پردازنده‌هاي نسل دهمي ۱۰ نانومتري آيس ليك اينتل معرفي شدند
اينتل در جريان رويداد كامپيوتكس ۲۰۱۹ از نسل بعدي پردازنده‌هاي خود كه به آيس ليك مشهور است، با معماري ۱۰ نانومتري و ويژگي‌هاي جديد متعدد رونمايي كرد. آن‌طور كه از شواهد و قرائن پيدا است، با معرفي پردازنده‌هاي نسل دهمي اينتل امسال شاهد يكي از بزرگ‌ترين جهش‌هاي پردازشي در مقايسه با چند نسل اخير پردازنده‌هاي اينتل خواهيم بود؛ جهشي كه مي‌تواند در مصارف خاصي چون پردازش به‌كمك هوش مصنوعي و گيمينگ روي لپ‌تاپ، انقلابي ايجاد كند.
فرايند ساخت ۱۰ نانومتري و ريزمعماري جديد
آخرين باري كه اينتل فرايند ساخت جديدي در توليد تراشه‌هاي خود به‌كار گرفته‌بود، مربوط‌به سال ۲۰۱۵ و معرفي پردازنده‌هاي نسل هشتمي ۱۴ نانومتري اسكاي ليك مي‌شد. در آن زمان روند معرفي پردازنده‌هاي اينتل به «تيك-تاك» شهرت داشت. هر «تيك» فرايند ساخت پيشرفته‌تري را با خود به‌همراه داشت (مانند فرايند ساخت ۱۰ نانومتري كه امروز شاهد معرفي آن بوديم) و سال بعد، «تاك» تغييراتي در ريزمعماري پردازنده و بهينه‌سازي آن با خود به‌همراه مي‌آورد.
روند معرفي فرايندهاي ساخت جديد اينتل از سال ۲۰۰۶ تاكنون
پردازنده‌هاي نسل دهمي آيس ليك از ريزمعماري Sunny Cove استفاده خواهند كرد
اين روند با ناكامي اينتل در معرفي فرايند ساخت ۱۰ نانومتري در سال ۲۰۱۷ متوقف شد. در سال‌هاي اخير، دست يافتن به توان پردازشي كه گوردون مور، بنيان‌گذار اينتل، پيش‌بيني كرده بود و به قانون مور شهرت دارد، سخت‌تر و سخت‌تر مي‌شود. درحالي‌كه سامسونگ و TSMC توانسته بودند با موفقيت از سد ۱۴ نانومتر عبور كنند، اينتل به‌جاي يك سال، تقريبا نيم دهه در فاز «تاك» گير كرده بود و با اشكالات فرايند ساخت ۱۰ نانومتري دست‌وپنجه نرم مي‌كرد.
سرانجام پس از چهار سال انتظار، امروز اينتل بالاخره اعلام كرد كه بر اشكالات توسعه‌ي فرايند ساخت ۱۰ نانومتري فائق آمده است و پردازنده‌هاي جديد نسل دهمي خود را كه با اين فرايند ساخت جديد توليد خواهند شد، به‌زودي روانه‌ي بازار خواهد كرد. همچنين، نسل جديد پردازنده‌هاي اينتل با معرفي ريزمعماري جديد اينتل به‌نام Sunny Cove همراه خواهد بود. روناك سينگال، مسئول بخش معماري CPU اينتل مي‌گويد:
ما ريزمعماري جديد را به‌گونه‌اي توسعه داده‌ايم كه بدون نياز به به‌روزرساني كد برنامه‌ها، از مزاياي بهبود عملكرد آن بهره‌مند شويد. نرم‌افزارهاي قديمي شما تنها با مهاجرت به سخت‌افزار جديد، سريع‌تر اجرا خواهند شد.
كريس واكر، رئيس بخش PC اينتل درحال نمايش يك نمونه از پردازنده‌هاي ۱۰ نانومتري نسل دهمي اينتل
انشل ساگ، تحليل‌گر مؤسسه‌ي Moor Insights and Strategy عقيده دارد تغييرات جديد در خود شركت نيز نمايان است. او در اين‌باره مي‌گويد:
قطعا جهش امسال اينتل بسيار بلندتر خواهد بود. هيجان و جاه‌طلبي در بالا تا پايين شركت ديده مي‌شود.
