حيات فرضي در سيارهي زهره كاملا با حيات زميني متفاوت خواهد بود
بر اساس پژوهشي جديد، حيات روي سيارهي زهره در صورت وجود، ساختار مشابهي با حيات روي زمين نخواهد داشت. در اواخر سال ۲۰۲۰ احتمال وجود حيات روي سيارهي زهره به دليل كشف فسفين در جو آن انديشه متخصصين بسياري را به خود جلب كرد؛ بهطوريكه برخي دانشمندان آن را شواهدي از آثار زيستي دانستند.
با وجود مباحثههاي متفاوت پژوهشگرها دربارهي حيات زهره، كشف فسفين علاقه به كشف حيات در اين سياره را مجددا افزايش داد. از طرفي ناسا روي ارسال دو كاوشگر به زهره كار ميكند كه ميتوانند درك خوبي از اين دنياي جهنمي و حيات احتمالي آن فراهم كنند.
اكتشافات آينده در راه هستند؛ اما بر اساس يافتههاي جديد علمي كه در هفتهي جاي منتشر شدند، شايد انتظار براي كشف حيات روي زهره در آيندهاي نزديك بيهوده باشد. بر اساس تحليلي توسط جان هالسورث، ميكروبيولوژيست دانشگاه كويين در بلفاست، نبود آب در ابرهاي زهره مانع از رشد حيات در جو اين سياره ميشود. حداقل امكان رشد حيات مشابه زمين در جو اين سياره وجود ندارد؛ زيرا موجودات زنده براي رشد به آب نياز دارند.
پژوهشگرها با اندازهگيري فعاليت آبي (يكي از پارامترهاي ترموديناميك همارز با رطوبت نسبي در شرايط جوي) به اين نتيجه رسيدند كه جو زهره براي رشد حيات مشابه حيات زميني بيش از اندازه سوزان است. به نقل از پژوهشگران مقاله:
فعاليت آبي يكي از شاخصهاي مهم براي فعاليت سلولهاي ميكروبي و همچنين شاخصي كليدي براي سكونتپذيري سياره است.
فعاليت آبي بر اساس مقياسي از صفر (حداقل) تا يك (حداكثر، متناسب با رطوبت ۱۰۰ درصد) اندازهگيري ميشود. بر اساس دانستهها، فعاليتهاي زيستي موجودات زنده زير فعاليت آبي ۰.۵۸۵ متوقف ميشود. اين مقدار پائينترين حد براي بقاي گونههاي قارچ خشكيدوست زروفيل (Asperigillus penicillioides) است.
متأسفانه ابرهاي خشك زهره كه اغلب از قطرههاي سولفوريك اسيد تشكيل شدهاند، از انديشه متخصصين فعاليت آبي حتي به مقدار ۰.۵۸۵ نزديك نميشوند و مقدار رطوبت آنها كمتر از ۰.۰۰۴ است. به بيان ديگر جو زهره ۱۰۰ برابر خشكتر از آستانهي فرضي حيات است.
بر اساس مقياسي مشابه، جو مريخ هم براي رونق حيات بسيار خشك است؛ اما سطح فعاليت آبي آن كمي بيشتر از ۰.۵۳۷ است كه در مقايسه با زهره فقط اندكي با حد مجاز فاصله دارد. از طرفي ابرهاي مشتري از انديشه متخصصين فعاليت آبي به سطوح مجاز نزديك ميشوند؛ اما تنها در دماي بين منفي ۱۰ درجهي سانتيگراد و ۴۰ درجهي سانتيگراد اين اتفاق رخ ميدهد؛ به همين دليل پژوهشگرها معتقدند مطالعه فعاليت آبي تنها گام اول در مطالعه حيات ابري است و ديگر عناصر شيميايي موجود در ابرها ميتوانند بر آن تأثير بگذارند.
بهطور مشابه، فعاليت آبي در جو زمين براي حيات مناسب است؛ اما حد مجاز صرفا در تروپوسفر پائيني وجود دارد و در مزوسفر و استراتوسفر فوقاني شرايط لازم براي حيات مهيا نيست. براي ديگر سيارههاي منظومهي شمسي از جمله زحل، اورانوس و نپتون دادههاي كافي دربارهي سازگاري جوي وجود ندارد؛ اما اين شرايط در آينده با پرتاب تلسكوپ جيمز وب تغيير خواهد كرد. البته فعاليت آبي اندك زهره و مريخ به معني غير ممكن بودن رشد حيات در اين محيطها نيست؛ اما شرايط حيات ميتواند بسيار متفاوت با شرايط رشد حيات زميني باشد. به گفتهي پژوهشگرها:
بر اساس مطالعه فعلي، فرض ميكنيم نوعي موجود زنده در زهره رشد ميكند كه روايتگر حيات جديدي در جو اين سياره خواهد بود.
يافتههاي پژوهش در Nature Astronomy منتشر شدند.
هم انديشي ها