سرانجام وعده‌ها براي بهبود كيفيت و سرعت اينترنت چه خواهد بود؟

۲۵ بهمن‌ سال گذشته، محمدجواد آذري جهرمي، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات گفته بود سرعت اينترنت خانگي در برخي استان‌ها به‌دليل اشكالات ارائه‌ي خدمات كم است؛ اما وزارت ارتباطات برنامه دارد تا پايان خرداد ۱۳۹۹، سرويس VDSL را براي ۲۵ درصد جايگزين سرويس ADSL مشتركان كند. به‌گفته‌ي وي، اين سرويس سرعت اينترنت را تا چهاربرابر افزايش مي‌دهد. آذري‌جهرمي اين اقدام را درادامه‌ي تجهيز بخش بزرگي از شهر دزفول به اين فناوري اعلام كرده و وعده داده بود در قم نيز اين سرويس در حال راه‌اندازي است.

امروز، عمليات اجرايي ارتقاي اينترنت خانگي از ADSL به VDSL در استان تهران و قم آغاز شد و در هفته‌ي آينده، سايت ثبت‌نام آغاز به كار خواهد كرد.

او همچنين خبر داد سامانه‌ي ثبت‌نام از هفته‌ي سوم فروردين‌ براي ثبت‌نام آماده خواهد بود تا VDSL را تحويل مردم دهد. درنهايت، وزير ارتباطات امروز از ارائه‌ي اينترنت خانگي با چهاربرابر سرعت فعلي در شهر قم خبر داد. او در حساب توييتري‌اش نوشت:

ارائه‌ي اينترنت خانگي با چهاربرابر سرعت فعلي، از عصر امروز در شهر قم آغاز مي‌شود. با همكاري خوب استاندار و شهردار قم فرايند نصب تجهيزات با رعايت دستورالعمل‌هاي بهداشتي و سرعت بسيار خوبي در حال انجام است. حدود ۳۰ هزار مشترك مخابرات ايران و شاتل از امروز فعال مي‌شوند. تهران به‌زودي... .

آذري‌جهرمي نخستين‌بار جزئيات تبديل ADSL به VDSL متخصصان خانگي را در نشست خبري نمايشگاه الكامپ سال ۱۳۹۸ اعلام كرده بود. وي كه روز قبل در توييتي نوشته بود متخصصان خانگي مي‌توانند به‌راحتي اينترنت خانگي ADSL خود را به VDSL تبديل كنند كه سرعتي چهاربرابر خواهد داشت، درباره‌ي گران‌بودن سرويس‌هاي قبلي مخابرات بر بستر فيبر و استقبال‌نكردن متخصصان و تعرفه‌ي دقيق طرح جديد گفته بود:

تعرفه‌ي VDSL براساس مصوبه‌ي ۲۶۶ كميسيون تنظيم مقررات برنامه‌ريزي مي‌شود. ارزش سرويس‌ها در اين مصوبه براساس سرعت‌ها تنظيم شده است. همان‌گونه كه ارزش سرويس‌هاي خانگي امروز دردسترس متخصصان قرار دارد، ارزش سرويس‌هاي سريع‌تر و حرفه‌اي‌تر هم طبق مصوبه‌ي مذكور دردسترس خواهد بود و تغييري نخواهد كرد.

به‌گزارش خبرگزاري مهر، وزير ارتباطات همان زمان در حاشيه‌ي نمايشگاه الكامپ درباره‌ي توسعه‌ي شبكه‌ي پهن‌باند ثابت اينترنت كشور گفته بود:

سياست‌گذاري جديد ما براي توسعه‌ي شبكه پهن‌باند ثابت اينترنت اين است كه از امروز، شركت مخابرات ايران سرويس VDSL را ارائه دهد كه اينترنت مشتركان را تا ۴۰ مگابيت‌بر‌ثانيه افزايش مي‌دهد. شركت مخابرات ايران از امروز اين سرويس را در سراسر كشور راه‌اندازي و دوميليون پورت VDSL و متوسط سرعت ۴۰ مگابيت‌بر‌ثانيه به متقاضيان عرضه مي‌كند.