فرايند ساخت ۱۰ نانومتري فعلا محدود به پردازنده‌هاي موبايل (لپ‌تاپ) اينتل خواهد بود
اما اين به‌معني پايان يك‌شبه‌ي اشكالات اينتل نخواهد بود؛ چراكه فرايند ساخت ۱۰ نانومتري اينتل فعلا محدود به پردازنده‌هاي موبايل (موبايل به‌معني قابل حمل، مخصوص استفاده در لپ‌تاپ) اين شركت خواهد بود. پردازنده‌هاي دسكتاپ اينتل همچنان از فرايند ساخت ۱۴ نانومتري اسكاي‌ليك استفاده خواهند كرد؛ هرچند احتمال دارد با تكامل آيس ليك و معرفي ريزمعماري‌هاي Willow Cove در سال ۲۰۲۰ و Golden Cove در ۲۰۲۱، شرايط براي عرضه‌ي پردازنده‌هاي دسكتاپ ۱۰ نانومتري مساعد شود. همچنين انتظار مي‌رود فرايند ساخت پردازنده‌هاي ۷ نانومتري اينتل در سال ۲۰۲۱، تكميل شده و آن‌ها معرفي شوند.
اولين پردازنده‌هاي نسل دهمي
اولين محصولات مجهز به معماري آيس ليك شامل پردازنده‌هاي پايين‌رده‌ي Core i3، پردازنده‌هاي ميان‌رده‌ي Core i5 و پردازنده‌هاي بالارده‌ي Core i7 خواهند بود. تمامي اين پردازنده‌ها از نوع موبايل هستند و اينتل براي هر‌كدام از اين خانواده پردازنده‌ها، به‌ترتيب مقادير ۹، ۱۵ و ۲۸ وات توان حرارتي را درانديشه متخصصين گرفته‌است. سريع‌ترين تراشه‌هاي آيس ليك فعلي قرار است از چهار هسته‌ي Sunny Cove مجهز به تكنولوژي هايپرتردينگ و ۸ مگابايت حافظه‌ي كش LL استفاده كنند و حداكثر فركانس آن‌ها درحالت توربو به ۴/۱ گيگاهرتز خواهد رسيد.
به‌گفته‌ي اينتل، بهبود IPC (تعداد دستورالعمل اجرايي در هر سيكل) پردازنده‌هاي نسل دهمي آيس ليك در بسياري از مصارف نسبت به پردازنده‌هاي مشابه نسل هشتمي به ۱۸ درصد مي‌رسد. انتظار مي‌رود اولين لپ‌تاپ‌هاي مجهز به پردازنده‌هاي آيس ليك، همين امسال روانه‌ي بازار شوند.
پردازنده‌ي گرافيكي مجتمع
قدرت پردازش گرافيكي پردازنده‌هاي آيس ليك ۴۰ تا ۸۰ درصد نسبت به نسل قبل بهبود پيدا كرده‌است
برخي از پردازنده‌هاي ۱۰ نانومتري اينتل قرار است به پردازنده‌ي گرافيكي مجتمع قدرتمند آيريس پلاس مجهز شوند. به‌گفته‌ي اينتل كلاك پردازنده‌ي گرافيكي آريس پلاس تا ۱/۱ گيگاهرتز مي‌رسد و درنتيجه قدرت گرافيكي ۱ ترافلاپي آيريس پلاس باعث مي‌شود بازي‌هايي مانند فورتنايت و ايپكس لجندز با رزولوشن 1080p و نرخ فريم ۶۰ اجرا شوند. براساس نتايجي كه اينتل ارائه كرده‌است، بهبود نرخ فريم در عناويني چون CS:GO، اورواچ، فورتنايت و رينبو ۶ نسبت به نسل قبل به ۴۰ تا ۸۰ درصد مي‌رسد. اگرچه ممكن است تمام اين افزايش از بهبود پردازنده‌ي گرافيكي مجتمع اينتل ناشي نشود، چراكه درمقايسه با پردازنده‌هاي گرافيكي مجتمع نسل هشتمي كه از حافظه‌ي DDR4 2400 استفاده مي‌كردند، آيريس پلاس از حافظه‌ي سريع‌تر و بهينه‌تر LPDDR4X-3733 بهره مي‌برد.
مقايسه‌ي عملكرد گرافيك مجتمع نسل ۱۱ آيريس موجود در پردازنده‌هاي آيس ليك با نسل قبل و گرافيك مجتمع پردازنده‌هاي رايزن AMD(براي مشاهده‌ي تصاوير در ابعاد اصلي روي آن‌ها كليك كنيد)
وب‌سايت يوروگيمر كه در كامپيوتكس ۲۰۱۹ حضور داشته و دموهاي اينتل را از نزديك ديده‌است، گزارش مي‌دهد كه نتايج ادعايي اينتل با پيش‌نمايشي كه براي نشان‌دادن به رسانه‌ها در كامپيوتكس به‌نماش درآمده است، هم‌خواني دارد. به‌عنوان مثال نرخ فريم بازي CS:GO در رزولوشن 1080p و تنظيمات متوسط از ۴۳ فريم در ثانيه روي پردازنده‌هاي نسل هشتمي به ۸۷ فريم‌بر‌ثانيه در پردازنده‌هاي نسل دهمي افزايش پيداكرده‌است.
