نگاهي به پيشرانه‌هاي كلاسيك چندكاربراتوري آمريكايي
وقتي‌كه رقابت روي اسب‌بخار در سال ۱۹۵۵ آغاز شد، خودروساز‌هاي آمريكايي كاديلاك، كرايسلر و پاكارد، تصميم گرفتند از دو متخصصاتور چهاردهانه براي موتور‌هاي V8 خود استفاده كنند؛ اين متخصصاتور‌ها باهم كار مي‌كردند و قدرت يكساني داشتند. هنگامي‌كه اسب‌بخار جلوه‌ي مهم‌تري پيدا كرد، سامانهي چندكاربراتور به‌كار گرفته شد كه از ميان آن‌ها مدل‌هاي سه‌كاربراتور از همگي مرسوم‌تر بود؛ علت آن استفاده از يك متخصصاتور دودهانه مياني بود كه باعث بهينه‌تر‌شدن كاركرد پيشرانه ميشد.
سامانهي چندكاربراتور تنها مختص مدل‌هاي پرفورمنس خودرو نبود؛ حتي قبل از اينكه خودروهاي با عملكرد بالا متداول شوند، اختراع شد. در ادامه، خودروهاي كلاسيك كه از اين سامانه بهره مي‌بردند معرفي مي‌شوند؛ اين پيشرانه‌ها همگي V8 هستند.
كاديلاك
در سال ۱۹۵۵ كاديلاك مدل اِلدورادو را با پيشرانه‌ي ۵/۴ ليتري مجهز‌به دو متخصصاتور چهاردهانه عرضه كرد؛ اين سامانهي سوخت‌رساني در ساير مدل‌هاي كاديلاك سفارشي بود. در سال ۱۹۵۸ كه نسل سوم خودروهاي سري اِلدورادو كه شامل مدل‌هاي بياريتز، سويل و اِلدورادو بروم ميشد، معرفي شد كه از پيشرانه‌هاي ۶ ليتري مجهز‌به سه متخصصاتور دودهانه بهره‌مند بودند. بعد‌ها اين پيشرانه به نمونهي ۶/۴ ليتري ارتقاء يافت كه ۱۰ اسب‌بخار قدرت بيشتري داشت و همچنين گشتاور بيشتري در دور‌موتور‌هاي پايين توليد مي‌كرد. سرانجام كاديلاك در سال ۱۹۶۰ سامانهي چندكاربراتور را كنار گذاشت و توليد اين پيشرانه نيز متوقف شد.
شورولت
سامانهي چندكاربراتور جنرال‌موتورز، اولين‌بار در سال ۱۹۵۸ براي خودروي بل‌اِير كوپه معرفي شد كه جزو اولين خودروهاي پرفورمنس شورولت بود. در اين محصول از سه متخصصاتور دودهانه (معروف‌به سامانههاي 3x2) براي پيشرانه‌ي بلوك‌بزرگ جنرال موتورز با حجم ۵/۷ ليتر استفاده شد كه در اوايل ۲۸۰ اسب‌بخار قدرت داشت؛ اما بعد‌ها اين پيشرانه با نسبت تراكم بهبود‌يافته، ۳۱۵ اسب‌بخار قدرت توليد مي‌كرد. تا سال ۱۹۶۱، شورولت نمونه‌هاي ۳۵۰ اسب‌بخاري نيز از اين پيشرانه‌ي سه‌كاربراتوري توليد مي‌كرد و براي ۶ سال هيچ تغييري در اين سامانه اعمال نكرد؛ تاجايي كه در سال ۱۹۶۷، جنرال موتورز اين سامانه را جز براي خودروي كوروت كنار گذاشت. شورولت كوروت ۴۲۷ در سال‌هاي ۶۷ تا ۶۹ ميلادي با پيشرانه‌ي ۷ ليتري و قدرت‌هاي ۴۰۰ و ۴۳۵ اسب‌بخار عرضه ميشد.
