خطر مرگ براثر كرونا بيش از همه مردان و افراد مسن را تهديد مي‌كند
مطالعات متعددي افزايش خطر ويروس كرونا را در ميان گروه‌هاي مختلف، ازجمله گروه‌هاي سني مشخص كرده‌اند. به‌ازاي هر ۱،۰۰۰ فرد دچار عفونت ويروس كرونا كمتر از ۵۰ سال تقريبا كسي از دنيا نمي‌رود. درباره‌ي افرادي كه در دهه‌ي ششم و اوايل دهه‌ي هفتم زندگي خود قرار دارند، حدود پنج نفر از دنيا خواهند رفت و نرخ مرگ‌و‌مير در ميان مردان بيشتر از زنان است. با افزايش سن، خطر مرگ افزايش بيشتري پيدا مي‌كند. به‌ازاي هر ۱،۰۰۰ فرد دچار عفونت كرونا كه در اواسط دهه‌ي هشتم قرار دارند يا سال‌خورده‌تر هستند، تقريبا ۱۱۶ نفر از دنيا خواهند رفت. اين‌ها آمار آشكاري هستند كه ازطريق چند مطالعه‌ي دقيق درباره‌ي خطر مرگ ناشي از كوويد ۱۹ به‌دست آمده است.
از همان آغاز دنياگيري، روند مرگ‌و‌مير ناشي از ويروس كرونا براساس سن مشخص بود. مارم كيلپاتريك، پژوهشگر بيماري‌هاي عفوني در دانشگاه كاليفرنيا، مي‌گويد تيم‌هاي پژوهشي كه حضور آنتي‌بادي‌هاي ضد SARS-CoV-2 را در جمعيت عمومي مطالعه كرده‌اند، خطر مرگ براثر كرونا را تعيين كرده‌اند. اين مطالعات نشان مي‌دهد سن قوي‌ترين پيش‌بيني‌كننده‌ي خطر مرگ است. در مطالعات مذكور، از معيار نسبت مرگ‌و‌مير ناشي از عفونت (IFR) استفاده شده است. اين معيار نسبتي از افراد آلوده به ويروس ازجمله افرادي كه آزمايش نداده‌اند يا افراد بدون علائم را نشان مي‌دهد كه درنتيجه‌ي عفونت از دنيا مي‌روند.
البته هنريك سالجه، اپيدميولوژيست بيماري‌هاي عفوني در دانشگاه كمبريج بريتانيا مي‌گويد: «سن نمي‌تواند همه‌چيز را توضيح دهد.» جنس نيز عامل خطرساز قوي است و احتمال مرگ مردان براثر ويروس كرونا تقريبا دوبرابر بيش از زنان است. علاوه‌بر‌اين، اختلاف‌هاي ميان كشورهاي مختلف در برآوردهاي مرگ‌و‌مير براي گروه‌هاي سني بزرگ‌تر نشان مي‌دهد كه خطر مرگ براثر كرونا با وضعيت‌هاي سلامتي زمينه‌اي و ظرفيت سيستم‌هاي بهداشت و درمان و شيوع ويروس در مراكز مراقبت از سالمندان نيز ارتباط دارد.
مردان سال‌خورده درمعرض خطر بيشتري قرار دارند
پژوهشگران به‌منظور برآورد نرخ مرگ‌و‌مير براساس سن، از داده‌هاي مطالعات شيوع آنتي‌بادي استفاده كردند. در ماه‌هاي جون و جولاي، هزاران نفر در انگليس آزمايش آنتي‌بادي دادند. از ميان ۱۰۹،۰۰۰ نوجوان و بزرگ‌سال انتخاب‌شده به‌صورت تصادفي، حدود ۶ درصد آنتي‌بادي‌هاي ضد SARS-CoV-2 داشتند. از اين نتيجه براي برآورد IFR كلي برابر ۰/۹ يا ۹ مورد مرگ در هر ۱،۰۰۰ مورد براي انگليس استفاده شد. مقدار IFR براي افراد بين ۱۵ تا ۴۴ ساله تقريبا برابر صفر بود و براي گروه سني ۶۵ تا ۷۴ سال به ۳/۱ درصد مي‌رسيد و براي گروه‌هاي سني بزرگ‌تر به ۱۱/۶ درصد افزايش پيدا مي‌كرد.
سن قوي‌تري پيش‌بيني‌كننده‌ي خطر مرگ ناشي از كوويد ۱۹ است. اين خطر از ۵۰ سالگي افزايش پيدا مي‌كند.
مطالعه‌ي ديگري از اسپانيا كه ماه آوريل آغاز شد و بيش از ۶۱،۰۰۰ نفر را آزمايش كرد، روند مشابهي پيدا كرد. مقدار IFR كلي براي جمعيت حدود ۰/۸ درصد به‌دست آمد؛ اما براي افراد كوچك‌تر از ۵۰ سال نزديك صفر بود و براي مردان ۸۰ ساله و سال‌خورده‌تر به حدود ۱۱/۶ درصد افزايش مي‌يافت. اين رقم در زنان همين گروه سني برابر ۴/۶ درصد بود. همچنين، نتايج نشان مي‌داد كه احتمال مرگ مردان براثر عفونت بيشتر است و اين فاصله با افزايش سن بيشتر مي‌شود. جسيكا متكالف، جمعيت‌شناس دانشگاه پرينستون آمريكا، مي‌گويد تفاوت در پاسخ سيستم ايمني مردان و زنان مي‌تواند خطرهاي متفاوت را توضيح دهد: ممكن است سيستم ايمني زنان با تشخيص پاتوژن اندكي زودتر از مردان، تا حدودي برتري داشته باشد.