اينتل همچنين قابليت جديد همگام‌سازي تطبيقي (adaptive sync) را به‌نمايش گذاشته است. روش جديد همگام‌سازي فريم‌ريت و ريفرش‌ريت، بريدگي صفحه (screen tearing) را از بين مي‌برد و در عين حال معايب v-sync مانند ايجاد لگ را با خود به‌همراه ندارد. همگام‌سازي تطبيقي مخصوصا براي بازي‌هاي جديد و به‌نسبت سنگين‌تري كه روي سخت‌افزارهاي ضعيف‌تر معمولا با نرخ فريمي بين ۴۰ تا ۶۰ اجرا مي‌شوند، بسيار كارآمد خواهد بود.
نقشه‌ي محل قرارگيري قسمت‌هاي مختلف پردازنده‌هاي نسل دهمي آيس ليك روي تراشه
از ديگر بهبودهاي معماري آيس ليك، افزايش پيدا كردن سرعت رندرِ پخش ويدئو، دوبرابر شدن سرعت انكود فايل‌هاي HEVC) H.265) و همراهي از استانداردهاي HDR10 و DolbyVision است. به‌گفته‌ي اينتل، چنين بهبودي باعث مي‌شود بتوان ويدئوهاي 8K 10-bit را به‌صورت درلحظه (real-time) اين‌كود و دي‌كود كرد. از لحاظ قابليت اتصال هم مي‌توان تا سه نمايشگر 4K 60Hz را به‌صورت هم‌زمان به دستگاه‌هاي مجهز به پردازنده‌هاي نسل دهمي اينتل متصل كرد. همراهي از نمايشگرهاي 5K60 و 4K120 هم به پردازنده‌هاي جديد اضافه شده‌است.
درگاه‌ها و ارتباط بي‌سيم
تا پيش از اين، لپ‌تاپ‌ها و دستگاه‌هاي مجهز به پردازنده‌هاي اينتل تنها مي‌توانستند از تاندربولت ۳ در يك يا دو پورت USB Type-C استفاده كنند؛ اما با آمدن آيس ليك و ادغام‌شدن تاندربولت در تراشه اينتل، اين امكان براي سازندگان دستگاه‌ها وجود دارد تا همراهي از تاندربولت ۳ با سرعت ۴۰ گيگابيت‌برثانيه را به چهار درگاه USB Type-C اضافه كنند. نحوه‌ي پياده‌سازي تاندربولت ۳ در معماري جديد اينتل همچنين از لحاظ انديشه متخصصيني امكان همراهي از استاندارد USB 4 را هم به دستگاه‌ها خواهد داد.
(براي مشاهده‌ي تصوير در ابعاد اصلي روي آن كليك كنيد)
پردازنده‌هاي نسل دهمي اينتل ارتباط بي‌سيم ۱/۶ گيگابيتي را با خود به لپ‌تاپ‌ها مي‌آورند
نسل دهم پردازنده‌هاي اينتل همراهي از جديدترين استاندارد واي‌فاي 802.11ax (كه بيشتر به واي‌فاي ۶ مشهور است) را نيز با خود به‌همراه خواهد آورد؛ هرچند اينتل از نسخه‌ي خاص خود از اين استاندارد با نام +Wi-Fi 6 Gig استفاده خواهد كرد. استاندارد واي‌فاي اينتل با استفاده از كانال‌هاي ۱۶۰ مگاهرتزي امكان رسيدن به سرعت‌هايي تا ۱۶۸۰ مگابيت بر ثانيه (بالاتر از سرعت پورت‌هاي لن گيگابيتي و ۳ برابر سريع‌تر از حداكثر سرعت واي‌فاي‌هاي فعلي كه از كانال ۸۰ مگاهرتزي استفاده مي‌كنند) را فراهم مي‌كند. +Wi-Fi 6 Gig همچنين قابليتي با نام OBSS را به‌همراه دارد كه به كاهش نويز در شرايط تراكم بالاي شبكه كمك مي‌كند. درنهايت تمام اين قابليت‌هاي جديد فضايي كمتر از گذشته را روي تراشه اشغال كرده‌اند. اينتل همچنين بايد چيپ‌هاي مجهز به استاندارد +Wi-Fi 6 Gig را هرچه‌سريع‌تر براي روترها و گيت‌وي‌ها عرضه كند تا لپ‌تاپ‌هاي جديد بتوانند از حداكثر سرعت انديشه متخصصيني استاندارد جديد استفاده كنند.
