‌گذشته، حال و آينده‌ بوئينگ ۷۳۷ در قاب تصوير

بوئينگ ۷۳۷ آن‌چنان در ميان شركت‌هاي هواپيمايي محبوب است كه اگر در پنج دهه‌ي گذشته تجربه‌ي چند سفر هوايي داشته‌ايد، احتمالا دست كم يكي از آن‌ها با بوئينگ ۷۳۷ بوده است. چنين مسئله‌اي عجيب نيست؛ چرا كه اين هواپيما يكي از پرفروش‌ترين محصولات بوئينگ است.

غول هوانوردي آمريكا از سال ۱۹۶۵ تا به امروز موفق شده است ۱۴,۵۴۵ سفارش براي بوئينگ ۷۳۷ دريافت كند و هفته‌ي گذشته، ۱۰ هزارمين ۷۳۷ توليدشده كه از نوع MAX 8 بود به خطوط هوايي سوث‌وست تحويل داده شد. اگر بخواهيم مقايسه‌ي كوچكي داشته باشيم، دومين هواپيماي پرفروش اين شركت آمريكايي، هواپيماي پهن‌پيكر ۷۷۷ است كه اكنون به ركورد ۲ هزار سفارش نزديك مي‌شود. البته بايد يادآوري كنيم كه ارزش هواپيماي دورپرواز ۷۷۷ چندين برابر ۷۳۷ است و از انديشه متخصصين متخصصد در رده‌ي كاملا متفاوتي قرار مي‌گيرد.

طي پنج دهه‌ي گذشته، ۷۳۷ ثابت كرده است كه مي‌تواند نقش اسب كاري خطوط هوايي مختلف در سراسر جهان را بازي كند. كارايي اين پرنده مثال‌زدني است؛ پرنده‌اي كه در سال ۱۹۶۷ به‌عنوان يك هواپيماي محلي ۵۰ نفره پا به عرصه‌ي وجود گذاشت، اكنون در مدل‌هايي با ظرفيت حمل بيش از ۲۰۰ مسافر عرضه مي‌شود كه مي‌تواند با گذر از اقيانوس اطلس، پروازهاي بين‌قاره‌اي به انجام برساند. به‌ لطف معرفي مدل مدرن ۷۳۷ با نام MAX، احتمالا مي‌توانيم تا دو دهه‌ي آينده شاهد ادامه‌ي پروازهاي اين پرنده‌ي زيبا باشيم. در ادامه به‌طور خلاصه پيشينه‌ي اين پرنده‌ي كوچك اما دوست‌داشتني را با هم مرور مي‌كنيم؛ با اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران همراه باشيد.

در سال ۱۹۶۴ بوئينگ كار روي هواپيمايي با ظرفيت حمل ۵۰ الي ۶۰ مسافر براي پرواز در مسيرهايي به‌ طول ۱۰۰ تا ۱۶۰۰ كيلومتر را در دستور كار خود قرار داد. اين ظرفيت تقريبا يك‌دوم ظرفيت كوچك‌ترين هواپيماي آن زمان بوئينگ، يعني مدل ۷۲۷ بود. در آن زمان بوئينگ بيشتر به‌ خاطر پرنده‌هاي بزرگ‌تري همچون ۷۰۷ و بمب‌افكن غول‌پيكر بي-۵۲ شناخته مي‌شد. به همين دليل، وقتي در سال ۱۹۶۷ اولين پرواز ۷۳۷ به‌انجام رسيد، از اين پرنده با لقب بوئينگ كوچولو (Baby Boeing) ياد مي‌شد. در حقيقت مدل اوليه‌ي بوئينگ صرفا يك هواپيماي منطقه‌اي (هواپيمايي جهت پرواز در مسيرهاي كوتاه) بود.

از راست به چپ: نمونه‌ي اوليه‌ي بوئينگ ۷۳۷، بوئينگ ۷۲۷ و بوئينگ ۷۰۷

براي صرفه‌جويي در زمان، در جريان طراحي ۷۳۷، بوئينگ در قسمت بالاي بدنه‌ي مياني از طراحي هواپيماهاي بزرگ‌تري مانند ۷۰۷ و ۷۲۷ استفاده كرد. اين مسئله باعث شد عرض كابين ۷۳۷ به اندازه‌ي كابين هواپيماهاي بزرگ‌تر باشد؛ اين عرض بيشتر به اين معني بود كه در هر رديف امكان نصب ۶ صندلي وجود داشت و اين ويژگي در جديد‌ترين نمونه‌هاي امروزي بوئينگ ۷۳۷ نيز حفظ شده است. اين مسئله باعث برتري ۷۳۷ بر رقيبش، DC-9 محصول شركت داگلاس شد كه در هر رديف امكان نصب تنها ۵ صندلي را فراهم مي‌كرد.

