بيوگرافي گوليلمو ماركوني، فيزيكدان برنده جايزه نوبل و مخترع راديو
گوليلمو ماركوني (Guglielmo Marconi) مخترع ايتاليايي بود كه عمدهي شهرتش را بهخاطر فناوريهاي پيشگام در صنعت ارتباطات راديويي كسب كرد. از دستاوردهاي مهم ديگر او ميتوان به قانون ماركوني و تلگراف راديويي اشاره كرد. اين دانشمند ايتاليايي بهخاطر دستاوردهاي متعددش در علم فيزيك، جايزهي نوبل سال ۱۹۰۹ را بهصورت مشترك با كار فرديناند براون دريافت كرد.
ماركوني را با لقب پدر راديو ميشناسند، اما خودش در دوران حيات، ادعايي بر مالكيت اين دستاورد بزرگ نداشت. او علاوهبر فعاليتهاي علمي، كارآفرين شناختهشدهاي هم بود و با تأسيس شركت Wireless Telegraph & Signal Company در انگلستان، اولين قدمها را در جهت تجاري كردن راديو برداشت. شركت او بعدا به شركت ماركوني تغييرنام داد. دانشمند ايتاليايي در سال ۱۹۲۹ نشان ماركي را از پادشاه ايتاليا دريافت كرد. او دو سال بعد موفق به نصب راديوي مخصوص براي پاپ در واتيكان شد.
ماركوني در طول عمر خود اصراري بر لقب مخترع راديو نداشت، اما دستاوردهايش را ميتوان از مهمترين تأثيرات علم بر تاريخ فناوري دانست. او به موفقيتهايي در علم ارتباطات رسيد كه در زمان خودش، ناياب بودند. بسياري از همعصران ماركوني حتي ايدههاي او را غيرواقعي و دور از دسترس ميدانستند؛ اما دانشمند ايتاليايي با تكيه بر يافتهها و آزمايشهاي دانشمندان قبلي، ايدههاي خود را اجرايي كرد.
امضاي ماركوني
تولد و تحصيل
گوليلمو ماركوني در ۲۵ آوريل سال ۱۸۷۴ در بولونيا ايتاليا بهدنيا آمد. پدرش جوزپه، يكي از ثروتمندان بزرگ ايتاليا بود و مادرش نژادي اسكاتلندي-ايرلندي داشت. مادر گوليلمو علاقهي زيادي به مسافرت داشت و در سفرهاي بسياري، پسرش را بههمراه ميبرد. ماركوني بهخاطر همين سفرهاي متعدد، يادگيريهاي اوليهي تحصيلي را بهصورت خصوصي فرا گرفته بود و اولين ايدههاي جامعش نسبت به جهان، در همان سالها شكل گرفت.
اولين مدرسهاي كه ميزبان ماركوني بود، در فلورانس قرار داشت. دانشمند سالهاي بعد اروپا پس از مدتي تحصيل در آن مدرسه، تحصيل انديشه متخصصيني را امري دشوار دانست. بههرحال، او تحصيلات ابتدايي را به پايان رساند و به مؤسسهي متخصص ليورنو رفت. اولين دستاوردهاي علمي و متخصص ماركوني در همين مؤسسه شكل گرفتند و علاقهاش به فيزيك نيز روزبهروز بيشتر شد.
ماركوني از خانوادهاي ثروتمند بود و تحصيلات ابتدايي را بهصورت خصوصي فراگرفت
ماركوني تحصيلات در مؤسسهي ليورنو را نيمهكاره رها كرد. اين اقدام او موجب ناراحتي پدرش شد، اما دستاوردهاي بعدي بهنوعي تصميمش را جبران كردند. ماركوني پس از بازگشت به خانه اكثر زمان خود را به آزمايشهاي متخصص و علمي اختصاص ميداد. مادر گوليلمو اعتقاد زيادي به پيشرفت پسرش داشت و از يك فيزيكدان براي راهنمايي او درخواست مشاوره داد. همين مشاورههاي اوليه، علاقهمندي ماركوني به فيزيك را جهتدهي كرد و به سمت علم جديد راديو يا موجهاي هرتزي سوق داد.
اولين آزمايشهاي بيسيم
آشنايي با مفهوم موجهاي هرتزي و دستاورد بزرگ هاينريش هرتز، ماركوني را به فعاليتهاي شبانهروزي براي درك آنها واداشته بود. درنتيجه جوان ايتاليايي براي درك هرچه بهتر مفهوم موجها، آزمايشهاي هرتز را تكرار ميكرد. ماركوني در اولين آزمايشهاي خود جرقهاي را در يك مدار تحريك كرده و پاسخ آن را در مداري كمي دورتر دريافت ميكرد. او هم مانند هرتز نتوانست ارتباطي بيش از چند متر را ثبت كند.
