تاثير صنعت خصوصي فضايي روي فعاليت‌هاي ۶۰ سال آينده ناسا
۶۰ سال آينده ناسا احتمالا نسبت به ۶ دهه ابتدايي اين سازمان فضايي متفاوت خواهد بود. هنگامي كه ناسا در سال ۱۹۵۸ شروع به كار كرد، سفرهاي فضايي در بخش خصوصي، بيش‌تر شبيه يك رؤياي علمي تخيلي بود. اما حالا، شركت‌هاي خصوصي فضايي مانند اسپيس ايكس متعلق به روياپرداز بزرگ دنياي اكتشافات فضايي؛ ايلان ماسك و بلو ارجينِ جف بزوس در تلاش‌اند تا اين رويا را به واقعيت بدل كنند و براي نخستين بار در تاريخ، مرزهاي فضايي براي شمار زيادي از مردم عادي باز شدند.
اما ناسا چه نقشي در صنعت خصوصي فضايي ايفا خواهد كرد؟ وب‌سايت Space.com اخيرا براي پرداختن به اين موضوع با ۳ متخصص صنعت خصوصي فضايي صحبت كرده است. استكات هوبارد، استاد راهنماي دپارتمان هوانوردي و فضانوردي دانشگاه استانفورد در سانفرانسيسكو، كاليفرنيا مي‌گويد، در ابتدا بايد درك كنيم كه هم‌اكنون، حدود ۷۵ درصد از فعالان صنعت فضا، در بخش خصوصي مشغول به كار هستند.
اين شامل ماهواره‌هاي دايركت‌تي‌وي (شركت ارائه‌دهنده خدمات پخش مستقيم ماهواره‌اي) و شركت رسانه‌اي سريوس ايكس‌ام نيز مي‌شود. هوبارد كه قبلا مدير مركز پژوهشي ايمز ناسا در دره سيليكون بوده، مي‌گويد، موضوع جديد، گسترش اين فعاليت به عرصه پروازهاي فضايي انسان است. هوبارد كه قبلا پس از چندين شكست در دهه ۱۹۹۰، به سمت مدير برنامه اكتشافات سياره سرخ ناسا منصوب شد، مي‌گويد، پس از اينكه شركت‌هاي خصوصي بتوانند هزينه سفرهاي زيرمداري را به حدود ۵۰۰ هزار دلار برسانند، علاقه زيادي به اين بخش معطوف مي‌شود.
اريك استالمر، رئيس سازمان غيرانتفاعي فدراسيون پروازهاي فضايي مي‌گويد، برجسته‌ترين برنامه فضايي كه هم اكنون با همكاري مشترك ناسا و بخش خصوص در حال انجام است، برنامه خدمه تجاري ناسا (Commercial Crew Program) است. اين برنامه وظيفه توسعه فضاپيماهاي ناسا را برعهده دارد كه قرار است، فضانوردان را از زمين به ايستگاه فضايي بين‌المللي و برعكس حمل كند. به همين جهت، ناسا قراردادهاي چند ميليارد دلاري را به شركت‌هاي اسپيس ايكس و بوئينگ اعطا كرده تا به ترتيب كپسول‌هاي فضايي دراگون و سي‌اس‌تي-۱۰۰ استارلينر را بسازند. پروازهايي كه برنامه‌ريزي شده در سال آينده شروع به كار كنند.
- چرا گردشگران فضايي اسپيس ايكس روي ماه فرود نمي‌آيند
- اسپيس ايكس مي‌تواند با گردشگري فضايي، بودجه پروژه‌هاي عظيم خود را فراهم كند
برنامه‌هاي تامين محموله‌اي هم وجود دارد كه قراردادهاي آن به شركت‌هاي اسپيس ايكس و نورثروپ گرومن اعطا شده تا ماموريت‌هاي تامين آذوقه به ايستگاه فضايي را انجام دهند. هر دوي اين شركت‌ها، قبلا پروازهاي زيادي را براي حمل محموله‌هاي ناسا انجام دادند. هوبارد و استالمر هر دو گفتند كه ناسا با تكيه بر صنعت خصوصي فضايي براي انجام برنامه‌هاي خود در مدار پايين زمين، برنده اصلي اين قراردادها بوده است. هوبارد استدلال كرد كه اين استراتژي به آژانس فضايي اجازه مي‌دهد، همچنان به كاوش در عرصه‌هايي بپردازد كه در آن هنوز علاقه تجاري وجود ندارد.
استالمر گفت كه ناسا بودجه‌اي حدود ۵ برابر بيش‌تر از بزرگ‌ترين آژانس فضايي دولتي دارد، اما اهداف جاه‌طلبانه آژانس فضايي هنوز هم پر هزينه هستند. او در ادامه گفت، ناسا براي حصول بهترين نتيجه، بايد از نوآوري و تكنولوژي كه در بخش خصوصي وجود دارد، بهره ببرد و پروژه‌هاي عالي را انجام دهد. استالمر توضيح مي‌دهد كه پروژه‌هاي عالي، به عقيده او، برنامه‌هاي فوق‌العاده پيشرفته در عرصه اكتشافات فضاي عميق هستند.
هوبارد گفت:
اين نه تنها يك همكاري يا شراكت است، بلكه شايد حتي وابستگي متقابل هم باشد.
