فناوري در چه حوزه‌هايي فوتبال را تحت تاثير قرار داده است

امروزه فناوري با سرعت خيره‌كننده‌اي در حال پيشرفت است تا در تمامي زمينه‌ها، زندگي ما را بهبود بخشد. نفوذ سريع اين پيشرفت‌ها به دنياي ورزش نيز امري اجتناب ناپذير است. اين روزها فناوري در مسابقات جهاني فوتبال نقش پررنگي را ايفا مي‌كند. شركت‌هاي دنيا هر روز با گجت‌هاي خلاقانه‌ي جديدي وارد ميدان مي‌شوند تا به تيم‌ها براي آماده‌سازي دربرابر رقيبان، بهبود تمرين‌ها و مهم‌تر از همه، در خود مسابقات كمك كنند. اگر مي‌خواهيد با مهم‌ترين فناوري‌هايي كه فيفا به‌طور رسمي آن‌ها را پذيرفته و هم‌اكنون براي بهبود مسابقات فوتبال مورد علاقه‌ي ما به‌كار مي‌رود آشنا شويد، اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران را همراهي كنيد.

سامانه‌ي ارتباطي بي‌سيم داوران

برخورداري از بهترين ارتباط ممكن براي داوران فوتبال، با كمك داوران جهت مشورت كردن و مديريت بازي به بهترين شكل ممكن و قضاوت بي‌طرفانه، بسيار مهم است. ولي فاصله‌ي داورها با كمك‌هايشان از يك طرف و سرعت بالاي بازي از طرف ديگر، انجام اين كار را سخت مي‌كند. به‌لطف سامانه‌ي ارتباطي بي‌سيم جديد، داورها مي‌توانند به‌سرعت و با ايمني بالا با همكاران خود ارتباط برقرار كرده و به تبادل اطلاعات در مورد اقدامات، موقعيت‌ها و حوادث بپردازند. درنتيجه، داور اصلي مي‌تواند در هر شرايطي، پس از صحبت با كمك‌داورها و مسئولان متخصص، قضاوت خود را طي چند ثانيه انجام دهد. اين فناوري به داورها كمك مي‌كند تا با اعتماد‌به‌نفس كامل بازي را قضاوت كنند و مسابقه‌اي با استاندارد بالا و ،مهم‌تر از آن، عادلانه را براي علاقه‌‌مندان به ارمغان بياورند.

فناوري خط گل دروازه

براي اطمينان از عملكرد درست و بدون خطاي فناوري خط دروازه در مسابقات فوتبال، اين دستگاه آزمايش‌هاي فراواني را پشت‌سر گذاشته است. يكي از اين آزمايش‌ها، حصول اطمينان از عملكرد دقيق سيستم تشخيص و رديابي توپ در تمامي شرايط جوي است. اين آزمايش‌ها در شرايط فوتبالي مختلف، زمين‌هاي متفاوت، تورهاي دروازه گوناگون و ساير موارد وابسته به مسابقات انجام شده است. سيستم Goal Line از ۱۴ دوربين پرسرعت (۷ دوربين براي هر دروازه) استفاده مي‌كند كه به سقف استاديوم نصب مي‌شوند. اين دوربين‌ها به يك سيستم پردازش تصوير كامپيوتري قدرتمند متصل هستند كه مي‌تواند حركت كليه‌ي اشياء روي زمين را تشخيص داده و حتي موانعي مثل بازيكن‌ها، داورها و ساير اشياي مزاحم را فيلتر كند. مسلماً شيئي كه براي اين سيستم اهميت دارد، چيزي جز توپ نيست. اين فناوري مي‌تواند موقعيت سه‌بعدي (طول، عرض، ارتفاع) توپ را در هر نقطه‌اي از زمين با خطايي كمتر از چند ميلي‌متر تعيين كند. اين سيستم پس از عبور توپ از خط دروازه، يك سيگنال لرزشي و نوري را به ساعت داور ارسال مي‌كند. علاوه‌براين، تصاوير نماي‌بسته عبور توپ نيز ذخيره شده و در هر زماني قابل پخش است.