اولين دستاورد ماركوني در بهبود ارتباط الكتريكي با استفاده از دستگاهي بهنام Coherer رخ داد. او اين دستگاه را در مدار دريافتكنندهي سيگنال قرار داد و توانست برد ارتباطي را افزايش دهد. ادوارد برنلي فرانسوي اولين كسي بود كه متخصصد دستگاه Coherer را كشف كرد. بعدها اليور لاژ متخصصدهاي آن را عموميتر كرد و بهبود داد؛ بهبودي كه منجر به دريافت بهتر امواج هرتزي در گيرندهها شد.
طرح كوهرر بهينهسازيشده توسط ماركوني
ماركوني در جريان آزمايشهايش متوجه شد كه حساسيت كوهرر تأثير مهمي بر فاصلهي عملياتي ارسال و دريافت سيگنالها دارد. درنتيجه او تلاشهايش را بر افزايش حساسيت اين دستگاه متمركز كرد. در آن زمان روش عملكردي كوهرر بهخوبي مشخص نبود، درنتيجه ماركوني با سعي و خطا براي بهبود حساسيت آن تلاش ميكرد. درنهايت آزمايشهاي جوان ايتاليايي نتيجه داد و توانست قطعهاي با ۹۵ درصد نيكل و ۵ درصد نقره بسازد كه در لولهاي خلأ، عملكردي بسياري بهتر از نمونههاي اوليه داشت.
آزمايش يافتههاي هاينريش هرتز، پلهي شروع فعاليتهاي علمي ماركوني بود
پس از افزايش حساسيت كوهرر، فعاليتهاي ماركوني متوقف نشد. او براي بهبود هرچه بيشتر سيستم ارسال و دريافت سيگنال تلاش ميكرد تا اينكه به طراحي و توسعهي آنتن براي گيرندهي راديويي رسيد. ماركوني دريافت كه با استفاده از آنتني عمودي متشكل از خاك و يك رسانا، ميتوان قدرت دريافت سيگنال گيرنده را افزايش داد. درنتيجه او توانست فاصلهي بين فرستنده و گيرنده را باز هم افزايش دهد.
ماركوني در يكي از آزمايشهايش فرستنده را در خانه و گيرنده را در مزرعه قرار داده بود. دستيارش براي نشان دادن دريافت سيگنال از پارچهاي سفيدرنگ استفاده كرد. همين رخداد ساده، نقطهي عطف مهمي در تاريخ توسعهي راديو محسوب ميشد. در آزمايش بعدي گيرنده در تپهاي با ارتفاع قابلتوجه نصب شد كه اين بار براي اعلام دريافت سيگنال، يك گلوله از تفنگ شكاري شليك شد.
آزمايشها و تلاشهاي ماركوني براي افزايش برد ارتباطي، او را به فاصلهي دو كيلومتري رساند. او كه متوجه ظرفيتهاي بالاي دستاوردش در علم ارتباطات شده بود، طرحهاي توسعهاي مورد انديشه متخصصين را به مقامات ايتاليايي ارائه كرد. البته آنها در برخورد اول با اختراع ماركوني واكنش مناسبي نداشتند و طرح راديو را رد كردند.
مهاجرت به انگلستان و رونمايي از راديو
رد شدن ايدهي ماركوني از سوي ايتالياييها، او را به مهاجرت تشويق كرد. دانشمند جوان ايتاليايي در سال ۱۸۹۶ بههمراه مادرش به انگلستان رفت تا شايد آنجا بتواند دستاوردهايش را بهصورت عمومي عرضه كند.
هنري جيمز ديويس از اقوام نزديك ماركوني بود كه به محض رسيدن او و مادرش به انگلستان از آنها استقبال كرد. ديويس مهندس بود و ماركوني را با كمپل سوينتون، از مهندسان برق مشهور در آن سالها آشنا كرد. سوينتون هم مانند ماركوني آزمايشهاي متعددي را مرتبط با موجهاي هرتزي انجام داده بود. آشنايي با سوينتون، منجر به گسترش شبكهي ارتباطي ماركوني در ميان مهندسان انگليسي شد. او از طريق سوينتون با ويليام پريس، مهندس ارشد ادارهي پست انگلستان ارتباط برقرار كرد كه او هم از علاقهمندان به آزمايشهاي ارتباط بيسيم بود.
كارمندان دفتر پست بريتانيا در حال آزمايش دستگاه ماركوني
ماركوني پس از آشنايي با مهندسان و دانشمندان متعدد انگليسي، چند نمايش از دستاوردهايش را براي آنها اجرا كرد. اولين آزمايش در ماه ژوئيه همان سال روي سقف دو ساختمان در لندن انجام شد. در آن آزمايش، فرستنده و گيرندهي راديويي در فاصلهي چند متري قرار داشتند كه با توجه به دستاوردهاي قبلي ماركوني، موفقيت ارتباط دور از انتظار نبود. افراد حاضر در اولين رونمايي ماركوني جذب يافتههاي او شدند. در آزمايش مذكور، ساختمانهايي بين گيرنده و فرستند وجود داشت و همين موضوع، موفقيت ارتباط را مهمتر جلوه ميداد. بههرحال در آن زمان ارتباط بيسيم، رخدادي تازه و ناب محسوب ميشد و بهنوعي ماركوني و همراهانش در مرز فناوري قدم ميزدند.