آذري‌جهرمي گفته بود ايران به دليل عقب‌ماندگي در حوزه‌ي شبكه ارتباطات ثابت، وضعيت مساعدي در اين بخش ندارد و با راه‌اندازي سرويس VDSL، اميد است اين عقب‌ماندگي جبران شود. همچنين، ساير اپراتورها مي‌توانند اين امكان را براي مشتركانشان فراهم كنند. بااين‌حال به‌گفته‌ي وزير ارتباطات، به‌دليل فاصله‌ي زياد خطوط مسي تا مراكز مخابراتي، ۳۰ درصد مشتركان فقط به اينترنت دو مگابيت‌برثانيه دسترسي دارند و ۱۶ درصد مشتركان مي‌توانند اينترنت ۸ تا ۱۶ مگابيت‌برثانيه دريافت كنند؛ به‌همين‌دليل، درصورت راه‌اندازي و توسعه‌ي سرويس VDSL، اشكال سرعت مشتركان حل خواهد شد.

اين در حالي است كه اشكال هميشگي كيفيت ضعيف سرعت اينترنت خانگي با خانه‌نشيني مردم و استفاده‌ي ۵۰ برابر از ظرفيت اينترنت، اعتراض متخصصان زيادي را موجب شده است. سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي برآورد مي‌كند كه از اين افزايش ۵۰ درصدي مصرف اينترنت، سهم شبكه‌ي ملي اطلاعات ۳۰ درصد و سهم اينترنت بين‌الملل ۲۰ درصد در ميزان مصرف ديتاي متخصصان بوده است. باوجوداين، متخصصان همچنان اعتراض مي‌كنند نسبت به هزينه‌اي كه در ازاي اينترنت مي‌پردازند، سرويس مناسبي از اپراتورها دريافت نمي‌كنند. اين موضوع بيشتر شامل متخصصان خانگي مي‌شود.

سيدمجيد صدري، مديرعامل شركت مخابرات ايران اعلام كرده است:‌

با تأكيد وزير محترم ارتباطات و حمايت هيئت‌مديره‌ي شركت، طبق برنامه براي تحول شبكه‌ي اينترنت خانگي، در دو ماه آينده ارتقاي ۵۵۰ هزار پورت ADSL به VDSL (سُرينو) را در تهران اجرا مي‌كنيم.

‌صدري گفت به‌دنبال كيفيت حداكثري هستيم تا انتظارات تمام مشتريان اينترنت پرسرعت شركت مخابرات ايران تأمين شود. وي گفت با اين اقدام، مشتركان اينترنت پرسرعت مخابرات ايران مي‌توانند بهبود كيفيت و سرعت حداقل چهاربرابري را تجربه كنند:

تلاش ما اين است كيفيت و زيرساخت لازم را در همه‌ي بخش‌هاي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري شبكه به‌ويژه در وضعيت فعلي براي رفاه حال مردم در سراسر كشور ارائه كنيم. اين ارتقا به اميد خدا از هفته‌ي آينده شروع مي‌شود و به‌مرور همه‌ي مشتركان از آن بهره‌مند مي‌شوند.

صدري همچنين گفت به‌زودي نحوه‌ي ثبت‌نام تغيير ADSL به VDSL (سرينو) شركت مخابرات ايران در تهران ازطريق سايت اين شركت به نشاني www.tci.ir و بدون حضور مشتركان به مراكز مخابراتي اعلام مي‌شود. سنديكاي صنعت مخابرات ايران نيز براي تأمين تجهيزات برقراري ۵۵۰ هزار سرويس VDSL اعلام آمادگي كرده است. سنديكاي صنعت مخابرات ايران در بيانيه‌اي ارسالي براي سيتنا اظهار كرد:

