سياره مشتري نسبت به تصور ما آب بيشتري دارد
دادههايي كه كاوشگر جونو بهتازگي آن را منتشر كرده است، نشان ميدهد كه ممكن است حدود ۰/۲۵ درصد از مولكولهاي موجود در اتمسفر بالاي استواي مشتري را آب تشكيل دهد. اين محاسبه مبتنيبر فراواني اجزاي آب يعني هيدروژن و اكسيژن است كه سه برابر بيشتر از خورشيد است.
اندازهگيريهاي جديد جونو بسيار بالاتر از چيزي است كه در مأموريتهاي گذشته حاصل شده است. اين نتيجه شگفتآور موجب شد دانشمندان دوباره به نتايج حاصل از مأموريت فضاپيماي گاليله مراجعه كنند. اين فضاپيما در سال ۱۹۹۵ و بهطور عمدي به اتمسفر مشتري پرتاب شد و نتايج آن نشاندهندهي وجود آب كمتري در مشتري بود (سوخت گاليله درحال تمامشدن بود و ناسا نميخواست كه فضاپيما بهطور تصادفي روي ماههاي مشتري بيفتد و روي نتايج مطالعات آينده تأثيرگذار باشد).
ناسا در بيانيهاي گفت تطبيق دادن نتايج حاصل از مأموريت گاليله و جونو براي درك بهتر اين موضوع كه چگونه منظومه شمسي ما گرد هم آمده است، حياتي است. از آنجايي كه مشتري احتمالا اولين سيارهاي بوده كه تشكيل شده است، ممكن است بيشتر گازها و گردوغباري را كه پس از تشكيل خورشيد برجاي مانده، در خود جذب كرده باشد. بنابراين درك اين مسئله كه مشتري چقدر آب جذب كرده است، بايد به دانشمندان در تشخيص محتملترين تئوريها درمورد تشكيل اين سياره كمك كند. درك تولد مشتري به نوبهي خود به دانشمندان كمك ميكند تا متوجه شوند كه چگونه جريانهاي باد در اين سياره حركت ميكنند و اجزاي سازندهي آن چه عناصري هستند. دانشمندان بايد بتوانند يافتههاي مربوط به مشتري را به انواع خاصي از سيارات فراخورشيدي بزرگ تعميم دهند تا متوجه شوند منظومههاي خورشيدي ديگر چگونه شكل گرفتهاند.
نتايج مأموريت فضاپيماي گاليله حتي در دههي ۱۹۹۰ نيز يك معما بود. براساس بيانيه ناسا، اين فضاپيما دادههايي را ارسال ميكرد كه نشان ميداد مقدار آب موجود در اتمسفر مشتري ۱۰ برابر كمتر از پيشبيني دانشمندان است و عجيبتر اينكه هرچه گاليله به اعماق اتمسفر مشتري بيشتر نفوذ ميكرد، مقدار آب بيشتر ميشد. دانشمندان انتظار داشتند كه هنگام توقف انتقال دادهها در عمق تقريبا ۱۲۰ كيلومتري اتمسفر مشتري، تركيب اتمسفر يكنواخت و تغييرناپذير باشد. همزمان با مأموريت گاليله، يك تلسكوپ مادون قرمز زميني نيز قادر به اندازهگيري غلظت آب در مشتري بود و نشان ميداد گاليله بهطور تصادفي به يك نقطهي خشك برخورد كرده است؛ به اين معنا كه آب در اعماق اتمسفر مشتري كاملا مخلوط نشده است.
كاوشگر جونو علاوهبر اندازهگيريهاي علمي گيجكننده، در تور مشتري خود تصاوير حيرتانگيزي از اين سياره ميگيرد
هشت پرواز نزديك اول جونو نيز حاكي از عدم يكنواختي تركيب اتمسفر بود. راديومتر فضاپيما، دادههايي را از عمق بيشتر (۱۵۰ كيلومتري) بهدست آورد و نشان ميداد در استواي سياره آب بيشتري وجود دارد. دانشمندان اكنون در انتظار مقايسهي اندازهگيريهاي استوايي جونو با مشاهدات شمال سياره هستند. مدار ۵۳ روزهي جونو بهتدريج درحال حركت به سمت شمال است تا با هر پرواز نزديك خود، اين نيمكره را بيشتر مطالعه كند. پرواز نزديك علمي ديگر فضاپيما در تاريخ ۱۰ آوريل خواهد بود. اسكات بولتون، پژوهشگر اصلي جونو در مؤسسهي پژوهشي جنوب غربي در بيانيه ناسا گفت:
درست زمانيكه فكر ميكنيم به چيزهايي زيادي پي بردهايم، مشتري به ما يادآوري ميكند كه نادانستههاي زيادي باقي مانده است. كشف شگفتآور جونو در اين رابطه كه اتمسفر حتي زير ابرها كاملا مخلوط نشده است، معمايي است كه ما هنوز در تلاش براي كشف آن هستيم. كسي فكرش را نميكرد كه ممكن است آب در سياره متغير باشد.
نتايج پژوهش جديد در تاريخ ۱۰ فوريه در مجله Nature Astronomy منتشر شده است.
هم انديشي ها