موفقيت آزمايش اول ماركوني باعث شد تا درخواستهايي براي افزايش فاصله ميان فرستنده و گيرنده مطرح شود. آزمايش بعدي در فاصلهي بيشتر و در دشت سالزبري انجام شد. در آزمايش سالزبري، نمايندههايي از وزارت جنگ و درياسالارهاي انگلستان هم حضور داشتند. ماركوني براي نشان دادن تأثير امواج در آزمايش سالزبري، تجهيزات جديدي را به فرستنده و گيرندهي خود افزود تا نمايش دقيقتري از ارتباط انجام شود. درواقع او تلاش ميكرد تا محرمانه ماندن ارتباطات را نيز نشان دهد.
گيرندهي آهنربايي، يكي از اختراعات مهم ماركوني
استفاده از علامتنگار در فرستنده و گيرنده و تلاش براي نشان دادن امن ماندن ارتباط، برد ارتباطي دستگاه ماركوني را به ۲/۵ كيلومتر محدود كرد. در آزمايشهاي بعدي كه ۶ ماه بعد انجام شد، ماركوني و تيمش از بالون براي بهبود عملكرد آنتن بهره برد. در اين آزمايشها، برد ارتباطي به حدود هفت كيلومتر رسيد.
اولين آزمايشهاي عمومي راديو در انگلستان انجام شد
موفقيت ماركوني در آزمايشهاي اوليه باعث شد تا رونمايي رسمي براي رسانهها انجام شود. دانشمند ايتاليايي در مقابل چشمان فعالان رسانهاي و دانشمندان بزرگ انگلستان، ارتباط بيسيم پايدار را به نمايش گذاشت كه دستاورد بزرگي در تاريخ ارتباطات محسوب ميشد. نمايش ارتباط نيز بهگونهاي هنرمندانه انجام شد و گيرنده و فرستنده داخل جعبههاي سياه قرار گرفتند. ماركوني بهخاطر همين نمايش خيرهكننده، به سرعت به شهرت چشمگيري رسيد.
نمونهاي از اولين گيرندههاي راديويي
ماركوني پس از رد شدن از سوي مقامات ايتاليايي، عملكرد خيرهكنندهاي در انگلستان داشت و ارتباط راديويي را تاحدودي اثبات كرد. منتهي تا آن زمان متخصصدي واقعي براي امواج هرتزي يا راديوي اختراع ماركوني وجود نداشت. در سال ۱۸۹۷ پيشنهاد شد كه عملكرد سيستم ماركوني بين فرستنده و گيرندههايي در دو سوي درياچه يا رودخانه آزمايش شود. در صورت موفقيت آن ارتباط، متخصصدي واقعي براي دستاوردهاي ماركوني پيدا ميشد كه نياز به نصب كابلهاي ارتباطي زير دريا را از بين ميبرد. اولين آزمايشها در دو سوي كانال بريستول انجام شد كه موفقيتهاي قابلتوجهي داشت و شهرت دانشمند ايتاليايي را بيش از پيش افزايش داد.
تجاري كردن راديو
موفقيت آزمايشها و رونماييهاي ماركوني، تمايل عموم را به متخصصدهاي فناوري جديد افزايش داد. بههمين دليل، او تصميم گرفت تا شركتي براي توسعهي فناوري و تجاري كردن آن تأسيس كند. شركت ماركوني بهنام Wireless Telegraph and Signal Company تأسيس شد و فرصت جذب سرمايه براي آزمايشهاي بيشتر را فراهم كرد. اولين سرمايهها نيز از طريق بانك دريافت و آزمايشهاي پيشرفتهتر ماركوني شروع شد.
كشتي الترا از اولين ميزبانهاي تجهيزات راديويي
تا زمان تأسيس شركت ماركوني، هنوز اطلاعات كمي دربارهي ارتباط بيسيم و امواج هرتزي در ميان مردم وجود داشت. ماركوني با هدف عموميتر كردن دستاوردهاي خود، آزمايشهاي گستردهتري انجام ميداد. در يك قدم مهم در سال ۱۸۹۷، دكلي به ارتفاع ۴۰ متر در بالاي هتل نيدلز نصب شد و دريافتكننده نيز در قايقي روي آبهاي سالنت (Solent) قرار گرفت. ماركوني با اين آزمايش ميخواست قدرت ارسال و دريافت سيگنالها روي آب را هرچه بيشتر اثبات كند؛ آزمايشي كه فاصلهي ارتباطي ۳۰ كيلومتري و توانايي ارتباط روي آبهاي دريافت را اثبات كرد. امروز پلاك يادبودي در هتل نيدلز وجود دارد كه نشاني از آزمايش تاريخساز ماركوني در آن مكان است.
