دبير شوراي فضاي مجازي: بايد يك پيام رسان داشته باشيم كه ۵۰ درصد اطلاع‌رساني كشور را انجام دهد
رئيس مركز ملي و دبير شوراي عالي فضاي مجازي عقيده دارد كه ايران در حوزه‌ي سياستگذاري حكمراني بر فضاي مجازي پيش‌گام بود؛ اما در نحوه‌ي پياده‌سازي اين سياست‌ها، بنا به ملاحظاتي از قبيل تحريم، با عدم موفقيت مواجه شد. ابوالحسن فيروزآبادي در گفت‌وگو با مهر گفت تحريم ارتباط ما را با شركت‌ها و مؤسسات و نهادهاي مربوط به ساير كشورها به‌خصوص آمريكا با اختلال مواجه كرد و ايران در عمل نتوانست تصميماتي كه در حوزه‌ي حكمراني در شوراي عالي فضاي مجازي اتخاذ شده بود پياده‌سازي كند.
به گفته‌ي فيروزآبادي، ايران در مقايسه با كشورهايي همچون تركيه، پاكستان و مصر (كه شباهت اقتصادي و جمعيتي با ايران دارند) نتوانسته است در مقابل پلتفرم‌هاي خارجي حاكميت خودش را اعمال كند؛ حال آنكه اين پلتفرم‌ها به دليل توانايي برخي كشورها از جمله تركيه در حوزه‌ي فضاي مجازي و ترس از دست دادن متخصصان در اين كشور، از قوانين و شروط تركيه تبعيت مي‌كنند. البته فيروزآبادي مي‌گويد ايران هم تا رسيدن به اين ميزان توان، فاصله‌ي چنداني ندارد.
فيروزآبادي: ۵۰ درصد خدماتي كه روي شبكه‌هاي اجتماعي داده مي‌شود، بايد ايراني باشد
به گفته‌ي دبير شوراي عالي فضاي مجازي: «ما راه‌حل‌مان مشخص است. راه‌حل ما اين است كه در حوزه‌ي پلتفرم‌هاي اجتماعي بايد پلتفرم‌هاي بومي و محلي داشته باشيم و حداقل ۵۰ درصد خدماتي كه روي شبكه‌هاي اجتماعي داده مي‌شود، بايد ايراني باشد.»
فيروزآبادي وضعيت ايران در اين حوزه را پس از شيوع كرونا، مطلوب‌تر توصيف مي‌كند. او مي‌گويد: « ... براي مثال در حوزه‌ي يادگيري، خريد و فروش الكترونيك، بورس و بانك شاهد اين هستيم كه بالانس ترافيك كشور خيلي بهتر شده است. شبكه اجتماعي يادگيريي ما نزديك به ۱۰ درصد نسبت ترافيك داخلي به خارجي را به نفع داخلي بهبود بخشيده و مابقي حوزه‌ها نيز نزديك به ۵ درصد؛ بر اين اساس نسبت به سال گذشته حدود ۱۵ درصد نسبت ترافيك داخلي به خارجي بهبود پيدا كرده و اعمال حكمراني ما بهتر شده است.»
وضعيت نامناسب پيام‌رسان‌هاي داخلي
فيروزآبادي: نسبت ترافيك داخلي به خارجي امسال ۱۵ درصد بيشتر شد
دبير شوراي عالي فضاي مجازي وضعيت پيام‌رسان‌هاي داخلي را در مقايسه با توقعي كه از آن‌ها مي‌رفت، ناموفق عنوان كرد. به گفته‌ي ابوالحسن فيروزآبادي، ۵۰ درصد خدمات پيام‌رساني در كشور بايد به پلتفرم‌هاي بومي منتقل مي‌شد كه اين امر رخ نداده است. وي تعداد متخصصان فعال پيام‌رسان‌هاي بومي را ۱۵ ميليون عنوان كرد و گفت ممكن است تعداد ثبت نام افراد در آن‌ها به ۲۸ ميليون نفر برسد. فيروزآبادي مي‌گويد اين درحالي است كه دو سال پيش، متخصصان اين پيام‌رسان‌ها تنها حدود يك ميليون نفر بود.
بااين‌حال فيروزآبادي بيان مي‌كند كه پيام‌رسان‌هاي بومي بايد دست كم ۲۵ تا ۳۰ ميليون مشترك داشته باشند. فيروزآبادي علت استقبال نشدن از پيام‌رسان‌هاي داخلي را عدم همكاري يك‌دست همه‌ي اركان دولت و حاكميت و حتي رسانه‌ها بيان كرد. دبير شوراي عالي فضاي مجازي گفت:
راه‌اندازي پيام‌رسان اجتماعي به‌صورت يك‌طرفه امكان‌پذير نيست. اين موضوع يك پديده‌ي اجتماعي است و بايد كل جامعه آن را همراهي كنند. همه‌ي اركان دولت و حاكميت و حتي رسانه‌ها بايد در اين خصوص پاي كار بيايند و اين طرح ملي را همراهي كنند. حتي به عملكرد رسانه‌ها در اين زمينه نيز انتقاد وارد است. در مورد چرايي عدم موفقيت پيام‌رسان‌هاي بومي، سؤال اين است كه رسانه‌ها و سايت‌هاي خبري چقدر از پيام‌رسان هاي بومي استقبال و حمايت كردند؟ طبق گزارشاتي كه داريم، سايت‌هاي خبري آنچه كه روي پلتفرم‌هاي خارجي پخش مي‌كنند را روي پيام‌رسان‌هاي داخلي پخش نمي‌كنند و با نسبت خيلي كمتر، در حد يك سوم و يك چهارم، به انتشار خبر مي‌پردازند. يعني توجه رسانه‌ها به توسعه‌ي پيام‌رسان‌هاي داخلي معطوف نيست.