از راست به چپ: نماي داخل بوئينگ ۷۳۷، نماي داخل DC-9 و نماي بيروني DC-9

اولين مشتري اين پرنده، شركت‌ هواپيمايي لوفت‌هانزا بود. شركت هواپيمايي يونايتد و خطوط هوايي مالزي-سنگاپور (كه بعدها به دو شركت هواپيمايي مالزي و سنگاپور تقسيم شدند) نيز ديگر خريداران اوليه‌ي ۷۳۷ بودند. تحويل اولين ۷۳۷ توليدي به لوفت‌هانزا كه از مدل ۱۰۰-۷۳۷ بود در ماه دسامبر ۱۹۶۷ به انجام رسيد. در بين كاركنان لوفت‌هانزا اين هواپيما به‌ نام «بابي» معروف شده بود؛ بابي نام يكي از شخصيت‌هاي اصلي در جزوه رايگان‌هايي بود كه لوفت‌هانزا در اختيار مسافران خردسال قرار مي‌داد.

مدل آزمايشي اوليه (پروتوتايپ) اين پرنده به‌صورت تجاري مورد استفاده قرار نگرفت و در عوض به خدمت ناسا درآمد تا به مدت دو دهه به‌عنوان پلتفرم آزمايشي مورد استفاده قرار گيرد. اين هواپيما در حال حاضر به موزه‌ي پرواز در سياتل سپرده شده است. يكي ديگر از مدل‌هاي اوليه‌ي ۷۳۷، سري ۲۰۰ اين پرنده بود. سري ۲۰۰ براساس سري اوليه كه با عنوان سري ۱۰۰ شناخته مي‌شد طراحي شد و اصلي‌ترين تفاوت آن، استفاده از بدنه‌اي كشيده‌تر بود. بوئينگ ۷۳۷ سري ۱۰۰ و ۲۰۰ هردو از موتور توربوفن موفق JT8D با ضريب گذرگاهي پايين استفاده مي‌كردند. جالب است بدانيد كه توليد سري ۲۰۰ از سال ۱۹۶۷ شروع شد و تا سال ۱۹۸۸ ادامه پيدا كرد؛ اين در حالي است كه توليد سري ۱۰۰ تنها از سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۶۹ و به مدت دو سال در جريان بود.

بوئينگ ۷۳۷ ناسا

پس از سري ۱۰۰ و ۲۰۰ كه با عنوان سري اوليه (Original Series) شناخته مي‌شوند؛ بوئينگ در سال ۱۹۸۱ عرضه‌ي سري جديدي از ۷۳۷ را شروع كرد كه امروزه با عنوان سري كلاسيك (Classic Series) شناخته مي‌شوند. در اين سري از موتورهاي توربوفن CFM56 محصول CFM International با ضريب گذرگاهي بالا استفاده شده بود. موتورهاي توربوفن با ضريب گذرگاهي بالا ضمن توليد نيروي پيش‌رانش بيشتر، از انديشه متخصصين مصرف سوخت بهينه‌تر هستند و صداي كمتري توليد مي‌كنند.

بوئينگ ۷۳۷ كلاسيك

از آنجا كه بخشي از طراحي ۷۳۷ از بوئينگ ۷۰۷ اقتباس شده بود، همانند ۷۳۷، ارتفاع ۷۰۷ از سطح زمين چندان زياد نبود. اين مسئله چالشي براي نصب موتورهاي CFM56 روي بوئينگ ۷۳۷ به‌ وجود آورده بود؛ چرا كه اين موتورها نسبت به موتور اصلي ۷۳۷ عريض‌تر هستند و در زمان نصب شدن روي ۷۳۷، ارتفاع موتور از سطح زمين بسيار كم بود و همين ارتفاع كم مي‌توانست خطرناك باشد. براي حل اين اشكال، مهندسان بوئينگ و CFM International تصميم گرفتند موتور هواپيما را به‌جاي نصب زير بال، جلوي بال‌هاي هواپيما نصب كنند. به‌علاوه، با انتقال برخي از ادوات موتور از قسمت تحتاني به دو‌ طرف آن، فاصله‌ي موتور از سطح زمين كمتر مي‌شد. انتقال بعضي از ادوات موتور از قسمت تحتاني به كناره‌هاي موتور ۷۳۷ باعث شد ورودي هواي اين موتورها حالت دايره‌وار خود را از دست دهد.

موتور CFM56 بوئينگ ۷۳۷ كلاسيك

 سري كلاسيك ۷۳۷ در مجموع شامل سه سري مختلف بود: سري ۳۰۰ با ظرفيت حمل ۱۲۶ مسافر، سري ۴۰۰ با ظرفيت حمل ۱۴۷ مسافر و سري ۵۰۰ با ظرفيت حمل ۱۱۰ مسافر. دراين‌ميان سري ۳۰۰ از همه محبوب‌تر بود و غول هوانوردي آمريكا موفق شد ۱۰۰۰ فروند از اين هواپيما را به‌ فروش برساند. اما در ميانه‌ي دهه‌ي ۸۰، رقيب اروپايي بوئينگ، ايرباس هواپيماهاي خانواده‌ي A320 را معرفي كرد كه باعث شد شوك قابل توجهي در بازار هواپيماهاي باريك‌پيكر به بوئينگ وارد شود.