جذب سرمايه و آزمايشهاي حرفهايتر، دليل تأسيس شركت ماركوني بود
افزايش برد ارتباطي راديو، ماركوني را بر آن داشت تا اولين ارتباط راديويي بينالمللي را از طريق كانال انگلستان برقرار كند. دكلهاي ارتباطي براي آزمايش جديد در فورلند و ويمروكس در نزديكي بولونيا نصب شدند و در سال ۱۸۹۹، دستاورد بزرگ ديگري از ماركوني رخ داد. او توانست اولين ارتباط راديويي بينالمللي را برقرار كند. بهعلاوه سيگنالهاي ارتباطي در شهر چلمزفورد هم دريافت شدند كه دستاورد مهم ديگري در مسير توسعهي ارتباطات بيسيم بود. تا آن زمان تصور ميشود كه سيگنالها تنها بين دو نقطهي قابل ديد ردوبدل ميشوند، اما دريافت سيگنال در فاصلهي ۱۳۰ كيلومتري، نشاندهندهي موفقيت بزرگي براي ماركوني و شركتش بود.
تجهيزات راديويي داخل الترا
اولين سفارش تجاري شركت ماركوني در سال ۱۸۹۹ و از نيروي دريايي بريتانيا دريافت شد. او تا آن زمان هزينههاي زيادي را براي تحقيق و توسعه اختصاص داده بود، اما سفارشهاي زيادي نداشت. بههرحال شركت ماركوني براي ادامهي حيات به سفارشهاي بيشتري نياز پيدا كرد.
موفقيت ارتباط راديويي از روي كانال انگلستان، ماركوني را اميدوار كرد كه ارتباط از روي اقيانوس اطلس را امتحان كند. تا آن زمان چنين ايدهاي دور از واقعيت تصور ميشد و هيچكس به موفقيت برنامههاي دانشمند ايتاليايي باور نداشت. بهعلاوه فاصلهي مورد انديشه متخصصين ماركوني نيز ۲۰ برابر فاصلهي موفقيتهاي قبلي بود. بههرحال او با وجود كاهش سرمايههاي شركتش، تصميم گرفت تا ارتباط از روي اقيانوس اطلس را امتحان كند؛ ارتباطي كه بهعنوان يك چالش مهم، ذهن ماركوني را بيش از همهچيز به خود مشغول كرده بود.
ماركوني درحال مطالعه تجهيزات داخل كشتي
ماركوني ارتباط از روي اقيانوس اطلس را بهعنوان يك فرصت تجاري ميديد. از نگاه او، چنين ارتباطي ظرفيتهاي زيادي خصوصا براي كسبوكارهاي دريايي داشت و ميتوانست فرصتي عالي براي بهبود شرايط مالي شركت باشد. در آن زمان كشتيها روشهاي ارتباطي زيادي نداشتند و درصورت موفقيت ماركوني، انقلابي در آن صنعت رخ ميداد.
چالش ارتباطي اقيانوس اطلس
اولين چالش ماركوني در پيادهسازي ارتباط از روي اقيانوس اطلس، در جذب سرمايه خلاصه ميشد. او بايد مشاوران و مديران خود را راضي ميكرد كه چنين ارتباطي با وجود هزينههاي بالا، امكانپذير خواهد بود. ماركوني براي جلب انديشه متخصصين آنها بسيار تلاش كرد و درنهايت موفق به شروع پروژهي عظيم بين اقيانوسي شد.
براي حصول اطمينان از موفقيت آزمايش روي اقيانوس اطلس، انتخاب مكان نصب مراكز ارسال و دريافت اهميت بالايي داشت. در يك سمت اقيانوس، منطقهي پالدو در كارنوال انتخاب شد و سمت ديگر، كيپ كاد در ماساچوست بود. ابتدا فرايند آمادهسازي ايستگاه پالدو انجام شده و دكلي به ارتفاع ۶۰ متر متشكل از ۲۰ آنتن در آن نصب شد. دكل مذكور، يك سيمكشي مخروطي ايجاد ميكرد كه درنهايت به شكل آنتن در ميآمد. يكي از دستيارهاي ماركوني بهنام ويويان از ابتدا طراحي دكل را نامناسب ميديد كه ديگران توجهي به نگرانيهايش نكردند. درنهايت پيشبينيهاي ويوالدي محقق شدند و سازهي آنتن بر اثر طوفان فرو ريخت. آنتن نصبشده در ماساچوست طراحي مشابهي با آنتن پالدو داشت. اين سازه نيز بر اثر باد شديد نابود شد.
