مي‌شدند كه شبيه آنفلوانزا يا ذات‌الريه بود و از آنجا ويروس به محله‌هاي شلوغ و فقيرنشين آمريكاي‌جنوبي منتشر شد. پروازها لغو شد؛ ميزان رزرو سفرها ۴۵ درصد كاهش پيدا كرد؛ پس از ۶ ماه، ويروس در سرتاسر جهان پراكنده؛ و يك سال بعد، اين ويروس موجب مرگ ۶۵ ميليون نفر شد. اگر بخواهيم مقايسه كنيم، شيوع جهاني ويروس آنفلوانزا اسپانيايي در سال ۱۹۱۸ موجب مرگ ۵۰ ميليون نفر شد.
مأموران بهداشت در لباس‌هاي محافظ دماي بدن مسافراني را مطالعه مي‌كنند كه از ووهان آمده‌اند.
همه‌گيري جهاني شبيه‌سازي‌شده‌ي تونر موجب آغاز بحران مالي در جهان شد؛ به‌گونه‌اي كه بازارهاي سهام ۲۰ تا ۴۰ درصد سقوط كرد و توليد ناخالص داخلي جهاني ۱۱ درصد كاهش يافت. تونر گفت:
نكته‌اي كه قصد داشتيم در كارمان نشان دهيم، اين بود كه چنين مسئله‌اي فقط پيامدهاي بهداشتي ندارد؛ بلكه پيامدهاي اقتصادي و اجتماعي نيز دارد.
تونر افزود اگر شمار موارد درگير به هزاران نفر برسد، كروناويروس ووهان نيز اثرهاي اقتصادي چشمگيري به‌همراه خواهد داشت. به‌دنبال شيوع اين بيماري در چين، بازار سهام هنگ‌كنگ سقوط كرده است و اين افت ناشي از بخش‌هاي گردشگري و حمل‌ونقل شامل خطوط هوايي، آژانس‌هاي گردشگري، هتل‌ها، رستوران‌ها و پارك‌هاي موضوعي است.
در شبيه‌سازي CAPS، دانشمندان نمي‌توانستند به‌موقع واكسني براي توقف شيوع بيماري بسازند. اين فرضي واقعي است: حتي ويروس‌هاي واقعي مانند سارس يا مرس هنوز واكسن ندارند. مرس ويروسي است كه از سال ۲۰۱۲ موجب مرگ بيش از ۸۴۰ نفر شده است. تونر گفت:
اگر بتوانيم به‌موقع واكسن تهيه كنيم، مثلا در چند ماه به‌جاي چند سال يا دهه، اين امر مي‌تواند نتيجه را تغيير دهد؛ اما اين فقط به شناسايي واكسن‌هاي بالقوه مربوط نيست و درباره‌ي نحوه‌ي توليد آن‌ها در مقياس جهاني و رساندن آن به دست مردم بايد بيشتر فكر كنيم.
به‌گفته‌ي تونر، اگر دانشمندان راهي براي توسعه سريع‌تر واكسن‌ها پيدا نكنند، شيوع‌هاي خطرناك همچنان ادامه خواهد داشت و گسترده‌تر نيز خواهد شد. علت آن است كه شهرها شلوغ‌تر مي‌شوند و انسان‌ها به فضاهايي نزديك‌تر مي‌شوند كه معمولا به حيات‌وحش تعلق دارد و زمينه‌اي براي ايجاد بيماري‌هاي عفوني فراهم مي‌شود. تونر گفت:
اين جزئي از دنيايي است كه در آن زندگي مي‌كنيم. ما در عصر شيوع بيماري‌ها قرار داريم.
هم انديشي ها