كارايي واكسن نواواكس به‌جز دربرابر گونه آفريقاي جنوبي ويروس كرونا رضايت‌بخش است

به‌گزارش نيويورك تايمز، نواواكس شركت ناآشناي تحت حمايت برنامه واكسن كوويد ۱۹ آمريكا، روز پنج‌شنبه اعلام كرد كه واكسن كوويد آن محافظت قوي دربرابر ويروس فراهم مي‌كند. باوجوداين، نتايج مطالعه‌ها همچنين نشان داد كه واكسن مذكور دربرابر گونه مؤثر نيست كه نخستين‌بار در آفريقاي جنوبي كشف شد و به سرعت منتشر مي‌شود. اين مسئله پس‌روي ديگري در رقابت جهاني براي پايان دادن به دنياگيري است كه درحال‌حاضر جان بيش از ۲/۱ ميليون نفر را گرفته است.

همچنين، براي آمريكا مي‌تواند اشكال‌ساز باشد كه ساعاتي قبل اولين مورد شناخته‌‌شده از گونه مسري ويروس كرونا را در دو فرد غيرمرتبط در كاروليناي جنوبي گزارش كرد. اين اتفاق درست چند روز پس از آن رخ داد كه مدرنا و فايزر گفتند واكسن آن‌ها دربرابر همين گونه كارايي كمتري دارد.

نواواكس كه يكي از شش كانديداي واكسن تحت حمايت برنامه واكسن كوويد آمريكا را مي‌سازد، از تابستان سال گذشته در حال انجام كارآزمايي‌هايي در بريتانيا، آفريقاي جنوبي و آمريكا و مكزيك بوده است. اين شركت روز پنج‌شنبه اعلام كرد كه تجزيه‌و‌تحليل اوليه از كارآزمايي ۱۵ هزار نفري در بريتانيا نشان داد اين واكسن كه در دو نوبت تزريق مي‌شود، در آنجا كارايي تقريبا ۹۰ درصد دارد؛ اما در كارآزمايي كوچكي در آفريقاي جنوبي، نرخ كارايي به كمتر از ۵۰ درصد رسيد.

تقريبا تمامي مواردي كه دانشمندان تاكنون در آفريقاي جنوبي تجزيه‌و‌تحليل كرده‌اند، ناشي از گونه‌اي است كه به B.1.351 معروف است. داده‌ها همچنين نشان مي‌داد بسياري از شركت‌كنندگان كارآزمايي با اينكه قبلا دچار كوويد شده بودند، به اين گونه نيز آلوده شدند.

كارآزمايي آفريقاي جنوبي نسبتا كوچك و فقط با ۴،۴۰۰ نفر داوطلب انجام شده و با هدف به دست آوردن برآورد دقيقي از ميزان محافظت واكسن طراحي نشده بود. با‌اين‌حال، نتايج به اندازه كافي درخورتوجه بود كه شركت اعلام كرد به‌زودي آزمايش واكسن جديدي را شروع مي‌كند كه به‌طور خاص براي محافظت دربرابر واريانت آفريقاي جنوبي طراحي شده است.

جان مور، ويروس‌شناس كالج پزشكي وايل كرنل گفت: «۵۰ درصد به خوبي ۱۰۰ درصد نيست؛ اما بازهم بهتر از صفر است و با توجه به نتايج قوي در بريتانيا، احتمالا ازانديشه متخصصين كارايي مانند واكسن‌هاي فايزر و مدرنا بوده است.»

درحالي‌كه واكسن‌هاي فايزر و مدرنا متكي‌ بر فناوري جديدتر mRNA هستند كه در واكسن‌هاي گذشته استفاده نشده است، واكسن كانديداي نواواكس از روش قديمي‌تر و اثبات‌شده‌تري استفاده مي‌كند كه متكي بر تزريق پروتئين‌هاي ويروس كرونا براي ايجاد پاسخ ايمني است.

به‌انديشه متخصصين مي‌رسد تمام اين سه واكسن دربرابر گونه آفريقاي جنوبي اثربخشي كمتري داشته باشند. اين واقعيتي دلسردكننده است و نتايجي كه نواواكس روز پنج‌شنبه اعلام كرد، اولين موردي است كه در خارج از آزمايشگاه اين موضوع را آزمايش مي‌كند كه واكسن در افراد آلوده به گونه جديد چگونه عمل مي‌كند. جانسون اند جانسون نيز به‌تازگي نتايج كارآزمايي واكسن كوويد ۱۹ خود را اعلام كرد. اين شركت نيز واكسن خود را در آفريقاي جنوبي آزمايش كرده است.

ظهور چند گونه بسيار واگيردار ويروس كرونا تلاش براي كنترل دنياگيري را اشكال كرده و موجب شده است كه حتي با اينكه به‌انديشه متخصصين مي‌رسد اين گونه‌ها قبلا به مناطق ديگر جهان رسيده‌اند، رهبران جهاني سفر به مناطقي مانند بريتانيا و آفريقاي جنوبي را ممنوع كنند.

