ديفرگ كردن هارد ديسك و تريم كردن اس اس دي چه زماني ضرورت پيدا مي‌كند
مدت زمان زيادي از دوراني كه ديفرگ كردن براي هارد ديسك توصيه مي‌شد، مي‌گذرد. برخي متخصصان هنوز سؤال مي‌كنند باتوجه‌به پيشرفت‌هاي امروزي، چه زماني و چگونه بايد دستگاه‌هاي ذخيره‌سازي را بهينه‌سازي (به‌اصطلاح ديفرگ) كنند. جواب اين سؤال را در اين مقاله به تفصيل بخوانيد.
ديفرگ كردن (Defragging)
هيچگاه SSD را ديفرگ نكنيد
ديفرگ كردن در معناي لغوي به‌معناي يكپارچه‌سازي است. Defrag اصطلاحي است كه در مورد هارد ديسك (نه حافظه SSD) به كار مي‌رود. اين عمل تا قبل از معرفي فايل سيستم NTFS توسط مايكروسافت بسيار پر متخصصد و مفيد بود؛ زيرا در اين فايل سيستم بهينه‌سازي به‌صورت خودكار
باتوجه‌به قابليت‌هايي (مانند پيش‌خوانش، طبقه‌بندي بهتر فايل و ...) كه مايكروسافت جهت بهينه‌سازي در ويندوز تعبيه كرده است، حتي پس از گذشت سال‌ها استفاده از هارد ديسك، كمتر شاهد افت كارايي محسوس در اين دستگاه‌ها هستيم.
گفته مي‌شود بهينه‌سازي براي دستگاه‌هاي اكسترنال كه با فرمت FAT16، FAT32 و exFAT عرضه مي‌شوند، بعد از استفاده طولاني‌مدت بسيار مفيد است: ولي مقدار زماني‌كه شما با بهينه كردن ذخيره مي‌كنيد در برابر مقدار زماني‌كه در حال بهينه‌سازي هستيد، قابل مباحثه است.
در گذشته و زماني‌كه فايل سيستم‌ها FAT، سيستم‌عامل داس و هارد ديسك‌ها با ظرفيت ۸۰ مگابايت بودند، عمليات ديفرگ كردن به افزايش بازده زيادي منجر مي‌شد؛ ولي اكنون با پيشرفته شدن سيستم‌ها، اين عمليات به‌صورت خودكار توسط سيستم‌عامل انجام مي‌شود؛ بنابراين انجام عمليات ديفرگ توصيه نمي‌شود.
اگر به توصيه فوق عمل نمي‌كنيد، اين هشدار را جدي بگيريد: «حافظه‌ي SSD (SSD) را ديفرگ نكنيد.».رفتار حافظه‌ي SSD كاملا با هارد ديسك متفاوت است؛ اين دستگاه‌ها اطلاعات را به‌صورت پراكنده از كانال‌هاي مختلف روي چيپ‌هاي مختلف ذخيره مي‌كند. ديفرگ كردن SSD هيچ سودي ندارد كه هيچ؛ بلكه باتوجه‌به عمر مفيد محدود اين حافظه‌ها باعث مي‌شود سريع‌تر از مدت‌زمان پيش‌بيني‌شده از كار بيافتد.
مطالعه خطا‌ها (Checking for errors)
دستور اسكن درايو يا چك‌ديسك (عبارت CHKDSK كه در برنامه CMD وارد مي‌كنيم) جزو دسته ديگري از بهينه‌سازي‌ها محسوب مي‌شود. اين دستور در عمليات بعد از هنگ كردن، صفحه آبي مرگ و موارد مشابه بسيار مفيد واقع مي‌شود. خوشبختانه در نسخه‌هاي جديد ويندوز، اگر خطايي شناسايي شود، به متخصص اطلاع داده و درخواست مطالعه خطا مي‌شود.
براي اجراي اين عمليات به‌صورت دستي، ابتدا درايو مدانديشه متخصصين را در ويندوز انتخاب كنيد، سپس با راست كليك روي آن، گزينه Properties را انتخاب كنيد و از سربرگ Tools گزينه Check را كليك كنيد. «هشدار» انجام ندادن اين دستور براي اس اس دي ها صادق است و تنها موجب تلف كردن وقت و كم كردن عمر دستگاه مي‌شود. دستور CHKDSK را مي‌توانيد ازطريق CMD اجرا كنيد.
بهينه‌سازي و تريم (TRIM)
ويندوز از عبارت بهينه‌سازي (Optimizing) براي تمامي درايوها استفاده مي‌كند؛ ابزار بهينه‌سازي براي هارد ديسك‌ها ديفرگ و براي SSDها تريم است. براي اجراي اين عمليات (همانند دستور چك) به‌صورت دستي ابتدا درايو مدانديشه متخصصين را در ويندوز انتخاب كنيد، سپس با راست كليك روي آن، گزينه Properties را انتخاب كنيد و از سربرگ Tools گزينه Optimize را كليك كنيد.