موپار (خانواده كرايسلر)
پيشرانه‌ي ۳۳۱ هِمي، يك نمونهي اوليه از رقابت خودروسازان روي اسب‌بخار در سال ۱۹۵۱ بود؛ هرچند اين موتور ۵/۴ ليتري كرايسلر به سامانهي چندكاربراتور مجهز نشده بود و در خودروي كرايسلر C300 محصول ۱۹۵۵، به‌همراه دو متخصصاتور چهاردهانه استفاده ميشد. درواقع؛ كرايسلر تا سال ۱۹۶۹ از سامانهي 3x2 در محصولات خود استفاده نكرده بود. در ۱۹۶۹ بستهي A12 براي موتور‌هاي موپار معرفي شد كه در خودروهاي دوج چارجر سوپر‌بي و پليموث رودرانر بكار گرفته شد؛ پيشرانه‌ي مورد استفاده از نوع ۷/۲ ليتري با قدرت ۳۹۰ اسب‌بخار و مجهز‌به سه متخصصاتور دودهانه بود. در سال ۱۹۷۰ اين پيشرانه روي اكثر خودروهاي پرفورمنس موپار نصب شد و نهايتا تا سال ۱۹۷۱ با كمي نسبت تراكم كمتر توليد شد؛ آخرين نسخه‌هاي آن، به‌صورت بسيار محدود در كرايسلر‌هاي ۱۹۷۲ همراه جعبه‌دنده‌ي خودكار حضور داشت.
البته كرايسلر سامانههاي 3x2 را براي خودروهاي پوني خود نيز، كه در سري مسابقات Trans-Am حضور داشتند، ارائه كرد. خودروهاي عضلاني دوج چلنجر T/A و پليموث AAR Cuda از يك پيشرانه‌ي بلوك‌كوچك ۵/۵ ليتري استفاده مي‌كردند كه سه متخصصاتور دودهانه روي آن‌ها نصب بود.
فوموكو (خانواده فورد)
فورد در سال ۱۹۵۶، از يك پيشرانه‌ي ۵/۱ ليتري رونمايي كرد كه سامانهي دو متخصصاتور چهاردهانه براي آن به‌صورت سفارشي قابل نصب بود. فورد فِيرلِين ۱۹۶۱ نيز از يك موتور ۶/۴ ليتري با متخصصاتور چهاردهانه بهره مي‌برد؛ اين پيشرانه با داشتن تايپيت مكانيكي، ۴۰۱ اسب‌بخار قدرت توليد مي‌كرد كه بيش از هر مدل آمريكايي ديگر بود. اين پيشرانه‌ي فورد در سال ۱۹۶۲ با كمي افزايش حجم، به ۶/۶ ليتر با قدرت ۴۰۶ اسب‌بخار ارتقا يافت و به سه متخصصاتور دودهانه مجهز شد. نهايتا در سال ۱۹۶۳، فورد از يك پيشرانه‌ي جديد ۷ ليتري با سامانهي سوخت‌رساني جديد پرده برداشت.
لينكن مركوري فول‌سايز در سال‌هاي ۶۲ و ۶۳ ميلادي، از پيشرانه‌ي ۶/۶ ليتري ياد‌شده‌ي فوموكو با سامانهي 3x2 استفاده مي‌كرد؛ البته اين اولين باري نبود كه اين برند از سه متخصصاتور روي محصول خود بهره مي‌برد. در سال ۱۹۵۸ مدل سوپرمارودر لينكن مركوري با پيشرانه‌ي ۷ ليتري و قدرت ۴۰۰ اسب‌بخار معرفي شده بود كه سه متخصصاتور دودهانه روي آن نصب بود؛ اين اولين خودرويي بود كه آستانه‌ي قدرت ۴۰۰ اسب‌بخار را شكست. سرانجام، اين پيشرانه‌ي فوموكو تا سال ۱۹۶۵ در خودروي لينكن كانتيننتال ظاهر شد.