مدار گيرندهي فلمينگ
ماركوني براي ايجاد ارتباط از روي اقيانوس اطلس، علاوهبر آنتنهاي قوي به بازطراحي گيرنده و فرستنده هم نياز داشت. درواقع دستگاههاي ارتباطي او بايد با توانايي توليد برق بيشتر نسبت به نمونههاي قبلي ساخته ميشدند. وظيفهي طراحي دستگاههاي جديد بر عهدهي آمبروز فلمينگ گذاشته شد. او استاد دانشگاه لندن بود و بهعنوان مشاور در كنار شركت ماركوني فعاليت ميكرد. او فرستندهاي براي ماركوني طراحي كرد كه با استفاده از چند خازن و تناوبساز، ولتاژ و سيگنال قويتر توليد ميكرد.
ارتباط از روي اقيانوس اطلس، هزينههاي بالايي براي شركت ماركوني رقم زد
با وجود موفقيت در ساخت فرستندههاي ولتاژ بالا، سقوط آنتنها در دو سوي اقيانوس فاجعهاي بزرگ براي ماركوني و تيمش بود. او سرمايهگذاري عظيمي براي ساختن آنتنها انجام داده بود كه بهنوعي همهي آن نابود شد. بههرحال ماركوني از شكستهاي گذشته نااميد نشد و تصميم گرفت آنتنها را مجددا بسازد. اينبار او طراحي كوتاهتر با سازهاي قويتر را در انديشه متخصصين گرفت.
ماركوني در كنار تيمش در تلاش براي بالا بردن آنتن كايتي
ماركوني براي اطمينان از موفقيت بازطراحي آنتنها در دو سوي اقيانوس، مكان سايت آمريكا را نيز تغيير داد و به نيوفاندلند منتقل كرد تا فاصلهي ميان سايتها هم كمتر شود. او براي طراحي آنتن در سمت آمريكا، سادهسازي حداكثري طراحي را پيشنهاد داد. در طرح جديد آنتن تنها بهصورت سيمي متصل به كايت يا بالون ساخته ميشد. البته قطعا تلاش براي كاهش حداكثري هزينهها در بازسازي آنتن، يكي از دلايل مهم طراحي جديد ماركوني بود. البته آنتن با طراحي اينچنيني باعث ميشد تا ارتباط تنها بهصورت يكطرفه و از انگلستان به نيوفاندلند برقرار شود.
آزمايش ارتباط راديويي از روي اقيانوس اطلس در سال ۱۹۰۱ شروع شد. ايستگاه پالدو حرف S انگليسي را متشكل از سه نقطه به نيوفاندلند ارسال ميكرد. ارسال سيگنال بهمدت سه ساعت در روز انجام ميشد. حرف S به دو دليل براي انتقال سيگنال انتخاب شد. دليل اول، تشخيص آسان اين حرف در ارتباطات بود و دليل ديگر، طراحي كاملا جديد و آزمايشنشدهي آنتنها بود كه توانايي ارسال و دريافت پيامهايي متشكل از خط فاصله را در هالهاي از ابهام قرار ميداد.
آبوهواي منطقهي نيوفاندلند آزمايش ارتباط را دشوار ميكرد. بادهاي شديد منطقه، كايت حامل سيم را بهشدت تكان ميداد و چند نمونهي اول بهسرعت از بين رفتند. نمونهي موفق سوم نيز بهخاطر حركت سريع، رزونانسي متغير داشت كه دريافت سيگنال را بسيار دشوار ميكرد. ماركوني براي حل چالش، مداري جديدي را در گيرنده طراحي كرد كه عملكردي شبيه به مدارهاي ديودي در گيرندههاي AM داشت. او از يك موبايل هم براي شنيدن بهتر سيگنالها در سمت گيرنده استفاده كرد.
پس از رفع چالشهاي اوليه و بازطراحي آنتنها و گيرندهها، آزمايش عملي ارتباط از روي اقيانوس اطلس انجام شد. ماركوني بهكمك دستيارش كمپ آزمايش را انجام داد و يادداشتهايش، دريافت سيگنال را در تاريخ ۱۲ سپتامبر ۱۹۰۱ تأييد ميكنند. البته ماركوني هيچ اثبات يا شاهدي براي دريافت سيگنالها نداشت، اما خبر ارتباط موفق را به رسانهها اعلام كرد. آنها واكنشي هيجاني به خبر داشتند و آن را پذيرفتند. ازطرفي جوامع علمي با شك و ترديد به نتايج منتشرشده نگاه ميكردند و احتمال خطا را بالا ميدانستند.
ماركوني باور داشت كه سيگنالهاي ارسالي از پالدو را دريافت كرده است. منتهي سيگنال بهقدري ضعيف بود كه امكان ارسال پيام كامل از روي اقيانوس اطلس را ضعيف ميكرد و درنتيجه دانشمند ايتاليايي بايد آزمايشهاي بيشتري انجام ميداد. متأسفانه او نتوانست آزمايشهاي خود را ادامه دهد چون شركتهاي محلي تلگراف اعتراضهايي نسبت به انحصارطلبي شركت ماركوني داشتند و او را مجبور به تعطيلي ايستگاه كردند.
