هر آنچه بايد در مورد پرتاب امروز راكت فالكون هوي بدانيد
پرتاب راكت فالكون هوي (Falcon Heavy) مأموريتي است كه بسياري از سال ۲۰۱۱ منتظر آن هستند. ايلان ماسك، سال ۲۰۱۱ براي اولين بار برنامه ساخت اين راكت قدرتمند را اعلام كرد. اكنون پس از هفت سال تأخير، زمان پرتاب راكت فالكون هوي نزديك است و ميتواند برگ برنده اين شركت در صنعت هوا-فضا باشد. در ادامه هر آنچه بايد در مورد پرتاب اين راكت و اهميت آن براي اسپيس ايكس و صنعت هوافضايي بدانيد، ميخوانيد.
راكت فالكون هوي چيست؟
ماهيت اين راكت از نام آن بهخوبي مشخص است؛ فالكون هوي نسخهي سنگينتري از راكت فالكون ۹ اسپيس ايكس است. راكت فالكون هوي شامل سه هستهي فالكون ۹ است كه به هم متصل شدهاند و قدرت فوقالعادهاي به اين راكت ميدهند. از آنجايي كه هر فالكون ۹ داراي ۹ موتور اصلي است، اين راكت هم در مجموع داراي ۲۷ موتور است كه همه آنها براي ارسال اين وسيله نقليه به فضا مورد استفاده قرار ميگيرند. تاكنون هيچ راكت ديگري از اين همه موتور بهطور همزمان استفاده نكرده است. راكت فالكون هوي در هنگام بلند از زمين، نيروي تراستي (رانش) برابر با ۵ ميليون پوند ايجاد ميكند. به اين ترتيب، فالكون هوي با چنين نيروي تراستي ميتواند محمولهاي ۱۴۰ هزار پوندي (۶۴ تن) را به مدار پايين زمين برساند و به قدرتمندترين راكت جهان تبديل شود.
اهميت فالكون هوي چيست؟
استفاده از يك راكت بسيار قدرتمند بدان معني است كه ميتوان بهوسيلهي آن محمولههاي زيادي را به فضا رساند. فالكون هوي ميتواند براي شركت اسپيس ايكس مشتريان جديد به همراه بياورد؛ از ارسال ماهوارههاي سنگينتر به مدار زمين تا فرستادن انسان به فضاي دوردست. علاوه بر همه اين موارد، فالكون هوي نسبتا ارزان است و هر پرتاب اين راكت فقط ۹۰ ميليون دلار هزينه دارد. ديگر راكت قدرتمند جهان، راكت دلتا هوي ۴ متعلق به اتحاديهي پرتاب فضايي ايالات متحده آمريكا (ULA) است كه هر پرتاب آن حدود ۳۵۰ ميليون دلار هزينه دارد. نكته مهمتر اينكه دلتا ۴ تنها ميتواند محمولهاي نصف فالكون هوي را به مدار زمين برساند.
راكت فالكون هوي قابل استفاده مجدد است؛بنابراين بخشهاي جداشده اين راكت به زمين بازميگردند و در سكويهاي فرود به زمين مينشينند
موفقيت اين راكت قدرتمند ميتواند پيامدهاي مثبت زيادي براي صنعت هوا-فضا داشته باشد. اسپيس ايكس بهعنوان مثال، ميتواند ماهوارههاي امنيتي سنگينتري را نسبت فالكون ۹ به مدار زمين بفرست. چنين راكت قدرتمند مقرونبهصرفهاي ميتواند توجه ناسا را هم جلب كند. ناسا ميتواند در مأموريتهاي رباتيك آينده به مريخ و سيارات ديگر منظومه شمسي از اين وسيله نقليه فضايي استفاده كند و حتي سازمان فضايي آمريكا ميتواند از فالكون هوي براي حمل محمولههاي خود به ماه استفاده كند.علاوه بر اين، اسپيس ايكس ميگويد در آينده با استفاده از راكت فالكون هوي، دو نفر از مشتريان خود را به سفر توريستي به دور ماه ميفرستد. به انديشه متخصصين ميرسد كه اين راكت قدرتمند، گزينهي پروازهاي توريستي را هم پيش روي اسپيس ايكس خواهد گذاشت.
فالكون هوي از كجا پرتاب ميشود؟
فالكون هوي از مجتمع پرتاب تاريخي ۳۹ پايگاه فضايي كندي در كيپ كاناورال، فلوريدا، به فضا پرتاب ميشود. در اين مركز فضايي، برخي از مهمترين مأموريتهاي فضايي تاريخ ايالات متحده آمريكا، همچون آپولو ۱۱ و پرتابهاي متعدد شاتل فضايي انجام شدهاند. اسپيس ايكس، در سال ۲۰۱۴ قراردادي ۲۰ ساله براي اجاره سكوي پرتاب 39A اين پايگاه فضايي با ناسا امضا كرد. از آن زمان تاكنون، اسپيس ايكس مشغول بازسازي اين سكوي پرتاب براي انجام پرتاب راكتهاي فالكون ۹ و فالكون هوي به فضا بوده است.
