ناكامي در پرواز استارلاينر؛ فضاپيماي بوئينگ به ايستگاه فضايي بين‌المللي نخواهد رسيد

استارلاينر فضاپيماي مسافربري جديد بوئينگ كه ديروز بعدازظهر به وقت كشورمان زمين را به مقصد ايستگاه فضايي بين‌المللي (ISS) ترك كرد، با بدبياري بزرگي مواجه شد و پس از پرتاب در رسيدن به مدار صحيح ناكام ماند. هرچند هيچ فضانوردي درون فضاپيما حضور نداشت، اين شكست پرسش‌هايي جدي درباره‌ي آينده‌ي استارلاينر و چگونگي و زمان انجام پرتاب‌هاي آتي مطرح مي‌كند.

درحال‌حاضر، استارلاينر دست‌كم هنوز در فضا و در حال چرخش به دور زمين است و صرفا براي ملاقات با ايستگاه فضايي بين‌المللي در مدار تعيين‌شده قرار ندارد. منبع اشكال نقص در ساعت داخلي استارلاينر بود كه باعث شد فضاپيما زمان اشتباهي را ثبت كند. اكنون اين بدبياري تمام مانورهايي را ناممكن كرده است كه استارلاينر قرار بود براي رسيدن به مدار مدانديشه متخصصين انجام دهد و بختي وجود ندارد كه فضاپيما بتواند با ايستگاه فضايي ملاقات كند و به آن متصل شود.

جيم برايدنستاين، مدير ناسا، در كنفرانس خبري پس از پرتاب گفت:

در اين نقطه، عقب‌نشيني خطري ندارد و تداوم مأموريت باتوجه‌به مقدار سوخت مصرف‌شده بي‌فايده است.

ناسا و بوئينگ به‌منظور تعيين گام بعدي براي فضاپيما در حال همكاري هستند. ازآنجاكه استارلاينر نمي‌تواند به ايستگاه فضايي بين‌المللي برسد، بوئينگ تلاش خواهد كرد فضاپيمايش را به سلامت به زمين بازگرداند و نحوه‌ي فرود آن را در مأموريت‌هاي آتي به‌نمايش بگذارد. اين احتمال وجود دارد كه استارلاينر در ۴۸ ساعت آينده به زمين بازگردد و در محدوده‌ي موشكي وايت سندز در نيومكزيكو فرود آيد. با‌اين‌حال، مقام‌ها هنوز اين موضوع را تأييد نكرده‌اند و به‌گفته‌ي بوئينگ، اين شركت به‌روزرساني‌هاي بعدي را اعلام خواهد كرد.

• بوئينگ در آستانه پرتاب كپسول فضايي استارلاينر به ايستگاه فضايي بين‌المللي
• بوئينگ سامانه فرار اضطراري كپسول استارلاينر را آزمايش كرد

ناكامي استارلاينر شكست بزرگي براي ناسا و بوئينگ محسوب مي‌شود و درحالي اتفاق مي‌افتد كه سازمان فضايي آمريكا و بوئينگ از سال‌ها پيش براي رسيدن به لحظه‌ي مهم ديروز مشغول همكاري بوده‌اند. استارلاينر بوئينگ بخشي حياتي از برنامه‌ي خدمه‌ي تجاري ناسا محسوب مي‌شود. اين برنامه پروژه‌اي براي توسعه‌ي وسايل نقليه‌ي فضايي خصوصي آمريكايي است تا به‌كمك آن‌ها، حمل‌ونقل فضانوردان به ايستگاه فضايي بين‌المللي مجددا از خاك آمريكا امكان‌پذير شود. پرواز اخير مأموريتي مهم براي استارلاينر بود تا توانايي‌هاي اين فضاپيما در سفر به فضا و اتصال به ايستگاه فضايي نشان داده شود. اگر همه‌چيز به‌خوبي پيش مي‌رفت، اين مأموريت مي‌توانست مسير را براي پرواز فضانوردان ناسا با استارلاينر در سال آينده هموار كند. اكنون با شكست پرواز، برنامه‌ي خدمه‌ي تجاري بيش‌ازپيش با تأخير مواجه خواهد شد.

استارلاينر بوئينگ در حال بلندشدن از زمين سوار بر راكت اتلس ۵

اشكال تقريبا ۳۰ دقيقه پس از پرتاب استارلاينر آغاز شد. كپسول بوئينگ سحرگاه روز جمعه به وقت محلي (بعدازظهر جمعه به وقت ايران) سوار بر راكت اتلس ۵ ساخت ائتلاف پرتاب و راه‌اندازي (ULV) از كيپ‌كاناورال فلوريدا پرتاب شد. راكت عملكرد كاملا مناسبي داشت و با موفقيت استارلاينر را در محل مدانديشه متخصصين رها كرد. با‌اين‌حال، استارلاينر به‌محض جداشدن از راكت، نتوانست طبق برنامه‌ريزي عمل كند.

