چرا به نوآوري در انرژي هسته‌اي نياز پيدا خواهيم كرد؟
در سال ۲۰۰۶، بيل گيتس به دنبال گزينه‌‌هاي موجود براي تامين انرژي بشر در قرن بيست‌ويكم بود. در آن زمان، ۸۱ درصد انرژي اوليه‌ي جهان از سوخت‌هاي فسيلي به دست مي‌آمد. ممكن است به خاطر داشته باشيد كه در همان برهه‌ي زماني بود كه ارزش نفت شروع به افزايش كرد. بسياري از تحليل‌گران در مورد اوج مصرف نفت و كمبود آن در اثر بالا رفتن تقاضا اظهار نگراني كردند.
البته در سال ۲۰۰۶ واضح بود كه قرار نيست بشر با صرفه‌جويي در انرژي بتواند معضلاتي چون گرمايش جهاني، اسيدي شدن اقيانوس‌ها و آلودگي هوا را متوقف كند. تقريبا يك‌ونيم ميليارد از جمعيت جهان بدون برق زندگي مي‌كردند؛ در حالي كه به اين انرژي نياز داشته و خواهان برخورداري از آن بوده‌اند. از طرفي جمعيت جهان در حال رشد بود. در بيشتر نقاط، افراد زندگي طولاني‌تر و بهتري داشتند؛ به اين ترتيب خودروهاي بيشتري خريداري مي‌كردند و منازل آن‌ها مجهز به گرمايش خانگي و تهويه‌ي مطبوع بود. اين روند ادامه داشت و قطعا هم نيازمند انرژي بيشتري بود.
به دنبال آن، انرژي‌هايي مانند انرژي خورشيدي، انرژي باد و سوخت‌هاي زيستي رشد سريعي پيدا كردند. ذهن‌هاي خوب كمك كردند تا استفاده‌ي بهتري از انرژي‌هاي تجديدپذير به عمل بيايد. در اين ميان توجهات به سمت انرژي هسته‌اي جلب شد! فرصتي بزرگ براي اينكه در استفاده‌هاي مثبت از اين انرژي تجديدانديشه متخصصين شود.
بيشتر راكتورهاي فعال در سراسر جهان از دوران خيلي قديم طراحي شده‌اند و براي استفاده در ناوهاي هواپيمابر و صنعت زيردريايي به كار برده مي‌شوند. محققان دانشگاهي و آزمايشگاهي به تكاپو براي پيدا كردن روش‌هاي جايگزين افتادند. در طراحي‌هاي جديد آن‌ها خبري از سيستم‌هاي بخار آب فشار بالا يا آب خنك‌كننده نبود. به اين ترتيب با استفاده از اورانيوم با شيوه‌ي بسيار كارآمدتر و ارزان‌تري انرژي مورد نياز قابل تامين بود. به دنبال آن، مهندسان هسته‌اي توانستند با استفاده از رايانه‌هاي فوق‌العاده قدرتمند، طراحي‌هاي جديد را شبيه‌سازي كنند، بدون آنكه نيازي به ساخت راكتورهاي واقعي داشته باشند.
با اين حال، صنعت هسته‌اي تا حدود زيادي روحيه‌ي نوآوري خود را از دست داده است! در اين ميان، تاسيسات از فناوريهاي جديد بهره مي‌گيرند تا فقط راكتورهاي موجود را تا حد زيادي قابل اعتمادتر كنند. در حالي كه گرد هم آوردن دانشمندان هسته‌اي و ساخت يك نيروگاه هسته‌اي بر مبناي قوانين اساسي فيزيك مي تواند تغييرات شگرفي را در جهان پديد آورد. براي مثال، ممكن است زباله‌هاي كم‌تري توليد شود و زباله‌هاي باقي‌مانده از قبل را هم از بين ببرد.
به‌انديشه متخصصين مي‌رسد كه جدي شدن بر موضوع انرژي هسته‌اي، ارزش تلاش كردن را داشته باشد. از اين رو، بيل گيتس به همراه چند سرمايه‌گذار برجسته‌ي ديگر شركت تراپاور را تاسيس كرده‌اند تا به اين تصور شكل واقعيت ببخشند.
در اين ۱۲ سال چه گذشت؟
تراپاور مجموعه‌اي از چند استارتاپ فعال در زمينه‌ي انرژي هسته‌اي است كه تصميم دارد نخستين راكتورهاي نسل جديد را روانه‌ي بازار كند. طي گزارشي در سال ۲۰۱۵ مشخص شد كه نزديك به ۵۰ شركت و سازمان در پروژه‌هاي مربوط به اين راكتورهاي پيشرفته كار مي‌كنند.
با وجود گذشت ۱۲ سال بشر هنوز تمايل به استفاده از انرژي‌هاي فسيلي دارد
با اين حال، لازم است كه به اين فرآيند سرعت بخشيد. از سال ۲۰۰۶ به دنبال بزرگ‌ترين دستاوردها در زمينه‌ي فناوري انرژي بوده‌ايم. دستاوردي كه ارزش نفت و گاز طبيعي را در حد ارزان نگه دارد و جايگزين بازار انرژي الكتريسيته شود.
گرمايش جهاني در حال پيش‌روي است. انتشار گازهاي گلخانه‌اي همچنان رشد فزاينده‌اي دارد. بنابراين جا دارد كه به دنبال انرژي خورشيدي و بادي باشيم. اما جالب است كه بدانيم هنوز هم ۸۱ درصد انرژي جهان از سوخت‌هاي فسيلي تامين مي‌شود؛ درست مانند سال ۲۰۰۶ يعني ۱۲ سال پيش!