مأموريت نخست فالكون هوي چيست؟
برنامهي اسپيس ايكس براي اولين پرتاب فالكون هوي، تنها فرستادن اين راكت به مدار پايين زمين بدون منفجر شدن است! اين مأموريت آزمايشي، تنها براي اين انجام ميشود كه اسپيس ايكس، قابليتهاي فالكون هوي را مورد آزمايش قرار دهد. شايد بههمين دليل باشد كه فالكون هوي يك محموله مضحك با خود حمل ميكند؛ تسلا رودستر، آخرين مدل خودروي تسلا.
دو هسته از سه هستهي فالكون هوي پس از پرتاب از راكت جدا ميشوند. همچون فالكون ۹، فالكون هوي تا حدودي قابل استفاده مجدد است، بنابراين هستهها پس از جدا شدن از راكت به زمين بازميگردند و در سكويهاي فرود به زمين مينشينند.
هستهي مركزي هم به زمين بازميگردد؛ اما اين بخش از راكت، به اقيانوس اطلس ميرود و در يكي از شناورهاي بدون سرنشين اسپيس فرود ميآيد. شايد همهي اين فرودها با هم امكانپذير نباشد؛ اما اگر همه اين بخشها سالم به زمين برسند، ممكن است در مأموريتهاي آينده مورد استفاده قرار گيرند. در واقع، هستههاي بيروني فالكون هوي پيش از اين هم مورد استفاده قرار گرفتهاند. يكي از اين بخشها در ماه مي سال ۲۰۱۶ يك ماهواره براي شركت Thaicom تايلند را به مدار زمين رساند و دو بخش ديگر هم در ماه اوت ۲۰۱۶، دو محموله را با خود به ايستگاه فضايي بينالمللي رساندند.
اگر پرتاب فالكون هوي موفقيتآميز باشد، چه اتفاقي ميافتد؟
انفجار راكت فالكون ۹ در سكوي پرتاب، يك سپتامبر سال ۲۰۱۶
اسپيس ايكس از همين حالا، برنامه فشردهاي براي اين وسيله نقليه خود در انديشه متخصصين گرفته است. راكت فالكون هوي در سال جاري يك ماهواره ارتباطي بزرگ متعلق به عربستان سعودي را به مدار زمين ميرساند. همچنين، فالكون هوي قرار است كه يك مأموريت آزمايشي براي نيروي هوايي ايالات متحده آمريكا انجام دهد. بعد از اين مأموريت، نيروي هوايي ميتواند در مورد قابليتهاي فالكون هوي براي حمل محمولههاي سري به مدار زمين تصميمگيري كند كه در صورت موفقيتآميز بودن، ميتواند بازار بزرگي براي اسپيس ايكس باشد. فالكون هوي همچنين برنامهاي براي حمل خوشهاي از ماهوارههاي ثانويه به مدار زمين در دستور كار دارد؛ از جمله فضاپيماي LightSail، متعلق به انجمن سيارهاي كه براي آزمايش بادبانهاي خورشيدي به فضا فرستاده ميشود.
فالكون هوي براي سال ۲۰۱۸، پرتابهاي بيشتري در برنامه خود گنجانده است. فالكون هوي دو ماهواره متعلق به شركتهاي Inmarsat و Viasat را هم به فضا ميرساند. بايد اين نكته را هم در انديشه متخصصين داشت كه هنوز پرتابهاي زيادي براي فالكون هوي برنامهريزي نشده است؛ اما زماني كه قابليتهاي فالكون هوي به اثبات برسند، مشتريان زيادي به سوي اين شركت هجوم خواهند برد.
اگر فالكون هوي منفجر شود چه اتفاقي ميافتد؟
چنين اتفاقي به هيچ وجه نميتواند جالب باشد؛ اما خوب است كه در مورد پيامدهاي چنين اتفاقي بدانيم. انفجار فالكون هوي بسته به محل آن ميتواند پيامدهاي مختلفي داشته باشد. اگر در اواسط پرتاب به فضا منفجر شود، احتمالا اين راكت به هيچ چيزي آسيب نخواهد رساند؛ ولي اين بدان معني خواهد بود كه فالكون هوي هنوز بهطور كامل براي پرتابهاي فضايي منظم آماده نيست و شركت ممكن است بخواهد قبل از حمل ماهوارههاي مشتريان، پروازهاي بيشتري انجام دهد. از سويي چنين شكستي براي شهرت اسپيس ايكس مناسب نخواهد بود؛ چرا كه بسياري از منتقدان از اين شكست بهعنوان دليلي براي ترديد نسبت به قابليت اطمينان اين شركت استفاده خواهند كرد كه فراتر از همه موارد، ميتواند يك شكست تجاري بزرگ براي اسپيس ايكس باشد.
