در سال جاري، تعداد مسافران هواپيما به حدود چهار ميليارد نفر مي‌رسد كه اكثر آن‌ها ايرباس يا بوئينگ هستند. اين دو شركت هواپيماساز براي بيش از نيم‌قرن، صنعت هوانوردي را در اختيار دارند، درحالي‌كه تعداد رقباي آن‌ها بسيار كم است.
شركت آمريكايي بوئينگ فعاليت خود را از سال ۱۹۱۶ آغاز كرد، اما رقيب اروپايي آن، ايرباس، سال‌ها بعد در دهه‌ي ۱۹۷۰وارد اين عرصه شد. در سال‌هاي پس از جنگ جهاني دوم، صنعت هوايي در اختيار شركت‌هاي آمريكايي قرار داشت و به‌همين دليل در اواخر دهه‌ي ۱۹۶۰، كنسرسيومي از توليدكنندگان اروپايي هوافضا كه امروزه بانام ايرباس شناخته مي‌شوند، بامشاركت يكديگر به رقيب بوئينگ تبديل شدند.
در ۲۹ مه ۱۹۶۹ در نمايشگاه هوايي پاريس، توافقي تاريخي بين وزير حمل‌ونقل فرانسه و وزير امور اقتصادي آلمان امضا شد. شركت ايرباس اولين هواپيماي پهن پيكر با دوموتور جت به‌نام ايرباس A300 را توليد كرد، هواپيمايي كه يك امپراطوري به‌راه انداخت.
يك‌سري نوآوري‌ها باعث خاص‌شدن اين هواپيما شدند. بدنه‌ي پهن و كف بالاتر كابين امكان حمل مسافر و بار را به‌صورت همزمان فراهم مي‌كرد و به‌اين‌ترتيب، سودآوري خطوط هوايي را افزايش مي‌داد. بال‌هاي اين هواپيما كه توسط هاوكر سيدلي طراحي شد، خيزش كافي براي سريع‌تر بلندشدن را امكان‌پذير مي‌كرد و علاوه‌براين، زودتر از ساير هواپيماها به سطح ارتفاع كروز مي‌رسيد و متعاقب آن، خدمه زمان بيشتري براي ارائه‌ي خدمات پرواز داشتند. ايرباس A300 ظرفيت حمل ۲۷۰ مسافر را داشت و با برد ۱۲۰۰ مايل دريايي براي عرضه در بازار پروازهاي برد كوتاه تا متوسط طراحي شد.
كار ساخت اين هواپيما بين شركت‌هاي مختلف اروپايي تقسيم شد
ازآنجاكه اين هواپيما به‌جاي سه موتور استاندارد، از دو موتور استفاده مي‌كرد، سبك‌تر و كارآمدتر از رقباي آمريكايي خود نظير لاكهيد L-1011 تري‌استار و مك‌دانل داگلاس DC-10 بود. كار ساخت اين هواپيما بين شركت‌هاي مختلف اروپايي تقسيم شد.
بال‌هاي آن در بريتانيا ساخته و به برمن آلمان منتقل شد. سپس براي اينكه بال‌ها را روي سطوح متحرك سوار كنند، باكشتي آن‌ها را به لموردر آلمان بردند و در ادامه همراه با بخش‌هاي عقب بدنه ازطريق هوايي به آخرين خط مونتاژ در تولوز فرانسه انتقال دادند.
موتورهاي آن از ايالات متحده آورده شد، اجزاي دم از اسپانيا و جعبه بال مركزي و دماغه در شهرهاي نانت و سن-نزر فرانسه ساخته شدند. جاده‌ي انتقال اجزاي اين هواپيما به خط مونتاژ باعث جلب توجه مردم كنجكاو مي‌شد، سنتي كه تا دهه‌ها ادامه پيدا كرد و مردم اغلب به تماشاي اجزايي كه براي هواپيماي غول‌پيكر A380 رسيده بود، مي‌رفتند.
در جشن مشتركي در تاريخ ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۲، A300B همراه با هواپيماي اروپايي ديگري كه تاريخ‌ساز شد، كنكورد اسطوره‌اي و مافوق صوت، به مردم فرانسه معرفي شد. A300B اولين پرواز خود را يك ماه بعد در اكتبر ۱۹۷۲ انجام داد و فرود آن هنگام وزش باد جانبي بود كه مهارت خلبانان آن را به چالش كشيد.
اين هواپيما در مه ۱۹۷۴ وارد خطوط هوايي اير فرانس شد. فروش اين نوع هواپيما در ابتدا كند پيش مي‌رفت و مشخص نبود كه اين استارتاپ اروپايي دوام مي‌آورد يا خير. هواپيماهاي سه موتوره همچنان استاندارد اين صنعت بودند و درباره‌ي اينكه آيا هواپيماهاي دوموتوره مي‌توانند باامنيت مسافران را در مسافت‌هاي طولاني جابه‌جا كنند، شك‌وترديدهايي وجود داشت.
