ييلد فارمينگ (Yield Farming) چيست؛ راهنماي جامع كشت سود در ديفاي

كشت‌كنند‌گان سود از استراتژي‌هاي بسيار پيچيده‌اي بهره مي‌برند. آن‌ها رمزارزهايشان را مداوم بين بازارهاي وام‌دهي مختلف جابه‌جا مي‌كنند تا به حداكثر سود برسند. آن‌ها همچنين در مورد بهترين استراتژي‌هاي كشت سود بسيار مرموز عمل مي‌كنند. چرا؟ هرچه افراد بيشتري در مورد استراتژي ياد بگيرند، آن استراتژي كم‌اثرتر خواهد شد. كشت سود، غرب وحشي دنياي ديفاي (DeFi) است؛ جايي كه در آن كشاورزان براي به دست آوردن بهترين محصول با هم رقابت مي‌كنند.

جنبش امور مالي غير متمركز (ديفاي) در خط مقدم نوآوري‌ها در فضاي بلاك‌چين بوده است. چه چيزي اپليكيشن‌هاي ديفاي را منحصربه‌فرد مي‌سازد؟ بدون نياز به مجوز هستند بدين معني كه هركس (يا هر چيز مانند يك قرارداد هوشمند) با يك خط اينترنت و كيف پول ديجيتال (والت) مي‌تواند با آن‌ها تعامل داشته باشد. علاوه بر آن معمولا به نگهبان يا نفر مياني ندارند؛ به عبارت ديگر آن‌ها بدون نياز به اعتماد (Trustless) هستند. خوب حالا اين اپليكيشن‌ها چه چيز جديدي ارائه مي‌دهند؟

يكي از مفاهيم جديد، كشت سود است. با اين روش مي‌توان از سرمايه‌هاي رمزارز و استفاده از پروتكل‌هاي نقدشوندگي (Liquidity) بدون نياز به مجوز كسب سود كرد. اين روش به همه امكان كسب سود با استفاده اكوسيستم غير متمركز «پول لگو» (رمزارزهايي با قابليت تبديل شدن به يكديگر) مي‌دهد كه بر بستر اتريوم ساخته شده است. در ‌نتيجه، كشت سود چگونگي نگه‌داري توسط سرمايه‌گذاران را تغيير مي‌دهد. چرا سرمايه‌تان را ساكن نگه مي‌داريد درحالي‌كه مي‌توانيد از آن سود كسب كنيد؟

كشت‌كنندگان سود چگونه به محصولاتشان رسيدگي مي‌كنند؟ انتظار چه محصولي را مي‌توانند داشته باشند؟ اگر مي‌خواهيد كشت‌كننده‌ي سود باشيد بايد از كجا شروع كرد؟ در اين مقاله به همه‌ي اين پرسش‌ها پاسخ خواهيم داد.

كشت سود كه استخراج نقدينگي (Liquidity Mining) نيز ناميده مي‌شود،‌ روشي براي توليد پاداش با رمزارزها است. به بيان ساده‌تر، به ‌معني قفل ‌كردن رمزارزها و كسب پاداش است.

از بعضي لحاظ مي‌توان كشت سود را مشابه استيكينگ (Staking) در انديشه متخصصين گرفت؛ اما در پشت پرده‌ي آن موارد پيچيده‌ي زيادي در جريان است. كشت سود در اغلب موارد با متخصصاني به نام تأمين‌كنندگان نقدينگي (Liquitidy Provider) يا LP سروكار دارد كه به استخرهاي نقدينگي سرمايه اضافه مي‌كنند.

استخر نقدينگي (Liquidity Provider) چيست؟ درحقيقت قرارداد هوشمندي حاوي سرمايه است. در عوض فراهم آوردن نقدينگي براي استخر، تأمين‌كنندگان نقدينگي پاداش دريافت مي‌كنند. اين پاداش از كارمزدهاي توليدشده توسط پلتفرم ديفاي يا منابع ديگر توليد مي‌شود.