مطالعه‌اي در اسپانيا نشان داد خطر مرگ براثر كوويد ۱۹ در مردان بيشتر از زنان است.
سيستم ايمني نيز ممكن است خطر بيشتر مرگ افراد سال‌خورده براثر ويروس كرونا را توضيح دهد. متكالف مي‌گويد: «وقتي بدن پير مي‌شود، سطوح كمي از التهاب ايجاد مي‌كند و كوويد ۱۹ مي‌تواند سيستم ايمني خسته‌ي بدن را از كنترل خارج كند.»
در مطالعه انجام‌شده در انگليس نتايج گروه‌هاي مختلف قومي نيز باهم مقايسه شدند. آمارهاي مرگ‌و‌مير و موارد بيماري نشان مي‌دهد كه در انگلستان احتمال مرگ يا بستري‌شدن در سياه‌پوستان و افراد آسياي جنوبي بيشتر است. بااينحال، تجزيه‌و‌تحليلي به سرپرستي هلن وارد، اپيدميولوژيست كالج سلطنتي لندن، نشان داد كه گرچه احتمال عفوني‌شدن اين مردمان درمقايسه‌يه سفيدپوستان بيشتر است، احتمال مرگ براثر كوويد۱۹ در آن‌ها بيشتر نيست.
تفاوت كشورها
تفاوت‌هاي درخورتوجهي در برآوردهاي IFR، خصوصا براي افراد ۶۵ ساله و مسن‌تر در كشورهاي مختلف وجود دارد. براي مثال، مطالعه‌ي شيوع آنتي‌بادي در ژنو مقدار IFR را براي افراد ۶۵ ساله و مسن‌تر، ۵/۶ درصد برآورد كرد. اين رقم كمتر از رقم برآوردي در اسپانيا است كه براي مردان و زنان ۸۰ ساله و مسن‌تر حدود ۷/۲ درصد يا در انگلستان IFR براي افراد ۷۵ ساله و مسن‌تر ۱۱/۶ درصد برآورد شده است.
اندرو آزمان، اپيدميولوژيست بيماري‌هاي عفوني در دانشكده بهداشت عمومي بلومبرگ جانز هاپكينز، مي‌گويد توضيحات زيادي براي اين تفاوت‌ها وجود دارد. به‌گفته‌ي وي، كشورهايي كه نرخ بيشتر اشكالات هم‌زماني مانند ديابت و چاقي و بيماري قلبي دارند، IFR بيشتري خواهند داشت. بااينحال، كشورهايي كه از سيستم‌هاي بهداشت و درماني بهره مي‌برند كه بهتر مي‌توانند از بيماران به‌شدت بدحال كوويد ۱۹ مراقبت كنند، نرخ ماندگاري بهتري خواهند داشت.
پژوهشگران مي‌گويند مقداري از اختلافات مي‌تواند ناشي از روش انجام مطالعه باشد. براي مثال، تفاوت در قابليت اطمينان آزمايش‌هاي آنتي‌بادي به‌كاررفته در مطالعات مختلف، نحوه‌ي ثبت مرگ‌و‌مير ناشي از كوويد ۱۹ و نحوه‌ي تقسيم‌بندي افراد براساس سن مي‌تواند روي نتايج تأثيرگذار باشد.
سالجه مي‌گويد به‌انديشه متخصصين مي‌رسد عاملي مهم مؤثر در نرخ‌هاي متفاوت مرگ‌و‌مير گزارش‌شده در كشورهاي مختلف اين باشد كه آيا ويروس در مراكز مراقبت از سالمندان منتشر شده است يا نه. در اين مكان‌ها، افرادي كه در وضعيت سلامتي شكننده‌اي قرار دارند، در محيط‌هاي نزديك به‌هم زندگي مي‌كنند كه ويروس مي‌تواند به‌سرعت در آنجا گسترش پيدا كند. وقتي مطالعه‌ي انگليسي مرگ‌و‌ميرهاي خانه‌هاي سالمندان را در انديشه متخصصين گرفت، IFR در افراد ۷۵ ساله و مسن‌تر از ۱۱/۶ درصد به ۱۸/۷ درصد افزايش يافت.
كيلپاتريك مي‌گويد اگرچه برآوردهاي مرگ‌و‌مير براي درك خطر شيوع ويروس در گروه‌هاي سني مختلف مهم است، آن‌ها كل داستان را درباره‌ي تلفات كوويد ۱۹ بيان نمي‌كنند و كوويد ۱۹ در افراد بازمانده، با عوارض بلندمدت بسياري همراه است.
هم انديشي ها