براي اولين بار، قلب خوك به انسان پيوند زده شد
مرد ۵۷ ساله‌ي مبتلا به بيماري قلبي تهديدكننده زندگي، قلبي را از خوك اصلاح‌شده از انديشه متخصصين ژنتيكي دريافت كرد. اين رويه‌ي پيشگامانه اميدبخش بيماراني است كه دچار نارسايي عضو هستند.
به گزارش نيويورك تايمز، مورد مذكور اولين پيوند موفقيت‌آميز قلب خوك به انسان است. به‌گفته‌ي جراحان مركز پزشكي دانشگاه مريلند، اين عمل جراحي هشت ساعته روز جمعه در بالتيمور انجام شد و بيمار، ديويد بنت، روز دوشنبه وضعيت خوبي داشت. دكتر بارتلي گريفيت، مدير برنامه پيوند قلب در مركز پزشكي، كه اين عمل را انجام داد، گفت: «اين نبض و فشار ايجاد مي‌كند. اين قلب او است. اين كار مي‌كند و عادي به انديشه متخصصين مي‌رسد. ما هيجان زده‌ايم اما نمي‌دانيم فردا چه اتفاقي مي‌افتد. چنين كاري قبلا هرگز انجام نشده است.»
به گزارش سازمان غيرانتفاعي UNOS كه تلاش‌هاي تدارك عضو را در كشور آمريكا هماهنگ مي‌كند، سال گذشته، حدود ۴۱۳۵۴ آمريكايي عضو پيوندي دريافت كردند كه بيشتر از نيمي از آن‌ها كليه بود؛ اما كمبود شديد اعضا وجود دارد و هر روز حدود ۱۲ نفر از افراد حاضر در فهرست انتظار براي دريافت پيوند عضو از دنيا مي‌روند. حدود ۳۸۱۷ آمريكايي سال گذشته قلب اهداكننده‌ي انساني را به‌عنوان جايگزين دريافت كردند كه بيشتر از هميشه است، اما تقاضا همچنان بالا است.
دانشمندان بي‌وقفه كار كرده‌اند تا خوك‌هايي را توليد كنند كه اندام‌هاي آن‌ها توسط بدن انسان رد نشود. پژوهش در اين زمينه در دهه‌ي گذشته با ارائه فناوري‌هاي جديد ويرايش ژن و كلونينگ (شبيه‌سازي) شتاب گرفت. پيوند قلب درست چند ماه پس از آن انجام شد كه جراحان در نيويورك با موفقيت كليه‌ي خوكي را كه از انديشه متخصصين ژنتيكي مهندسي شده بود، به فردي متصل كردند كه دچار مرگ مغزي شده بود.
پژوهشگران اميدوار هستند چنين رويه‌هايي آغازگر عصر جديدي در پزشكي باشد كه در آن ديگر از انديشه متخصصين اندام‌هاي جايگزين براي افرادي كه منتظر دريافت عضو پيوندي هستند، كمبودي وجود نداشته باشد. دكتر ديويد كلاسن، مديرارشد پزشكي سازمان UNOS گفت: «اين رويدادي تحول‌آفرين است. درهايي در حال باز شدن است كه به‌عقيده‌ي من به تغييرات بزرگي در نحوه‌ي درمان نارسايي عضو منجر خواهد شد.»
اما كلاسن همچنين اضافه كرد كه قبل از متخصصد گسترده‌ي چنين رويه‌اي، موانع زيادي وجود دارد كه بايد بر آن‌ها غلبه كرد. او خاطرنشان كرد كه رد اعضاي بدن حتي زماني كه كليه‌ي فرد اهداكننده تطابق بالايي با بيمار دريافت‌كننده داشته باشد، اتفاق مي‌افتد. دكتر كلاسن گفت: «خيلي طول مي‌كشد تا چنين نوع درماني به بلوغ برسد و كامل شود.»
آقاي بنت تصميم گرفت خطر درمان آزمايشي را بپذيرد، زيرا بدون قلب جديد مي‌مرد، از درمان‌هاي ديگر خسته شده بود و آنقدر بيمار بود كه واجد شرايط دريافت قلب اهدايي انسان نبود. پيش‌آگهي او نامشخص است. آقاي بنت هنوز به ماشين باي‌پس قلبي‌ريوي متصل است كه پيش از عمل او را زنده نگه داشته بود، اما اين موضوع براي گيرنده‌ي جديد پيوند قلب غيرعادي نيست. قلب جديد در حال حاضر بيشتر كارها را انجام مي‌دهد و پزشكان گفته‌اند كه به‌زودي مي‌توان او را از دستگاه جدا كرد.
آقاي بنت به دقت از انديشه متخصصين علائمي كه نشان مي‌دهند بدن او در حال پس زدن عضو جديد است، تحت‌انديشه متخصصين قرار دارد اما ۴۸ ساعت اول يعني زماني كه بحراني محسوب مي‌شود، بدون حادثه‌اي رد شده است. او همچنين براي عفونت‌ها از جمله ويروس رتروويروس خوكي كه ممكن است به انسان منتقل شود، تحت‌انديشه متخصصين است، اگرچه خطر آن كم در انديشه متخصصين گرفته مي‌شود. آقاي بنت پيش از عمل جراحي گفته بود: «اين آخرين انتخاب من و تيري در تاريكي بود.»