جزيرهي كيپ برتون، ميزبان بعدي آزمايشهاي ماركوني براي تأسيس ايستگاه راديويي بود. پس از نصب ايستگاه در آن منطقه، باز هم اشكالات انتشار سيگنال رسيدن به حداكثر بازدهي را دشوار ميكرد. بههرحال ماركوني در جريان آزمايشهاي اوليه متوجه شد كه افزايش طول موج منجر به بهبود بازدهي ارتباط ميشود.
در كنار پاپ پس از نصب گيرندهي واتيكان
پروژهي ارتباط از روي اقيانوس اطلس روزبهروز هزينههاي بيشتري را براي شركت ماركوني بههمراه داشت. بهعلاوه با وجود همهي چالشها، تيم به نتيجه رسيده بود كه براي كسب موفثيتهاي مالي بعدي، انجام اين پروژه اجتنابناپذير است. براي رسيدن به هدف نهايي، قرارداد همكاري انتشار محتواي خبري با روزنامهي تايمز برقرار شد. همكاري جديد منجر به انتقال سريعتر اخبار ميشد، اما عمر آن تنها ۹ روز بود. درواقع گيرندهي كيپ بروتون عمر كافي براي سرويسدهي بيشتر نداشت.
كشتيها اولين مشتريان جدي راديو بودند
ماركوني پس از شكست در ارتباط از روي اقيانوس اطلس، به ايدهي قبلي خود يعني سرويسدهي به كشتيها بازگشت. او در جريان بهبود فرستندههاي منطقهي پالدو، دستاورد علمي ديگري داشت و متوجه بازدهي بهتري آنتنهاي L در ارسال امواج راديويي شد؛ يك طراحي كه تا به امروز هم در بسياري از آنتنهاي راديويي استفاده ميشود. بههرحال طراحي L آنتن، بسياري از چالشهاي ارسال امواج از روي اقيانوس را حل كرد. البته سرعت ارسال و دريافت پيامها هنوز پايين بود.
ماركوني روي يكي از كايتهاي حامل تجهيزات راديويي
توسعهي كسبوكار و تحقيقات
همانطور كه گفته شد، تمركز اصلي شركت ماركوني بر خدماترساني به كشتيها معطوف ميشد. با شروع فرايند نصب ايستگاهها در دو طرف اقيانوس اطلس، كشتيهاي متعدد بهمرور به همكاري با ماركوني ترغيب شدند. اولين كشتي تجاري در سال ۱۹۰۰ تجهيزات راديويي ماركوني را نصب كرد و تا سال ۱۹۰۲ تعداد كشتيها به ۷۰ عدد رسيد.
ارتباط اقيانوسي ماركوني با تمام چالشها به موفقيت ختم شد و نام او روزبهروز بهعنوان پدر علم راديو در جهان شناخته ميشد. امواج راديويي اوليهي ماركوني و تيمش، طول بلندي داشتند و به دو هزار متر ميرسيدند. در سالهاي ابتدايي دههي ۱۹۲۰، تلاش براي ارسال و دريافت امواج با طول كوتاهتر اوج گرفت و ماركوني هم بهعنوان پيشگام صنعت براي دستيابي به آنها وارد عمل شد.
دولت بريتانيا پس از درك ظرفيتهاي بالاي امواج راديويي با طول موج كوتاه، تصميم به ورود جدي به صنعت راديو گرفت و شبكهي بيسيم سلطنتي را بهعنوان يك پروژهي مهم مطرح كرد. شركت ماركوني اولين پيشنهاد را به دولت ارائه داد تا با ايستگاههاي طول موج كوتاه، مناطق انگلستان، كانادا، هند، آفريقاي چنوبي و استراليا را به هم متصل كند. بهخاطر نوپا بودن فناوري راديو، دولت از ماركوني درخواست كرد تا تمامي ريسكهاي پروژه را بپذيرد. او هم با قبول شرايط دولت پروژه را اجرا كرد كه با موفقيت بالا همراه بود.
نصب گيرندهي راديويي در واتيكان
ماركوني همزمان با تلاشهاي بيشمار براي توسعهي كسبوكار، اختراعات متعددي را هم در حوزهي راديو ثبت ميكرد. يكي از مشهورترين اختراعات او، با هدف ميزانسازي (Tuning) امواج راديويي طراحي شد. اين اختراع، پتنت مشهوري بهشمارهي ۷۷۷۷ براي فيزيكدان ايتاليايي بههمراه داشت كه در تاريخ ۲۶ آوريل ۱۹۰۱ ثبت شد. ماركوني با هدف كاهش تداخل در امواج، دستگاه ميزانساز را طراحي كرده بود چون با توسعهي امواج راديويي و افزايش استفاده، تداخل بهعنوان چالشي جدي در ارتباطات خود را نشان ميداد.
