نتايجي اميدبخش از تاثير داروي رمدسيوير بر درمان بيماري كوويد ۱۹

نتايج متوسط حاصل‌از كارآزمايي يك داروي آزمايشي موجب صعود سهام شركت سازنده‌ي آن شد كه علامت ديگري از نااميدي درخصوص يافتن درماني مناسب دربرابر ويروس كرونا است. درست قبل از باز شدن بازارها، شركت سازنده‌ي داروي ضدويروس رمدسيوير يعني گيلياد، اعلام كرد كه از داده‌هاي مثبت درمورد عملكرد دارو در يك كارآزمايي باخبر شده است. با اعلام اين خبر، ارزش سهام شركت افزايش يافت و معاملات سهام شركت براي مدتي متوقف شد. بعدا در يك جلسه‌ي پرسش و پاسخ در كاخ سفيد، دكتر آنتوني فائوچي، مدير مؤسسه ملي آلرژي و بيماري‌هاي عفوني گفت كه اين كارآزمايي نشان داده است كه درمان با اين دارو مي‌تواند تا حد متوسطي روند بهبودي را در بيماران مبتلا به ويروس كرونا سرعت بخشد.

دكتر فائوچي تصديق كرد كه دارو تأثير ۱۰۰ درصدي ندارد اما اين نتايج اثبات مفهوم بسيار مهمي است زيرا ثابت مي‌كند كه يك دارو مي‌تواند اين ويروس را مهار كند. ترامپ كه در كنار دكتر فائوچي نشسته بود، گفت: «مطمئنا مثبت است، اين رويداد بسيار مثبتي است». ترامپ در هفته‌هاي گذشته، با اينكه شواهد مناسبي وجود نداشت، به‌طور مكرر از رمدسيوير به‌عنوان دارويي تحول‌آفرين ياد مي‌كرد.

رهبران تجارت، دانشمندان و سياستمداران همه در تلاش براي يافتن راه‌هايي براي مبارزه با همه‌گيري جهاني كوويد ۱۹ و بازگشايي اقتصاد ويران‌شده هستند. ويروس كرونا تاكنون در كشور آمريكا جان حداقل ۶۰ هزار نفر را گرفته است و در سرتاسر جهان بيش از ۲۰۰ هزار نفر را به كام مرگ فرستاده است. دلايل مطمئن چنداني براي خوش‌بيني وجود ندارد و بازار از اخباري كه از گوشه‌و‌كنار درز مي‌كند، به سود خود استفاده مي‌كند.

در كارآزمايي تحت حمايت مؤسسه ملي آلرژي و بيماري‌هاي عفوني ۱۰۶۳ بيمار ثبت‌نام كردند كه داروي رمدسيوير يا يك دارونما را دريافت كنند. مدت زمان بهبودي در كساني كه دارو را دريافت كرده بودند، به‌طور متوسط ۱۱ روز و در گروه دارونما ۱۵ روز بود. دكتر فائوچي گفت در گروه رمدسيوير مرگ‌و‌مير كمتري رخ داد اما نتايج ازانديشه متخصصين آماري معني‌دار نشد. مرگ‌و‌مير سنجه‌ي اصلي اين كارآزمايي نبود. دكتر فائوچي هشدار داد كه نتايج اين مطالعه بايد به‌طور مناسبي مورد بازبيني قرار گيرد، اما در اين مورد خوش‌بين بود كه رمدسيوير به استاندارد مراقبت براي بيماران كوويد ۱۹ تبديل شود.

برخي دانشمندان از نحوه‌ي گزارش يافته‌ها ناراضي بودند. دكتر استيون نيسن، متخصص قلب و عروق در كلينيك كليولند كه ده‌ها كارآزمايي باليني انجام داده است، گفت:

افشاي نتايج كارآزمايي در يك موقعيت سياسي و قبل از بازبيني يا انتشار مقاله، بسيار غيرمعمول است. داده‌ها كجا هستند؟ دانشمندان براي ارزيابي مزيت‌هاي آن بايد اعداد مربوط به مضرات مرتبط با دارو را ببينند. اين مسئله خيلي مهم‌تر از آن است كه با چنين شيوه‌ي بي‌دقتي انجام شود.

دكتر ميشل باري، متخصص كارشناس بهداشت جهاني در دانشگاه استنفورد گفت اگرچه او به ارزيابي دكتر فائوچي ايمان دارد، غيرعادي است كه قبل از بازبيني داده‌ها و انتشار نتايج و قبل از اينكه مطالعات مزاياي دارويي را ازانديشه متخصصين كاهش مرگ‌و‌مير نشان دهند، دارو را «استاندارد مراقبت» بخوانيم.