پيرو دستور وزير محترم ارتباطات و فناوري اطلاعات براي برقراري سرويس پهن‌باند در شبكه‌ي ثابت و اعلام همراهي اين سنديكا، با مطالعه فهرست نيازمندي‌هاي شركت مخابرات ايران براي اجراي اين برنامه، به اطلاع مي‌رسانيم همه‌ي تجهيزات اكتيو به غير از DSLAM و OLT پرظرفيت، شامل مودم‌هاي VDSL و ONT و OLT كم‌ظرفيت به‌همراه تمام تجهيزات پسيو مانند انواع كابل، مفصل، داكت، اتصالات نوري، اسپليتر، جعبه و كابينت توزيع كابل و تغذيه‌ي نيرو در داخل كشور ساخته مي‌شود.

مهندس فرامرز رستگار، دبير و عضو هيئت‌مديره‌ي سنديكاي صنعت مخابرات ايران خاطرنشان مي‌كند:

امروز با اين امر مواجه شده‌ايم كه شبكه‌هاي موبايل براي تأمين ارتباطات اينترنت در ترافيك غيرمتعارف، تاب‌آوري لازم را ندارند و نارضايي متخصصان را در پي خواهد داشت و چون براي دسترسي به اينترنت ثابت هم سرمايه‌گذاري كافي انجام نشده، اينترنت خانگي هم با اشكال مواجه است.

احمدرضا نخجواني، مديرعامل گروه شركت‌هاي شاتل، نيز از اجراي طرح نصب و راه‌اندازي سرويس‌هاي VDSL در شهرهاي تهران و قم در آينده‌ي نزديك خبر داد. به‌گفته‌ي وي اين طرح در چند ماه اجرايي مي‌شود و با اجراي آن، سرويس متخصصان كنوني نيز بدون تعويض تجهيزات از سمت متخصصان، به‌طورمتوسط تا چهاربرابر افزايش پيدا مي‌كند. مديرعامل گروه شركت‌هاي شاتل در بيانيه‌ي خود نوشت:

براساس پروژه‌اي كه شاتل از چند سال قبل روي آن سرمايه‌گذاري كرده بود و پيگيري‌هاي اساسي و دستور جناب آقاي مهندس آذري‌جهرمي، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات و همكاري شركت مخابرات ايران، شاتل به‌زودي اجراي طرح نصب و راه‌اندازي سرويس‌هاي VDSL را در شهرهاي تهران و قم به سرانجام خواهد رساند، چنانكه متخصصان مي‌توانند از سرويس‌هاي اينترنت با سرعت ۸۰ تا ۱۰۰ مگابيت‌بر‌ثانيه بهره‌مند شوند.

اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران براي كسب اطلاعات بيشتر از نحوه‌ي اجرايي‌شدن اين سرويس با شاتل تماس گرفت؛ اما بعد از چندين‌بار تماس، توضيحي درباره‌ي اقدامات در دست اجرا داده نشد. هنوز مشخص نيست تبديل ADSL به VDSL دقيقا چگونه انجام مي‌شود و جزئيات آن، نياز به تعويض دستگاه روتر، هزينه‌ي تعرفه‌ها و پيگيري سرعت و كيفيت اينترنت پس‌از‌آن چه مي‌شود. با وجود وعده‌هاي مكرر براي افزايش كيفيت اينترنت، شاهد قطعي‌هاي مكرر و كندي زياد در دسترسي به اينترنت هستيم و هنوز مشخص نيست تبديل اينترنت خانگي به VDSL بتواند اشكال نبود پاسخ‌گويي درست را در‌اين‌زمينه حل كند. افزون‌براين، تضميني وجود ندارد در‌اين‌زمينه اپراتورها بتوانند خدمات مناسبي به متخصصانشان ارائه كنند. پيش‌تر و حتي با راه‌اندازي‌ سامانه‌ي نت‌سنج پلاس، ديديم مشخص‌شدن اشكال اينترنت نمي‌تواند به حل آن‌ها كمك كند و بخش‌هاي مختلف مسئول در اين زمينه، مانند شركت زيرساخت و بخش‌هاي ارتباطي با اپراتورها نيز پاسخ‌گو نيستند يا اين اشكالات را به‌كلي رد و تكذيب مي‌كنند.