قطعهي كوهرر يكي از مهمترين تجهيزات ارتباط راديويي بود كه از سالهاي ابتدايي در دستگاه مخترعان متعدد ديده ميشد. اين دستگاه براي تنظيم سيگنالها نياز به جرقهاي قوي داشت كه بهرهوري آن را كاهش ميداد. بههرحال ماركوني باز هم به توسعه و بهينهسازي دستگاه مشغول شد و اختراعي مرتبط با آن ثبت كرد. دانشمند ايتاليايي درنتيجهي تحقيقات يك آشكارساز آهنربايي براي سيگنال طراحي كرد.
از سال ۱۹۰۲ همهي كشتيهايي كه مجهز به دستگاههاي شركت ماركوني بودند، از آشكارساز آهنربايي استفاده ميكردند. درنتيجه سطح حساسيت آنها افزايش پيدا كرد كه موجب به كاهش تداخل و سرعتهاي بالاتر در سيگنالدهي هم شد.
حضور در منطقهي پالدو براي نصب ايستگاه
ماركوني در كنار اختراعات متعدد، به بهينهسازي مدل كسبوكاري خود هم مشغول بود. او با دريافت حق اجاره و كارمزد به ازاي استفاده از تجهيزات راديويي، كسب درآمد ميكرد. چنين مدلي هيچ ضرري هم به انحصار عظيم شركت پست بريتانيا وارد نميكرد. بهعلاوه آنها توانايي پيشگامي در رقابت را نيز داشتند، چرا كه مشتري تجهيزات راديويي شركتهاي ديگر اجازهي استفاده از ايستگاههاي راديوي ماركوني را مگر در موارد اورژانسي نداشت.
شركت ماركوني تا مدتها انحصار قراردادهاي راديويي را در اختيار داشت
شركت ماركوني در دهههاي ابتدايي قرن بيستم كنترل بسياري از ايستگاههاي استراتژيك را در اختيار داشت. درنتيجه كشتيها هرچه بيشتر به استفاده از تجهيزات آنها متمايل ميشدند. بههرحال رقابت در صنعت راديو هم در آن سالها بهشدت وجود داشت و حتي شركتها روي سيگنالهاي يكديگر اختلال ايجاد ميكردند. چالشهاي مذكور نياز به قانونگذاري بينالمللي را روزبهروز بيشتر ميكرد. درنهايت قوانين مصوب باعث شدند تا دولت بريتانيا كنترل بسياري از ايستگاههاي ماركوني را در اختيار بگيرد و مدل كسبوكاري آنها با چالش روبهرو شود. بههرحال ماركوني از چالشهاي جديد فراري نبود و با بهبود اختراعات، سرويسدهي شركت خود را نسبت به رقبا متمايز ميكرد.
در كنار مهندس آمريكايي، آلفرد گلدسميث
زندگي شخصي و مرگ
گوليلمو ماركوني در مارس سال ۱۹۰۵ با دختري ايرلندي بهنام بئاتريس اوبراين ازدواج كرد. اگرچه بئا از خانوادهاي نجيبزاده از ايرلند بود، وضعيت مالي مناسبي نداشت. ازدواج ماركوني از همان ابتدا چالشهاي متعدد داشت و او بهخاطر درگيري در پروژهي ارتباط راديويي اقيانوسي، زمان كمي را با همسرش سپري ميكرد. چالشهاي خانوادهي ماركوني بهحدي افزايش يافت كه آنها در سال ۱۹۲۴ و پس از تولد چهار فرزند از هم جدا شدند. او چند سال پس از جدايي از بئا با دختري ايتاليايي بهنام كريستينا بتزي اسكالي ازدواج كرد. آنها در سال ۱۹۳۰ صاحب دختري بهنام الترا شدند كه تنها فرزند ماركوني از ازدواج دوم بود.
دانشمند ايتاليايي بهخاطر پروژهي ارتباط روي اقيانوس اطلس، سفرهاي متعدد دريايي انجام ميداد. در يك از سفرهاي كاري، ماركوني با كشتي كوچكي بههمراه شركاي كارياش سفر ميكرد و بئا (همسر اول) بايد با تايتانيك مشهور به مقصد ميرفت. در لحظهي آخر، بئا سفرش را به خاطر بيماري يكي از پسران لغو كرد و از فاجعهي تايتانيك در امان ماند.
ماركوني در سالهاي پاياني فعاليت، تمركز كمتري روي شركتش داشت، اما هيچگاه بهصورت كامل بازنشسته نشد. از آخرين فعاليتهاي او ميتوان به آزمايش ارتباط با طول موج كوتاه و ارتباط دوطرفه بين مقاصد بسيار دور اشاره كرد. ازدواج دوم او نيز باعث شد تا يك آشنايي با مقامات واتيكان صورت بگيرد و لينك راديويي بين واتيكان و اقامتگاه تابستاني پاپ، بهعنوان يكي از مهمترين پروژههاي آخر ماركوني ثبت شود.