علاوه‌بر اين موارد، خودروي فورد تاندربرد نيز در سال‌هاي ۶۲ و ۶۳ ميلادي، از موتور ۶/۴ ليتري فوموكو مجهز‌به سامانهي 3x2 به‌صورت سفارشي بهره مي‌برد؛ هرچند اين مدل عملكرد چندان بالايي را نسبت به نمونهي معرفي‌شده در ۱۹۶۱ نداشت كه ۳۴۰ اسب‌بخار قدرت توليد مي‌كرد.
اولدزموبيل
قبل از اينكه رقابت سر اسب‌بخار شروع شود، اولدزموبيل در رأس توليد پيشرانه‌هاي V8 با تراكم بالا قرار داشت؛ هرچند در رقابت اسب‌بخار، پيشرو نبود. اين خودروساز در سال ۱۹۵۷، بستهي J2 را براي پيشرانه‌ي ۶ ليتري خود به‌صورت سفارشي ارائه كرد؛ اين بسته شامل ارتقا‌ي سامانهي سوخت‌رساني به نمونهي 3x2 و قدرت ۳۰۰ اسب‌بخار ميشد. اين پيشرانه روي خودروي اولدزموبيل راكت 88 نصب بود و در نسخه‌ي ۱۹۵۸، قدرت آن به ۳۱۲ اسب‌بخار مي‌رسيد؛ هرچند مدل‌هاي بعدي اولدزموبيل، موفقيت اين محصول را نداشتند.
جنرال‌موتورز در سال ۱۹۶۶، براي خودروي اولدزموبيل كات‌لَس كه پيشرانه‌ي ۶/۵ ليتري آن از يك متخصصاتور چهاردهانه تغذيه ميشد، سامانهي سه‌كاربراتور دودهانه را به‌صورت سفارشي ارائه كرد كه درنتيجه، قدرت آن با ۱۰ واحد افزايش، به ۳۶۰ اسب‌بخار رسيد. بعد‌ها اين خودروي عضلاني اولدزموبيل، به‌صورت محدود با بستهي ارتقاء W30، ويژه‌ي مسابقات درگ عرضه شد.
پونتياك
سامانهي سه‌كاربراتور پونتياك كه Tri-Power نام داشت، اولين‌بار در سال ۱۹۵۷ روي پيشرانه‌ي ۵/۷ ليتري پونتياك چيف‌تِين بكار گرفته شد. اين پيشرانه‌ي جنرال‌موتورز در سال ۱۹۵۸ به نمونهي ۶ ليتري ارتقا يافت كه در خودروهاي جاده‌اي ۳۰۰ اسب‌بخار و در نمونه‌هاي مسابقه‌اي ۳۳۰ اسب‌بخار قدرت توليد مي‌كرد. البته اين پيشرانه نسخه‌هاي مجهز‌به انژكتور مكانيكي نيز داشت كه ساخت جنرال‌موتورز بود و داراي ۳۱۰ اسب‌بخار قدرت بود؛ اما به‌اندازه‌ي نسخه‌هاي سه‌كاربراتور محبوبيت نداشت. در سال ۱۹۵۹ پونتياك از يك پيشرانه‌ي ۶/۴ ليتري جديد، قابل سفارش با سه متخصصاتور دودهانه رونمايي كرد و در خودروي پونتياك بونِويل استفاده شد. اين پيشرانه در دو مدل معمولي با ۳۱۵ اسب‌بخار و نسخه‌ي پرفورمنس با ۳۴۵ اسب‌بخار قدرت، براي خودروهاي فول‌سايز پونتياك تا سال ۱۹۶۵ عرضه شد. همچنين، خودروي پونتياك لمانز GTO نيز در سال‌هاي ۶۴ تا ۶۶ ميلادي از نسخه‌ي پرفورمنس اين پيشرانه بهره مي‌برد.
پونتياك در سال ۱۹۶۳ از يك موتور ۶/۹ ليتري سه‌كاربراتوري ديگر نيز رونمايي كرد. نسخه‌ي ويژه‌ي اين پيشرانه (معروف به نمونه‌هاي HO) برابر با ۳۷۰ اسب‌بخار قدرت داشت. سرانجام توليد اين موتور در سال ۱۹۶۶ پايان يافت.
هم انديشي ها