مايكروسافت چگونه به سمت متن باز شدن حركت مي‌كند

عليرغم اينكه با عضويت در شبكه‌ي توسعه دهندگان مايكروسافت (MSDN) و بهره‌مندي از منابع آن مي‌توانيد با روش‌هاي توسعه‌ي نرم‌افزار به وسيله‌ي ابزارهاي ارائه شده توسط مايكروسافت آشنا شويد، اما هيچگاه از اين طريق نمي‌توانيد با فلسفه‌ي كاري اين شركت آشنايي پيدا كنيد. مايكروسافت معمولاً به صراحت درباره‌ي فرآيندهاي فكري داخل شركت براي عموم صحبت نمي‌كند. البته اين روند در حال تغيير است و مديران ارشدي چون آماندا سيلور زمان بيشتري را صرف صحبت كردن با رسانه‌ها و تشريح ايده‌ها و فلسفه‌ي مايكروسافت مي‌كنند.

آماندا سيلور رياست بخش مديريت برنامه‌هاي ويژوال استوديو را در مايكروسافت بر عهده دارد؛ پلتفرم و ابزاري كه به توسعه دهندگان اين امكان را مي‌دهد تا هر نوع اپليكيشني را بسازند. سيلور از زمان ترك دانشگاه در سال ۲۰۰۱ در مايكروسافت مشغول به كار بوده و سال‌هاي رياست بالمر را نيز تجربه كرده است.

اما اين چهره‌ي رسانه‌اي مايكروسافت كه وظيفه‌ي توضيح دادن استراتژي‌هاي مايكروسافت را بر عهده دارد، چرخش ناگهاني غول نرم افزاري دنياي تكنولوژي از مواضع پيشين خود را چگونه توضيح مي‌دهد؟

سيلور مي‌گويد:

من شاهد تحول بزرگي در مايكروسافت هستم و قطعاً اينطور فكر مي‌كنم كه آمدن ساتيا [نادلا] باعث بعضي از اين تغييرات شده است؛ هرچند بسياري از تغييرات قبل از آمدن نادلا در حال انجام بودند. من كار خود را با توسعه‌ي وب و كار بر روي چاكرا (Chakra)، موتور جاوا اسكريپت مايكروسافت كه در اج استفاده مي‌شود شروع كردم. در آن زمان تيم آفيس در حال تلاش براي حركت به سمت تبديل اين محصول به يك سرويس و آماده شدن براي آفيس ۳۶۵ و اشتراك‌هاي ابري بود. براي اين منظور آن‌ها مجبور بودند كدهايي كه ۲۰ سال قدمت داشتند و به زبان‌هاي ++C و #C نوشته شده بودند را توسط هزاران برنامه‌نويس به كدهايي تبديل كنند كه در مرورگرها قابل اجرا باشند.

بنا به گفته‌هاي سيلور به انديشه متخصصين مي‌رسد كه مايكروسافت مدت‌ها پيش رشد سرويس‌هاي الكترونيك و ابري را پيش‌بيني كرده بوده و مشغول آماده شدن براي مواجهه با آن بوده است. تغيير به سمت فضاي ابري و متن باز به وضوح براي اين شركت سخت بوده است، اما تا چه حد؟ سيلور در اين باره اينطور توضيح مي‌دهد:

وقتي به اجزاي غير قابل استخراج يك نرم‌افزار مانند موتور محاسباتي اكسل نگاه كنيد، اين‌ قسمت‌ها هنگام گذار به سمت سرويس‌هاي الكترونيك و فضاي ابري تقريباً بدون تغيير باقي مي‌مانند. اما در حوزه‌هايي مانند رابط متخصصي (UI) تغييرات زيادي لازم است و بايد از نو كد بنويسيد. همچنين بايد ران‌تايم‌هاي برنامه را از نو تنظيم كنيد تا بتواند در مرورگرهاي متداول اجرا شود.

تمام آنچه تا اينجا گفته شد درباره‌ي تغييرات به سمت فضاي ابري بود، اما متن باز چه مي‌شود؟ بنا به گفته‌هاي سيلور استفاده از جاوا اسكريپت در سطحي كه مايكروسافت مي‌خواست از آن استفاده كند، چالش بسيار بزرگي بوده است. اين زبان كنترل مرزي (boundary control) كمي به ردموندي‌ها مي‌داد. اگرچه مايكروسافت از اينكه بر روي جاوا اسكريپت كار كرده و موجب تكامل استانداردهاي آن شود خوشحال بود، اما روند اين تكامل و اعمال تغييرات كند بودند و در نهايت آن‌ها مجبور شدند دست به ساخت تايپ اسكريپت بزنند.

تاخير كميته‌ي مسئول استانداردهاي جاوا اسكريپت در اعمال تغييرات مورد نياز مايكروسافت يكي از دلايلي بود كه منجر به خلق تايپ اسكريپت (TypeScript) شد. تايپ اسكريپت حكم جاوا اسكريپت وسيع‌تر را براي مايكروسافت دارد. اساس و پايه‌ي زبان تايپ اسكريپت بسيار شبيه جاوا اسكريپت است؛ زباني كه براي ميليون‌ها توسعه دهنده از قبل آشنا است.