بعضي از استخرهاي نقدينگي توكن‌هاي متعددي جايزه مي‌دهند. سپس آن توكن‌ها در استخرهاي نقدينگي ديگري براي كسب پاداش قرار داده مي‌شوند و به همين ترتيب اين كار ادامه مي‌يابد. چگونگي ظهور سريع استراتژي‌هاي پيچيده را مي‌توان ديد.

كشت سود معمولا به‌وسيله‌ي توكن‌هاي ERC-20 بر بستر اتريوم انجام مي‌شود، پاداش‌ها هم نوعي از اين توكن‌ها هستند. احتمالا اين كار در آينده تغيير پيدا كند. فعلاً اكثر اين فعاليت‌ها در اكوسيستم اتريوم

اتصال بين بلاك‌چين‌ها و ساير پيشرفت‌هاي مشابه ممكن است به اپليكيشن‌‌هاي ديفاي اجازه بدهد تا ندانم‌گراي بلاك‌‎چين (blockchain-agnostic) باشند يعني بتوانند روي بلاك‌چين‌هاي مختلف اجرا شوند كه از توانايي‌‎هاي مختلف قراردادهاي هوشمند همراهي مي‌‎كنند.

كشت‌كنندگان سود اغلب در جستجوي بهره‌هاي زياد، سرمايه‌شان را بين پروتكل‌هاي مختلف جابه‌جا مي‌كنند، در نتيجه پروتكل‌هاي ديفاي مي‌توانند مشوق‌هاي اقتصادي ديگري را براي جذب سرمايه بيشتر روي پلتفرم ايجاد كنند. همانند صرافي‌هاي متمركز، نقدشوندگي به جذب سرمايه بيشتر تمايل دارد.

يكي از دلايل توجه زياد به كشت سود انتشار توكن COMP كه توكن تصميم‌گيري اكوسيستم كامپاند است. توكن‌هاي تصميم‌گيري (Governance) حق تصميم‌گيري را به دارندگان اين توكن مي‌دهد؛ اما نحوه‌ي توزيع اين توكن‌ها بايد چگونه باشد تا شبكه تا حد امكان غير متمركز شود؟

راهي معمول براي شروع ابتدايي يك بلاك‌چين غير متمركز تقسيم اين توكن‌ها به‌صورت الگوريتمي با مشوق‌هاي نقدشوندگي است. اين كار باعث جذب تأمين‌كنندگان نقدينگي مي‌شود تا به‌وسيله‌ي تأمين نقدشوندگي توكن جديد را «كاشت» كنند.

انتشار COMP كشت سود را به وجود نياورد اما انتشار آن باعث افزايش محبوبيت توزيع اين نوع از توكن‌ها شد. پس از آن ساير پروژه‌هاي ديفاي به ايده‌هاي جديدي براي جذب نقدينگي به اكوسيستم‌هايشان رسيدند.

راهي مناسب براي اندازه‌گيري سلامت كلي شبكه در كشت سود ديفاي چيست؟ جواب، كل ارزش قفل‌شده است. اين معيار نشان مي‌دهد كه چه مقدار ارز ديجيتال در وام‌دهي ديفاي و ساير بازارهاي پولي قفل شده است.

به بيان ديگر TVL مجموع نقدينگي در استخرهاي نقدينگي است. اين كار معيار خوبي براي اندازه‌‌گيري سلامت شبكه‌ي ديفاي و بازار كشت سود در مجموع است. اين معيار همچنين براي مقايسه‌ي «سهم بازار» پروتكل‌هاي مختلف DeFi استفاده مي‌شود.

مكان خوبي براي پيگيري TVL وب‌سايت ديفاي‌ پالس (Defi Pulse) است. در آنجا مي‌توان مطالعه كرد كه در كدام پلتفرم يا ارز ديجيتال بالاترين مقدار ETH قفل شده است. در آنجا مي‌توان TVL را با EHT، USD و حتي BTC اندازه گرفت، هر يك از آن‌ها ديدي كلي در مورد وضعيت كنوني بازارهاي پولي ديفاي به شما مي‌دهد.

