آيا خطر ابتلا به سرطان در فضانوردان بيشتر است؟

افرادي كه به فضا سفر و در آنجا اقامت مي‌كنند، به مدت طولاني در معرض تابش‌هاي كيهاني قرار مي‌گيرند و از اين‌رو، نگراني زيادي در مورد سلامت آن‌ها وجود‌ دارد. ما روي زمين به‌واسطه‌ي جو زمين در مقابل بيشتر تابش‌ها‌ي كيهاني محافظت مي‌شويم؛ اما فضا‌نوردان در ايستگاه‌ها‌ي فضايي و مكان‌ها‌ي فرا‌تر از آن قرار مي‌گيرند. تابش‌ها مي‌توانند باعث تخريب DNA شوند و DNA آسيب‌ديده مي‌تواند منجر به سرطان شود. همين موضوع باعث ترس فضانوردان از احتمال ابتلا به سرطان شده‌ است. موضوع «احتمال ابتلا به سرطان بر اثر تابش‌ها‌ي فضا‌يي» در صدر فهرست پژوهش‌ها‌ي ناسا قرار گرفته است. 

در پژوهشي كه به‌تازگي در مجله‌ي Scientific Reports منتشر‌ شده است، تمام داده‌ها‌ي ناسا از فضانوردان آمريكايي كه از سال ۱۹۵۹ حد‌اقل يك بار به فضا سفر كرده‌اند و همچنين داده‌ها‌ي مربوط‌به كيهان‌نوردان روس كه از سال ۱۹۶۱ دست‌كم يك بار به فضا رفته‌اند جمع‌آوري‌ شد. جمع‌آوري اين داده‌ها براي فضانوردان آمريكايي تا پايان دوره‌ي سال ۲۰۱۷ و براي كيهان‌نوردان روس سال ۲۰۱۸ ادامه داشته‌ است. اين داده‌ها شامل بيش از ۱۰ هزار سال پيگيري اشخاص است كه به‌صورت ميانگين براي هر فضا‌نورد آمريكايي ۲۴ سال و براي هر فضا‌نورد روس ۲۵ سال از عمر آن‌ها با استفاده از روش‌ها‌ي آماري پيگيري و مطالعه شده‌ است.

پژوهش جديد نشان داده‌ است كه فضا‌نوردان آمريكايي و فضا‌نوردان روس قبلي با افزايش احتمال خطر ابتلا به سرطان مواجه نبوده‌اند اما فضا‌نوردان جديد در مأموريت‌ها‌ي طولاني‌تر ممكن است چندان خوش‌شانس نباشند.

• نتايج جديدي از پژوهش دوقلوهاي ناسا منتشر شد
• نتايج مطالعه مهم ناسا درباره اثرهاي سفر فضايي در دوقلوي فضانورد

در طول مدت پژوهش، ۵۳ نفر از فضا‌نوردان آمريكايي و ۳۶ نفر از فضا‌نوردان روس فوت‌كردند كه در اين بين علت مرگ ۱۶ نفر از فضا‌نوردان آمريكايي و ۱۰ نفر از فضا‌نوردان روس سرطان بوده است. بنابر‌اين، يك سوم مرگ‌ومير‌ها در هر گروه به دليل سرطان بوده‌ است. طبق اعلام CDC تقريبا ۲۲ درصد مرگ افراد در آمريكا به دليل سرطان است و اين نشان مي‌دهد تعداد كساني كه در فضا بوده‌اند و به‌دليل سرطان فوت كرده‌اند، كمي بيشتر است. اما پژوهشگران معتقدند كه اين آمار كافي نيست چرا كه تعداد فضا‌نواردان آمريكايي و روس در دسترس براي پژوهش بسيار كم است.

علاوه بر اين، از ميان فضا‌نوردان آمريكايي، هشت نفر از ۵۳ نفر (۱۵٪) به‌دليل بيماري قلبي فوت‌ كردند. در‌صورتي كه به‌طور كلي ۲۳٪ از كل آمريكايي‌ها به‌دليل بيماري‌ها‌ي قلبي فوت مي‌كنند. اين موضوع باعث تعجب است، چرا كه فضا‌نوردان بايد تناسب اندام خود را حفظ كنند. 

مطالعه‌ي اخير، فضانوردان بسياري را دربرداشت كه احتمالا تنها چند روز يا هفته را در فضا گذرانده بودند؛ به‌خصوص آن دسته از فضانوردان درگير در مأموريت‌هاي فضايي سرنشين‌دار اوليه نظير جمناي يا آپولو. در مأموريت‌هاي ابتدايي فضايي، فضاپيماها تنها چند روز در فضا به‌سر مي‌بردند. بسياري از اين فضانوردان بعدا در جريان مأموريت‌هاي شاتل فضايي به فضا بازگشتند و زمان اقامتشان در فضا را افزايش دادند.