سيلور درباره‌ي علت متن باز شدن تايپ اسكريپت اينگونه توضيح مي‌دهد:

ما از اين موضوع مطلع بوديم كه اگر قرار باشد تيم آفيس ۳۶۵ تنها مشتري تايپ اسكريپت باشد، اين زبان هيچگاه آنطور كه شايسته‌ي آن است تكامل پيدا نخواهد كرد و به حداكثر پتانسيل خود نخواهد رسيد. در آن زمان مايكروسافت در ميان جامعه‌ي توسعه دهندگان وب جايگاه قابل احترامي نداشت. بنابراين بايد راهي پيدا مي‌كرديم تا محصول خود را بدون اينكه موجب ناراحتي و رنجش اين جامعه‌ي عظيم شود به آن‌ها عرضه كنيم و بتوانيم با آن‌ها براي تكامل اين زبان تعامل داشته باشيم. مهمترين انتظار جامعه‌ي توسعه دهندگان وب از ما متن باز بودن تايپ اسكريپت بود و ما متوجه شديم كه حركت به سوي متن باز تنها گزينه‌ي پيش روي ما است. در آن زمان مايكروسافت هنوز براي متن باز شدن آماده نبود؛ هرچند تيم‌هايي در مايكروسافت بر روي تكنولوژي‌هاي متن باز مشغول به كار بودند.

چالش مايكروسافت يافتن راهي براي رساندن پروژه‌ي خود به دست جامعه‌اي بود كه از اعتبار چنداني ميان آن‌ها برخوردار نبود. نكته‌ي جالب اينجا است كه تمامي اين اتفاقات تحت رياست استيو بالمر به وقوع پيوستند، مردي كه لينوكس را سرطان مي‌خواند.

تغيير استراتژي مايكروسافت اتفاقي ناگهاني نبود، بلكه ماه‌ها و شايد سال‌ها طول كشيد تا غول نرم افزاري به اين نتيجه برسد كه بايد استراتژي خود در قبال متن باز را مورد بازنگري قرار دهد. تايپ‌اسكريپت به مايكروسافت كمك كرد تا متوجه شود چارچوب برنامه نويسي دات نت (NET.) خود را نيز بايد متن باز كند.

سيلور درباره‌ي سختي تصميم متن باز كردن پروژه‌ها در مايكروسافت مي‌گويد:

ما از خطرات متن باز كردن براي شركت‌ها مطلع هستيم. هميشه اين خطر وجود دارد كه كسي پروژه‌ي شما را گرفته و انشعابي در آن ايجاد كند و در نهايت آن انشعاب از پروژه‌ي شما محبوب‌تر شود. با توجه به اين موضوع، تنها راه موفقيت در متن باز اين است كه به جامعه‌ي توسعه دهندگان پاسخگو باشيد.

سيلور تاكيد دارد كه مايكروسافت قرار است همچنان به رويه‌ي متن باز خود ادامه دهد و حتي كار بر روي پروژه‌هايي مانند كوردوواي آپاچي (Apache Cordova) را نيز شروع كرده است. در حقيقت مايكروسافت مدتي است كه بر روي هسته‌ي كوردووا و ران‌تايم‌ها و پلاگين‌هاي اين اكوسيستم كار مي‌كند. زامارين (Xamarin) را نيز نبايد فراموش كرد. پروژه‌اي كه در ابتدا متن باز بود، سپس براي تجاري سازي بسته شد و در نهايت دوباره توسط مايكروسافت متن باز شد.

تغييرات جديد مايكروسافت مي‌توانند دو دليل عمده داشته باشند. بخشي از سياست‌هاي جديد مايكروسافت در رابطه با متن باز به تصميمات تجاري و متخصص مربوط مي‌شود و در حقيقت براي مايكروسافت به عنوان يك شركت تجاري، حركت در اين مسير اجتناب ناپذير است. از طرفي مايكروسافت تلاش دارد تا با سياست‌هاي جديد به نوعي رابطه‌ي تيره‌ي خود با جامعه‌ي متن باز را ترميم كند. بسياري از توسعه دهندگان با در انديشه متخصصين گرفتن دليل اول، به اقدامات اخير مايكروسافت با ديده‌ي ترديد مي‌نگرند. عده‌اي ديگر اما از اين چرخش مايكروسافت استقبال كرده و دوست دارند يك شانس ديگر به اين شركت بدهند.

انديشه متخصصين شما به عنوان يك توسعه دهنده درباره‌ي استراتژي‌هاي جديد مايكروسافت چيست؟ آيا به مايكروسافت متن باز اعتماد داريد و يا تلاش‌هاي مايكروسافت براي آشتي با جامعه‌ي متن باز را كم و بسيار دير مي‌دانيد؟ هم انديشي ها خود را با ما و متخصصان اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران در ميان بگذاريد.