ناگفته نماند آذري‌جهرمي در پاسخ به اشكالات مكرر اينترنت براي متخصصي در توييتر كه دوركاري مي‌كند و كُندي اينترنت او را با سختي زيادي مواجه كرده، گفته است:

ما [در اين مورد] تلاش كرديم. مصرف نسبت به ۱ اسفند حدودا ۲/۵ برابر شده. از اول هفته‌، نصب ۸۰۰ هزار پورت VDSL در تهران آغاز شده كه يك‌ماهه تموم ميشه. موبايل رو ارتقا داديم؛ اما شبكه‌ي موبايل فركانس لازم داره كه فعلا دراختيار صدا‌وسيما است و تا فركانس آزاد نشه، ديگه ظرفيت بالاتر نميره.

وزير ارتباطات در گفت‌وگو با ايسنا درباره‌ي اين موضوع توضيح مي‌دهد:

شبكه‌‌ي موبايل در تهران به حداكثر ميزان ظرفيت نامي خود رسيده است. تنها راه افزايش ظرفيت پهناي باند، اضافه‌كردن فركانسي است كه دراختيار صداوسيما است. فركانس‌هاي حال حاضر شبكه‌‌ي موبايل در باندهاي بالاست و فركانس‌هاي دراختيار صداوسيما، باند پايين‌اند. در فركانس‌هاي پايين تعداد دكل كمتري بايد احداث شود.اگر فركانسي كه خالي است و صداوسيما هم استفاده نمي‌كند، دراختيار موبايل قرار گيرد، هم ارز كمتري از كشور براي خريد تجهيزات صرف مي‌شود و هم مردم كمتر نگران سلامتي خود از بابت آلودگي فركانسي خواهند بود. سه سال است تلاش مي‌كنيم فركانس‌ها را پس بگيريم. هم در دولت و هم در مجلس گفته‌ايم در باندي ديگر نيازهاي آينده‌ي صداوسيما را تأمين مي‌كنيم. نصف درآمد حاصل از واگذاري فركانس‌ها به اپراتورها هم براي توسعه‌ي شبكه‌ي ديجيتال به صداوسيما مي‌دهيم؛ اما آن‌ها همراهي نكرده‌اند.

وزير ارتباطات در انتها اشاره كرد ارتقاي شبكه بدون فركانس امكان‌پذير نيست. رمضان‌علي سبحاني‌فر، عضو ارشد كميسيون صنايع و معاون مجلس شوراي اسلامي، نيز به سيتنا مي‌گويد فركانس‌ها براساس قانون اساسي دراختيار وزارت ارتباطات است؛ اما دو باند فركانسي ۷۰۰ و ۸۰۰ را صداوسيما استفاده مي‌كند و وزارت ارتباطات به صداوسيما واگذار كرده است:

امروزه با‌توجه‌به متخصصد سيستم‌هاي ديجيتال، اين باندهاي فركانسي كمتر استفاده مي‌شود و مانند اتوباني شده‌اند كه از آن استفاده نمي‌شود؛ بنابراين، به‌انديشه متخصصين مي‌رسد با توافق بين صداوسيما و وزارت ارتباطات، بايد از اين مسير بلااستفاده استفاده‌ي بهينه شود.

سبحاني‌فر مي‌گويد در مباحثه بودجه‌ي سال گذشته اعلام كرديم بين وزارت ارتباطات و صداوسيما توافق شود و منافع به‌صورت پنجاه‌پنجاه باشد؛ اما متأسفانه رأي كافي نياورد. اميدواريم با مطرح‌شدن اين مباحث در سخن مسئولان، فكري به حال اختصاص فركانس‌هاي بيشتر شود و شاهد افزايش كيفيت اينترنت براي مشتركان باشيم.