دستور تريم
دستور تريم فقط براي SSDها متخصصد دارد و به‌صورت خيلي ساده تمامي سلول‌ها را خالي مي‌كند. سلول‌ها محل ذخيره‌سازي اطلاعات در SSD هستند و به‌صورت گروهي، صفحه را تشكيل مي‌دهند كه اغلب ۴ تا ۱۶ كيلو بايت است. صفحات نيز به‌صورت گروهي، بلاك را تشكيل مي‌دهند كه معمولا ۱۲۸ تا ۵۱۲ كيلوبايت حجم دارد. سلول ها فقط زماني مي‌توانند اطلاعات ذخيره كنند كه خالي باشند.
عمليات نوشتن در اين حافظه ها فقط مي‌تواند روي واحدهاي صفحه انجام شود. اما عمليات خالي كردن باتوجه‌به ماهيت SSD روي تمام بلاك اثر مي‌گذارد. بنابراين براي خالي كردن قسمتي از بلاك، كل اطلاعات آن روي حافظه كش SSD قرار مي‌گيرد و خالي مي‌شود و سپس باقي اطلاعات روي حافظه ذخيره مي‌شود. نوشتن اطلاعات روي صفحات با سرعت زيادي انجام مي‌گيرد؛ اما زماني‌كه صفحه قبلا نوشته شده باشد، انجام عمل نوشتن به‌كندي
دليل اين است كه همان‌طور كه گفته شد، فقط زماني روي سلول‌ها مي‌توان اطلاعات نوشت كه خالي باشد. حال اگر بخشي از سلول‌ها را بخواهيم دوباره بنويسيم بايد اطلاعات آن‌ها خالي شده باشد. ازآنجاكه خالي كردن اطلاعات به‌صورت بلاكي انجام مي‌شود، همان‌طور كه پيش‌تر گفته شد، براي خالي كردن بخشي از بلاك، ابتدا كل اطلاعات آن روي حافظه كش SSD ذخيره مي‌شود.
سپس بلاك به‌صورت كامل خالي مي‌شود و نهايتا اطلاعات روي كش و اطلاعاتي كه بايد جايگزين شوند، روي بلاك نوشته مي‌شود.
زماني‌كه شما به ويندوز دستور Delete مي‌دهيد، تنها كاري كه ويندوز مي‌كند به سلول‌هاي حاوي اطلاعات اجازه دوباره نوشته شدن مي‌دهد؛ ولي تا زماني‌كه اطلاعاتي دوباره روي آن‌ها نوشته نشود، اطلاعات سلول پابرجا است. با اجراي دستور تريم، اطلاعات سلول هايي كه اجازه دوباره نوشته شدن دارند در واحدهاي صفحه پاك مي‌شوند و زماني‌كه شما در حال نوشتن اطلاعات هستيد، عمليات با سرعت
به‌علت زمان‌بر بودن اين عمليات، هيچگاه زماني‌كه حافظه در حال فعاليت است دستور تريم اجرا نمي‌شود. تنها در صورتي كه دستور به‌صورت دستي وارد شود يا درايو مدانديشه متخصصين مدت‌زمان زيادي كار نكند دستور تريم اجرا مي‌شود. با اجراي اين دستور بازدهي دستگاه به‌صورت محسوسي زياد مي‌شود.
پاك سازي امن (Secure Erase)
براي هارد ديسك‌ها پاك‌سازي ايمن به‌معني پاك كردن اطلاعات به‌صورتي است كه غير قابل بازگرداني باشد. اين عمليات فقط پاك كردن ساده (اجازه دوباره نوشته شدن) را شامل نمي‌شود و بدان معني است روي تك‌تك اطلاعات پاك‌شده، داده‌هاي تصادفي نوشته مي‌شود.
براي SSD اين عمليات علاوه بر پاك كردن كامل تك‌تك سلول‌هاي حافظه، تمامي اطلاعات بي‌استفاده جدول‌هاي دستگاه (كه آدرس سلول‌ها، صفحه‌ها و بلاك‌ها را ذخيره كرده‌اند) را نيز پاك مي‌كند و كارايي دستگاه را افزايش مي‌دهد.
SSD حافظه هاي پرسرعتي است و انجام اين عمليات در موارد ذيل توصيه مي‌شود:
- زماني‌كه مي‌خواهيد اطلاعات محرمانه‌اي از روي حافظه غير قابل بازيابي شود
- زماني‌كه براي مدت زيادي از حافظه استفاده كرديد يا بعد از پر شدن كل حافظه
- زماني‌كه كارايي دستگاه به شكل محسوسي كم شده است
توصيه نهايي
براي اكثر متخصص‌ها عمليات بهينه‌سازي به‌صورت خودكار توسط ويندوز براي متخصصان حرفه‌اي انجام عمليات تريم در SSD و ديفرگ در هارد ديسك مي‌تواند مفيد باشد. سخن آخر اينكه براي انجام پاك‌سازي امن، حتما از داده‌هاي خود نسخه همراه تهيه كنيد.
مشخصات جديدترين هارد از جمله هارد اكسترنال و اينترنال، حافظه SSD و كارت حافظه به‌همراه ارزش روز آن‌ها را در بخش محصولات اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران مقايسه كرده و سپس ازطريق بخش ارزش، ارزان‌ترين خريد را از معتبرترين فروشگاه‌هاي اينترنتي داشته باشيد.
هم انديشي ها