ييلد فارمينگ با مدلي به نام بازارسازي خودكار (AMM) در ارتباط است. اين كار شامل فراهم‌آورندگان نقدينگي و استخرهاي نقدينگي است. حال بيايد ببينيم اين چگونه كار مي‌كند.

تأمين‌كنندگان وجوه را به استخرهاي نقدينگي واريز مي‌كنند. اين استخر به بازاري نيرو مي‌بخشد كه در آن متخصصان مي‌توانند وام بدهند يا بگيرند يا توكن‌ها را مبادله كنند. استفاده از اين پلتفرم‌ها مشمول كارمزد مي‌شود كه بعداً طبق سهمي كه در استخر دارند به تأمين‌كنندگان نقدينگي داده مي‌شود. اين اساس كار AMM است.

علاوه بر اينكه اين تكنولوژي جديد است، متخصصدهايش به اينجا ختم نمي‌شود. شكي در آن نيست كه رويكردهاي جديد، متخصصدهاي كنوني را  تغيير مي‌دهد.

علاوه بر كارمزدها، مشوق ديگر براي اضافه كردن وجوه، توزيع توكن‌هاي جديد است. براي مثال ممكن است در يك بازار باز، مقدار كافي از يك توكن براي خريد وجود نداشته باشد، ازطريق تأمين نقدينگي براي يك استخر خاص مي‌توان توكن را به‌دست آورد.

همان‌طور كه مشاهده مي‌كنيد، لايه‌هاي بيشتري از پيچيدگي مي‌تواند وجود داشته باشد. cDAI را مي‌توان در پروتكل ديگري واريز كرد (و پسوند ديگري در اين فرايند اضافه مي‌شود كه نشان‌دهنده‌ي توكن ضرب‌شده در سيستم بعدي است) و به همين ترتيب. اين زنجيره‌ها مي‌توانند براي پيگيري بسيار پيچيده شوند.

معمولا تخمين بازگشت سرمايه‌ي كشت سود سالانه محاسبه مي‌شود. اين معيارها سودي را كه سالانه مي‌توان انتظار داشت را تخمين مي‌زند.

برخي از اين معيارها نرخ درصد ساليانه (APR) و بهره‌ي درصد ساليانه (APY) است. تفاوت اين دو معيار در اين است كه APR اثر تركيب‌ (Compounding) را در انديشه متخصصين نمي‌گيرد اما APY اين كار را انجام مي‌دهد. منظور از تركيب، سرمايه‌گذاري مجدد سودها براي توليد بهره‌ي بيشتر است. بااين‌حال آگاه باشيد كه گاهي اين دو واژه به‌جاي هم به كار مي‌روند.

اين را هم در انديشه متخصصين بگيريد كه اين‌ها فقط تخمين و گمانه‌زني هستند. حتي پاداش‌هاي كوتاه‌مدت نيز به‌سختي قابل تخمين هستند، چرا؟ كشت سود بازاري بسيار رقابتي و سرعتي است و پاداش‌ها به‌سرعت نوسان مي‌كنند. اگر استراتژي كشت براي مدتي مؤثر باشد، كشت‌كنندگان زيادي آن را به كار مي‌گيرند و بهره‌هاي زياد متوقف مي‌شود.

ازآنجاكه معيارهاي APR و APY از بازارهاي منسوخ به دست آمده است، ديفاي بايد معيار خودش را براي محاسبه‌ي بهره‌ها ايجاد كند. به دليل سرعت زياد ديفاي، تخمين بهر‌ه‌ي هفتگي يا روزانه مي‌تواند معقول‌تر باشد.