او در ادامه افزود:
فكر نمي‌كنم كه بدون يك بخش پررونق فضايي كارآفريني، اكتشاف فضاي عميق با شركاي عادي امكان‌پذير باشد. فكر مي‌كنم همكاري با بخش خصوصي كه به‌خوبي نشان داده، مي‌تواند هزينه‌ها را كاهش دهد، در آينده براي كشف فضاي عميق اهميت حياتي داشته باشد.
شركت‌هاي خصوصي فضايي مانند اسپيس ايكس و بلو ارجين در تلاش‌اند تا رويا مردم عادي براي سفر به فضا را به واقعيت بدل كنند
فيل مك آليستر، مدير بخش پروازهاي فضايي تجاري ناسا نيز از مشاركت بخش‌هاي دولتي و خصوصي حمايت كرد. مك آليستر گفت، شركت‌هاي خصوصي مزيت‌هاي سريع بودن، زيركي، قدرت تصميم‌گيري بهتر را دارند. جلسات و مباحثه‌هاي زيادي (در بخش دولتي) داشته‌ام كه به انديشه متخصصين نسبت به بخش خصوصي طولاني‌تر بودند.
مك آليستر گفت:
بخش خصوصي اساسا تمايل دارد كه سريع به‌جلو برود و هزينه‌ها را مقرون به صرفه نگه دارد و ناسا تجربه ۵۰ سال پروازهاي فضايي انساني را در كارنامه دارد، وقتي تركيب اين دو را باهم داشته باشيم، مي‌توانيم فرض كنيم كه يكديگر را كامل مي‌كنند.
استالمر مي‌گويد، در حال حاضر نسبت به سابق بازيگران بيش‌تري در پروازهاي فضايي خصوصي حضور دارند، غول‌هاي هوا فضايي مانند لاكهيد مارتين، بوئينگ و نورثروپ گرومن سخت‌افزارهايي براي ناسا و اداره ملي اقيانوسي و جوي (NOAA) مي‌سازند، اما احتمالا همچنان به دنبال به‌دست آوردن قراردادهاي سنگين دفاعي نيز باشند. ولي اين پيمانكاران دولتي ديگر تنها گزينه‌هايي نيستند كه ناسا در اختيار دارد.
استالمر گفت:
آينده‌اي را مي‌بينم كه قراردادهايي كه در گذشته به ۳ يا ۴ شركت بزرگ مي‌رسيدند، به شركت‌هاي ديگر اعطا شوند. خواهيم ديد كه شركت‌هاي كوچك‌تر و زيرك‌تري وارد بازار مي‌شوند و با بسياري از شركت‌هاي بزرگ رقابت مي‌كنند. بنابراين ديگر فقط پيمانكاران سابق دولت در بازار حضور ندارند، بلكه شركت‌هاي ديگري هم هستند كه مي‌توانند با بخش دولتي همكاري كنند.
مك آليستر همچنين گفت، تغيير بزرگي كه در حال حاضر شاهد آنيم، تغيير در مالكيت فضاپيماها است كه در نتيجه ورود مشتريان فضايي غيردولتي اتفاق افتاده است.
مك آليستر گفت:
فكر مي‌كنم، مشتري‌هاي غير دولتي تنها در طي ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته در صنعت فضا ظهور كردند. پيش از آن، تقريبا فقط ناسا و دولت‌ها مشتريان صنعت فضايي بودند و زماني كه چنين وضعيتي وجود داشته باشد، منطقي است كه تنها ناسا مالك و گرداننده سخت‌افزارها (فضاپيماها) باشد.
اما مك آلستر در ادامه گفت:
زماني كه فرصتي براي ساير مشتريان داريد، لازم است كه برخي از مسئوليت‌هاي توسعه و ساخت را به شركت‌هاي بخش خصوصي واگذار كنيد. به آنها اجازه دهيد كه سخت‌افزارهاي خود را داشته باشند و سپس آنها مي‌توانند (محصولات خود) را به مشتريان ديگر بفروشند و اين موضوع باعث مي‌شود كه از هزينه‌ها براي ناسا و ساير مشتريان كاسته شود. دليل اين امر هم واضح است، شركت‌هاي خصوصي مي‌توانند هزينه‌هاي ثابت خود را براي مشتريان پايه بيش‌تري تبليغ كنند.
مك آلستر اين را نوعي «معامله برد برد» مي‌داند. اما چه كساني مشتريان صنعت فضايي خصوصي خواهند بود؟ ثروتمندان، حداقل در كوتاه‌مدت اين‌طور خواهد بود. به گفته متخصص كارشناسان، هزينه پروازهاي فضايي، حتي براي سفرهاي زيرمداري هم براي مدتي گران خواهد ماند. اما اين بدان معنا نيست كه بقيه ما هيچ نقشي در انقلاب خصوصي فضايي نداشته باشيم.
استالمر گفت:
فكر مي‌كنم كه نياز به بسياري از افراد خلاق وجود خواهد داشت. ما به بسياري از سازندگان نياز خواهيم داشت، نه تنها مهندسان هوا فضا، بلكه صنعتگران، كساني كه مي‌توانند از دستان خود استفاده كنند.
هم انديشي ها