شناسايي شكل جديدي از آلودگي پلاستيكي با شباهت به سنگريزه
آلودگي پلاستيكي به سرزمين دستنخوردهي جنوبگان نيز رسيده است؛ پلاستيكها در درههاي عميق و نيز اوج قلههاي زمين ديده ميشوند و هنوز هم وسعت اين طاعون پنهان ميتواند موجب شگفتي ما شود. براساس نتايج پژوهشي جديد، پلاستيكها اكنون به شكل سنگريزههاي معمولي پنهان شدهاند. اين تكههاي كوچك پلاستيكي كه پايروپلاستيك خوانده ميشوند، زماني ايجاد ميشوند كه پلاستيك طي فرايند توليد گرم شود يا زمانيكه قطعاتي از پلاستيك طي فرايندهاي ناشناختهاي در محيط ذوب شوند.
پايروپلاستيكها با برخورد با شن و آب مانند سنگها دچار فرسايش شده و ذرات ريزي را در اطراف پراكنده ميكنند. از آنجايي كه اين قطعات پلاستيكي بسيار شبيه سنگها بهانديشه متخصصين ميرسند، ممكن است در سرتاسر جهان از ديد ما پنهان مانده باشند. آنها شبيه پلاستيكهايي هستند كه در تركيب با صدف و شن در اثر حرارت در هم ذوب شدهاند و در سواحل هاوايي ديده ميشوند، اما با هم يكسان نيستند. پايروپلاستيكها تقريبا پلاستيك خالص هستند. پژوهشگران در مقالهي خود توضيح ميدهند:
پايروپلاستيكها آشكارا در نتيجهي ذوب يا سوختن پلاستيكها حاصل شدهاند و از لحاظ منشا، ظاهر و ضخامت با پلاستيكهاي دريايي كارخانهاي (اوليه و ثانويه) كاملا متفاوت هستند. از آنجايي كه پژوهشگران اين پايروپلاستيكها را از سواحل اقيانوس اطلس در اسپانيا و سواحل اقيانوس آرام در ونكوور جمعآوري كردهاند، آنها يك پديدهي منطقهاي نيستند و گمان ميرود كه پراكندگي آنها جهاني باشد اما بهعلت ظاهر كاملا زمينزادي كه دارند، مستنداتي در مورد آنها وجود ندارد.
اين پلاستيكها حتي ميتوانند سرب را وارد محيط كنند. پژوهشگران دانشگاه پليموت ۱۶۵ قطعه پلاستيك جمعآوري شده از سواحل خليج ويتسند در كورنوال را مورد آزمايش قرار دادند. آنها همچنين ۳۰ قطعه پلاستيك ديگر را كه از اوركني در اسكاتلند، شهرستان كري در ايرلند و شمال غربي اسپانيا به دست آنها رسيده بود، درانديشه متخصصين گرفتند و اجزاي تشكيلدهندهي نمونهها را مورد مطالعه قرار دادند. تكنيك نمونهبرداري ATR و طيفسنجي مادون قرمز نشان ميداد كه اين نمونهها عمدتا از جنس پلياتيلين (كه معمولا در كيسههاي پلاستيكي و بستهبندي استفاده ميشود)، پليپروپيلن (پلاستيك محكمي كه معمولا براي بستهبندي و ساخت ظروف استفاده ميشود) يا تركيبي از هر دو هستند. اما اين تجزيهوتحليل فلوئورسانس اشعه ايكس بود كه حضور سرب را نشان داد (اغلب همراهبا كروم). اين امر نشاندهندهي وجود كرومات سرب است، تركيبي كه با پلاستيك تركيب ميشود تا پلاستيك به رنگ زرد، قرمز يا نارنجي درآيد. حد استفاده از اين تركيب از سوي RoHS محدود شده است اما مقادير يافتشده در اين نمونهها از محدودههاي RoHS تجاوز ميكند. بر اين اساس، پلاستيكهاي مورد مطالعه مربوط به قبل از سال ۲۰۰۳ هستند.
مسئله وقتي نگرانكنندهتر شد كه آثار اين آلودگيها در بدن موجودات زنده نيز ديده شد. برخي از پلاستيكهاي ريز به لولههاي كربنات كلسيمي اطراف كرم دريايي Spirobranchus triqueter چسبيده بودند. سرب نيز در اين لولهها يافت شد. بهعقيدهي دانشمندان، اين امر نشان ميدهد كه تركيبات موجود در پلاستيك ميتواند تاحدودي وارد بدن موجودات زنده شود. اگر سرب موجود دراين پلاستيكها بتواند بهوسيلهي كرمها جذب شود، اين عنصر در مدفوع و بقاياي كرم نيز وجود خواهند داشت و به شكارچيان نيز منتقل خواهد شد. پژوهشگران ميگويند براي تعيين اين موضوع كه چه مقدار از اين پلاستيكها در فضاي طبيعي پنهان شدهاند، بايد پژوهشهاي بيشتري انجام شود. فقط در اين صورت ميتوانيم بهطور دقيق تعيين كنيم كه چه مقداري از اين ميكروپلاستيكها و تركيبات خطرناك آنها وارد محيط ميشوند. پژوهشگران در مقالهي خود مينويسند:
پايروپلاستيكها بايد طبقهبندي خاص خود را در زبالههاي دريايي داشته باشند. اين پلاستيكها منبعي از ذرات پلاستيكي ريزتري هستند كه طي شكستن مكانيكي حاصل ميشوند و يك منبع بالقوه از آلودگي براي موجودات زندهاي هستند كه در آنها ساكن بوده يا آنها را ميخورند.
نتايج اين مطالعه در مجلهي Science of The Total Environment منتشر شده است.
هم انديشي ها