ويروس كرونا؛ دنيا بايد براي همه‌گيري جهاني آماده شود
تدروس آدانوم، دبيركل سازمان بهداشت جهاني (WHO) ديروز اعلام كرد هنوز بسيار زود است كه شيوع ويروس كرونا جديد را دنياگيري (همه‌گيري جهاني) ناميد؛ اما كشورهاي جهان بايد «در مرحله‌ي آمادگي قرار داشته باشند». دنياگيري زماني رخ مي‌دهد كه يك بيماري عفوني در بسياري از بخش‌هاي جهان به آساني از فرد به فرد منتقل شود.
در روزهاي گذشته، شناسايي موارد بيشتر ابتلا به ويروس جديد كه به بروز بيماري تنفسي كوويد ۱۹ منجر مي‌شود، در كشورهاي مختلف نظير كره‌ي جنوبي، ايتاليا و ايران تداوم يافت و بر نگراني‌هاي جهاني بيش‌ازپيش افزود. با اين حال، اغلب آلودگي‌ها به ويروس در چين، منشاء اصلي انتشار كرونا جديد است. تاكنون بيش از ۷۷ هزار نفر در اين كشور به كوويد ۱۹ مبتلا شده و بيش از ۲۶۰۰ نفر نيز جان خود را از دست داده‌اند.
بيش از ۱۲۰۰ مورد ابتلا در نزديك به ۳۰ كشور ديگر تأييد شده و شمار قربانيان غيرچيني از ۳۰ نفر فراتر رفته است. كره‌ي جنوبي امروز مرگ ۳ نفر ديگر را براثر ابتلا به ويروس تأييد كرد تا مجموع قربانيان در اين كشور به عدد ۱۱ برسد و شمار جان‌باختگان در ايران نيز به ۱۵ نفر افزايش يافت. براثر نگراني‌ها درباره‌ي تأثيرات اقتصادي كروناويروس جديد، بازارهاي بورس جهاني با سقوط چشمگير ارزش سهام مواجه شدند.
چين ديروز در تصميمي كم‌سابقه اعلام كرد كه به‌منظور تداوم اقدامات عليه كروناويروس، گردهمايي سالانه‌ي كنگره‌ي ملي خلق را به ماه آينده موكول خواهد كرد. اين نهاد ملي قانونگذاري در چين كه تصميم‌هاي اتخاذشده از سوي حزب كمونيست را تأييد مي‌كند، از ۱۹۷۸ تاكنون هرساله تشكيل جلسه داده است.
رشد موارد ابتلا در خارج از چين
موارد تأييدشدهي روزانه‌ي ابتلا به ويروس كرونا جديد در خارج از چين (منبع: بي‌بي‌سي و سازمان بهداشت جهاني)
نسبت افراد آلوده با افراد جان‌باخته براثر ابتلا به كوويد ۱۹ ظاهرا بين ۱ تا ۲ درصد است؛ با اين حال، سازمان بهداشت جهاني هشدار مي‌دهد كه نرخ مرگ‌ومير هنوز تعيين نشده است. روز دوشنبه، عراق، افغانستان، كويت، عمان و بحرين نخستين موارد ابتلا در داخل كشورهايشان را درحالي گزارش دادند كه تمام آن‌ها از ايران آمده بودند. به‌گفته‌ي مقام‌ها در بحرين، بيمار آلوده به ويروس در آن كشور يك راننده‌ي اتوبوس مدرسه بوده و از اين‌رو چندين مدرسه تاكنون در آنجا تعطيل شده است.
تدروس آدانوم، دبيركل سازمان بهداشت جهاني ديروز به خبرنگاران گفت شمار موارد جديد ابتلا در روزهاي اخير در ايران، ايتاليا و كره‌ي جنوبي «به‌شدت نگران‌كننده» است. او افزود:
درحال حاضر ما شاهد شيوع جهاني كنترل‌ناشدني اين ويروس و بيماري و مرگ‌ومير شديد در مقياس بالا نيستيم. اما آيا ويروس ظرفيت همه‌گيري جهاني را دارد؟ قطعا. آيا درحال حاضر در آن نقطه قرار داريم؟ براساس ارزيابي‌هايمان هنوز نه. پيام اصلي كه بايد به تمام كشورها اميد، شجاعت و اطمينان بدهد، اين است كه امكان مهار ويروس وجود دارد. درواقع بسياري از كشورها دقيقا اين كار را انجام داده‌اند. استفاده از لفظ «دنياگيري» فعلا با حقايق موجود همخواني ندارد؛ اما قطعا مي‌تواند نگراني ايجاد كند.