دكتر گريفيت اولين‌بار در اواسط دسامبر در گفت‌وگويي به يادماندني و عجيب اين درمان تجربي را با بيمار در ميان گذاشته بود. او به ياد مي‌آورد: «من گفتم ما نمي‌توانيم به شما قلب انساني بدهيم، شما شرايط آن را نداريد. اما ممكن است بتوانيم از قلب حيواني مانند خوك استفاده كنيم. اين كار قبلاً هرگز انجام نشده است، اما فكر مي‌كنيم كه مي‌توانيم آن را انجام دهيم. مطمئن نبودم كه او مرا درك مي‌كند. سپس او گفت: خوب، آيا صداي خوك در خواهم آورد؟»
پيوند عضو از حيوان به انسان (xenotransplantation)، سابقه‌ي طولاني دارد. تلاش براي استفاده از خون و پوست حيوانات به صدها سال قبل بازمي‌گردد. در دهه‌ي ۱۹۶۰، كليه‌هاي شامپانزه به برخي بيماران انساني پيوند زده شد اما طولاني‌ترين مدت زمان زندگي فرد دريافت‌كننده، ۹ ماه بود. در سال ۱۹۸۳، قلب بابون به نوزادي به نام Baby Fae پيوند زده شد اما او ۲۰ روز بعد از دنيا رفت.
خوك‌ها نسبت به نخستي‌ها از انديشه متخصصين تهيه‌ي عضو مزيّت‌هايي دارند، زيرا پرورش آن‌ها آسان است و در عرض ۶ ماه به اندازه انسان بالغ مي‌رسند. دريچه‌هاي قلب خوك به‌طور معمول به انسان پيوند زده مي‌شود و برخي از بيماران مبتلا به ديابت سلول‌هاي پانكراس خوك را دريافت كرده‌اند. همچنين، از پوست خوك به‌عنوان پيوند موقت براي بيماران دچار سوختگي استفاده شده است.
به كمك دو فناوري جديدتر (ويرايش ژن و شبيه‌سازي) اندام‌هاي خوك تغييريافته از انديشه متخصصين ژنتيكي توليد شده است كه احتمال رد شدن آن‌ها توسط انسان كمتر است. قلب خوك با موفقيت توسط دكتر محمد محيالدين، استاد جراحي در دانشكده پزشكي دانشگاه مريلند به بابون‌ها پيوند زده شد؛ اما تا همين اواخر نگراني‌هاي ايمني و ترس از پاسخ ايمني خطرناك تهديدكننده‌ي زندگي، مانع از استفاده از آن‌ها را در انسان شده بود.
دكتر جي فيشمن، مدير مركز پيوند عضو در بيمارستان عمومي ماساچوست گفت استفاده از اعضاي خوك توانايي انجام دستكاري‌هاي ژنتيكي را ممكن مي‌سازد، همچنين زمان بيشتري فراهم مي‌كند تا بتوان براي بيماري‌هاي عفوني غربالگري انجام داد. علاوه بر اين، تهيه عضو جديد هر زمان كه بيمار به آن نياز داشته باشد، ممكن مي‌شود. او گفت: «مطمئناً چالش‌هايي وجود دارد، اما فرصت‌هايي نيز وجود دارد.»
قلب پيوندشده به آقاي بنت از خوك تغييريافته‌ي ژنتيكي مي‌آيد كه توسط شركت Revivicor توليد شده است. اين خوك داراي ۱۰ اصلاح ژنتيكي بود. چهار ژن از كار افتاده بودند، از جمله ژني كه كدكننده‌ي مولكولي است كه موجب واكنش تهاجمي رد پيوند در انسان مي‌شود.
دكتر محيالدين كه همراه با دكتر گريفيت بسياري از پژوهش‌هاي منتهي به پيوند را انجام داد، گفت: «يك ژن رشد نيز براي پيشگيري از ادامه‌ي رشد قلب خوك پس از پيوند غيرفعال شد.» علاوه بر اين، ۶ ژن انساني به ژنوم خوك اهداكننده وارد شد. هدف از اين تغييرات آن بود كه سيستم ايمني انسان عضو خوك را بهتر تحمل كند.
تيم از داروي آزمايش جديدي استفاده كرد كه تا حدودي توسط دكتر محيالدين توسعه پيدا كرده بود و توسط شركت Kiniksa Pharmaceuticals ساخته شده بود. هدف از اين دارو سركوب سيستم ايمني و پيشگيري از رد عضو بود.
جراحان حين انجام عمل جراحي با موارد غيرمنتظره‌اي رو‌به‌رو شدند. دكتر گريفيت گفت: «آناتومي كمي غيرعادي بود و مجبور شديم براي مطابقت دادن چند عمل جراحي پلاستيك انجام دهيم. وقتي كه تيم گيره‌ي محدودكننده‌ي خون‌رساني به عضو را برداشت، قلب به راه افتاد و شروع به كار كرد.»
هم انديشي ها