پنل هاي خورشيدي امروز، زباله هاي الكترونيكي فردا

پنل‌هاي خورشيدي (فتوولتائيك) ممكن است منابع انرژي آينده باشند، اما آن‌ها همچنين اشكالي را ايجاد خواهند كرد كه راه‌‌حل روشني ندارد: ما با ميليون‌‌ها پنلي كه روزي عمرشان به پايان مي‌‌رسد، چه خواهيم كرد؟

در نوامبر ۲۰۱۶، وزارت محيط‌زيست ژاپن هشدار داد كه اين كشور تا سال ۲۰۴۰، ۸۰۰ هزار تن زباله در صنايع انرژي خورشيدي توليد خواهد كرد و هنوز هم راهكاري براي مواجهه با اين حجم زباله ارائه نشده است. در همان سال، آژانس بين‌المللي انرژي‌‌هاي تجديدپذير برآورد كرد كه در حال حاضر ۲۵۰ هزار تن ضايعات صنعت خورشيدي در سراسر جهان وجود دارد و اين رقم تا سال ۲۰۵۰ به ۷۸ ميليون تن خواهد رسيد. مري هاتزلر، يكي از مديران ارشد موسسه تحقيقات انرژي بر اين باور است كه اين ميزان رشد، بسيار زياد است و معضل بزرگي در آينده، در انتظار ما خواهد بود.

براي درك چالش‌هاي مربوط به ضايعات صنعت خورشيدي، درك اين كه پنل‌ها چگونه ساخته مي‌شوند، بسيار مفيد خواهد بود. انواع مختلفي از پنل‌‌هاي خورشيدي وجود دارد؛ اما بيشتر آن‌ها متشكل از موادي نظير آلومينيوم، شيشه، نقره و ماده كشساني به‌ نام وينيل اتيلن هستند. اشكال اين است كه اين پنل‌‌ها مي‌توانند حاوي مواد خطرناك‌تر و بعضاً سرطان‌‌زايي نظير سرب، كروم و كادميوم نيز باشند. پنل‌‌هاي متخصصدي معمولاً توسط شيشه، مهروموم مي‌شوند و از ايمني بالايي برخوردار هستند. اما وقتي كه شيشه شكسته مي‌شود يا پنل‌ها آسيب مي‌بينند، اين مواد قابليت نشت به محيط اطراف را خواهند داشت.

براي پنل‌‌‌هاي خورشيدي بي‌‌كيفيتي كه در مناطقي با شرايط آب‌‌و‌‌هوايي خشن (در معرض طوفان و تگرگ)، نصب شده‌‌اند، اين خطر جدي‌‌تر خواهد بود. به گفته‌‌ي هاتزلر، باد و باران مي‌تواند شيشه‌‌ي اين پنل‌‌ها را بشكند و بدين ترتيب، مواد شيميايي درون آنها، به محيط خاك يا آب راه يابند. پيكرل اشاره مي‌كند كه با وجود اينكه برق خورشيدي بعد از طوفان ماريا، كمك شاياني به شبكه‌‌ي برق پورتوريكو كرد، چند منطقه در جزيره وجود دارد كه پنل‌ها در آنجا،  آسيب ديده‌‌اند و در چنين شرايطي، بايد نسبت به جمع‌‌آوري پنل‌‌هاي آسيب‌‌ديده اقدام كنيم.

چنانچه اين نكته را در انديشه متخصصين بگيريم كه پنل‌‌ها، چه كمك بزرگي به كاهش خطرات ناشي از گرمايش زمين مي‌‌كنند و همچنين اگر ديگر خطرات ناشي از بروز چنين طوفان‌‌هايي را دقيق‌‌تر مطالعه كنيم؛ خواهيم ديد كه نشت مواد سمي از پنل‌‌هاي آسيب‌‌ديده‌‌، خطر آن‌چنان بزرگي محسوب نمي‌‌شود. اما نكته‌‌‌‌ي نگران‌كننده اين است كه متخصصان تغييرات اقليمي بر اين باورند كه اين ناملايمي‌‌هاي شديد جوي قرار نيست پايان يابند.

پنل‌هاي خورشيدي تنها بخشي از معضل تجهيزات فرسوده‌‌ي الكترونيكي هستند كه در حال حاضر، سريع‌ترين رشد را در ميان انواع ديگر زباله‌‌هاي در حال توليد را دارند. در مقطعي از زمان، چين مسئوليت بازيافت حدود ۷۰ درصد از زباله‌‌هاي الكترونيكي در جهان را پذيرفت؛ اما چند سال پيش، بازيافت اين نوع زباله‌‌ها را متوقف كرد. از آن زمان، كشورهاي غربي شروع به ارسال زباله‌هاي خود به كشورهاي جنوب شرقي آسيا كرده‌اند، اما اين يك راه‌حل بلندمدت نخواهد بود. براي مثال، شركت‌ها گاهي پنل‌‌هاي فرسوده (اما نه غيرقابل استفاده) را به كشورهاي ديگري مي‌فروشند كه خواهان پنل‌‌هاي ارزان‌‌تر هستند؛ اما با اين كار، زباله‌‌ها تنها از جايي به جاي ديگر جابجا خواهند شد.

جاستين باكا، نايب‌رئيس تحقيقات بازار انجمن صنايع انرژي خورشيدي (SEIA) مي‌‌گويد كه با تمامي اين تفاسير، اين انجمن به‌‌منظور حل سريع‌تر معضل پيش‌رو، در حال همكاري با مراكز بازيافت است. دو سال پيش، SEIA يك برنامه بازيافت ملي ايجاد كرد و به صنايع بازيافت در آمريكا براي آزمايش فرآيندها و انجام معاملات كمك كرد. هم اكنون، آن‌ها با پنج مركز بازيافت كار مي‌كنند.

باكا مي‌‌افزايد:

در حال حاضر، حجم ضايعات ناچيز است؛ اين خبر هم خوب است و هم بد. خوب است از آن جهت كه زباله‌‌ي كمتري داريم و بد است از آن جهت كه اين مقدار كم، نمي‌‌تواند بازيافت‌‌كنندگان سنتي را مجاب به اقدام كند؛ چرا كه كار بازيافت، زماني توجيه‌‌پذيري دارد كه حجم ضايعات، به‌‌اندازه‌‌ي كافي باشد.در عين حال، دانستن اينكه هزينه‌هاي بازيافت در آينده چقدر مي‌‌تواند باشد، دشوار است. اگر حجم اين ضايعات زياد شود، شايد ارزش كافي را براي بازيافت به‌‌دست آورند.

پيكرل مي‌‌گويد اين اشكال، نياز به راهكاري از مجراي قانون دارد، او ادامه مي‌‌دهد:

من فكر نمي‌كنم كه تغيير در نوع مواد مورد استفاده، كمك چنداني كند. در پنل‌‌هاي جديد ما از هيچ فريمي استفاده نمي‌كنيم و اين باعث مي‌شود كه بازيافت نيز اشكال‌‌تر شود؛ چرا كه ديگر هيچ آلومينيومي براي استفاده مجدد وجود نخواهد داشت. در اين‌مورد، يك تغيير در سياست‌‌گذاري مي‌‌تواند واقعاً كارگشا باشد.