ايرباس A320

اين اولين‌بار بود كه ۷۳۷ يك رقيب واقعي را پيش روي خود مي‌ديد. در واكنش به اين تهديد، بوئينگ در سال ۱۹۹۳ از سومين نسل ۷۳۷ با عنوان Next Generation يا به‌اختصار NG پرده‌برداري كرد. اين نسل از ۷۳۷ در پنج سري ۶۰۰، ۷۰۰، ۸۰۰، ۹۰۰ و ۹۰۰ اي-آر (900ER؛ يا مدل دوربرد) عرضه مي‌شود. سري ۷۰۰ از اين نسل با ظرفيت ۱۴۹ مسافر در سال ۱۹۹۳ كار خود را شروع كرد. عرضه‌ي سري ۸۰۰ با ۱۸۹ صندلي نيز يك سال بعد و در سپتامبر ۱۹۹۴ شروع شد. پس از آن نوبت به سري ۶۰۰ با ظرفيت ۱۳۲ مسافر، سري ۹۰۰ با حداكثر ظرفيت ۱۸۹ نفر و سري ۹۰۰ اي-آر با ۲۲۰ صندلي رسيد.

بوئينگ ۷۳۷ NG سري ۷۰۰

محبوبيت ۷۳۷ در ميان خطوط هوايي مختلف غير قابل كتمان است؛ به‌طوريكه بيش از ۵۰۰ شركت هواپيمايي از آن استفاده مي‌كنند. دراين‌ميان مي‌توان به شركت‌هاي هواپيمايي American Airlines، لايِن اير (Lion Air) در اندونزي و گل در برزيل اشاره كرد. اما مهم‌ترين متخصص ۷۳۷، خطوط هوايي سوث‌وست است كه مقر آن در شهر دالاس در ايالت تگزاس واقع شده. اين شركت كه به ارائه‌ي پروازهاي ارزان‌ارزش مشهور است، بيش از ۷۰۰ فروند ۷۳۷ در ناوگان خود دارد. شركت هواپيمايي ايرلندي رايان‌اير نيز كه پروازهاي ارزان‌ارزش ارائه مي‌دهد، از ۴۰۰ فروند ۷۳۷ استفاده مي‌كند.

بوئينگ ۷۳۷ رايان‌اير

طي ساليان متمادي، تركيب ارزش مناسب و اعتمادپذيري ۷۳۷ نه‌تنها باعث شده است شركت‌هاي هواپيمايي نوپا به‌خوبي از اين پرنده استقبال كنند؛ بلكه كارآمدي آن باعث شده است ۷۳۷ توسط ارتش‌ها نيز مورد استفاده قرار گيرد. اين پرنده در حوزه‌ي نظامي در نقش پيش‌اخطار هوابرد و هواپيماي ترابري ظاهر شده است. يكي ديگر از نمونه‌هاي نظامي سرشناس ۷۳۷، هواپيماي گشت دريايي و ضد زيردريايي پي-۸ موسوم به Poseidon (پوزئيدون؛ خداي درياها در اساطير يونان) است.

از راست به چپ: بوئينگ ۷۳۷ ترابري ارتش آمريكا، هوپيماي گشت دريايي پي-۸ و هواپيماي پيش‌‌اخطار هوابرد ۷۳۷

در سال ۲۰۱۱ بوئينگ چهارمين نسل از ۷۳۷ را با نام مكس (MAX) معرفي كرد. اين نسل با موتورهاي توربوفن مدرن CFM Leap 1B، بال‌ها و ادوات الكترونيكي جديد ارائه مي‌شود. اين نسل در چندين مدل مختلف، از سري MAX 7 با ظرفيت ۱۷۲ مسافر تا MAX 10 با ظرفيت حمل ۲۳۰ مسافر عرضه مي‌شود. بوئينگ تاكنون بيش از ۴۳۰۰ سفارش براي خانواده‌ي مكس دريافت كرده است كه باعث مي‌شود اين سري ركورد سرعت فروش را در ميان تمام محصولات بوئينگ در اختيار داشته باشد. اين حجم از سفارش به اين معني است كه مجتمع توليدي بوئينگ در رنتون ايالت واشنگتن تا مدت زيادي درگير توليد ۷۳۷ و تحويل سفارش‌هاي دريافتي خواهد بود.

مجتمع توليدي بوئينگ در رنتون

در انتها شما را به تماشاي تعداد بيشتري از تصاوير اين هواپيماي دوست‌داشتني دعوت مي‌كنيم.

هميشه مي‌توانيد ازطريق موتور جستجوي پرواز كجارو ارزان‌ترين بليط هواپيما به مقصد مورد انديشه متخصصينتان را بيابيد و به آساني آن را از فروشنده‌هاي معتبر خريداري كنيد.