اما زمان اقامت آن‌ها معمولا در مقايسه با فضانوردان امروزي‌تر درمجموع بسيار كمتر است. اين مسئله تاحدي به‌خاطر مأموريت‌هاي طولاني‌تر در ايستگاه‌هاي فضايي پيشين اسكا‌ي‌لب و مير و ايستگاه فضايي بين‌المللي (ISS) فعلي است. براي مثال، گنادي پادالكا، كيهان‌نورد روس با مجموع ۸۷۹ روز اقامت در فضا، درحال‌ حاضر ركوردار طولاني‌ترين زمان اقامت در فضا است. همچنين فضا‌نورد آمريكايي به‌نام پگي ويتسون، با ۶۶۵ روز اقامت در فضا در رتبه‌ي بعدي قرار دارد.

پگي ويتسون، فضا‌نورد آمريكايي، به‌تازگي ركورد فضا‌نوردان آمريكايي در مدت زمان ماندن در فضا را شكسته است.

هر‌چه يك انسان مدت بيشتري را در فضا بگذراند، تابش بيشتري دريافت مي‌كند و از انديشه متخصصين تئوري، آسيب بيشتري هم به DNA او مي‌رسد. تخريب DNA درواقع احتمال ابتلا به سرطان را در يك فرد افزايش مي‌دهد؛ اما خطر ابتلا به سرطان، تحت تأثير عوامل متعدد ديگري از جمله ژنتيكي و محيطي نيز است. براي مثال، مي‌توانيم بگوييم كه فضا‌نوردان امروزي از سالم‌ترين و تندرست‌ترين انسان‌ها‌ي زمين هستند چرا كه رژيم‌ها‌ي سالمي دارند، زياد ورزش مي‌كنند، سيگار نمي‌كشند و بيش از حد از مشروبات الكلي استفاده نمي‌كنند. همه‌ي اين‌ها، احتمال ابتلا به سرطان را در اين افراد كاهش مي‌دهد.

ويكتوريا فورستر، پژوهشگر سرطان و نويسنده‌ي وب‌سايت فوربز مي‌گويد:

به‌عنوان دانشمندي كه روي تخريب DNA و چگونگي تأثير آن بر ابتلا به سرطان در افراد كار مي‌كند، از اينكه تخريب DNA تأثير درخورتوجهي بر خطر ابتلا به سرطان نداشته‌ است، تعجب نكردم. با همه‌ي اين‌ها در يك يا دو دهه‌ي اخير، تصوري كه از اين موضوع وجود‌ داشته است، مي‌تواند بسيار متفاوت شده باشد. 

به‌گفته‌ي فورستر، تعداد زيادي از فضا‌نورداني كه طولاني‌ترين زما‌ن‌ها را در فضا گذرانده‌اند، به‌حدي پير مي‌شوند كه در آن سن، احتمال ابتلا به سرطان در انسان‌ها‌ي عادي نيز بسيار زياد است. ممكن است اين‌گونه باشد كه مدت خدمت كم‌تر در فضا، تأثير كم‌تري در ابتلا به سرطان دارد يا اينكه هيچ تأثيري ندارد. اما خطر ابتلا به سرطان در فضا‌نورداني كه مدت بيشتري در فضا بوده‌اند، بيشتر بوده‌ است.

در پژوهشي كه در آوريل امسال منتشر‌ شد، پژوهشگران دانشگاه آريزونا با همكاري ناسا، كار‌كرد سلول‌ها‌ي كشنده‌ي طبيعي (NK) را مطالعه كردند كه نقش مهمي در دفاع ايمن بدن در مقابل سرطان دارند. گروه آماري اين پژوهش فضا‌نورداني بودند كه در ايستگاه فضا‌يي بين‌المللي، مأموريت ۶ ماهه داشتند. پژوهشگران دريافتند كه كار‌كرد سلول‌ها‌ي كشنده‌ي طبيعي در اين افراد معيوب است و بااين‌حال، هنوز هيچ مدرك مستقيمي مبني بر ارتباط اين موضوع با خطر ابتلا به سرطان وجود ندارد. مسلما اين موضوع دليلي براي نگراني است و به پژوهش و رسيدگي بيشتري نياز دارد. 

فضا‌نوردان در مأموريت‌ها‌ي فضا‌يي آتي كه در آن‌ها بايد مسافت بيشتري را پشت‌سر بگذراند، مانند سفر به ماه، ميزان تابش بيشتر و بيشتري دريافت خواهند‌ كرد. امروز با زير انديشه متخصصين گرفتن سلامتي فضا‌نوردان تازه‌بازنشسته‌شده و همچنين فضا‌نوردان تازه‌كار با پروژه‌ها‌يي مانند ماموريت يك‌ساله اميد است كه بتوان اطلاعات بيشتري در زمينه‌ي خطر ابتلا به سرطان و بيماري‌ها‌ي ديگري كه با سفر‌ها‌ي فضا‌يي ارتباط دارند، به‌دست‌آوريم.