ترامپ همچنين اميدوار است كه برنامه‌اي براي توسعه‌ي سريع يك واكسن ايجاد كند؛ كاري كه حتي خود دولت نيز به ديده‌ي شك و ترديد به آن نگاه مي‌كند. هدف اين برنامه، توليد صدها ميليون دوز واكسن تا پايان سال جاري است. اما متخصص كارشناسان پزشكي ازجمله دكتر فائوچي هشدار داده‌اند كه توسعه‌ي واكسن در سريع‌ترين حالت ممكن به يك سال تا ۱۸ ماه زمان نياز دارد و تعجيل در اين كار مي‌تواند سلامت جامعه را به خطر بيندازد. در‌حال‌حاضر، درمان دارويي هدف دست يافتني‌تري به ‌انديشه متخصصين مي‌رسد. دكتر پيتر چين‌هونگ، متخصص بيماري‌هاي عفوني در دانشگاه كاليفرنيا در سانفرانسيسكو و يكي از پژوهشگران كارآزمايي مي‌گويد:

رمدسيوير يك راه‌حل جادويي نيست اما براي شرايط حاضر خوب است. بيماران به بيمارستان مي‌آيند و فكر مي‌كنند ما درماني داريم و درمان در ذهن آن‌ها يعني يك دارو. ما ناتوان بوده‌ايم كه هيچ گزينه‌اي نداريم.

رمدسيوير هرگز به‌عنوان درماني براي يك بيماري تأييد نشده است. اين دارو در ابتدا براي مبارزه با ابولا ساخته شد اما نتايج يك كارآزمايي در آفريقا نااميدكننده بود. اما با ظهور همه‌گيري جهاني ويروس كرونا، داروي رمدسيوير به‌عنوان يكي از اميدبخش‌ترين درمان‌هاي بالقوه مطرح شد. اين دارو در آزمايشگاه تكثير ويروس را مختل مي‌كند و آزمايش‌هاي حيواني بي‌خطر بودن آن را نشان داده‌اند.

تاكنون، سطح انتظارات درمورد داروي مذكور از گزارش‌ها پراكنده‌ي مربوط به بيماران كوويد ۱۹ كه دارو را مصرف كرده و بهبود يافته‌اند، افزايش يافته است. دو مورد از چنين گزارشاتي در مجله‌ي معتبر New England Journal of Medicine منتشر شد و به نتايجي كه پژوهشگران مي‌گفتند درواقع نامطمئن است، اعتبار بخشيد. بدون انجام كارآزمايي‌هايي كه داروي آزمايشي را با دارونما مقايسه كند، غيرممكن است كه متوجه شويم آيا دارو موجب تفاوتي در وضعيت بيمار شده است يا اينكه اگر بيمار فقط مراقبت‌هاي حمايتي را دريافت مي‌كرد، روند بهبودي بهتري داشت.

مطالعه‌ي جداگانه‌اي درمورد رمدسيوير روز چهارشنبه در مجله‌ي The Lancet منتشر شد. اين مطالعه، درمقايسه‌با دارونما مزيتي براي داروي مذكور پيدا نكرد. پژوهشگر اصلي مطالعه‌ي جديد، دكتر بين كائو از بيمارستان دوستي چين و ژاپن و دانشگاه دانشگاه پزشكي پكن گفت:

متاسفانه، كارآزمايي ما نشان داد كه اگرچه رمدسيوير بي‌خطر بوده و به‌خوبي تحمل مي‌شود، مزيتي نسبت‌به دارونما ندارد. اين نتيجه‌اي نيست كه ما به اميدوار بوديم.

تفسير اين نتايج دشوار است، زيرا مطالعه نسبت‌به چيزي كه برنامه‌ريزي شده بود، بسيار كوچك‌تر بود. در اين مطالعه قرار بود ۴۵۳ بيمار شركت كنند اما به‌علت تعداد كم بيماراني كه در وضعيت بحراني قرار داشتند، اين تعداد به ۲۳۶ نفر رسيد. دكتر اريك پترسون، متخصص كارشناس كارآزمايي‌هاي باليني در دانشگاه دوك گفت كه با تعداد بسيار كم بيماران تمام چيزي كه مي‌توانيد بگوييد اين است كه «به‌انديشه متخصصين نمي‌رسد اين دارو روي اين جمعيت تأثيري داشته باشد». او افزود اگر دارو اثر زيادي داشت، ديده مي‌شد. به‌عقيده‌ي او، كارآزمايي نبايد با اين جمعيت تكرار شود بلكه درعوض روي افرادي تكرار شود كه شدت بيماري آن‌ها كمتر است. دكتر باري گفت اين يك مطالعه‌ي ناقص است اما شايد اگر دارو در دوز بالاتر يا زودتر داده مي‌شد، نتايج بهبود مي‌يافت.

گيلياد در پاسخ به تقاضاها، دارو را براي صدها بيمار توزيع كرده است تا طبق پروتكل استفاده‌ي دلسوزانه مورد استفاده قرار گيرد. تحت اين معافيت مقرراتي، بيمار مي‌تواند جدا از يك كارآزمايي باليني، دارو را دريافت كند.

گيلياد خود گزارش‌هايي از مطالعات كنترل‌نشده منتشر كرده است. اين شركت روز چهارشنبه، در خبر ديگري اعلام كرد كه مطالعه‌اي كه دوره‌‌هاي ۵ تا ۱۰ روزه‌ي درمان با اين دارو را مورد مقايسه قرار داده است، نشان داده كساني كه در دوره‌ي كوتاه‌تر درمان را دريافت كردند نيز از مزيت دارو بهره‌مند شدند. دكتر پترسون گفت اين مطالعه هيچ گروه كنترلي نداشته و حاوي اطلاعاتي نيست.