به‌صورت كلي زماني‌كه سرمايه‌اي وام مي‌گيريد، بايد در ازاي وام، وثيقه بگذاريد. اين كار در اساس تضميني براي وام است. اين كار تا چه حدي معقول است؟ به پروتكلي كه سرمايه‌ي خود را به آن سپرده‌ايد بستگي دارد، اما بايد به‌دقت نرخ وثيقه را تحت انديشه متخصصين بگيريد.

اگر ارزش وثيقه‌ي شما از حد لازم پروتكل پايين‌تر بيايد، وثيقه در بازار آزاد نقد مي‌شود. براي جلوگيري از نقد شدن چه بايد كرد؟ بايد وثيقه‌ي بيشتري گرو بگذاريد.

هر پلتفرمي قوانين مربوط به خودش را دارد، يعني نرخ وثيقه‌گذاري در هر يك تفاوت دارد. به‌علاوه آن‌ها با مفهومي به نام وثيقه‌گذاري اضافي (Overcollateralization) كار مي‌كنند. اين يعني وام‌گيرندگان بايد ارزش بيشتر مقداري كه قرض مي‌گيرند، واريز كنند. چرا؟ براي كاهش ريسك سقوط بازار و نقد شدن پول عظيم به وثيقه ‌گذاشته‌شده در سيستم.

كشت سود آسان نيست. پرسودترين استراتژي‌هاي كشت سود بسيار پيچيده هستند و تنها براي متخصصان حرفه‌اي پيشنهاد مي‌شود. علاوه بر آن در كل كشت سود براي كساني مناسب است كه سرمايه‌ي زيادي دارند (نهنگ‌ها).

كشت سود آسان نيست و اگر دانش كافي نداشته باشيد به احتمال زياد ضرر خواهيد كرد. در مورد نقد شدن [و از دست رفتن] وثيقه صحبت كرديم، اما ساير ريسك‌هاي كشت سود چيست؟

ريسك واضح ديگري در كشت سود قراردادهاي هوشمند است. به دليل ماهيت ديفاي، اكثر پروتكل‌ها توسط تيم‌هاي كوچك و بودجه‌هاي محدود ساخته مي‌شوند، اين امر باعث افزايش ريسك ناشي از باگ در قراردادهاي هوشمند مي‌شود.

حتي در پروتكل‌هاي بزرگ‌تر كه توسط شركت‌هاي مشهور بازرسي مي‌شود، آسيب‌پذيري و باگ ديده مي‌شود. به علت ماهيت تغييرناپذير بلاك‌چين، اين‌ امر موجب ضرر متخصصان مي‌شود. بايد قبل از قفل‌كردن پول‌هايتان در ‌قراردادهاي هوشمند‌ اين موارد را در انديشه متخصصين بگيريد.

يكي از بزرگ‌ترين مزاياي ديفاي، بزرگ‌ترين عيب آن نيز هست، ايده‌ي تركيب‌پذيري (Composability) است. بياييد نگاهي به اثر آن بر ديفاي بيندازيم.

همان‌طور كه قبلا مباحثه شد، پروتكل‌هاي ديفاي بدون نياز به مجوز هستند و مي‌توانند با هم تركيب شوند. اين يعني تمام اكوسيستم ديفاي بر تك‌تك بلوك‌هايش وابسته است. اين همان چيزي است كه در مورد تركيب‌پذيري اين اپليكيشن‌ها مباحثه كرديم، آن‌ها به‌آساني با هم كار مي‌كنند

حال ريسك اين امر در كجاست؟ اگر تنها يكي از اين بلوك‌هاي سازنده كار خود را انجام ندهد، تمام اكوسيستم رنج مي‌برد. اين يكي از بزرگ‌ترين ريسك‌هاي كشت‌كنندگان سود و استخرهاي نقدينگي است. نه‌تنها بايد به پروتكلي كه پولتان را به آن واريز كرده‌ايد بلكه به تمام ديگر پروتكل‌هايي كه بدان وابسته است، اعتماد كنيد.