با وجود روي كار آمدن مزارع خورشيدي و بادي، لامپ‌هاي جديد LED و خودروهاي هيبريدي، باز هم اشتهاي بشر در استفاده از سوخت‌هاي فسيلي رو به رشد است. ميزان مصرف متوسط انرژي يك شهروند چيني از سال ۲۰۰۶ تاكنون ۲۵ درصد افزايش پيدا كرده و به ۳ كيلو وات رسيده است. اين در حالي است كه مصرف متوسط انرژي يك آفريقايي فقط ۰.۵ كيلو وات است. هر چند كه آمريكايي‌ها گوي سبقت را از چيني‌ها ربوده‌اند و مصرف متوسط انرژي هر آمريكايي ۹.۲ كيلووات گزارش شده؛ اين مقدار معادل روشن بودن ۹ دستگاه توستر نان در ۲۴ ساعت روز به مدت يك هفته است.
با اين حساب، پيش از آنكه قرن بيست‌ويكم به پايان برسد، مصرف ديگر ملت‌هاي جهان (حتي يك ميليارد نفري كه از برق بي‌بهره هستند!) هم به اندازه‌ي آمريكايي‌ها خواهد رسيد و همين امر يك دليل حياتي براي روي آوردن به انرژي هسته‌اي است.
در بسياري از موارد، اين موضوع مي‌تواند تحقق رويايي مشترك باشد زيرا انرژي، تكيه‌گاهي براي شكوفا كردن نبوغ بشر است. دسترسي جهاني به انرژي، مسلما ضروري‌ترين عنصر براي رسيدن به اين اطمينان است كه هر كودكي مي‌تواند زندگي سالم و شرافتمندانه‌اي داشته باشد و توانايي انساني خود را درك كند.
استدلال عده‌اي اين است كه با دسترسي بيشتر انرژي مردم كشورهاي فقير شروع به مصرف بالاي انرژي خواهند كرد و همين مسئله براي آن‌ها خطرآفرين است. اين در حالي است كه توسعه اقتصادي كشورهايي مانند چين، هند، برزيل، اندونزي و آفريقاي جنوبي، در بلندمدت قابل توقف نيست. از طرفي تاريخ نشان داده است كه جوامعي كه سعي در افزايش استاندارادهاي زندگي خود دارند در درازمدت به سمت صرفه‌جويي و استفاده‌ي بهينه خواهند رفت.
آمارها نشان مي‌دهد كه مصرف انرژي جهاني رو به افزايش است و اگر انرژي‌هاي جديد غيركربني از راه نرسند سرنوشت ناخوشايندي در انتظار وضعيت آب‌وهوا است. اكنون زمين حدود ۷.۵ ميليارد نفر جمعيت دارد. بخش جمعيت سازمان ملل متحد پيش‌بيني كرده است تا پايان قرن حاضر، اين رقم به ۱۰ تا ۱۳ ميليارد خواهد رسيد. به اين ترتيب مصرف انرژي نسبت به امروز افزايش بيش از ۵ برابري را تجربه خواهد كرد.
در حال حاضر، متوسط مصرف انرژي در ايالات متحده ۹.۲ كيلو وات است. نوآوري‌هاي پيش‌رو كمك خواهد كرد تا دستگاه‌هاي موجود انرژي را به شكل به‌صرفه‌تري مصرف كنند. با اين حال، محدوديت‌هايي براي اين پيشرفت‌ها وجود دارد و نوآوري به خودي خود باعث مصرف انرژي مي‌شود!
براي مثال، ميليون‌ها رايانه ساخته شده‌اند تا حاوي اطلاعات گسترده‌‌ي فيسبوك، گوگل، آمازون و مايكروسافت باشند تا متخصصي مانند شما از طريق اينترنت به اطلاعات آن‌ها دسترسي پيدا كند؛ در حالي كه يك نسل پيش، به هيچ عنوان پيش‌بيني نمي‌شد كه سرورهاي مركزي جزو مصرف‌كنندگان اصلي انرژي باشند.
چنانچه در آينده مصرف انرژي به ۵ برابر مقدار فعلي برسد، امكان پاسخ‌گويي به تقاضاي همگان و برخورداري از اتمسفر سالم وجود نخواهد داشت مگر اينكه بتوانيم از انرژي هسته‌اي كمك بگيريم؛ به همين دليل ضروري است كه سرعت نوآوري در بخش انرژي هسته‌اي را افزايش دهيم. تراپاور يكي از ده‌ها استارتاپي است كه به دنبال نوع جديد و بهتري از راكتورها است. اين راكتورها مي‌توانند بزرگ، كوچك، شناور و حتي زيرزميني باشند. در بعضي از طرح‌هاي نوآورانه‌ي اين پروژه تمهيداتي براي سوزاندن زباله‌هاي هسته‌اي و ضايعات ناشي از غني‌سازي اورانيوم در انديشه متخصصين گرفته شده است.
هنوز خيلي زود است كه در خصوص موفق شدن اين ايده‌ها اظهارانديشه متخصصين كنيم. حقيقتي كه واضح است، اين است كه نياز به انرژي يك نياز جهاني است و بازار پيش رو موقعيت‌هاي زيادي براي فناوريهاي برنده دارد. دولت‌ها و سازمان‌ها بايد بسيار هوشمند باشند تا جايگاهي در اين عرصه پيدا كنند.
هم انديشي ها