با اين حال به‌گفته‌ي مايك رايان، رئيس برنامه‌ي فوريت‌هاي بهداشتي در WHO، اكنون زمان آن است كه بگوييم «به‌منظور آمادگي براي دنياگيري، هرچه درتوان داريد انجام دهيد.»
دنياگيري به چه معنا است؟
آيا شيوع ويروس كرونا جديد يك دنياگيري است؟ به‌گفته‌ي سازمان بهداشت جهاني هنوز خير. اين سازمان استدلال مي‌كند كه شمار كشورهاي درگير با شيوع، شدت بيماري و تأثيرات بر جامعه هنوز به سطح دنياگيري نرسيده است. اما برخي دانشمندان با ارزيابي وضعيت كنوني معتقدند كه ما هم‌اكنون در آن مرحله قرار داريم و برخي ديگر نيز تصور مي‌كنند كه روي نوك بحران ايستاده‌ايم.
رشد چشمگير موارد ابتلا در كره‌ي جنوبي و آمار قربانيان در ايران و ايتاليا، نگراني‌ها را در روزهاي گذشته افزايش داده است. با اين حال، دنياگيري صرفا يك لفظ است و اعلام رسمي آن موجب آزادسازي بودجه‌ي بيشتر يا افزايش قدرت WHO نخواهد شد. اين سازمان پيش‌تر با اعلام شيوع ويروس جديد به‌عنوان وضعيت اضطراري جهاني، بالاترين سطح هشدار ممكن را صادر كرد.
نقشه كشورهاي درگير با ويروس كرونا جديد (براي مشاهده در اندازه بزرگ روي آن كليك كنيد)
دنياگيري به‌معناي شيوع جهاني يك بيماري تازه است و در طول تاريخ بارها شاهد آن بوده‌ايم. شيوع آنفلوآنزاي خوكي (H1N1) كه صدها هزار نفر را به كام مرگ كشاند، در سال ۲۰۰۹ ازسوي سازمان بهداشت جهاني يك دنياگيري اعلام شد. WHO از آن زمان تاكنون شيوع هيچ‌يك از بيماري‌ها را به‌طور رسمي «دنياگيري» خطاب نكرده است؛ اما مي‌گويد احتمال دارد اين لفظ در محاوره استفاده شده باشد. همچنين درصورت اعلام همه‌گيري، توصيه‌هاي سازمان بهداشت جهاني به كشورها براي محدودسازي عفونت‌ها ضمن آماده‌سازي براي شيوع گسترده‌تر بدون تغيير باقي مي‌ماند.
شيوع ويروس آنفلوآنزاي H1N1 در سال ۱۹۱۸ نيز موجب وقوع همه‌گيري جهاني شديدي شد كه با‌عنوان «دنياگيري آنفلوآنزاي اسپانيايي» شناخته مي‌شود. ويروس آنفلوآنزاي H1N1 در زمان يادشده، ۵۰۰ ميليون نفر يا ۲۷ درصد از جمعيت ۱/۸ تا ۱/۹ ميليارد نفري دنيا در آن زمان را آلوده كرد، از جزاير اقيانوس آرام تا شمالگان گسترش يافت و احتمالا موجب مرگ ۱۰۰ ميليون نفر شد.
ايران يكي از مناطقي بود كه به‌شدت از دنياگيري آنفلوآنزاي اسپانيايي آسيب ديد. شيوع اين ويروس درتركيب با معضلاتي چون قحطي، اعتياد، جنگ، خشكسالي، ناكارآمدي و فساد دولت موجب شد تا نرخ مرگ‌ومير ناشي از آنفلوآنزاي اسپانيايي در ايران درمقايسه با ديگر نقاط دنيا بسيار بالاتر باشد؛ به‌نحوي كه بين ۸ تا ۲۱/۷ درصد از جمعيت تقريبا ۱۱ ميليون نفري كشور عمدتا در مناطق روستايي دراثر ابتلا به اين ويروس مرگبار كشته شدند.
