كالابرگ الكترونيك چيست و چگونه اجرا مي‌شود؟

تورم سالانه در دي ماه به ۴۶.۳ رسيده است. بيشترين افزايش ارزش نسبت به ماه قبل در گروه خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات، مربوط به سبزيجات، گوشت و ميوه و خشكبار است. اما سال آينده در بودجه كشور يارانه تغيير نخواهد كرد و همان ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان باقي خواهد ماند و تكيه بودجه بر طرح كالابرگ الكترونيك است.

طرحي كه يكي از نمايندگان مجلس آن را راهكاري براي تورم سنگين دانسته است. نماينده مردم اروميه به تازگي گفته با توجه به تورم سنگين بايد نسبت به اقشار كم‌درآمد تا دهك‌هاي ۵ و ۶ و افراد زير انديشه متخصصين كميته امداد و سازمان بهزيستي و اقشاري كه واقعا درآمد و مستمري ندارند ملاحظات شديدي وجود داشته باشد: «راهكار اين مساله نيز اين است كه حتما كالابرگ الكترونيكي بايد برقرار شود و مردم بدانند كه كالاهاي اساسي زندگي مانند مرغ، گوشت، روغن و چايي به صورت ارزان تامين شود، چراكه تامين اين كالاها هزينه‌اي براي دولت نيست.»

اين پروژه طرح جديدي نيست. به گفته مديركل تعاون كار و رفاه اجتماعي هرمزگان قانون مصوب مجلس است كه ارزش ۱۰ قلم كالاي اساسي بايد به ارزش قبل از شهريور ۱۴۰۰ به مردم ارائه شود و دولت متعهد شد اين امر صورت بگيرد.

اما عمليات اجرايي اين طرح به تازگي در بندرعباس شروع شده است. استان هرمزگان به صورت پايلوت براي اجراي آزمايشي اين طرح در انديشه متخصصين گرفته شده و طرح بر بستر شبكه ملي اعتبار(شما) اجرا مي‌شود.

بر اساس گفته‌هاي مدير طرح كالابرگ الكترونيك در حال حاضر براي هر فرد اعتبار ۳۰۰ هزار توماني در انديشه متخصصين گرفته شده است. حميد فرداد درباره مزيت‌هاي استفاده از كالابرگ الكترونيك گفته مردم مي‌توانند يك ماه زودتر كالاهاي اساسي خود را خريداري كنند، همچنين در صورت تغييرات ارزش احتمالي سهم مردم ثابت باقي خواهد ماند اما سهم يارانه دولت افزايش پيدا مي‌كند.

وزير كار هم اعلام كرده كه اين طرح مشمول ۱۰ گروه كالايي يعني شير، پنير، ماست، روغن، برنج، مرغ، تخم‌مرغ، ماكاراني، قند و شكر مي‌شود: «كالابرگ الكترونيكي با ارزش پايه شهريور ۱۴۰۰ در انديشه متخصصين گرفته شده است و مابه‌التفاوت آن به‌صورت يارانه به مردم پرداخت مي‌شود، همچنين در صورت افزايش ارزش كالاها، تمهيدات جبراني پيش‌بيني شده است.»

در حال حاضر استفاده از كالابرگ الكترونيك اختياري است: «مردم و متقاضيان مي‌توانند از فرصت حدود يك ماه، از آن استفاده كنند و به قدر نياز از اين ۱۰ قلم كالا خريداري كنند و چنانچه به خريد كالا تمايل نداشتند، مي‌توانند در پايان كار و در بيستم هر ماه يارانه نقدي را دريافت كنند». مرتضوي در ادامه گفته كه اگر اين طرح پس از ارزيابي مطلوب تشخيص داده شود به سرعت در كل كشور اجرا مي‌شود.

حميد فرداد، مدير طرح هم روز گذشته جزئيات ديگري در مورد اين طرح ارائه داد. به گفته حميد فرداد الزامي براي خريد يك محصول خاص وجود ندارد و ميزان محصولات براساس تصميم شوراي امنيت غذايي در انديشه متخصصين گرفته و هيچ نشان تجاري خاصي مورد تاكيد قرار نگرفته است: «به طور مثال در حال حاضر دولت براي روغن حدود ۴۸ هزار تومان پرداخت خواهد كرد اما اگر فرد بخواهد از روغن ديگري مانند روغن زيتون استفاده كند، دولت همان ۴۸ هزار تومان را پرداخت خواهد كرد و پرداخت مابه‌التفاوت آن به عهده فرد خواهد بود.»