هوش مصنوعي و يادگيري ماشيني
سيستم Dynamic Tuning 2.0 اينتل هم از جمله قابليت‌هايي است كه در معماري جديد بهبودهاي فراواني به‌خود ديده‌است. ازجمله اين بهبودها مي‌توان به استفاده از يادگيري ماشيني براي پيش‌بيني روند افزايش و كاهش بار كاري اشاره‌كرد.
(براي مشاهده‌ي تصوير در ابعاد اصلي روي آن كليك كنيد)
تراشه‌هايي كه بر مبناي معماري آيس ليك ساخته شوند، برخي پردازش‌هاي مرتبط با هوش مصنوعي را از تراشه‌هاي قبلي اينتل سريع‌تر انجام خواهند داد. بنابه ادعاي اينتل، پردازش‌هايي كه از MobileNet و Resnet (دو شبكه‌ي عصبي عميق) استفاده مي‌كنند، ۲ تا ۲/۵ برابر بهبود عملكرد را تجربه خواهند كرد.
اينتل براي نشان دادن اين بهبود چندين نمونه از متخصصدهاي هوش مصنوعي مانند طبقه‌بندي كردن عكس‌ها براساس محتوا، رفع تار بودن (Blurr) تصاوير و ازبين‌بردن نويز از مكالمات تصويري اسكايپ را به حضار در كامپيوتكس ۲۰۱۹ نشان داد و بنابه گزارش رسانه‌هاي فناوري، بهبود عملكرد اين قابليت‌ها با اعداد ۲ و ۲/۵ برابر ادعايي اينتل هماهنگ بوده‌است. درنهايت برنامه‌هايي مانند Windows ML، Apple Core ML، Intel OpenVINO از اين بهبود سرعت نهايت استفاده را خواهند كرد.
جمع‌بندي
تاريخچه‌ي پردازنده‌هاي اينتلقسمت اولقسمت دومقسمت سومقسمت چهارمقسمت پنجم
جداي از مصارف خاص اشاره‌شده، پردازنده‌هاي آيس ليك براي عموم متخصصان دستگاه‌هاي مصرفي به‌معني لپ‌تاپ‌هاي سريع‌تر، سبك‌تر، باريك‌تر و با عمر باتري بيشتر خواهد بود. اين موضوع براي اينتل بسيار مهم و حياتي خواهد بود؛ چراكه درحال‌حاضر اينتل در بخش دستگاه‌هاي مصرفي با چندين تهديد روبه‌رو است. ازطرفي دستگاه‌هاي ويندوزي مجهز به پردازنده‌هاي ARM (مانند اولين لپ‌تاپ 5G جهان كه به پردازنده‌ي اسنپدراگون كوالكام مجهز است) هر روز جذاب‌تر و متخصصدي‌تر مي‌شوند. ازطرف ديگر به‌انديشه متخصصين مي‌رسد اينتل برتري خود در توليد تراشه را به سامسونگ و TSMC باخته باشد و شايعاتي از تصميم اپل به استفاده از پردازنده‌هاي مبتني بر معماري ARM در لپ‌تاپ‌هاي جديدش به‌گوش مي‌رسد. درواكنش به اين تهديدها، اينتل قصد دارد با پروژه‌ي آتنا (Project Athena) دنياي كامپيوترهاي شخصي مجهز به پردازنده‌هاي اينتل را از رخوت سال‌هاي اخير بيرون بياورد.
گالري تصاوير پردازنده‌هاي نسل دهمي ۱۰ نانومتري آيس ليك اينتل
رسيدن به دهمين نسل از يك محصول يا تكنولوژي براي هر شركتي نقطه‌ي عطف محسوب مي‌شود و از اهميت بالايي برخوردار است؛ از همين رو شاهد اين هستيم كه شركت‌ها در طراحي و توسعه‌ي دهمين نسخه از محصول خود معمولا دقت بيشتري به‌خرج مي‌دهند. همان‌طور كه در ابتداي مطلب اشاره شده، به‌انديشه متخصصين مي‌رسد دهمين نسل از پردازنده‌هاي اينتل نيز از اين قاعده مستثني نباشند و اينتل نسبت به نسل‌هاي قبل توجه بيشتري (مخصوصا از لحاظ پردازش گرافيكي و هوش مصنوعي) معطوف به آيس ليك كرده باشد. البته هنوز بايد منتظر منتشر شدن نتايج عملكرد پردازنده‌هاي نسل دهمي اينتل توسط منابع مستقل و ثالث، و مقايسه‌ي آن‌ها با محصولات مشابه AMD باشيم.
هم انديشي ها