سامانه‌هاي الكترونيكي رديابي و عملكرد ورزشكاران، به تيم‌هاي فوتبالي كمك مي‌كند تا براي ارتقاي عملكرد خود تصميمات آگاهانه بگيرند. اين سامانه‌ها از دوربين‌ها و فرستنده‌هايي استفاده مي‌كنند كه توسط بازيكنان پوشيده مي‌شوند و مي‌توان از آن‌ها براي كنترل و بهبود عملكرد هر بازيكن و در نهايت كل تيم بهره گرفت. سامانه‌ي EPTS در وهله‌ي اول، موقعيت بازيكنان و توپ را رديابي مي‌كند، ولي مي‌توان آن را با دستگاه‌هاي ميكرو-الكترومكانيكي (مانند: شتاب‌سنج، ژيروسكوپ و غيره)، ابزارهاي نظارت بر ضربان قلب و ساير دستگاه‌هاي محاسبه‌ي پارامترهاي فيزيكي و جسمي تركيب كرد. متخصصد اصلي سامانه‌ي EPTS، در تمرينات است تا نحوه‌ي عملكرد هر بازيكن در مدت‌زمان انجام تمرين مشخص شود.

درحال حاضر سه نوع دستگاه عملكرد فيزيكي وجود دارد:

سيستم‌هاي دوربيني مبتني بر نور

نقاط قوت:

نقاط ضعف:

سيستم‌هاي موقعيت‌يابي محلي (LPS)

نقاط قوت:

نقاط ضعف:

سيستم‌هاي جي‌پي‌اس

نقاط قوت:

نقاط ضعف:

كمك‌ داور ويديويي يا VAR

سيستم VAR فقط در چهار موقعيت استفاده مي‌شود كه مي‌تواند روند بازي را تعيين كند:

اين مورد در مواقعي متخصصد دارد كه گل به‌ثمررسيده مشكوك به خطا يا آفسايد باشد و ممكن است منجر به مردود اعلام شدن گل شود.

از سيستم VAR مي‌توان براي اعلام خطا در محوطه‌ي جريمه يا خطاي پنالتي استفاده كرد. اين سيستم همچنين براي لغو خطاي پنالتي اعلام‌شده از سوي داور نيز متخصصد دارد.

اگر داور خطايي را اعلام كند، مي‌توان از VAR براي تعيين كارت قرمز براي بازيكن خاطي استفاده كرد.

VAR به داوران اضافي اجازه مي‌دهد تا در صورت اشتباه جريمه شدن بازيكنان، وارد عمل شوند. اگر چنين اتفاقي روي دهد، داور ممكن است تصميم خود را براساس پيشنهاد تيم كنترل‌كننده‌ي VAR تغيير دهد.

فناوري‌هاي جديد و ارتقايافته‌ي جام‌جهاني ۲۰۲۲

اگرچه جام‌جهاني ۲۰۱۸ روسيه ركوردشكن استفاده از فناوري‌هاي جديد بود، فيفا براي جام‌جهاني ۲۰۲۲ قطر نيز فناوري‌هاي جديدي را در آستين دارد كه كم‌كم راه خود را به كليه‌ي مسابقات باز خواهند كرد. علاوه‌بر فناوري‌هاي خط گل دروازه و كمك داور ويديويي كه پيش‌تر معرفي كرديم، جام‌جهاني ۲۰۲۲ قطر از فناوري‌هاي جديدي بهره‌مند خواهد شد.

فناوري تشخيص نيمه خودكار آفسايد

فناوري تشخيص نيمه خودكار آفسايد به داوران و كمك داوران ويدويي كمك مي‌كنند در تشخيص موقعيت آفسايد عملكرد راحت‌تر و درست‌تري داشته باشند. اين فناوري از ۱۲ دوربين رديابي استفاده مي‌كند كه زير سقف استاديوم نصب شده‌اند و حركت توپ و ۲۹ نقطه از بدن هر بازيكن را با سرعت ۵۰ باربرثانيه رصد مي‌كنند و موقعيت دقيق بازيكنان را تشخيص مي‌دهند.

همچنين توپ جديد آديداس به حسگر IMU مجهز شده است كه با قرارگيري در مركز توپ، اطلاعات ضربات را ۵۰۰ باربرثانيه به اتاق كنترل مي‌فرستد و زمان دقيق واردشدن ضربه به آن را مشخص مي‌كند. با تركيب دو ويژگي مذكور و بهره‌مندي از قابليت‌هاي هوش مصنوعي، اگر موقعيت آفسايدي تشخيص داده شود، هشداري به كمك‌داوران ويديويي ارسال مي‌شود تا صحنه را بازبيني كنند.

درصورتي كه آفسايد تأييد شود، انيميشني سه‌بعدي از صحنه ساخته مي‌شود و براي تماشاچيان در استاديوم و تماشاگران تلويزيوني به‌نمايش در مي‌آيد تا جاي هيچ شكي باقي نماند.