به گفته او در روزهاي اخير فروشگاه‌هاي زيادي براي اتصال به اين طرح درخواست عضويت داده‌اند و زيرساخت لازم هم فراهم است: «طرح بايد به نحوي انجام شود كه حتي يك فروشگاه در محدوده محروم هم بتواند به عضويت سامانه دربيايد. فروشگاه‌ها مي‌توانند براي نام نويسي به سايت «شما» مراجعه كرده و با نصب اپليكيشن نسبت به نام نويسي اقدام كنند.»

فرداد خبر داده كه در دو سه روز ابتدايي حدود دو هزار خريد در اين طرح انجام شده و افراد از اعتبار خود استفاده كرده‌اند.

به گفته مدير توسعه طرح كالابرگ الكترونيك در خبرالكترونيك، براي استفاده از اين طرح نيازي به مراجعه به جايي يا نام نويسي نيست و افراد فقط كافي است به فروشگاه‌هاي مد انديشه متخصصين مراجعه كنند.

اعتبار طرح در كد ملي سرپرست خانوار شارژ مي‌شود و مي‌توان با هر كارت بانكي اين كالاها را از فروشگاه‌هاي طرف قرارداد خريداري كرد. اين فروشگاه‌ها با برچسب «اين فروشگاه به شما پيوست» مشخص شده‌اند.

همچنين اعتبار كالابرگ يك ماه قبل از پرداخت يارانه نقدي ماهانه به حساب فرد واريز مي‌شود و امكان برداشت نقدي آن وجود ندارد. پول خريد كالا حداكثر تا ۴۸ ساعت به حساب مغازه‌دار واريز مي‌شود. ميزان خريد از حساب يارانه سرپرست خانوار كم مي‌شود و بيستم هر ماه باقيمانده اعتبار به حساب سرپرست خانوار واريز مي‌شود.

كساني كه مشمول اين طرح هستند براي استعلام ميزان اعتبار، مشاهده كالاهاي مصوب و ارزش‌ها مي‌توانند برنامه «شما» را نصب يا به سايت شما مراجعه كنند. يا با تلفن همراه سرپرست خانوار كد دستوري #۲۸*۷۸۸* را شماره گيري كنند

جدول ارزش و سرانه خوراكي‌ها در اين طرح هم منتشر شده است.

انتخاب يك كالا در اين مرحله كاملا اختياري است و گفته شده يك نفر مي‌تواند اگر ضرورت داشت برنج خريد كند و كل مبلغ اعتباريش را در اين مرحله مقدماتي يك قلم كالا بخرد.

در صورتي كه افراد نخواهند از كالابرگ استفاده كنند تا بيستم ماه اعتبارشان به يارانه نقدي تبديل مي‌شود. در حال حاضر هرمزگاني‌ها مي‌توانند با اين طرح كالاهايي را كه جزو كالاهاي مشمول اين طرح هستند به ارزش قبل از شهريور ۱۴۰۰ خريداري كنند. پيش از اين هم وزير كار گفته بود كه تلاش مي‌شود تا كالاها در اين طرح بر اساس زماني كه ارز ترجيحي حذف شد ارزش‌گذاري شوند.

دولت قول داده كه سهم خود را در اين سبد بالا ببرد و با بالا رفتن ارزش اين كالاها زيان مصرف‌كننده را جبران كند. اما در حال حاضر مثل اين است كه فرد از حساب يارانه خود خريد كند.

هنوز نتايج و تبعات اجراي اين طرح در هرمزگان مشخص نيست. همچنين فعلا اجباري نيست و مردم مي‌توانند انتخاب كنند كه از يارانه نقدي استفاده كنند يا از كالابرگ. اما وزير كار اعلام كرده كه اگر اين طرح در هرمزگان موفق شود به پنج استان ديگر هم اجرا مي‌شود. او ابراز اميدواري كرده كه تا پايان امسال در كل كشور اجرا شود. چون كالابرگ الكترونيك يكي از اولويت‌ها در برنامه‌ريزي بودجه سال ۱۴۰۲ است و برخي نمايندگان آن را شيوه‌اي مي‌دانند تا مردم متناسب با تورم يارانه دريافت كنند.