فيروزآبادي: پيام‌رسان‌هاي بومي بايد حداقل ۳۰ ميليون مشترك داشته باشند
فيروزآبادي با اشاره به استفاده نكردن ساير سازمان‌ها همچون بانك‌ها، صدا و سيما و وزارت ارشاد از پيام‌رسان‌هاي داخلي گفت: «زماني اين طرح موفق خواهد بود كه حمايت از پيام‌رسان‌هاي بومي به‌صورت يك پديده‌ي اجتماعي متصور شود؛ اما اين موضوع تاكنون در كشور صورت نگرفته است. وزارت ارتباطات هم در اين حوزه كوتاهي دارد كه بايد پيگيري شود و ما هم در حال پيگيري هستيم؛ بااين‌حال، محدود كردن اين مسئله به وزارت ارتباطات و سياسي كردن مباحثه باعث حل مسئله نمي‌شود.»
فيروزآبادي مي‌گويد جوي كه در خصوص فيلترينگ در كشور ايجاد شده و از آن به دوقطبي تعبير مي‌شود نيز كاملا غلط است. به‌گفته‌ي او:
به هيچ وجه در كشور دوقطبي فيلتر و عدم فيلتر وجود ندارد. بله، شايد هم انديشي هاي وجود دارد كه توسط برخي افراد براي محدودسازي در توسعه‌ي متخصصي برخي پلتفرم‌هاي خارجي مطرح مي‌شود اما اين‌ها تنها مباحثه است. سياست كشور در اين حوزه مشخص است؛ پيام‌رسان‌هاي خارجي هستند، پيام‌رسان‌هاي داخلي هم هستند. ما تأكيدمان اين است كه بايد پيام‌رسان‌هاي داخلي توسعه پيدا كنند و مصوبات شوراي عالي نيز بر اين اساس است. دو قطبي در اين زمينه وجود ندارد و دامن زدن به اين دو قطبي هم به ضرر منافع ملي است.
فيروزآبادي: به‌دنبال اين نيستيم كه يك ايراني، فقط در پيام‌رسان ايراني حضور داشته باشد
رئيس مركز ملي فضاي مجازي در پاسخ به اين سؤال كه «سياستگذاري مركز ملي فضاي مجازي در قبال معرفي پيام‌رسان خارجي جديد و حركت مردم به سمت آن چيست؟» مي‌گويد:
من معتقد هستم كه ما هيچ‌وقت از پيام‌رسان‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي خارجي خودكفا نخواهيم شد و به هيچ وجه نيز به دنبال اين نيستيم كه يك ايراني، فقط در پيام‌رسان ايراني حضور داشته باشد. ما قصدمان اين است كه شرايطي را آماده نكنيم كه پلتفرم‌هاي خارجي بتوانند بر ما اعمال قدرت كرده و سرنوشت سياسي و اجتماعي و فرهنگي كشور ما را تغيير دهند. اين قابليت نبايد در آن‌ها به وجود بيايد.
فيروزآبادي راه چاره از اين وضعيت را وجود يك يا دو پيام‌رسان ملي مي‌داند كه ۵۰ درصد خدمات رسانه‌اي، شبكه‌اي و اطلاع‌رساني كشور روي آن انجام شود و حداقل شركت‌هاي شبه خصوصي يا كنسرسيومي از بخش دولتي و حاكميت و بخش خصوصي روي آن سرمايه‌گذاري كنند. او مي‌گويد براي حركت به اين سمت، بخش خصوصي حاضر به ورود و سرمايه‌گذاري نيست؛ حاكميت هم فوريت لازم را مورد توجه قرار نداده است. او ابراز اميدواري مي‌كند كه به‌تدريج، سرعت بيشتري متوجه اين موضوع شود و اقدامي در اين زمينه صورت گيرد. مركز ملي فضاي مجازي در همين راستا، جلسات مرتبي طي ماه‌هاي اخير با پيام‌رسان‌ها، اپراتورها، وزارت ارتباطات و ساير دستگاه‌ها برگزار كرده است.
مركز ملي فضاي مجازي به دنبال آن است كه امكان ارائه‌ي حداكثر خدمات دولت الكترونيك دستگاه‌ها را روي پيام‌رسان‌هاي بومي فراهم كند؛ همچنين خدمات نوين بانكداري ارائه كند كه تنها روي شبكه‌هاي پيام‌رساني ارائه مي‌شوند. فيروزآبادي مي‌گويد اين مشابه همان اقداماتي است كه در كشورهايي مانند چين، كره جنوبي و تركيه و بسياري از كشورها صورت گرفته است تا به نقطه‌ي بالاي ۵۰ درصدي در زمينه‌ي فعاليت پيام‌رسان‌هاي بومي برسند.
البته به گفته‌ي فيروزآبادي، حمايت مالي از پيام‌رسان‌هاي داخلي، ديگر در دستور كار قرار نمي‌گيرد؛ اما امكانات و منابع سخت‌افزاري مانند فضا در مركز داده بومهن اكنون در اختيارشان قرار دارد.
هم انديشي ها