چگونه مي‌توان پاداش‌هاي ييلد فارمينگ را به دست آورد؟ راه تعريف‌شده‌اي براي كشت سود وجود ندارد. درحقيقت استراتژي‌هاي كشت سود ممكن است هر ساعت تغيير كنند. هر پلتفرم و استراتژي قوانين و ريسك‌هاي خاص خود را دارد. اگر مي‌خواهيد كشت سود را شروع كنيد، بايد با نحوه‌ي كاركرد پروتكل‌هاي نقدينگي غير متمركز آشنا شويد.

محبوب‌ترين پلتفرم‌هاي كشت سود كدام‌اند؟ اين فهرستي جامع نيست و تنها مجموعه‌اي از اساس‌ترين پروتكل‌هاي استراتژي‌ كشت سود است.

كامپاند يك بازار پولي الگوريتمي است كه به متخصصان اجازه وام‌دهي و وام‌گيري سرمايه‌هايشان را مي‌دهد. هر كسي كه والت اتريومي دارد مي‌تواند سرمايه‌ را در استخر نقدينگي كامپاند واريز و بهره دريافت كند و فورا شروع به تركيب (Compounding) كه در بالا توضيح داده شد، كند. نرخ‌ها براساس عرضه و تقاضا به‌صورت الگوريتمي تنظيم مي‌شود.

ميكر پلتفرم اعتباري غير متمركز است كه از توليد داي (DAI) همراهي مي‌كند، استيبل‌كويني كه به‌صورت الگوريتمي معادل دلار (USD) است. همه مي‌توانند يك والت ميكر (Maker Wallet) باز كنند و دارايي‌هاي وثيقه‌اي مانند ETH، BAT، USDC يا WBTC را در آنجا قفل كنند. افراد مي‌توانند ازطريق اين وثيقه‌هاي قفل‌شده DAI را به‌عنوان قرض، توليد كنند. اين قرض در طول زمان بهره‌اي را توليد مي‌كند كه نرخ ثبات (Stability Fee) نام دارد، اين نرخ توسط دارندگان توكن MKR تعيين مي‌شود.

كشت‌كنندگان سود مي‌توانند ازطريق ميكر، داي ضرب كنند و در استراتژي‌هاي كشت سود از آن استفاده كنند.

سينتتيكس پروتكل سرمايه‌ي تركيبي است. اين پروتكل به افراد اجازه مي‌دهد تا توكن شبكه‌ي سينتتيكس (SNX) يا اتر (ETH) را به‌عنوان وثيقه استيك (Stake با همين تلفظ) كنند و در مقابل سرمايه‌هاي تركيبي ضرب كنند. سرمايه‌ي تركيبي چيست؟ هر چيزي كه ارزش قابل اتكايي داشته باشد. اين امر باعث مي‌شود تا هر سرمايه‌ي مجازي به پلتفرم سينتتيكس بتواند اضافه شود.

سينتتيكس در آينده استفاده‌ از انواع سرمايه‌ها براي كشت سود را ممكن مي‌سازد. مي‌خواهيد كيسه‌هاي طلاي خود را در استراتژي‌هاي كشت سود در بلندمدت سرمايه‌گذاري كنيد؟ شايد جواب سينتتيكس باشد.

آوه پروتكل وام‌دهي و وام‌گيري غير متمركز است. نرخ‌هاي بهره با توجه به شرايط فعلي بازار به‌صورت الگوريتمي تنظيم مي‌شود. وام‌دهنده در مقابل «aToken» دريافت مي‌كنند. اين توكن‌ها پس از واريز به‌سرعت شروع به كسب سود و تركيب بهره (كامپاندينگ) مي‌كنند. آوه همچنين عملكردهاي پيشرفته‌‌ي ديگري مانند وام‌هاي برق‌آسا (Flash Loan) را امكان‌پذير مي‌كنند.

آوه به‌شدت توسط كشت‌كنندگان سود استفاده مي‌شود.