اگر شيوع كرونا دنياگير شود، چه اتفاقي مي‌افتد؟
برخلاف تصور احتمالي، دنياگيري به‌معناي بستن مرزها، ساخت ديوار، لغو پروازهاي هوايي و قرنطينه‌ي تمام كشورها براي مدت نامحدود نيست. اقدامات براي مهار گسترش بيماري مي‌تواند شيوع را آهسته و زمان لازم را براي آماده‌سازي كشورها فراهم كند؛ اما اگر دنياگيري به‌وقوع بپيوندد، بدين معنا است كه مهار ويروس شكست خورده و تلاش‌هاي بيشتر در اين راستا بيهوده خواهد بود. در آن صورت، تمركز از مهار به كاهش تغيير خواهد كرد و تلاش مي‌شود تا سرعت شيوع بين جمعيتي آهسته شود كه ويروس بين آن گسترش يافته است.
كاهش شيوع مي‌تواند از طريق اقدامات مشاركتي نظير افزايش فاصله بين افراد جامعه شامل لغو رويدادهاي جمعي، تعطيلي، اتخاذ دوركاري و يادگيري از راه دور در هر مكان ممكن و اقداماتي از اين قبيل انجام شود. هرچه سرعت دنياگيري كاهش يابد، از فشار بر سيستم‌هاي مراقبت بهداشتي كاسته خواهد شد و آن‌ها بيشتر مي‌توانند درباره‌ي بهترين روش درمان ويروس بياموزند.
چه كشورهايي بيش از همه تحت تاثير قرار گرفته‌اند؟
كمبود ماسك در روزهاي اخير در ايران، شهروندان را بسيار نگران كرده است (منبع: نيويورك تايمز)
كره‌ي جنوبي كه بيش‌ترين شمار موارد تأييدشده در خارج از چين دارد، امروز سه‌شنبه ابتلاي ۱۴۴ نفر ديگر را نيز تأييد كرد تا مجموع افراد آلوده در اين كشور به ۹۷۷ مورد برسد. همچنين شمار قربانيان ويروس در اين كشور امروز به ۱۱ نفر افزايش يافت. مقام‌هاي كره پس از آنكه ۱۱ عضو نظامي كشور آلوده شدند، نزديك به ۷۷۰۰ نفر از نيروهاي نظامي را در قرنطينه قرار دادند؛ اما بزرگ‌ترين دسته‌هاي آلوده در اين كشور به بيمارستان و گروهي مذهبي در نزديكي شهر جنوب شرقي دئگو مرتبط است.
درآن‌سوي دنيا، ايتاليا دارنده‌ي بيش‌ترين شمار موارد تأييدشدهي ابتلا به ويروس كرونا جديد در اروپا است. اين كشور با تأييد ابتلاي ۵۸ مورد، مجموع افراد آلوده به ويروس را ۲۸۷ نفر گزارش داده و پيش‌تر اعلام كرده است كه اقداماتي گسترده را براي مهار شيوع انجام خواهد داد. دولت ايتاليا در مناطق شمالي لمباردي و ونتو، چندين شهر كوچك را قرنطينه كرده است و تا دو هفته‌ي آينده به ۵۰ هزار نفر از ساكنان آن‌ها بدون داشتن مجوز ويژه اجازه‌ي ترك محل اقامت را نخواهد داد.
حتي خارج از محدوده‌ي يادشده نيز بسياري از كسب‌وكارها و مدارس فعاليت‌هايشان را متوقف كرده و رويدادهاي ورزشي ازجمله مسابقات فوتبال سري آ لغو شده‌اند. به گزارش رسانه‌هاي ايتاليايي، ديروز دوشنبه سه مورد مرگ جديد در لمباردي اعلام شد. مقام‌هاي ايتاليايي مي‌گويند هنوز منشاء ورود ويروس به اين كشور را شناسايي نكرده‌اند.
ايران سومين كشوري محسوب مي‌شود كه در روزهاي گذشته شاهد افزايش شناسايي موارد ابتلا و مرگ ناشي از ويروس كرونا جديد بوده است. به‌نقل از وزارت بهداشت، شمار موارد ابتلا امروز سه‌شنبه به ۹۵ نفر رسيد و تعداد قربانيان نيز به ۱۵ نفر افزايش يافت كه بيش‌ترين شمار جان‌باختگان خارج از چين به‌حساب مي‌آيد. هرچند گزارش‌هاي غيررسمي، تعداد افراد آلوده و جان‌باخته را بسيار بيشتر مي‌داند. باوجود تعطيلي برخي دانشگاه‌ها و مدارس، مقام‌هاي ايران هنوز هيچ اقدامي در زمينه‌ي قرنطينه‌ي مناطق آلوده انجام نداده‌اند.
هم انديشي ها