مخترع راديو هميشه بهعنوان متخصصي تجربهگرا شناخته ميشد. او ظرفيتهاي بيشمار راديو را درك ميكرد و تا لحظات آخر بهدنبال توسعهي هرچه بيشتر آن بود. در سال ۱۹۲۲ رويدادي در آمريكا با حضور مهندسان راديو برگزار شد و ماركوني در جلسهي مذكور، متخصصدي جديد براي راديو مطرح كرد. متخصصد جديد او، ارسال امواج راديويي و دريافت مجدد آنها بود كه بهنوعي پايههاي اختراع رادار را ايجاد كرد.
يادبود ماركوني در سانتا كروچه فلورانس
توسعهي تجهيزات راداري پس از ارائهي طرح از سوي ماركوني با سرعت دنبال شد. شركت او و دولت بريتانيا بهعنوان فعالان اصلي توسعهي رادار در صنعت شناخته ميشدند. در دههي ۱۹۳۰ اولين نمونههاي رادار توسعه يافت و متخصصد آنها جهاني شد. ماركوني نهتنها در توسعهي رادار نقش داشت، بلكه تمايل زيادي هم به فناوري نوظهور تلويزيون در دهههاي ابتدايي قرن بيستم نشان ميداد. شركت او در سال ۱۹۳۴ درگيري شديدي در پروژههاي مرتبط با ارتباط تلويزيوني داشت و با شركت EMI ltd همكاري ميكرد.
درگيري ماركوني در پروژههاي راديويي، زندگي شخصي او را تحت تأثير قرار ميداد
گوليلمو ماركوني در ۱۰ سال پاياني عمر بارها حملهي قلبي را تجربه كرد. او در كنار فعاليتهاي علمي و كاري، تمايل زيادي هم به فعاليتهاي سياسي خصوصا مرتبط با وطنش، ايتاليا داشت. با بغرنج شدن شرايط سياسي در آن سالهاي اروپا، فعاليتهاي او نيز بيشتر شد. در سال ۱۹۳۷ شرايط سلامت ماركوني رو به وخامت رفت. او جلسهاي هم با موسليني داشت كه با وجود اختلاف انديشه متخصصين، احترام زيادي برايش قائل بود. بههرحال شرايط سلامتي باعث لغو جلسه با فاشيست ايتاليايي شد. گوليلمو ماركوني در همان شب جلسهي لغوشده در ۲۰ ژوئيه سال ۱۹۳۷ از دنيا رفت. تمامي فرستندههاي سرتاسر جهان در روز پس از مرگ ماركوني به افتخار او دو دقيقه خاموش شدند.
جوايز و افتخارات
گوليلمو ماركوني در كنار موفقيتهاي متعدد اختراعي و پيروزيهاي تجاري، جوايز متعددي را دريافت كرد. بزرگترين افتخار او در سال ۱۹۰۹ رقم خورد و جايزهي نوبل فيزيك بهصورت مشترك با كارل فرديناند براون به ماركوني اهدا شد. براون در بهينهسازي فرستندههاي ماركوني و افزايش برد آنها به تيمش كمك كرده بود.
تصوير مشهوري از ماركوني در كنار گيرندهي راديويي
در سال ۱۹۱۴، پادشاه وقت بريتانيا جورج پنجم، نشان شواليه را به ماركوني اعدا كرد. البته با شروع جنگ ميان كشورهاي اروپايي، شرايط براي ماركوني دشوار شد و بهنوعي در انگلستان با او مانند يك غريبه رفتار ميشد. بههمين خاطر او هم به وطنش و شهر رم بازگشت و حتي عضو مجلس سناي ايتاليا شد. البته ماركوني مجددا به بريتانيا بازگشت و در جريان جنگ بهعنوان مشاور ارتباطي در خدمت انگلستان بود كه به درجهي ستواني هم رسيد.
از جوايز و افتخارات مهم ديگر ماركوني ميتوان به موارد زير اشاره كرد:
جوايز و قدردانيها از ماركوني در سالهاي پس از مرگش و حتي دوران اخير هم ادامه داشت. او در سال ۱۹۷۵ وارد تالار افتخارات ملي آمريكا شد. در سال ۱۹۸۸، تالار افتخار صنعت راديو در موزهي ارتباطات و انتشارات شيكاگو ميزبان ماركوني بود. بهعلاوه كشورهاي متعدد همچون ايتاليا و انگلستان كه بهنوعي وطنهاي دوگانهي ماركوني بودند، سكهها و اسكناسها و تمبرهاي متعددي را به افتخار او عرضه كردند. در كنار اين موارد، مجسمهها و يادبودهاي متعدد دانشمند ايتاليايي را هم اضافه كنيد كه در مناطقي همچون كليساي سانتا كروچه فلورانس ايتاليا و واشنگتن ديسي نصب شدهاند.
هم انديشي ها