در اغلب پرتاب‌ها، راكت محموله‌اش را در كل مسير تا مدار زمين حمل مي‌كند؛ اما نحوه‌ي حمل كپسول بوئينگ با راكت در اين مأموريت تفاوت داشت. اتلس ۵ استارلاينر را در مسيري زيرمداري از خود جدا كرد تا فضاپيما ساير مسير را خودش طي كند. استارلاينر در اين ارتفاع نمي‌تواند به‌‌طور نامحدود به دور زمين بچرخد؛ درنتيجه اگر موتور داخلي‌اش را روشن نكند و خودش را به مدار اصلي در ارتفاع بالاتر نرساند، در اقيانوس خواهد افتاد. رهاسازي كپسول در ارتفاع زيرمداري تصميم آگاهانه‌ي تيم استارلاينر بود. آن‌ها درواقع درانديشه متخصصين داشتند اگر در پروازهاي آينده براي مسافران حاضر در فضاپيما وضعيتي اضطراري پيش بيايد، كپسول در ارتفاعي نزديك‌تر به زمين رها شود و امكان لغو راحت‌تر پرتاب و بازگشت آسوده‌تر خدمه به خانه فراهم باشد.

وضعيت آشفته‌ي فضاپيماي بوئينگ با معضل ارتباطات نيز آميخته شده بود. به‌محض آنكه تيم مأموريت دريافت استارلاينر موتورهايش را روشن نمي‌كند، تيم مهندسي تلاش كرد با ارسال پيغام، اين فرايند را آغاز كند؛‌ اما اشكال اينجا بود كه استارلاينر در منطقه‌ي مرده‌ي ارتباطات قرار داشت و از ماهواره‌هاي منتقل‌كننده‌ي فرامين بسيار دور بود؛ درنتيجه، استارلاينر پيغام را به‌موقع دريافت نكرد و زماني‌كه ارتباطات برقرار شد، ديگر زمان از دست رفته بود. بوئينگ سپس تصميم گرفت استارلاينر را به مدار متفاوتي وارد كند تا از آنجا بتواند فضاپيما را در چند روز آتي راحت‌تر به زمين بازگرداند.

ناسا و بوئينگ مدعي شدند اگر خدمه‌اي داخل فضاپيما حضور مي‌داشت، مي‌توانست كنترل وضعيت را به‌دست بگيرد. نيكول مان، فضانورد ناسا، قرار است در نخستين پرواز سرنشين‌دار فضاپيماي بوئينگ شركت كند. وي در كنفرانس خبري گفت:

مي‌توانيم كنترل خودكار را متوقف كنيم و هدايت فضاپيما را به‌طور دستي برعهده بگيريم.

مان اشاره كرد آن‌ها مي‌توانستند احتراق پيشرانه‌ها را متوقف و از مصرف بيش از اندازه‌ي سوخت جلوگيري و به‌طور دستي موتورهاي اصلي را روشن كنند. خدمه‌ي استارلاينر حتي مي‌توانند در‌ صورت لازم كل فرايند فرود فضاپيما را نيز برعهده بگيرند.

جيم برايدنستاين، مدير ناسا در كنفرانس خبري پس از پرتاب

اكنون معلوم نيست گام بعدي بوئينگ چه خواهد بود. اين شركت نخست بايد استارلاينر را به سلامت به زمين بازگرداند كه احتمالا تا فردا اين كار را انجام خواهد داد. فضاپيماي بوئينگ براي فرود نرم روي زمين سخت، از مجموعه‌اي از چترهاي نجات و كيسه‌هاي هوا استفاده مي‌كند. نمايش توانايي استارلاينر در فرود بي‌دردسر مي‌تواند نوعي پيروزي براي بوئينگ تلقي شود؛ زيرا فرود مرحله‌اي حياتي در مأموريت استارلاينر به‌شمار مي‌آيد. به‌گفته‌ي برايدنستاين، هنوز زود است زماني براي پرتاب دوم استارلاينر تعيين شود. با‌اين‌حال به‌گفته‌ي مدير ناسا، اين احتمال وجود دارد بوئينگ بدون نياز به نمايش توانايي فضاپيمايش در اتصال به ايستگاه فضايي، مأموريت بعدي استارلاينر را به‌همراه سرنشين انجام دهد. برايدنستاين گفت:

شاتل فضايي هرگز به‌طور خودكار پرواز نكرد و اين اتفاق هرگز نيفتاد؛ درنتيجه، پاسخ مثبت است. ايستگاه فضايي را با شاتل‌هاي فضايي ساختيم و تك‌تك آن مأموريت‌ها سرنشين‌دار بود.

ناكامي بوئينگ در پايان سالي سخت براي بوئينگ رقم مي‌خورد. اين شركت هم‌اكنون درگير اشكالات مربوط به طراحي هواگرد ۷۳۷ مكس است كه به دو سانحه‌ي دردناك منجر شدند. به پرواز استارلاينر به‌عنوان پيروزي براي شركت سازنده نگريسته مي‌شد. هرچند فضاپيما در وضعيت سالم و ايمن به‌سر مي‌برد، تمام وظايفش نظير اتصال به ايستگاه فضايي را انجام نخواهد داد.