چهار مأموريت فضايي سال ۲۰۲۱

اكتشافات فضايي در سال ۲۰۲۰ با وجود دنياگيري كوويد ۱۹ با دستاوردهاي چشمگيري مثل پرواز فضايي تجاري انسان و بازگشت نمونه‌هاي يك سيارك به زمين همراه بود. در سال جديد هم اين اكتشافات ادامه خواهند داشت.

آرتميس ۱ اولين پرواز به‌رهبري ناسا از برنامه‌ي بين‌المللي آرتميس است كه تا سال ۲۰۲۴ با هدف بازگشت فضانوردان به ماه آغاز مي‌شود. اين مأموريت شامل فضاپيماي بدون سرنشين اوريون است كه سه‌هفته در مدار ماه پرواز خواهد كرد. اين فضاپيما حداكثر به‌اندازه‌ي ۴۵۰ هزار كيلومتر از زمين دور خواهد شد كه دورترين ركورد ثبت‌شده براي پرواز انسان است.

آرتميس ۱ با سامانه‌ي پرتاب فضايي ناسا، قدرتمندترين راكت عملياتي، به مدار زمين فرستاده خواهد شد. سپس، فضاپيماي اوريون از مدار زمين با مرحله‌ي پيشرانش كرايوژنيك راكت، مسير متفاوتي به‌سمت ماه در پيش خواهد گرفت. سپس، كپسول اوريون با هدايت ماژول سرويس آژانس فضايي اروپا (ESA) به ماه سفر خواهد كرد.

اين مأموريت به مهندسان مستقر در زمين امكان ارزيابي عملكرد فضاپيما در فضاي عميق را مي‌دهد و مقدمه‌اي براي مأموريت‌هاي سرنشين‌دار به ماه خواهد بود. آرتميس ۱ قرار است در اواخر سال ۲۰۲۱ پرتاب شود.

ماه فوريه، مريخ ميزبان مهمان‌هاي رباتيك زميني از چند كشور خواهد بود. فضاپيماي اميد (الأمل) امارات متحده‌ي عربي اولين مأموريت بين‌سياره‌اي جهان عرب خواهد بود. اين فضاپيما تا ۹ فوريه در مدار مريخ قرار خواهد گرفت و دو سال براي نظارت بر آب‌و‌هوا و جوّ رقيق و ناپديدشونده‌ي مريخ صرف خواهد كرد.

چند هفته پس از الأمل، فضاپيماي ملي چين به نام تيانون ۱ به مريخ خواهد رسيد كه شامل يك مدارپيما و يك مريخ‌نورد است. اين فضاپيما قبل از فرود مريخ نورد روي سطح، چند ماه در مدار مريخ خواهند ماند. درصورت موفقيت اين مأموريت، چين سومين كشوري خواهد بود كه مي‌تواند بر سطح مريخ فرود بيايد. اين مأموريت اهداف مختلفي مثل نقشه‌برداري از تركيب معدني سطح و جستجوي منابع آبي زيرزميني خواهد داشت.

مريخ‌نورد استقامت ناسا هم ۱۸ فوريه در دهانه‌ي جزرو فرود خواهد آمد و جست‌وجو براي علائم حيات كهن مريخ را آغاز خواهد كرد كه ممكن است در رسوب‌هاي اين دهانه مخفي شده باشد. اين مريخ‌نورد از سطح مريخ نمونه‌برداري خواهد كرد و اولين برنامه‌ي بين‌المللي با هدف بازگشت نمونه‌ها از مريخ به زمين خواهد بود.

مارس ۲۰۲۱، سازمان پژوهش‌هاي فضايي هند (ISRO) سومين فضاپيماي قمري خود را پرتاب خواهد كرد: چاندرايان ۳. چاندرايان ۱ سال ۲۰۰۸ پرتاب شد و يكي از اولين مأموريت‌هاي اصلي برنامه‌ي فضايي هند بود. اين فضاپيما شامل يك مدارپيما و كاوشگر نفوذكننده‌ به سطح بود و يكي از اولين مأموريت‌هايي بود كه به وجود آب در ماه را تأييد كرد.

متأسفانه درست يك سال بعد از پرتاب چاندرايان ۱، ارتباط با ماهواره‌ي آن قطع و مأموريت بعدي، يعني چاندرايان ۲، نيز دچار اشكال شد. اين فضاپيما شامل يك مدارپيما و سطح‌نشين (ويكرام) و يك سطح‌نورد قمري بود (پراجيان) بود.

چند ماه بعد، چاندرايان ۳ معرفي شد. اين فضاپيما فقط از يك سطح‌نشين و يك سطح‌نورد تشكيل مي‌شود؛ زيرا مدارپيماي مأموريت قبلي هنوز در حال فعاليت و ارسال داده است. اگر همه‌چيز براي مأموريت چاندرايان ۳ به‌خوبي پيش برود، اين فضاپيما در حوزه‌ي آيتكن قطب جنوب ماه فرود خواهد‌ آمد. اين بخش احتمالا منابع يخ آب زيرزميني را دربر مي‌گيرد كه ماده‌اي حياتي براي سكونت پايدار انسان در ماه به‌شمار مي‌رود.

تلسكوپ فضايي جيمزوب نسل بعدي تلسكوپ فضايي هابل است؛ اما مسير دشواري براي پرتاب طي كرده است. اين تلسكوپ در ابتدا قرار بود سال ۲۰۰۷ پرتاب شود؛ ولي تقريبا ۱۴ سال از آن زمان مي‌گذرد و تلسكوپ وب ۱۰ ميليارد دلار هزينه‌ي اضافي را تحميل كرده است.

در‌حالي‌كه هابل چشم‌اندازهايي شگفت‌انگيز از جهان را در منطقه‌ي نور مرئي و فرابنفش ارسال كرده، وب قرار است در طيف مادون‌قرمز رصد كند؛ زيرا هنگام رصد اجرام دوردست، ابرهاي گازي بر سر راه قرار مي‌گيرند و طيف مادون‌قرمز نتيجه‌ي بهتري به‌دنبال خواهد داشت.

همچنين، تلسكوپ وب از آينه‌اي بزرگ به قطر ۶/۵ متر بهره مي‌برد؛ در‌حالي‌كه طول قطر آينه‌ي هابل به ۲/۴ متر مي‌رسد؛ بنابراين، مي‌توان جزئيات بيشتري با تلسكوپ وب رصد كرد.

مأموريت اصلي تلسكوپ جيمز وب مطالعه كهكشان‌هاي لبه‌ي جهان است كه مي‌تواند اطلاعاتي درباره‌ي شكل‌گيري اولين ستاره‌ها و كهكشان‌ها و منظومه‌هاي سياره‌اي ارائه دهد. اين رصدها مي‌توانند اطلاعاتي درباره‌ي منشأ حيات هم شامل باشند. تلسكوپ جيمز وب قرار است با جزئيات زيادي جوّ سياره‌هاي فراخورشيدي و بلوك‌هاي سازنده‌ي حيات را رصد كند. تلسكوپ جيمز وب قرار است ۳۱ اكتبر ۲۰۲۱ با راكت آريان ۵ پرتاب شود.