اپليكيشن FIFA Player

اپليكيشن FIFA Player فيفا كه با همكاري FIFPRO توسعه يافته است، به بازيكنان و مربي‌ها اجازه مي‌دهد دقايقي پس از پايان بازي عملكرد خود در زمين را براساس آمار و ارقام و نمودار مشاهده كنند. اين اطلاعات شامل داده‌هاي اندازه‌گيري‌شده فوتبالي وآمار عملكرد فيزيكي و اطلاعات آماري مي‌شود. متخصصان آماري و تحليل‌گران فوتبالي اطلاعات و آمار مذكور را به‌كمك سيستم‌هاي كامپيوتري در حين بازي ايجاد مي‌كنند.

همچنين بخشي از اين اطلاعات در قالب نمودارهاي گرافيكي و شكل‌هاي واقعيت‌ افزوده براي تماشاگران تلويزيوني به‌نمايش در‌ مي‌آيد كه لذت تماشاي مسابقات را دوچندان مي‌كند.

اكوسيستم داده‌هاي فوتبالي فيفا

اطلاعات و داده‌ها در فوتبال امروز نقش مهمي ايفا مي‌كنند و اين اطلاعات براي همه جذاب و متخصصدي است، از بازيكنان درون زمين گرفته تا تماشاگران تلويزيوني. به‌همين دليل فيفا اكوسيستمي را شامل شبكه‌ي پيچيده‌اي از منابع اطلاعاتي متفاوت ايجاد كرده است كه آخرين آمار و داده‌ها را در كمترين زمان دراختيار بازيكنان، تيم‌ها، شبكه‌هاي تلويزيوني و تماشاگران قرار مي‌دهد.

اين اطلاعات ازطريق ناظران مختلفي كه در استاديوم حضور دارند جمع‌آوري مي‌شود و به فردي در اتاق كنترل براي ثبت لحظه‌اي ارسال مي‌شوند. همچنين فناوري‌هايي مثل سيستم رديابي اپتيكال در استاديوم نصب شده‌اند كه اطلاعاتي مثل مختصات دقيق بازيكنان به‌همراه سرعت و فاصله و جهت آن‌ها را ثبت مي‌كند.

همه‌ي افراد علاقه‌مند از جمله تحليل‌گران، مربيان، تيم‌ها و حتي رسانه‌هاي شركت‌كننده در جام‌جهاني مي‌توانند به‌راحتي ازطريق پلتفرم ويژه‌ي فيفا به اطلاعات و آمار گفته‌شده دسترسي پيدا كنند.

سيستم خنك‌كننده‌ي پيشرفته

جام‌جهاني ۲۰۲۲ اولين جام‌جهاني است كه در يك كشور عربي برگزار مي‌شود كه معمولاً آب‌وهوايي گرم و شرجي دارند. به‌همين دليل، قطر هفت استاديوم از هشت استاديوم ويژه‌ي جام‌جهاني را به فناوري خنك‌كننده‌ي پيشرفته‌اي مجهز كرده كه در نوع خود بي‌نظير است. اين فناوري آب خنك را از مراكزي در فاصله‌ي دورتري از استاديوم به آن‌ها منتقل مي‌كنند و هواي خنك را به بخش تماشاگران و حتي بازيكنان مي‌دمد و دمايي ايدئال را براي آن‌ها به ارمغان مي‌آورد كه تا به‌حال بي‌سابقه بوده است. بنابراين، نه‌تنها تماشاگران از تماشاي بازي لذت دوچنداني خواهند برد؛ بلكه بازيكنان نيز مي‌توانند بهترين عملكرد خود را به‌نمايش بگذارند.

جمع‌بندي

فناوري فوتبالي نقش تعيين‌كننده‌اي در كمك به بازيكنان، مربيان، داوران و حتي ما تماشاچيان دارد. فناوري در موقعيت‌هاي مشكوك به تأييد تصميمات داورها كمك مي‌كند و شايد براي اثبات طرفداري اشتباه يكي از همكاران‌مان از يك تيم نيز مؤثر باشد. برخي از اين سيستم‌ها مثل VAR عملكرد موفقي داشته‌اند؛ اما بعضي بر اين باورند كه ابداعات فناورانه باعث از بين رفتن هيجان واقعي ورزش مي‌شوند، درحالي‌كه سايرين معتقدند فناوري باعث بهبود ورزش مي‌شود. اين فناوري‌ها چنان دقيق هستند كه مي‌توانند كوچك‌ترين اشتباهات را تشخيص دهند. در اين مقاله از ذكر فناوري‌هايي كه هنوز مورد تأييد فيفا قرار نگرفته‌اند، خودداري شده است. با پيچيده‌تر شدن و گسترش روزافزون نقش فناوري در ورزش، بايد از خود بپرسيم: آيا فناوري قبلاً لذت ورزش را از بين نبرده است؟