پژوهشگران در كشور آمريكا هشدار داده‌اند كه گونه‌اي كه اولين‌بار در بريتانيا شناسايي شد و به‌انديشه متخصصين مي‌رسد واگيردارتر باشد، مي‌تواند تا ماه مارس به گونه غالب ويروس در اين كشور تبديل شود. آمريكا ازانديشه متخصصين انجام آزمايش براي اين گونه‌ها از كشورهاي ديگر كاملا عقب است و گونه آفريقاي جنوبي درحدود ۳۰ كشور شناسايي شده است.

متخصص كارشناسان به مؤثربودن واكسن‌ها اشاره مي‌كنند و مي‌گويند دلايلي براي خوش‌بيني وجود دارد. بهترين راه براي مبارزه با گونه جديد واگيردار تداوم واكسيناسيون و ديگر اقدامات بهداشت عمومي است كه توانايي ويروس را براي آلوده كردن افراد جديد و جهش بيشتر تضعيف مي‌كند.

دكتر پيتر هوتز، متخصص كارشناس واكسن در كالج پزشكي بيلور و مخترع يكي از واكسن‌هاي ويروس كرونا گفت: «اين موضوع واقعا ‌نگران‌كننده است. مردم آمريكا را تا اواخر بهار يا اوايل تابستان بايد واكسينه كنيم تا در پيشگيري از غلبه گونه‌هاي بريتانيايي و آفريقاي جنوبي اميدوار باشيم.»

سازندگان دارو مي‌توانند واكسن‌هاي خود را به‌روزرساني كنند و همچون واكسن آنفلوانزا در فواصل منظم واكسن‌هاي جديدي ارائه دهند.

اگر اين نتايج در كارآزمايي باليني بزرگ‌تري تأييد شود كه در آمريكا و مكزيك در جريان است و حدود ۱۶ هزار نفر در آن ثبت‌نام كرده‌اند و قرار است تعداد شركت‌كنندگان به ۳۰ هزار نفر برسد، واكسن نواواكس نيز ازانديشه متخصصين كارايي مانند واكسن‌هاي مدرنا و فايزر بيوان‌تك خواهد بود كه كارايي حدود ۹۵ درصد دارند.

اخبار در آفريقاي جنوبي چندان دلگرم‌كننده نبود. كارآزمايي كوچك‌تر نواواكس نشان داد كارايي واكسن به‌طور‌كلي ۴۹/۴ درصد است. اين شركت گزارش كرد كه حدود ۶ درصد از شركت‌كنندگان در كارآزمايي ازانديشه متخصصين HIV مثبت بودند و براي كساني كه HIV مثبت نبودند، واكسن كارايي ۶۰ درصد داشت. شركت يادشده گفت كارآزمايي ثبت موارد كوويد ۱۹ را از سپتامبر آغاز كرد و تا اواسط ماه جاري ادامه داشت؛ يعني زماني‌كه در آن‌، گونه واگيردار به‌طور گسترده در گردش بود.

نواواكس گفت ۴۴ شركت‌كننده در كارآزمايي دچار كوويد ۱۹ شدند و آن‌ها ۲۷ مورد را توالي‌يابي كردند. از اين موارد، ۲۵ مورد ناشي از نسخه واگيرداتر ويروس بود. اين شركت همچنين گفت حدود يك‌سوم از شركت‌كنندگان كارآزمايي آفريقاي جنوبي قبلا براثر فرم اصلي ويروس دچار كوويد ۱۹ شده بودند و عفونت‌هاي گذشته از آن‌ها دربرابر گونه جديد محافظت نكرد. به‌گفته اين شركت، واكسن آن‌ها قدري محافظت براي كساني فراهم كرد كه قبلا دچار بيماري شده بودند؛ اما اين گروه در تجزيه‌و‌تحليل در انديشه متخصصين گرفته نشدند.

نواواكس در ماه جاري كار خود را روي نسخه جديد واكسن آغاز كرده است تا دربرابر گونه‌هاي واگيردارتر محافظت ايجاد كند كه مي‌تواند به‌صورت دوز يادآور داده يا هم‌زمان با واكسن اصلي تزريق شود. استنلي ارك، رئيس و مديراجرايي نواواكس، گفت اطمينان دارد كه شركت مي‌تواند سريعا واكسن جديدي را توليد كند كه بهتر بتواند دربرابر گونه‌هاي جديد مبارزه كند.

گونه B.1.351 اولين‌بار در ماه دسامبر در كانون توجه دانشمندان قرار گرفت. اين گونه حاوي تعدادي جهش است؛ ازجمله جهش‌هايي كه موجب تغيير شكل سطح ويروس‌شده و اثربخشي واكسن را كاهش مي‌دهد.

دانشمندان آقريقاي جنوبي با مطالعه نمونه‌هاي قديمي‌تر، اولين شاهد B.1.351 را در نمونه‌هاي مربوط به ماه اكتبر پيدا كردند؛ اما تا دسامبر، اين گونه سراسر كشور را فراگرفته و در بسياري از مناطق به گونه غالب ويروس كرونا تبديل شده بود. در بريتانيا، پژوهشگران گونه سريع منتشرشونده ديگري به نام B.1.1.7 را پيدا كردند. دانشمندان ديگر در برزيل و كاليفرنيا گونه‌هايي را پيدا كرده‌اند كه ممكن است از اشكال قبلي ويروس كرونا واگيردارتر باشند.