شركت هواپيمايي آمريكايي ايسترن اير لاينز در سال ۱۹۷۷ از آن‌ها چهار هواپيما به‌مدت ۶ ماه اجاره كرد و همين شاه‌كليد نجات آن‌ها شد. سپس اين هواپيماها را از ايرباس خريد و ۱۹ هواپيماي ديگر نيز سفارش داد. يك دهه پس از آغاز به كار A300، خانواده‌ي ايرباس گسترش يافت و A310 در سال ۱۹۸۲ و A300-600 در سال ۱۹۸۳ وارد ناوگان هوايي شدند. A310 هواپيمايي با برد كوتاه‌تر و بلندتر از A300 بود و ۲۱۸ صندلي در دو كلاس پروازي داشت. در هواپيماي A300-600 نيز بال‌ها ارتقا پيدا كرد و مجدداً به قسمت لبه‌ي فرار بال انحنايي اضافه شد. انواع مختلف A300 و A310 توليد شده است، اما همين دو مدل جزو مهيج‌ترين هواپيماهاي ايرباس هستند.
ايرباس A300 زيرو-جي، هواپيمايي با پرواز گرانش صفر است كه براي يادگيري فضانوردان به‌كار مي‌رود. A300-600ST بلوگا، هواپيماي ابَر ترابري شركت هواپيماسازي ايرباس موسوم به نهنگ سفيد است كه مدل تغييريافته A۳۰۰–۶۰۰ است و براي حمل‌ونقل قطعات بزرگ هواپيما بين كارگاه‌هاي مختلف ايرباس به‌كار مي‌رود.
ايرباس A300 اولين هواپيماي مسافربري بود كه در ساخت آن از مواد كامپوزيتي استفاده شد
ميراث ايرباس A300 به نوآوري‌هاي آن در زمينه‌هاي ساختارهاي كامپوزيتي، نوك بال‌ها، سيگنال‌دهي الكتريكي براي كنترل‌هاي ثانويه و كنترل مركز گرانش مربوط مي‌شود. اين اولين هواپيماي مسافربري بود كه در ساخت آن از مواد كامپوزيتي استفاده شد، به‌طوري‌كه فيبرهاي پليمري تقويت‌شده براي باله‌ي هواپيما به‌كار رفت.
لوئيجي مارتينلي، دانشيار مهندسي مكانيك و هوافضا از دانشگاه پرينستون، مي‌گويد:
نمايش موفقيت‌آميز طراحي بدنه‌ي پهن پيكر با دو موتور جت ايرباس عملاً آن را به يك استاندارد تبديل كرد. طراحي بال‌هاي اين هواپيما در آن زمان بسيار پيشرفته محسوب مي‌شد، چراكه با معرفي ايرفويل‌هاي فوق‌بحراني و اتخاذ ساير فناوري‌هاي جديد، همزمان بود. معرفي كابين خلبان دونفره، نياز به حضور مهندس پرواز در هواپيما را مرتفع مي‌كرد؛ علاوه‌براين، ايرباس در پرواز با سيم (هدايت پرواز برقي)، ارتقاي خدمات و امنيت پيشگام بود.
ايرباس A300B4 در سال ۱۹۷۷ اولين هواپيمايي محسوب مي‌شد كه مطابق با استاندارد ETOPS بود. جذابيت آن براي مشتري‌ها به عملكرد گسترده‌تر هواپيماي دوموتوره برفراز آب مربوط بود كه انطباق‌پذيري بيشتري در مسيريابي داشت. مارتينلي مي‌گويد:
نقطه ضعف اوليه‌ي اين پروژه احتمالاً به‌دليل نداشتن درك كافي از بازار بود. منصفانه بايد بگويم كه گواهينامه‌ي ETOPS با ايجاد بازاري موفق براي اين هواپيما، فرشته‌ي نجات آن بود.
مدير عامل ايرباس، گيوم فاوري، در بيانيه‌اي در جشن پنجاه سالگي ايرباس اعلام كرد كه ايرباس، ويتريني است كه ائتلاف اروپايي‌ها را نشان مي‌دهد. درحالي‌كه پروژه‌ي مشترك اروپايي‌ها يعني كنكورد، در كنار ايرباس كارش را آغاز و توجه عمومي بيشتري را به خود جلب كرد، اما A300نيز توانست خود را به‌عنوان يك هواپيماي خوب و قابل‌اعتماد به دنيا ثابت كند.
۵۶۱ هواپيماي ايرباس A300 تا زمان توقف ساخت آن در سال ۲۰۰۷ ساخته شد كه بسياري از آن‌ها همچنان درحال خدمات‌رساني هستند. امروزه عمدتاً از اين هواپيما به‌عنوان هواپيماي باري استفاده مي‌شود و شركت‌هاي يوپي‌اس ايرلاينز و فدكس اكسپرس جزو بزرگ‌ترين اپراتورهاي آن هستند. كاپيتان مارك كلدر از شركت يوپي‌اس ايرلاينز مي‌گويد:
به‌عنوان يك كاپيتان به‌مدت ۱۷ سال با A300 پرواز كرده‌ام و از طرفداران واقعي آن هستم. قابل‌اعتمادبودن، عملكرد و راحتي آن باعث شده است كه موردعلاقه‌ي خلبان‌ها باشد. باتوجه به اينكه مدرن‌سازي كابين خلبان درحال انجام است، اوضاع براي ما كه مشغول پرواز با اين هواپيما هستيم، بهتر خواهد شد و مي‌توانيم همچنان اين هواپيماي غول‌پيكر را تا سال‌ها بعد هدايت كنيم.
اگر قصد خريد بليط هواپيما از شركت‌هاي هواپيمايي داخلي و خارجي با هر نوع كلاس پروازي را داريد، با استفاده از كجارو مي‌توانيد ارزش بليط‌ها را مقايسه كرده و بليط خود را با بهترين ارزش از فروشنده‌هاي معتبر تهيه كنيد.
هم انديشي ها