يوني‌سواپ پروتكل صرافي غير متمركز (DEX) است. تأمين‌كنندگان نقدينگي براي ايجاد بازار، مقداري يكسان از دو توكن را واريز مي‌كنند. تريدرها بعداً مي‌توانند در استخرهاي نقدينگي تريد كنند. در ازاي فراهم آوردن نقدينگي، تأمين‌كنندگان نقدينگي از تريدهايي كه در استخر انجام مي‌شود، كارمزد دريافت مي‌كنند.

يوني‌سواپ به دليل ماهيت بدون زحمتش، يكي از محبوب‌ترين پلتفرم‌هاي مبادله‌ي توكن است. اين امر براي استراتژي‌هاي كشت سود مفيد است.

كرو فايننس پروتكل مبادله‌ي غير متمركز است كه به‌طور خاص براي مبادله‌‎ي مؤثر‌ استيبل‌كوين‌ها ساخته شده است. برخلاف ديگر پروتكل‌ها مانند يوني‌سواپ، كرو امكان مبادله‌هاي باارزش استيبل‌كوين‌ها با لغزش (Slippage) نسبتا پايين را مي‌دهد.

همان‌گونه كه مشاهده ‌مي‌كنيد به دليل وفور استيبل‌كوين‌ها، استخرهاي كرو جزء اصلي زيرساخت است.

بالانسر استخري نقدينگي است كه مشابه يوني‌سواپ و كرو است؛ اما تفاوت اصلي اين است كه كرو امكان سفارشي كردن اختصاص توكن در استخر نقدينگي (ساخت استخر با مقدار جفت دلخواه) را مي‌دهد. اين كار به تأمين‌كنندگان نقدينگي امكان ساخت استخرهاي سفارشي بالانسر را مي‌دهد، مقدار جفت توكن استخر در يوني‌سواپ ۵۰/۵۰ است. همانند يوني‌سواپ تأمين‌كنندگان نقدينگي از تريدهاي انجام‌شده در استخر خود، كارمزد دريافت مي‌كنند.

به دليل انعطاف‌پذيري در ساخت استخر نقدينگي، بالانسر نوآوري خلاقانه در استراتژي‌هاي كشت سود است.

يرن فايننس اكوسيستم غير متمركز يكپارچه‌سازان خدمات وام‌دهي چون آوه و كامپاند و ... است. هدف آن بهينه‌سازي وام دادن توكن با يافتن بهترين خدمات سودساز وام‌دهي به‌صورت الگوريتمي است. وجوه در هنگام واريز به «yToken» تبديل مي‌شوند و به‌صورت دوره‌اي براي حداكثرسازي سود دوباره متعادل‌سازي مي‌شوند.

يرن فايننس براي كشت‌كنندگاني كه مي‌خواند به‌صورت خودكار بهترين استراتژي‌ها برايشان انتخاب شود، مفيد است.

در اين مقاله به جديدترين هياهو در فضاي رمزارز يعني كشت سود پرداخته شد. انقلاب امور مالي باعث چه چيزي مي‌شود؟ حدس اينكه در آينده چه اپليكيشن‌هايي روي اجزاي فعلي خواهند آمد، غيرممكن است، بااين‌حال پروتكل‌هاي بدون نياز به اعتماد نقدينگي و ساير محصولات ديفاي در امور مالي، اقتصاد رمزارز و علم رايانه پيش‌گام هستند.

بدون شك بازارهاي پولي ديفاي مي‌تواند به ساختن سيستم مالي آزادتر و در دسترس‌تر براي همگان ازطريق اينترنت كمك كند.

اين مقاله حاوي توصيه يا پيشنهاد اقتصادي اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران نيست. خطر از ‌دست ‌دادن سرمايه در هر سرمايه‌گذاري وجود دارد و سرمايه‌گذار بايد پس از مطالعه و تحقيق، تصميم نهايي را خود اتخاذ كند و مسئوليت تبعات آن را بر ‌عهده گيرد.