يك انفجار در نزديكي سكوي پرتاب فالكون هوي ميتواند بهطور بالقوه مأموريتهاي آينده انسان به ايستگاه فضايي بينالمللي را مختل كند
اما اگر فالكون هوي در نزديكي سكوي پرتاب منفجر شود، پيامدهاي اين انفجار حتي از مواردي كه ذكر كرديم گستردهتر خواهند بود. هنگامي كه در سال ۲۰۱۶، يكي از راكتهاي فالكون ۹ در نزديكي سكوي پرتاب منفجر شد، خسارت زيادي به اين سكوي پرتاب وارد كرد. سكوي پرتاب به دليل اين آسيب، پس از انفجار به مدت يك سال قادر به ميزباني هيچ پرتابي نبود. اگر انفجار احتمالي فالكون هوي منجر به آسيب سكوي پرتاب شود، سكو ممكن است كه براي مدتي از كار بيافتد كه در نتيجهي آن، راكت فالكون هوي هم مدتي از دسترس خارج خواهد شد و امكان پرتاب نخواهد داشت. LC-39A تنها يكي از سكوهاي پرتابي است كه ميتواند ميزبان پرتابهاي فالكون هوي باشد. اسپيس ايكس دو سكوي پرتاب ديگر در كاليفرنيا و فلوريدا دارد؛ اما هيچكدام تجهيزات و زيرساختهاي لازم براي پرتاب فالكون هوي را ندارد. اين امكان وجود دارد كه اين سكوها براي پرتابهاي فالكون هوي تجهيز شوند؛ اما تجهيز اين سكوها هم زمانبر خواهد بود.
يك انفجار در نزديكي سكوي پرتاب فالكون هوي ميتواند بهطور بالقوه مأموريتهاي آينده انسان به ايستگاه فضايي بينالمللي را مختل كند. اسپيس ايكس هماكنون در حال ساخت كپسول فضايي دراگون است كه فضانوردان را بهعنوان بخشي از برنامه خدمه تجاري ناسا به ايستگاه فضايي خواهد رساند. اولين مأموريت اين برنامه قرار است در اواخر سال ۲۰۱۸ انجام شود.
سكوي پرتاب 39A يك برج بسيار بلند در كنار خود دارد كه از زمان مأموريتهاي شاتل ناسا شروع به كار كرده است؛ اين برج بهعنوان راهرويي براي سوار شدن فضانوردان به كپسول فضايي دراگون مورد استفاده قرار ميگيرد. اگر اين برج آسيب ببيند، قبل از اينكه فضانوردان بتوانند دوباره به فضا بروند، بايد تعمير شود. سكوي پرتاب ديگر فلوريدا در پايگاه نيروي هوايي كيپ كاناورال است كه زيرساخت لازم براي سوار شدن فضانوردان درون راكت را ندارد. بنابراين اميدواريم كه در صورت هرگونه نقص متخصص فالكون هوي، سكوي پرتاب هيچ آسيبي نبيند!
پرتاب فالكون هوي چه ساعتي است؟
شاتاسكرين پوشش زنده يكي از مأموريتهاي اسپيس ايكس
اين پرتاب در پنجرهي پرتاب ۶ فوريه روز سهشنبه، بين ساعت ۱۳:۳۰ تا ۱۶ بعد از ظهر (۲۲ شب تا ۳۰ دقيقه بامداد به وقت تهران) برنامهريزي شده است. اما، از آنجايي كه اين نخستين پرتاب فالكون هوي است، همچون ديگر پرتابهاي اسپيس ايكس، ممكن است هر نوع نقص متخصص يا ديگر موارد احتياطي همچون آب و هواي نامطلوب منجر به تأخير در پرتاب براي چند روز شود. اما به احتمال ۸۰ درصد، وضعيت هوا در روز پرتاب بسيار مطلوب باشد.
چگونه ميتوانيم پرتاب فالكون هوي را تماشا كنيم؟
همچون تمام مأموريتهاي اسپيس ايكس، اين مأموريت هم بهصورت استريم زنده از كانل يوتيوب اسپيس ايكس پخش خواهد شد. پخش اين مأموريت از مدت كوتاهي پيش از پرتاب شروع ميشود. بنابراين حتما، لينكهاي مورد انديشه متخصصين را چك كنيد، تا يكي از مهمترين پرتابهاي چند دهه اخير را از دست ندهيد.
هم انديشي ها